Αναλυτικά η νομική γνωμοδότηση του Γιώργου Σφύρη

«Σήμερα, πολύς λόγος γίνεται για τη δυνατότητα ενός ποδοσφαιρικού ιδρυτικού σωματείου να συστήσει νέα ΠΑΕ, διαρκούσης της εκκαθάρισης της προηγούμενης ΠΑΕ που υποβιβάστηκε σε ερασιτεχνική κατηγορία [και έτσι ετέθη εκ του νόμου υπό καθεστώς εκκαθάρισης].

Η πρόσφατη σύσταση από το ιδρυτικό σωματείο «ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΛΑΡΙΣΑΣ 1964» νέας ΠΑΕ, με την επωνυμία «ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΛΑΡΙΣΑΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ», προκειμένου να συμμετάσχει στο πρωτάθλημα της Football League, η αγωνία των θεσμικών παραγόντων του ΑΣ ΑΡΗΣ για το αγωνιστικό πεπρωμένο της ομάδας, μετά την εξασφάλιση του αγωνιστικού προβιβασμού της στην επαγγελματική κατηγορία της Football League και το ενδιαφέρον και άλλων ερασιτεχνικών σωματείων ή ΠΑΕ – μελών της Football League για την ερμηνεία του άρθρου 111 του Ν. 2725/1999, προκάλεσαν ενδιαφέροντα νομικά ζητήματα που σχετίζονται με την εφαρμογή του άρθρου αυτού [111 (§3) του Ν. 2725/1999], σε αντιδιαστολή με τα επιχειρήματα της Επιτροπής Επαγγελματικού Αθλητισμού που καταγράφονται στο από 03/02/2016 Πρακτικό της.

Σύμφωνα με το τρίτο εδάφιο του άρθρου 77Α§1(θ)&(η) του Ν. 2725/1999, η Επιτροπή Επαγγελματικού Αθλητισμού (θ) γνωμοδοτεί για κάθε ρύθμιση που αφορά στα θέματα με τα οποία ασχολείται, ύστερα από ερώτημα του Υπουργού Πολιτισμού, ή από αίτημα των οικείων ομοσπονδιών, ή επαγγελματικών συνδέσμων και (η) εκδίδει οδηγίες προς το σκοπό ενιαίας εφαρμογής των ρυθμίσεων του Ν. 2725/1999.

Συνεπώς, επ' ουδενί λόγω δεν εμπίπτει στο πλαίσιο των ad hoc οριζομένων αρμοδιοτήτων της ΕΕΑ – προεχούσης της φύσεώς της ως διοικητικού οργάνου αμιγώς επιφορτισμένου με εξαιρετικές, ειδικώς καθοριστέες κατά τα ανωτέρω αρμοδιότητες που εμπίπτουν στο πλαίσιο του αθλητικού νόμου -να νομοθετεί, άλλως να θέτει πρωτογενείς κανόνες δικαίου, ούτε βεβαίως θα μπορούσε να εκτελεί τέτοιο έργο, γιατί στην περίπτωση αυτή θα κατέλυε την συνταγματική τάξη, κατά πλήρη και ευθεία καταστρατήγηση της αρχής της διάκρισης των εξουσιών (λειτουργιών), όπως ορίζεται στο άρθρο 26 του Συντάγματος[1].

Οι δε οδηγίες της προς το σκοπό της ενιαίας εφαρμογής των ρυθμίσεων του Ν. 2725/1999 δεν μπορούν να καταλήγουν σε τροποποίηση, πολλώ δε μάλλον κατάργηση των άρθρων του νόμου αυτού, αλλά ουσιαστικά περιορίζονται στο να καθορίζουν το πλαίσιο εφαρμογής αυτών σε όλες τις ομοειδείς περιπτώσεις.

Τέλος, ενόψει του ότι για την διατύπωση γνωμοδότησης πρέπει να προηγείται ερώτημα του Υπουργού Πολιτισμού, ή αίτημα των οικείων ομοσπονδιών, ή επαγγελματικών συνδέσμων, ώστε ακριβώς να δύναται η ΕΕΑ να παρεμβαίνει στο έργο της εκτελεστικής εξουσίας κατά το δοκούν και υποκαθιστώντας άλλα ανώτερα ιεραρχικά κρατικά όργανα, καθίσταται ευχερής ο προσδιορισμός της φύσης και του περιεχομένου της γνωμοδοτικής της αρμοδιότητας.

Υπ’ αυτό ειδικώς το πλαίσιο και την εκδοχή, η γνωμοδότηση της ΕΕΑ, στο μέτρο μάλιστα που δίδεται ύστερα από υποβολή συγκεκριμένου και σαφώς διατυπωμένου ερωτήματος, θα μπορούσε να πει κανείς ότι προσιδιάζει με την απλή γνώμη του άρθρου 20 παρ. 1 του Ν. 2690/1999, η οποία επ' ουδενί λόγω δεσμεύει το αποφασίζον όργανο στην άσκηση της αρμοδιότητας που του έχει απονεμηθεί. Εν προκειμένω, η ΕΕΑ, όπως εμφαίνεται στο από 03/02/3016 Απόσπασμα Πρακτικού της, συνεδρίασε με θέμα ημερησίας διάταξης: «Συζήτηση επί των υπό εκκαθάριση Α.Α.Ε.».

Συνεπώς, ενήργησε εξωθεσμικά και αυθαίρετα, εκτός νομικού πλαισίου του Ν. 2725/1999, άλλως και σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν ήθελε υποστηριχθεί ότι μπορούσε να προβεί σε απλή εξέταση του εν λόγω θέματος ενόψει της σημασίας του για την έννομη τάξη και σε σχέση με τα ζητήματα που επρόκειτο να τεθούν υπό την ενδεχόμενη κρίση της στο μέλλον (πάντα όμως κατόπιν υποβολής ερωτήματος) ενόψει των ανωτέρω, το πόρισμά της δεν δύναται να αποτελεί δέσμια οδηγία προς την κρατική εξουσία, ούτε φυσικά θέτει κανόνες δικαίου που δεσμεύουν τα όργανά της, τα οποία οφείλουν να εφαρμόζουν τον υπό κρίση νόμο και να αντιστέκονται σε οποιαδήποτε προσπάθεια ή πρακτική κατάλυσής του.

Πολύ δε περισσότερο, δεν μπορεί να υποστηριχθεί βασίμως ότι δύναται να αποτελέσει νομολογία στα πλαίσια της ελληνικής έννομης τάξης, όπου με τις αποφάσεις του Ανωτάτου Ακυρωτικού διαμορφώνονται κατά βάση νομολογιακοί κανόνες, (βλ. Εγχειρίδιο Δ.Δ. – Ε. Σπηλιωτόπουλος, ένατη έκδοση 1999, σελ. 73 και επ.). Αντίθετα και κατόπιν των ανωτέρω, η μόνη σύννομη Γνωμοδότηση της ΕΕΑ είναι η από 25/09/2012 απάντησή της προς το Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, όπως κατωτέρω αναλύεται.

Αν μία ΠΑΕ υποβιβαστεί στην Ερασιτεχνική Κατηγορία, ή «επιλέξει» να συμμετάσχει στην Ερασιτεχνική Κατηγορία, δια της οδού της «δήλωσης» συμμετοχής στην κατηγορία αυτή, τότε θα εφαρμοστεί το άρθρο 111 του ν. 2725/1999. Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 1. εδάφιο β’ του άρθρου 111 ν. 2725/1990, όπως ισχύει, (μετά και την τελευταία τροποποίησή του με το ν. 4115/2013):

«1. Π.Α.Ε. που υποβιβάζονται από τη Γ' εθνική κατηγορία ή, σε περίπτωση αναδιάρθρωσης, στην κατώτερη κατηγορία πρωταθλήματος επαγγελματικού ποδοσφαίρου στην οικεία κατηγορία του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου, διαλύονται και τίθενται σε εκκαθάριση κατά τις διατάζεις για τις ανώνυμες εταιρείες, υπό τον έλεγχο της Επιτροπής Επαγγελματικού Αθλητισμού.

Η εκκαθάριση πρέπει να περατώνεται μέσα σε τριάντα (30) μήνες από τον υποβιβασμό της Π.Α.Ε.. Εάν πριν ολοκληρωθεί η εκκαθάριση η ομάδα ανέλθει κατηγορία, διακόπτεται η διαδικασία της εκκαθάρισης και επαναφέρεται σε λειτουργία η Π.Α.Ε.. Κατ’ εξαίρεση οι Ποδοσφαιρικές Ανώνυμες Εταιρείες (Π.Α.Ε.) όλων των κατηγοριών, που υποβιβάζονται σε Ερασιτεχνική Κατηγορία, υποχρεωτικώς εκκαθαρίζονται εντός τριών (3) μηνών από τον υποβιβασμό τους».

Περαιτέρω, με τη διάταξη της παρ. 3 του ιδίου άρθρου προβλέφθηκε ότι: «Σε περίπτωση που εντός της προθεσμίας της παραγράφου 1, η ομάδα του σωματείου προβιβασθεί στη Γ’ εθνική κατηγορία[3], ή, σε περίπτωση αναδιάρθρωσης, στην κατώτερη κατηγορία πρωταθλήματος επαγγελματικού ποδοσφαίρου, η γενική συνέλευση του σωματείου δικαιούται, αντί να συστήσει νέα Π.Α.Ε., να ζητήσει την αναβίωση της προηγούμενης που τελεί σε εκκαθάριση.

Σε μια τέτοια περίπτωση, την οριστική απόφαση περί αναβίωσης ή μη λαμβάνει η Γενική Συνέλευση της υπό εκκαθάριση τελούσας Π.Α.Ε., η οποία συγκαλείται με πρόσκληση του Προέδρου του σωματείου, ο οποίος ορίζει και τα τυχόν άλλα θέματα της ημερήσιας διάταξης και προεδρεύει στη Γενική Συνέλευση. Στην περίπτωση αυτή, οι προθεσμίες για τη Σύγκληση της Γενικής Συνέλευσης, δημοσιεύσεις κλπ. που προβλέπονται από τον ΚΝ 2190/1920 συντέμνονται κατά το ήμισυ»[4].

Στην Εισηγητική-Αιτιολογική έκθεση του Ν. 3057/2002, (ΦΕΚ Α/239, 10-10-2002), στο άρθρο 38 αυτής[5], αναφέρεται ότι: «Με την παράγραφο 3 προστίθεται νέα παράγραφος 3 στο άρθρο 111 του ν. 2725/1999, με την οποία ρυθμίζεται η περίπτωση όπου, ενώ μία ΠΑΕ έχει υποβιβαστεί στην κατώτερη κατηγορία επαγγελματικού ποδοσφαίρου και, σύμφωνα με το νόμο, τελεί σε καθεστώς εκκαθάρισης, η ομάδα του ιδρυτικού αυτής σωματείου ανέλθει σε κατηγορία επαγγελματικού ποδοσφαίρου.

Έτσι, ορίζεται ότι με απόφαση της Γ.Σ. του σωματείου, αντί να δημιουργηθεί νέα ΠΑΕ, μπορεί να αναβιώσει η τελούσα σε εκκαθάριση, ρυθμίζονται δε τα σχετικά θέματα.». Συμπεραίνεται λοιπόν, ότι στην παράγραφο 3 του άρθρου 111 του ισχύοντος Ν. 2725/1999, καθορίζεται άνευ ετέρας προϋπόθεσης, η κατάσταση εκείνη κατά την οποία, διαρκούσης (χρονικά) της εκκαθάρισης μιας ΠΑΕ, η ομάδα του ιδρυτικού της σωματείου ανέρχεται σε κατηγορία επαγγελματικού ποδοσφαίρου.

Κατ' αυτήν, μπορεί το ιδρυτικό σωματείο με απόφαση της Γενικής του Συνέλευσης, χωρίς η βούλησή του όπως δι’ αυτής εκφράζεται να τελεί υπό ειδικώς οριζόμενες προϋποθέσεις ελεγκτέες προληπτικά ή κατασταλτικά, να δημιουργήσει νέα ΠΑΕ, ή να αναβιώσει την τελούσα σε εκκαθάριση ΠΑΕ.

Κατά δε την υπ’ αριθμ. 308/2013 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους[6], (και την σε αυτήν αναφερόμενη πάγια νομολογία), κατά τη ρητή διάταξη της παρ. 1 του ανωτέρω άρθρου, ο υποβιβασμός των Ποδοσφαιρικών Ανωνύμων Εταιρειών από την Γ' (τότε) Εθνική Κατηγορία (ή σε περίπτωση αναδιάρθρωσης στην κατώτερη κατηγορία πρωταθλήματος επαγγελματικού ποδοσφαίρου), στην οικεία κατηγορία του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου, συνεπάγεται τη διάλυσή τους και τη θέση τους σε εκκαθάριση κατά τις διατάξεις των ανωνύμων εταιρειών, υπό τον έλεγχο της Επιτροπής Επαγγελματικού Αθλητισμού, η οποία (εκκαθάριση) πρέπει να περατώνεται μέσα σε διάστημα τριάντα (30) μηνών, [σήμερα τριών (3) μηνών, άρθρο 44Α§15β του Ν. 4115/2013[7]], από τον υποβιβασμό της Π.Α.Ε..

Εάν πριν ολοκληρωθεί η εκκαθάριση η ομάδα ανέλθει κατηγορία, διακόπτεται η διαδικασία της εκκαθάρισης και επαναφέρεται σε λειτουργία η Π.Α.Ε., (στην περίπτωση της αναβίωσης που πραγματεύεται το ΝΣΚ στην υπόθεση). Είναι προφανές ότι οι διατάξεις του τελευταίου αυτού εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 111 του αθλητικού νόμου περιέχουν ειδική-εξαιρετική ρύθμιση σε σχέση με τις προαναφερόμενες διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 47α του κ.ν. 2190/1920, ως προς τις προϋποθέσεις «αναβίωσης» των υπό εκκαθάριση Π.Α.Ε., η οποία συμπληρώνεται από τις διατάξεις της παρ. 3 του ιδίου άρθρου, που προστέθηκαν μεταγενέστερα με το άρθρο 38 παρ. 3 του Ν. 3057/2002.

Με τις τελευταίες αυτές διατάξεις, (κατά την ίδια γνωμοδότηση του ΝΣΚ), παρέχεται η δυνατότητα στη γενική συνέλευση του σωματείου που έχει καταλάβει αυτοδικαίως και μόνο αγωνιστικά τη θέση της υποβιβασθείσης στο ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο Π.Α.Ε. (βλ. σχ. παρ. 2 αρθρ. 111), να ζητήσει, σε περίπτωση αγωνιστικού προβιβασμού της ομάδας του στην κατώτερη επαγγελματική κατηγορία, (ή σε περίπτωση αναδιάρθρωσης στην κατώτερη κατηγορία πρωταθλήματος επαγγελματικού ποδοσφαίρου), εντός του διαστήματος των τριάντα (30) μηνών (ή 3 μηνών σήμερα) από τον υποβιβασμό της, αντί τη σύσταση νέας Π.Α.Ε., την ανασύσταση της προηγούμενης που τελεί σε εκκαθάριση, γεγονός που αποφέρει τη διακοπή της εκκαθάρισης.

Την οριστική όμως απόφαση περί αναβίωσης ή μη θα πρέπει να λάβει η γενική συνέλευση των μετόχων της υπό εκκαθάριση τελούσας Π.Α.Ε., η οποία συγκαλείται με πρόσκληση του Προέδρου του σωματείου και όχι βεβαίως το καταστατικό όργανο του σωματείου, αύτη δε η διαδικασία ακολουθείται υποχρεωτικώς και δεν δίδει καμία δυνατότητα παρέκκλισης από το κανονιστικό της πλαίσιο.