Η κοπέλα με την ερυθρόλευκη φανέλα μπήκε στο στάδιο τρεκλίζοντας. Μετά βίας στεκόταν στα πόδια της. Ηταν όμως αποφασισμένη να τερματίσει. Αφυδατωμένη σε επικίνδυνο βαθμό και έτοιμη να σωριαστεί στο ταρτάν, η αθλήτρια από την Ελβετία βρήκε τη δύναμη να κάνει το γύρο του σταδίου και να φτάσει στον τερματισμό, όχι πια τρέχοντας, ούτε καν περπατώντας, αλλά παραπατώντας, με το αριστερό της χέρι να κρέμεται ημιπαράλυτο στο πλευρό της, το δεξί της πόδι αλύγιστο, το βλέμμα άδειο, τους μυς του προσώπου παγιδευμένους σε μια φριχτή σύσπαση πόνου και απόγνωσης.

«Γκαμπριέλα Αντερσεν-Σις», διάβασαν το όνομά της οι σοκαρισμένοι τηλεσχολιαστές στα δροσερά έδρανα της τηλεόρασης. Ετών τριάντα εννέα. Η θερμοκρασία στο κορμί της Ελβετίδας πλησίαζε τους 40 βαθμούς. Οι διαβασμένοι θυμήθηκαν αμέσως τις εικόνες από το δραματικό μαραθώνιο του Ντοράντο Πιέτρι, το 1908 στο Λονδίνο. Οπως και τότε, άλλοι θεατές σηκώθηκαν από τα καθίσματα για να αποθεώσουν την ταλαιπωρημένη αθλήτρια και άλλοι την ικέτευαν να σταματήσει με όλη τη δύναμη της φωνής τους. Οπως και τότε, οι γιατροί και κριτές έσπευσαν προς το πλευρό της για να προσφέρουν χείρα βοηθείας. Η Αντερσεν τους έδιωξε με νοήματα. Μολονότι τσακισμένη από την υπερθερμία, αισθανόταν ότι είχε τις δυνάμεις για να φτάσει ώς τη γραμμή και ήθελε πάση θυσία να γράψει το όνομά της στα χρονικά δίχως να ακυρωθεί. «Πάση θυσία», όμως;

Η Αντερσεν χρειάστηκε 5 λεπτά και 44 δευτερόλεπτα για να ολοκληρώσει το τελευταίο 400άρι της εξοντωτικής κούρσας. Οι γιατροί δεν την άγγιξαν, αλλά στάθηκαν στο πλευρό της σε όλη τη διάρκεια αυτής της βασανιστικής διαδρομής, για να ελέγχουν τα ζωτικά της σημάδια. Οταν είδαν ότι ο ιδρώτας έτρεχε από το κορμί της σαν ποτάμι, είπαν ότι ήταν ενθαρρυντική ένδειξη (αφού ο οργανισμός της είχε ακόμα αποθέματα υγρών, οπότε είχε αποφύγει την ηλίαση) και της επέτρεψαν να συνεχίσει.

Η σχεδόν 40άρα Αντερσεν σταμάτησε αρκετές φορές, στιγμές στιγμές έδειχνε να χάνει τις αισθήσεις της ενώ περπατούσε, σήκωνε το χέρι και έπιανε το κεφάλι της, πάντως δεν άφηνε κανέναν να την αγγίξει. Οταν πια έφτασε στον τερματισμό γνώρισε πρωτοφανή αποθέωση. Είναι αμφίβολο αν τα χειροκροτήματα των θεατών καταχωρίσθηκαν ποτέ στον εγκέφαλό της. Μόλις ολοκλήρωσε την κούρσα της, η «Γκάμπι» σωριάστηκε στα χέρια των νοσοκόμων και των γιατρών σαν άψυχο σακί.

Δύο ώρες αργότερα, το νοσοκομείο όπου η Ευρωπαία αθλήτρια μεταφέρθηκε εσπευσμένα της έδινε εξιτήριο. Εκπληκτες οι συναθλήτριές της την είδαν να στέκεται στην ουρά του εστιατορίου του Ολυμπιακού Χωριού, σαν να μην είχε συμβεί τίποτε. Επειτα από έναν υπνάκο, η Αντερσεν εμφανίστηκε στην τηλεόραση για να αφηγηθεί τη δοκιμασία της. Και δύο εβδομάδες αργότερα, παρουσιάστηκε γερή και δυνατή σε ένα ιδιόμορφο αγώνα «διάθλου» στη Γιούτα, όπου χρειάστηκε να τρέξει 20 μίλια και να καβαλήσει άλογο για άλλα 18. Η σκληραγωγημένη Αντερσεν γεννήθηκε στις Αλπεις και εκπροσώπησε την Ελβετία στους Αγώνες του 1984, αλλά στην πραγματικότητα ήταν κάτοικος των ΗΠΑ. Τον καιρό της Ολυμπιάδας, ζούσε στα βουνά του Αϊνταχο και έβγαζε το ψωμί της ως δασκάλα του σκι.

Αλλαγές

Μετά τη δραματική περιπέτεια της Γκαμπριέλα Αντερσεν-Σις και την κατακραυγή που ακολούθησε, η ΔΟΕ αποφάσισε να αλλάξει τους κανόνες του μαραθωνίου. Εκτοτε, επιτρέπεται να δεχθεί ένας αθλητής ιατρική βοήθεια στη διάρκεια του αγώνα χωρίς αυτή να συνεπάγεται αυτόματο αποκλεισμό. Η διάταξη αυτή ονομάστηκε «κανονισμός Αντερσεν-Σις». Η ιστοσελίδα της ΔΟΕ εμφανίζει την Αντερσεν όχι ως «αθλήτρια του μαραθωνίου», αλλά ως «marathon survivor». Η αθλήτρια που επιβίωσε.

Η Αντερσεν τερμάτισε στην 37η θέση, σε 2ω.48:45. Εστω με κλονισμένη υγεία, κάλυψε την απόσταση πιο γρήγορα από τον Σπύρο Λούη και τους νικητές των επόμενων τεσσάρων Ολυμπιάδων. Ο μαραθώνιος του 1984 ήταν ο πρώτος γυναικείος της Ολυμπιακής ιστορίας. Μία ώρα πριν εμφανιστεί στο στάδιο το φάντασμα της Γκάμπι (ή του Ντοράντο Πιέτρι), μια άλλη αθλήτρια, η Νεοζηλανδή Αν Οντέιν, κατέρρευσε από εξάντληση στην καυτή άσφαλτο του Λος Αντζελες. Για καλή της τύχη, έπεσε στα πόδια τριών πυροσβεστών, οι οποίοι τη μετέφεραν στο νοσοκομείο και της έσωσαν τη ζωή...

Το παρακάτω αφιέρωμα είναι γραμμένο από το συνεργάτη του www.gazzetta.gr ΝΙΚΟ ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗ και δημοσιεύεται σε συνέχειες στην Ελευθεροτυπία από τις 7 Ιουλίου 2008.