Ιστορίες του παλιού κινηματογράφου vol. 94 (pics & vids)
ME THN EΥΓΕΝΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ ΤΗΣ Bergmann Kord
Ο Μήτρος, ο Μητρούσης και η «προσομείωση» του βωβού κινηματογράφου
Στις αρχές του 20ου αιώνα η ανακάλυψη του κινηματογράφου αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες επαναστάσεις στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η δυνατότητα να βλέπεις στο πανί ανθρώπους να κινούνται, όσο απλό πράγμα κι αν ακούγεται σήμερα, κάποτε ήταν επιστημονική φαντασία. Ήρθε όμως η εποχή που έγινε πραγματικότητα. Ο βωβός κινηματογράφος δεν ήταν απλά η απαρχή της 7ης Τέχνης, αλλά άφησε παρακαταθήκη και σπουδαίες ταινίες, που μέχρι σήμερα αποτελούν κόσμημα γι’ αυτή και σημεία αναφοράς. Κι αν οι νεότεροι ίσως να μην έχουν δει ούτε μια σκηνή από τέτοιες ταινίες, σίγουρα θα γνωρίζουν τον Τσάρλι Τσάπλιν ως Σαρλό, τον Χάρολοντ Λόιντ, τον Μπάστερ Κίτον, ή τους Στάν Λόρελ και Όλιβερ Χάρντι, τους θρυλικούς Χονδρό-Λιγνό. Τι σχέση θα μπορούσε να έχει ο βωβός κινηματογράφος με τον ελληνικό κινηματογράφο; Όχι τον προφανή στην περίπτωσή μας (και στη χώρα μας ο βωβός κινηματογράφος άφησε αριστουργήματα, άγνωστα βέβαια στους πολλούς): Υπάρχει ένα δίδυμο Ελλήνων κωμικών ηθοποιών που η μοναδική χημεία τους, τους οδήγησε στην παραγωγή κάποιων ταινιών, που παρά την απλοϊκότητά τους προσφέρουν αβίαστα το γέλιο και θα μπορούσαν άνετα να ανήκουν στην κατηγορία ταινιών του βωβού κινηματογράφου. Ο λόγος για τον Θανάση Βέγγο και τον Φραγκίσκο Μανέλλη, δύο κωμικούς που άφησαν το δικό τους στίγμα στον ελληνικό κινηματογράφο. Και αν για τον Βέγγο γνωρίζουμε σχεδόν τα πάντα, δεν ισχύει το ίδιο για τον Φραγκίσκο Μανέλλη, που για πολλούς παραμένει γρίφος.
Ο Μανέλλης της μουσικής σκηνής
Ο Μανέλλης ήταν ηθοποιός της μουσικής σκηνής και ξεκίνησε την καριέρα του το 1931. Ωστόσο, η πρώτη του εμφάνιση στον κινηματογράφο έγινε το 1943, στην ταινία "Η θύελλα πέρασε". Στο θέατρο εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο έργο "Η εύθυμη χήρα" και στη συνέχεια συνεργάστηκε με πολλούς μουσικούς θιάσους και περιόδευσε σε όλο τον ελληνισμό τού εξωτερικού. Στον ελληνικό κινηματογράφο έπαιξε σε 55 ταινίες, από τις οποίες στις 4 ήταν σεναριογράφος, στις 2 παραγωγός και στη μια διευθυντής παραγωγής. Mε τον Θανάση Βέγγο συνέθεσαν ένα εξαιρετικά επιτυχημένο δίδυμο, το οποίο αναδείχθηκε μέσα από δύο ενδιαφέρουσες ταινίες, με τίτλο «Δουλειές του ποδαριού» και «Ο Μήτρος κι ο Μητρούσης στην Αθήνα». Η ταινία «Δουλειές του ποδαριού» - που ακολούθησε την δεύτερη - γυρίστηκε το 1962 και ήταν συμπραγωγή της Finos Film, του Στέλιου Τατασόπουλου και του Φραγκίσκου Μανέλλη. Το σενάριο ήταν του Θεόδωρου Τέμπου και η σκηνοθεσία του Στέλιου Τατασόπουλου. Επρόκειτο για μια από τις πλέον χαρακτηριστικές φαρσοκωμωδίες του ελληνικού κινηματογράφου, που παρά τις ακρότητες και τις αφέλειες του σεναρίου της, βγάζει μοναδικό γέλιο, κυρίως λόγω της χημείας των δύο πρωταγωνιστών της, ενώ σε κάποιες σκηνές αποπνέει φευγαλέα δείγματα νεορεαλισμού. Αποτελεί όμως και μια από τις ελάχιστες ταινίες που πρωταγωνιστεί ο Θανάσης Βέγγος και θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο ίδιος «χάνει» την πρωτοκαθεδρία της σε υποκριτικής κυριαρχίας από έναν άλλο ηθοποιό, στη συγκεκριμένη περίπτωση από τον Φραγκίσκο Μανέλλη, ο οποίος πραγματικά ξεπερνά τον εαυτό του, προκαλώντας ανεξάντλητο και πηγαίο γέλιο στον θεατή με τις χοντροκομμμένες γκάφες του. Δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι στις περισσότερες σκηνές του έργου, ο Μανέλλης είναι ο ηθοποιός που προκαλεί το γέλιο, ενώ ο Βέγγος προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στον κωμικό του χαρακτήρα, αλλά και ενός ρόλου που τον ήθελε τον «σοβαρό» της υπόθεσης. Και η αλήθεια είναι ότι το εγχείρημα αυτό απεδείχθη εξαιρετικά δύσκολο. Είναι μοναδική και αξεπέραστη η «ικανότητα» του Μανέλλη να...χάνεται στη μετάφραση και να κάνει πολύπλοκα ακόμα και τα πλέον απλά πράγματα και καταστάσεις. Από το μπλέξιμο του σακακιού του, που δεν καταφέρνει να βγάλει...φυσιολογικά, μέχρι το στραβοπάτημά του στο δρόμο...Είναι αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά της υποκριτικής δεινότητας του Μανέλλη που οδήγησαν τους κριτικούς της εποχής να αποφανθούν ότι κάλλιστα η ταινία αυτή θα μπορούσε να ήταν και της εποχής του βωβού κινηματογράφου.
Το λάθος του Μητρούση
Η υπόθεση της ταινίας ήταν η εξής: Ο Μήτρος και ο Μητρούσης, δύο φουκαράδες συγκάτοικοι, που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα, αγωνίζονται να επιβιώσουν κάνοντας δουλειές του ποδαριού. Προσπαθούν με χίλιους-δύο τρόπους να ξεγελάσουν κάθε άνθρωπο του περιβάλλοντός τους – τη σπιτονοικοκυρά τους, τον περιπτερά της γειτονιάς τους, τον ταβερνιάρη -, όχι επειδή είναι κακοί άνθρωποι, αλλά γιατί δεν έχουν άλλον τρόπο να επιβιώσουν, αφού όλα τους πηγαίνουν στραβά. Έτσι, προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο υποσχόμενοι στους πιστωτές τους ότι ετοιμάζουν ένα φάρμακο κατά της φαλάκρας και της τριχόπτωσης. Οι τελευταίοι ελπίζοντας στο φάρμακο, τους δίνουν επιπλέον χρήματα για να χρηματοδοτήσουν τις έρευνές τους – όπως ο αρμένης Κιρκόρ Καραμιργιάν -, ενώ τους προσφέρουν και παροχές, ελπίζοντας να είναι οι πρώτοι που θα το δοκιμάσουν. Όπως ο ταβερνιάρης, στο μαγαζί του οποίου οι δύο φίλοι τρώνε και πίνουν τσάμπα, αφού έχουν συμφωνήσει με τον τελευταίο να συμψηφίσουν το φαγητό με τα έξοδα θεραπείας. Το ψέμα όμως έχει «κοντά ποδάρια» και το φάρμακο αποδεικνύεται αποτυχία. Όταν το συνειδητοποιούν οι πιστωτές τους, αρχίζει ένα ατέλειωτο κυνηγητό, που προκαλεί σκηνές απείρου κάλους. Ωστόσο, εντελώς τυχαία, ένας βιομήχανος που αναζητεί επίσης το φάρμακο κατά της τριχόπτωσης, βρίσκει το φάρμακο των δύο φίλων και μέσα σε αυτό εντοπίζει το συστατικό που του έλειπε για να τελειοποιήσει το δικό του. Έτσι δημιουργεί ένα επιτυχημένο φάρμακο, που σημειώνει μεγάλη εμπορική επιτυχία. Νιώθοντας ευγνωμοσύνη για τους δύο ερασιτέχνες εφευρέτες, τους αναζητεί για να τους δώσει ένα μέρος από τα κέρδη. Μέσα σε όλα αυτά, ο Μήτρος είναι ερωτευμένος με την κόρη μιας γειτόνισσας και στέλνει τον Μητρούση για να κάνει το προξενιό. Σε μια από τις πλέον ξεκαρδιστικές σκηνές της ταινίας, ο Μητρούσης τα μπερδεύει και «καταφέρνει» να αρραβωνιάσει την κοπέλα όχι με τον Μήτρο, αλλά με τον νέο που εκείνη ήταν ήδη ερωτευμένη, έναν ποδοσφαιριστή! Φυσικά, δεν μπορεί να περιγραφεί το τι συνέβη μόλις έγινε γνωστό στον Μήτρο...το λάθος του Μητρούση, το οποίο τον εξέθεσε. Ο καταιγιστικός ρυθμός εμφάνισης των παρεξηγήσεων δεν αφήνει περιθώρια στον θεατή...να ηρεμήσει. Κι αν ο τελευταίος δεχθεί με κατανόηση τις όποιες τεχνικές ελλείψεις και σκηνοθετικά λάθη, είναι σίγουρο ότι θα αγαπήσει τη συγκεκριμένη ταινία.
Στην 20η θέση από πλευράς εισπράξεων
Στην ταινία πρωταγωνιστούσαν ακόμα οι Λαυρέντης Διανέλλος, Γιάννης Σπαρίδης, Ράλλης Αγγελίδης, Σταύρος Ιατρίδης, Γοργώ Χρέλια, Γιώργος Λόης, Τούλα Δράκου, Νανά Βιοπούλου, Γιώργος Βελέντζας, Γιώργος Ρώης, Κώστας Ντίνος, Σεβασμία Παναγιωτοπούλου, Ζαννίνο, Παύλος Κατωπόδης, Νότα Αντωνίου, Τζιμ Βοργιάς, Αλέκος Δαρόπουλος, Νίτσα Αβαταγγέλου, Δημήτρης Κατσούλης, Βασίλης Τσομπανάκης. Στο τραγούδι εμφανίζεται η σταρ της εποχής, Λάουρα με την ορχήστρα του Δημήτρη Σεβαστάκη, ενώ η μουσική είναι του Γιάννη Βέλλα. Η ταινία «Δουλειές του ποδαριού» προβλήθηκε στις αίθουσες Αθηνών-Πειραιώς-Προαστίων το 1962, έκοψε 33.284 εισιτήρια και ήρθε στην 20η θέση ανάμεσα στις 68 ταινίες της σεζόν εκείνης. Υπέροχες οι πρώτες σκηνές της ταινίας, από την Αθήνα των αρχών της δεκατίας του 1960, με τον κόσμο να ξεχύνεται στους δρόμους για τις δουλειές του, τους ανθρώπους του μεροκάματου να ετοιμάζουν την πραμάτεια τους, τους κεντρικούς δρόμους με τα πολλά αυτοκίνητα, αλλά και με εκείνη την –πάντα- αδιόρατη νοσταλγία του θεατή, για μια πόλη που εκείνα τα χρόνια ήταν πιο ανθρώπινη.
Περιμένουμε σχόλια, απόψεις και παρατηρήσεις στο mail μας.
