David Bowie: Δύο αξέχαστες στιγμές του στο σινεμά (vid)

Gazzetta team
David Bowie: Δύο αξέχαστες στιγμές του στο σινεμά (vid)
Είτε σαν «Πόντιος Πιλάτος» στον «Τελευταίο Πειρασμό» του Μάρτιν Σκορσέζε, είτε ως ο εαυτός του στο «Κριστιάν Φ.: Στα 13 πόρνη για ναρκωτικά», αλλά και σε δεκάδες άλλους ρόλους, ο Ντέιβιντ Μπάουι άφηνε ανεξίτηλο ίχνος με κάθε κινηματογραφική του εμφάνιση

Ταινίες όπως το «Ο άνθρωπος που έπεσε στη Γη», το «Καλά Χριστούγεννα κύριε Λόρενς», το «Absolute Beginners» κ.α. πιθανώς να έρχονται πρώτες στο μυαλό των σινεφίλ σε ό,τι αφορά στην κινηματογραφική καριέρα του Ντέιβιντ Μπάουι. Ενδεχομένως πολύ λιγότεροι τον θυμούνται σαν Πόντιο Πιλάτο στον «Τελευταίο Πειρασμό» του Μάρτιν Σκορσέζε και οπωσδήποτε ακόμη λιγότεροι στην ταινία «Κριστιάν Φ.: Στα 13 πόρνη για ναρκωτικά».

Οι εμφανίσεις του Μπάουι στον κινηματογράφο ήταν πάμπολλες, κυρίως σε μη πρωταγωνιστικούς αλλά πάντα χαρακτηριστικούς ρόλους. Ωστόσο, οι δύο προαναφερθείσες ταινίες είχαν μια ιδιαίτερη τύχη στην Ελλάδα, καθώς συνδέθηκαν με έναν δημόσιο πάταγο, δίχασαν την κοινή γνώμη, ενώ έγιναν αιτία ακόμη και βίαιων επεισοδίων. Και το γεγονός αυτό, εν μέρει έστω, επηρέασε το πώς η ελληνική κοινωνία της δεκαετίας του '80 προσλάμβανε την τέχνη του ίδιου του Ντέιβιντ Μπάουι.

Πόλεμος για τον «Τελευταίο Πειρασμό»

Ελάχιστες ταινίες έχουν σκανδαλίσει τόσο τους αυτόκλητους φρουρούς της ορθόδοξης χρηστοήθειας όσο ο «Τελευταίος Πειρασμός». Στην αρχή του χειμώνα του έτους 1988, κραδαίνοντας σταυρούς-ρόπαλα, αλλόφρονες και μαινόμενοι εναντίον της αδιανόητης ιεροσυλίας που, κατά την άποψή τους, είχε διαπράξει ο Μάρτιν Σκορσέζε και όλοι όσοι συμμετείχαν στo τρισκατάρατο ανοσιούργημά του, μια ορδή μαχόμενων θρησκόληπτων ανέλαβε να ματαιώσει την προβολή της διαβολικής ταινίας στην Αθήνα.

Οι ιδιοκτήτες του κινηματογράφου «Όπερα» στην οδό Ακαδημίας τιμωρήθηκαν παραδειγματικά: Οι φανατικοί έκαναν «ντου», το καταπέτασμα του ναού της αμαρτωλής τέχνης εσχίσθη, όχι βέβαια κατά τας Γραφάς αλλά κατά την ερμηνεία βανδάλων χριστιανο-χούλιγκαν που θα έκαιγαν ευχαρίστως, όχι μόνο το «Όπερα», αλλά και τον Σκορσέζε, τον Ιησού-Ουίλεμ Νταφόε, τον Μπάουι και οποιονδήποτε άλλον, πιθανώς με προσάναμμα το λείψανο του Νίκου Καζαντζάκη, στο ομότιτλο βιβλίο του οποίου είχε βασιστεί το σενάριο της επίμαχης ταινίας.

Το ίδιο το φιλμ ήταν μάλλον μια μετριότητα, κάτι που έκανε τον όλο ντόρο να φαντάζει ακόμη πιο αδικαιολόγητος. Παρόλ' αυτά, η σκηνή του διαλόγου ανάμεσα στον Πόντιο Πιλάτο και τον αιχμάλωτο Ιησού, δηλαδή μεταξύ του Μπάουι και του Νταφόε, ανήκει σίγουρα στις καλύτερες στιγμές του «Τελευταίου Πειρασμού».


Το σκάνδαλο της 13χρονης πόρνης

Αρκετά χρόνια πριν από τον «Τελευταίο Πειρασμό», μια άλλη ταινία με τολμηρό θέμα, αυτή τη φορά βασισμένη σε μια πραγματική ιστορία, προσέκρουε στον πουριτανισμό των ηθών της ελληνικής κοινωνίας. Αν και δεν κάηκαν κινηματογράφοι, οι αντιδράσεις ήταν έντονες και υπήρχε ζωηρή δημόσια συζήτηση για το εάν ήταν καλό για τη νεολαία να παρακολουθήσει μια τέτοια ταινία.

Εν πάση περιπτώσει, το 1981, σχεδόν ταυτόχρονα με την Αλλαγή, ήρθε και η Βερολινέζα Κριστιάνε Φ. να ταράξει ακόμη περισσότερο τα εγχώρια ύδατα, αποτυπώνοντας τον κατήφορο ενός κοριτσιού μόλις 13 ετών στον κόσμο των βαρέων ναρκωτικών και της πορνείας. Για την ιστορία, ο αυθεντικός τίτλος ήταν πολύ λιγότερο προκλητικός («Είμαστε τα παιδιά του Σταθμού 'Ζωολογικός Κήπος'»), για ευνόητους λόγους όμως προτιμήθηκε η απόδοσή του στα ελληνικά ως «Κριστιάν Φ.: Στα 13 πόρνη για ναρκωτικά».

Στην αρχή της κατρακύλας της, η Κριστιάνε γοητεύεται από την μορφή του Ντέιβιντ Μπάουι, ο οποίος υποτίθεται ότι έρχεται στο Βερολίνο για μια συναυλία. Το κορίτσι νιώθει το κάλεσμα του ροκ-σταρ βλέποντας τυχαία την σχετική αφίσα φρεσκοκολλημένη στο σταθμό του ηλεκτρικού και αφού χτυπήσει μόνη της ένα τατουάζ στην επόμενη σκηνή βρίσκεται στο κλειστό γήπεδο όπου εμφανίζεται ο Μπάουι. Μολονότι το μοντάζ είναι κατά τι άτεχνο -όπως ίσως και ολόκληρη η ταινία- η μαγεία που εξέπεμπε από σκηνής ο Ντέιβιν Μπάουι αποδίδεται ακέραιη.


Για το «Κριστιάν Φ.: Στα 13 πόρνη για ναρκωτικά» ο Μπάουι, όχι μόνο είχε δεχτεί να υποδυθεί τον εαυτό του ως τραγουδιστή, αλλά είχε συνθέσει και τη μουσική επένδυση της ταινίας, κάτι που από μόνο του την καθιστούσε αξιόλογη. Το δε τραγούδι που ερμηνεύει, είναι το «Station to Station», το οποίο μιλά για έναν «Thin White Duke», έναν Λιγνό Λευκό Δούκα που επιστρέφει από κάποιο μακρινό ταξί. Φυσικά, όλοι γνώριζαν ότι ο Thin White Duke ήταν ο ίδιος ο Μπάουι, αυτός που έγραψε και τραγούδησε για χάρη της Κριστιάνε Φ. στίχους που επαναλάμβαναν «είναι πια πολύ αργά για ευγνωμοσύνη/ είναι πια πολύ αργά για να αργείς ξανά/ είναι πια πολύ αργά για να μισείς».

Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης, ότι ο Ντέιβιντ Μπάουι και η πραγματική Κριστιάνε Φ. (Φελσερίνοφ), αρκετά αργότερα από την δημιουργία της ταινίας, συναντήθηκαν ξανά στη Νέα Υόρκη και έκαναν παρέα ως φίλοι. Εξυπακούεται ότι ο Μπάουι ήταν για την Κριστιάνε ανέκαθεν ένα ίνδαλμα και, μάλιστα, η αρχική της επιθυμία ήταν το αυτοβιογραφικό της φιλμ να αποτελέσει κατ' ουσίαν φόρο τιμής στον αγαπημένο της σταρ.

Ο Μπάουι και το σινεμά

Ο όρος «πρωτεϊκός», όπως χαρακτηρίζεται ένας οργανισμός που διαρκώς αλλάζει μορφή, δεν θα μπορούσε να ταιριάζει σε σύγχρονο καλλιτέχνη περισσότερο από τον Ντέιβιντ Μπάουι. Επέμενε να επανεφευρίσκει ακατάπαυστα την εικόνα του -και όχι μόνο τη μουσική του παρουσία- καθώς η προσέγγισή του για την τέχνη ήταν τρόπον τινά αναγεννησιακή: Τα έκανε όλα, τα συνδύαζε όλα, είχε πρωτοποριακές ιδέες για την τέχνη γενικώς, όχι μόνο για τη μουσική, αλλά και για την ποίηση και τα εικαστικά, καθώς ήταν και ζωγράφος.

Ο Μπάουι δεν εμφανιζόταν απλώς για να τραγουδήσει -έδινε παραστάσεις. Δεν φορούσε κοστούμια -μεταμορφωνόταν σε όποια περσόνα τον γοήτευε την εκάστοτε περίοδο. Το ταλέντο του ήταν τόσο πληθωρικό ώστε δεν μπορούσε να μείνει ακίνητο τόσο όσο ώστε η στασιμότητα να προκαλέσει ανία στον ίδιο τον σταρ. Σε αυτή τη λογική, η τέχνη της κινούμενης εικόνας ήταν για τον Ντέιβιντ Μπάουι ένα πεδίο πειραματισμού αλλά και σύνθεσης του καλλιτεχνικού του οράματος. Εξάλλου, πριν κατακτήσει την επιτυχία ως μουσικός, είχε κάνει σπουδές υποκριτικής και είχε εργαστεί ως ηθοποιός.

Πηγή: protothema.gr