Η πρώτη «γκονταρική» ανάσα (vid & pic)
Η πρώτη ανάσα και η τελευταία και ανάμεσα τους οι μοναδικές ανάσες. Το ξεκίνημα είναι πάντα γεμάτο άγχος, ένταση και αγωνία. Το ίδιο και το τέλος, μόνο που εκεί υπάρχει και η ηρεμία της σιωπής. Καθετί νέο δυνητικά είναι και ριζοσπαστικό. Τα πρώτα αποτυπώματα του χρόνου δείχνουν αν θα είναι αυτή η κατάληξη κι αν το νέο δικαιωθεί, τότε ο χρόνος και το κοινό ακολουθούν. Στην τέχνη του κινηματογράφου ο ριζοσπαστισμός δεν έλειψε και δεν λείπει. Όπως δεν λείπουν και οι κατ’ επίφαση ριζοσπαστικές προσπάθειες που προκαλούν ανόητη σύγχυση και αποπροσανατολίζουν τους θεατές. Στο φιλμ που παρουσιάζουμε σήμερα δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Κι αν η απόσταση του χρόνου μας παρέχει ασφάλεια, το οπτικό, κινηματογραφικό, αποτέλεσμα δικαιώνουν τον δημιουργό και τη δική μας ανασφαλή και αγωνιώδη προσπάθεια να τον καταλάβουμε. Οι υψηλές απαιτήσεις οξύνουν τον νου και το οπτικό νεύρο ζητά την πρόκληση και την πνευματική δοκιμασία. Το μοντάζ και η τελική διάρκεια του έργου είναι το μέσο του μέσου για να αποδεχτούμε ή να απορρίψουμε. Στην περίπτωση του Ζαν-Λυκ Γκοντάρ δύσκολα απορρίπτεις και δύσκολα αποδέχεσαι. Αυτό όμως είναι το ριζοσπαστικό, να προκαλείς, να ξεβολεύεις και να δοκιμάζεις τον άλλο. Το G-Weekend Journal παρουσιάζει την ταινία “Με κομμένη την ανάσα”.
Η ανεξαρτησία της κάμερας
Η ταινία είναι μία από τις πρώτες λαμπερές αντανακλάσεις του “νέου κύματος” του γαλλικού σινεμά. Το νεωτερικό πνεύμα, η οπτική, του Γκοντάρ είναι διάχυτο καθ’ όλη τη διάρκεια του φιλμ. Για τον γάλλο σκηνοθέτη η αμεσότητα και η έκπληξη είχαν τον πρώτο λόγο, ήταν το επιδιωκόμενο. Η φόρμα και το περιεχόμενο δείχνουν να βρίσκονται σε απόσταση από τον θεατή, όμως αυτό προσφέρει την αμεσότητα και την έκπληξη. Οι εξωτερικοί χώροι, τα στοιχεία νουάρ, η φαινομενικά άναρχη διαλεκτική, οι “άκομψες” μεταβάσεις στα κεφάλαια της αφήγησης, το μοντάζ μέσα στο μοντάζ, οι εκτός ροής απευθύνσεις των ηρώων στο κοινό, όλα αυτά, αν και περίεργα στην αρχή, κάνουν το σινεμά του Γκοντάρ πιο αληθινό απ’ αυτό των στούντιο και των τυποποιημένων σεναρίων, τεχνικών. Ο ίδιος είχε πει πως “το πρόβλημα με τους σημερινούς σκηνοθέτες είναι ότι ενώ γνωρίζουν πολύ καλά πώς να χειρισθούν την κάμερα, δεν μπαίνουν στον κόπο να βάλουν τον εαυτό τους στη θέση της. Η κάμερα ζητεί την ανεξαρτησία της”. Στο “Με κομμένη την ανάσα” η ανεξαρτησία της κάμερας φαίνεται στον τρόπο που προσεγγίζει τους πρωταγωνιστές, το εξωτερικό τοπίο και πώς αναδεικνύει τους μικρούς, εσωτερικούς, χώρους. Η κάμερα παρακολουθεί και δεν καθοδηγεί, γι’ αυτό η φυσικότητα είναι μεγαλύτερη.
Διαρκής κίνηση
Ο Μισέλ Πουακάρ/Λάζλο Κόβαξ, οδηγεί κλεμμένο αυτοκίνητο. Στην εθνική οδό δύο άντρες της τροχαίας τον καταδιώκουν για επικίνδυνη οδήγηση. Στην προσπάθεια του να σωθεί σκοτώνει τον έναν από τους δύο αστυνομικούς. Επιστρέφει στο Παρίσι και συνεχίζει την περιπλάνηση και την παραβατική ζωή. Ψάχνει τον φίλο του Αντόνιο, ο οποίος του χρωστάει χρήματα. Φλερτάρει τη νεαρή αμερικανίδα δημοσιογράφο Πατρίτσια Φραντσίνι και της ζητά να φύγουν για την Ιταλία. Όταν θα μάθει για τις έκνομες πράξεις του θα τον προδώσει ειδοποιώντας την αστυνομία.
Το σενάριο (Γκοντάρ, Τριφό) εξασφαλίζει διαρκή κίνηση. Ο Πουακάρ βρίσκει την κάμερα και η κάμερα τον Πουακάρ. Ο εξωτερικός χώρος αξιοποιείται, ενώ οι ηθοποιοί φαίνονται απελευθερωμένοι. Ο Γκοντάρ δίνει την αίσθηση πως δεν είναι εκεί και απλά έχει δώσεις τις βασικές κατευθύνσεις. Η κάμερα μπαίνει στη σωστή θέση για να περάσει η δράση αμέσως στον θεατή. Όταν ο Πουακάρ κλέβει ένα αυτοκίνητο, η κάμερα δίνει στο κοινό τη δυνατότητα της τυχαίας συνάντησης. Όταν ο Πουακάρ συζητά με τη Φραντσίνι στο δωμάτιο της, η κάμερα ενώ καταγραφεί “χάνεται” από το πεδίο ηθοποιών-θεατών. Ο Ζαν-Πολ Μπελμοντό και η Ζαν Σεμπέργκ ταιριάζουν τέλεια και μας χαρίζουν δύο πολύ καλές ερμηνείες. Για τον Μπελμοντό ήταν το ντεμπούτο του και για το γαλλικό “νέο κύμα” μία από τις καλύτερες στιγμές του.
