Τι ωραία που είναι να ξημερώνει. Να βλέπεις την αυγή, τον ήλιο να περνά από το πορτοκαλί στο κίτρινο. Να βλέπεις τον γαλανό ουρανό και να ακούς τις παιδικές φωνές που ξυπνάνε και ετοιμάζονται για το σχολείο. Να κάθεσαι στην κουζίνα να πίνεις τον καφέ σου και να ετοιμάζεσαι για δουλειά. Τι όμορφο να βλέπεις την κοινωνία να κινείται, να προχωρά και τι όμορφο που για άλλη μια μέρα, σε κάποια γωνιά του κόσμου, πέφτουν βόμβες, ακούγονται ριπές πολυβόλων και ήχοι εκπυρσοκρότησης όπλων. Ναι, αυτός είναι ο κόσμος μας. Σε αυτόν ζούμε, μεγαλώνουμε, φέρνουμε τα παιδιά μας. Άλλη μια μέρα στη δουλειά για εργάτες, υπαλλήλους, επιστήμονες, αυτοαπασχολούμενους, προέδρους κυβερνήσεων. Έκαστος εφ' ω ετάχθη κι αν είσαι πρόεδρος των ΗΠΑ ή άλλης μεγάλης στρατιωτικής/οικονομικής δύναμης, το καθήκον επιτάσσει την παραγωγή και κατανάλωση πολλών, πάρα πολλών, βλημάτων, πυρομαχικών και ζωών. Έτσι κινείται ο κόσμος και η οικονομία, έτσι γίνεται δικαίωμα η απόκτηση και χρήση όπλου. Η κατοχή του δεν είναι θέμα -μόνο- δύναμης, κύρους, ασφάλειας, είναι πάνω απ' όλα ορισμός του πώς θέλω να ζω. Αν θες την αίσθηση ασφάλειας να τη νιώθεις άμεσα, πάνω σου, στο χέρι σου, τότε χρειάζεται όπλο. Αν θες τη σιγουριά και τη “δικαιοσύνη” του ψυχρού μετάλλου, χρειάζεσαι όπλο. Φρόντισε μόνο μη γίνεις ένας ακόμη αριθμός. Ο “Ακήρυχτος Πόλεμος” είναι η 92η ταινία (ντοκιμαντέρ) που σας παρουσιάζει το G-Weekend Journal.

Τότε και τώρα

Το ντοκιμαντέρ του Μάικλ Μουρ που ακόμη και σήμερα προκαλεί αίσθηση. Και προκαλεί γιατί μένει επίκαιρο και άφθαρτο. Το μήνυμα εναντίον της οπλοκατοχής-οπλοχρησίας δεν έχει χάσει στο ελάχιστο την αξία και την ισχύ του. Τα ξεσπάσματα τυφλής, ένοπλης βίας εναντίον ανυποψίαστων θυμάτων, δίνουν και παίρνουν στις ΗΠΑ. Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε το 2002 και δεν θα άλλαζε τίποτα, μα τίποτα, αν προβαλλόταν σήμερα. Πυροβολισμοί σε σχολεία, αδικαιολόγητη αστυνομική βία και δολοφονίες μαύρων. Τότε και τώρα. Το “ιερό δικαίωμα” στην οπλοκατοχή-οπλοχρησία. Τότε και τώρα. Τα θύματα. Τότε και τώρα. Η NRA (Εθνική Ένωση Όπλων). Τότε και τώρα. Οι αριθμοί των νεκρών. Τότε και τώρα. Ο “Ακήρυχτος Πόλεμος”. Τότε και τώρα. Σύμφωνα με τον Μουρ ο άτυπος εσωτερικός πόλεμος στις ΗΠΑ είναι κάτι που συμβαίνει χρόνια. Και θα συμβαίνει όσο η ταξική ανισότητα συνδέεται με την καταστολή και τον φόβο. Ο φόβος δεν έχει μία κατεύθυνση. Η πορεία δεν είναι μονόδρομος. Ο φόβος διαχέεται προς όλες τις κατευθύνσεις, ακόμη και σε αυτούς που δρουν ενσυνείδητα ενάντια σε όσους θεωρούνται “εχθροί” ή εν δυνάμει εχθροί. Ο φόβος που στέλνεται ως μήνυμα στους πιο αδύναμους, επιστρέφει εκδικητικά σε όσους τον δημιούργησαν ή τον ανέχτηκαν και τον μεγάλωσαν. Έτσι, οι αφελείς, επικίνδυνοι θύτες, εξισώνονται με αυτούς που γνωρίζουν πολύ καλά γιατί απαντούν. Και ο κύκλος δεν κλείνει ποτέ και είναι αυτό ακριβώς που θέλουν οι ηθικοί αυτουργοί. Ο “Ακήρυχτος Πόλεμος” λοιπόν κάνει τη διαδρομή: φόβος, όπλο, δολοφονία, λευκοί, μαύροι, πολιτικοί.

Από το τοπικό στο παγκόσμιο

Αφορμή και βάση του ντοκιμαντέρ το μακελειό που έγινε στο λύκειο Κολουμπάιν στο Κολοράντο, τον Απρίλιο του 1999. Τότε, δύο μαθητές εισέβαλαν με όπλα στο σχολείο και σκότωσαν 12 μαθητές και μία καθηγήτρια. Ο θρήνος, ο πόνος, το κλάμα, όταν μετά από καιρό καταλάγιασαν, έδωσαν τη θέση τους στην αναζήτηση των αιτιών. Εδώ είναι και η αφετηρία, όσον αφορά τη δημιουργία, του ντοκιμαντέρ. “Γιατί έγινε όλο αυτό;” “Τι προκάλεσε την οργή δύο νέων ανθρώπων;” “Γιατί κατέφυγαν σε μια τόσο σκληρή πράξη;” “Πώς προμηθεύτηκαν τα όπλα και τις σφαίρες;”. Ο Μουρ, προσπαθώντας να συνθέσει τη μεγάλη εικόνα, ξεφεύγει από το στενό πλαίσιο της ερμηνείας της στιγμής και του γεγονότος και προσπαθεί να καταλάβει την κοινωνία στην οποία ζει και μεγαλώνει. Προσπαθεί να καταλάβει την ίδια του τη χώρα και πώς χειρίζεται την δύναμη που διαθέτει. Στην ουσία ο Μουρ “ανοίγει” την αφήγηση και τη σκέψη του από το τοπικό στο παγκόσμιο επίπεδο. Από την τοπική οικονομία/κοινωνία, στην παγκόσμια οικονομία/κοινωνία. Με αυτόν τον τρόπο το μήνυμα του μεγεθύνεται και φτάνει αμέσως στον θεατή, στα μάτια και, κυρίως, στη συνείδηση του.

Η δύναμη της εικόνας

Ο Μουρ με τις εύληπτες εικόνες σε περιεχόμενο και ερμηνεία πετυχαίνει στον σκοπό του. Μας δείχνει πόσο εύκολο είναι να αποκτήσει όπλο (ανοίγεις λογαριασμό σε τράπεζα!). Μας δείχνει πόσο εύκολο είναι να αγοράσεις σφαίρες (στο τοπικό σούπερ μάρκετ!). Μας δείχνει την άμεση, επικίνδυνη και σκόπιμη επιρροή των ΜΜΕ (σε κάθε δελτίο μόνο βία και φόνοι). Μας δείχνει τη διαφορά χρήσης των όπλων στον γειτονικό με τις ΗΠΑ Καναδά. (Ελάχιστοι σκοτωμοί). Μας δείχνει την αντίθεση και ειρωνεία να ζεις σε μια περιοχή όπου δραστηριοποιείται μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες όπλων (Lockheed Martin). Μας δείχνει την πρόκληση και χυδαιότητα της NRA,η οποία μετά την τραγωδία στο Κόλουμπαϊν έκανε συγκέντρωση στην περιοχή. Μας δείχνει την αδυναμία επίσημων φορέων και ΜΜΕ να δώσουν απαντήσεις και την ευκολία με την οποία δαιμονοποιούν ομάδες ανθρώπων (για την τραγωδία στο Κόλουμπαϊν έφταιγε τελικά ο Μέριλιν Μάνσον!). Μας δείχνει το πώς χρησιμοποιείται ο φόβος για να χειραγωγήσει και να υποτάξει τον πληθυσμό. Φόβος που σημαίνει ακινησία, έλλειψη σκέψης, αγορά όπλων και τεράστια κέρδη για εταιρίες όπλων, όπως και πολιτικά οφέλη για τα συντηρητικά κόμματα των ΗΠΑ. Μας δείχνει την απίστευτη τρομοκρατία στο εσωτερικό των ΗΠΑ μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Κι αν υπάρχουν στιγμές που λαϊκίζει ο Μουρ, είναι κάτι που δεν χαλά τίποτα στο τελικό αποτέλεσμα. Το ντοκιμαντέρ κέρδισε πολλά βραβεία, μεταξύ των οποίων Όσκαρ και το τιμητικό στο Φεστιβάλ των Καννών.