Η διάθεση ανάλαφρη, το ντύσιμο ανάλογο, ο ήλιος στην περίοδο της βασιλείας του και η θάλασσα απλωμένο χρυσάφι και μόνιμη όαση για τα μάτια και τα σώματα. Καλοκαίρι, η περίοδος χάριτος μετά τον σκληρό χειμώνα και την απρόβλεπτη άνοιξη. Όλα λίγο πιο χαλαρά, πιο καυτά και η δροσιά η ιδανική κατάσταση. Έχει και το καλοκαίρι τους κανόνες του, την καθημερινότητα του και αυτόν που θα διακόψει τη ροή του συνηθισμένου, θα επιβάλλει το απρόβλεπτο και θα δώσει μια διαφορετική καλοκαιρινή ανάμνηση. Ξέρετε, αν προσέξετε, αν ψάξετε θα βρείτε τέτοιους ανθρώπους στις διακοπές σας. Ανθρώπους που γοητεύουν με τη συστολή και την αδεξιότητα τους, που είναι χαλαροί χωρίς να το έχουν σχεδιάσει, αλλά γιατί αυτή είναι η φύση τους. Στην ιστορία του κινηματογράφου έναν τέτοιο τύπο είδαμε και έμεινε για πάντα στη μνήμη μας διότι ήταν –και είναι- κάτι μοναδικό. Περσόνα αξιομνημόνευτη, τόσο χαρακτηριστική που μόνο αυτή του “Σαρλό”, του Τσάπλιν, μπορεί να συνομιλήσει μαζί της. Ψηλός, αδύνατος, με πίπα στο στόμα και βλέμμα αθώο, πονηρό και αφελές την ίδια στιγμή. Η στιγμή που εμφανίζεται στο σινεμά ο κύριος Ιλό είναι ιστορική. “Οι διακοπές του κυρίου Ιλό” είναι η 83η ταινία που σας παρουσιάζει το G-Weekend Journal.

Αμφισβήτηση του δεδομένου

Πίσω από τον χαρακτήρα του “Ιλό” ο Ζακ Τατί. Γάλλος σκηνοθέτης και κωμικός ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου. Γύρισε έξι ταινίες μεγάλου μήκους, στις πέντε υποδύεται τον “κύριο Ιλό”. Ο Τατί ήθελε μέσω του Ιλό να δείξει το πρόσωπο του αντισυμβατικού, του μη αλλοτριωμένου, του πιστού στις παραδοσιακές αξίες και στην κοινωνική πρόοδο που δεν ταυτίζεται με την τεχνολογική, οικονομική. Το πιο δύσκολο; Όλο αυτό να το κάνει μέσω της κωμωδίας!Αν λάβουμε υπόψη ότι όταν προβλήθηκαν “Οι διακοπές του κυρίου Ιλό”, το 1953, το είδος δεν ήταν τόσο “διανοουμενίστικο”, η δυσκολία μεγαλώνει. Ο Τατί προφανώς δεν ήθελε να φτιάξει έναν ήρωα που κάνει χοντροκομμένα αστεία, γκριμάτσες, φθηνά κόλπα. Δεν ήθελε να βάλει τις ιστορίες του “κυρίου Ιλό” στη φόρμα της φάρσας. Οι ταινίες του είναι κωμωδίες καταστάσεων που ξεφεύγουν όμως από τον κανόνα που θέλει η μία κωμική κατάσταση να προκαλεί μια μεγαλύτερη. Εδώ κυριαρχεί η οικονομία, το μίνιμαλ και η λεπτομέρεια που είναι μπροστά στα μάτια μας και δεν τη βλέπουμε. Η αμφισβήτηση του δεδομένου είναι ο πυρήνας των ταινιών του. Στο εμβληματικό “Playtime” το κοινωνικό/πολιτικό σχόλιο πάνω στην αλλαγή του αστικού τοπίου είναι μοναδικό. Εκεί, ο “κύριος Ιλό” ανακαλύπτει το Παρίσι του μέλλοντος. Εδώ, κάνει διακοπές όπως όλοι μικροαστοί της εποχής του.

Αθωότητα και αλήθεια

Ο κύριος Ιλό, λοιπόν, μεσήλικας, εργένης, πάει διακοπές σε παραθαλάσσιο ξενοδοχείο. Ξεκινά με το σαραβαλάκι του και όταν θα φτάσει στον προορισμό του όλοι θα ζήσουν ένα διαφορετικό καλοκαίρι. Ο Τατί με το ξεκίνημα θέλει να δείξει τη γνήσια, ανθρώπινη, διαφορετικότητα του ήρωα του. Οδηγεί ένα υπό κατάρρευση αυτοκίνητο, το οποίο παρά τις δυσκολίες αντέχει και τον εξυπηρετεί. Δεν μοιάζει με κανένα άλλο όχημα. Έτσι και ο Ιλό. Σε διαρκή κίνηση, συνεσταλμένος, υπερβολικά διακριτικός με τους άλλους, ξέγνοιαστος όταν είναι μόνος του, θα αναστατώσει τους υπόλοιπους παραθεριστές. Ο κύριος Ιλό δεν φλερτάρει όπως οι άλλοι, δεν χαίρεται τη θάλασσα και την αμμουδιά όπως οι άλλοι, δεν ακούει τη μουσική που ακούνε οι άλλοι. Η απροσεξία και η ασύμβατη συμπεριφορά είναι ανεπιτήδευτες, δεν έχουν καμία σκοπιμότητα και είναι αυτή η αθωότητα και αλήθεια του Ιλό που γοητεύει όσους τον συναναστρέφονται.

Καθαροί ήχοι

Ο Τατί είναι εκπληκτικός σκηνοθέτης και καταφέρει να κρατά τον ήρωα του στο επίκεντρο χωρίς όμως να “εξαφανίζει” την ταινία. Ναι, ο Ιλό είναι η ταινία αλλά την ίδια στιγμή το αναρχικό πνεύμα του διατρέχει το φιλμ. Υπάρχουν πλάνα, που ο Ιλό και η όποια δράση εκτυλίσσεται στο παρασκήνιο. Με τον τρόπο αυτό ο Τατί δείχνει την υποκρισία της προσεγμένης εικόνας (μας). Επίσης, τα κωμικά στοιχεία τοποθετημένα με προσοχή στο σενάριο ώστε να λειτουργούν σαν ήχοι αφύπνισης. Εξού και η σημασία που δίνει στους καθαρούς ήχους, σύντομους, που σπάνε την αρμονία της σκηνής. Ο κύριος Ιλό είναι σαν την πεταλούδα που εισβάλλει στο σπίτι μέσα από ανοιχτό παράθυρο. Σε αναστατώνει, σε κινητοποιεί και σε κάνει να βλέπεις με καλύτερη διάθεση τα πράγματα. Οι καλοκαιρινές διακοπές δεν αξίζουν αν δεν είναι διακοπές από το συνηθισμένο, το αναμενόμενο. Το παράδειγμα του κυρίου Ιλό θα είναι πάντα οδηγός.