Χοσέ Πικουλίν Ορτίθ, σύμβολο του μπάσκετ και μιας χώρας!
Eίναι τουλάχιστον αδύνατη η σύνοψη μιας καριέρας 26 ετών. Πιθανότατα, ούτε ο ίδιος μπορούσε να φανταστεί ότι θα εξελισσόταν σε βασικό εκπρόσωπο μιας μπασκετικής σχολής, ενός έθνους, μιας γενιάς. Αυτό είναι το βασικό επίτευγμα του Ορτίθ. Δεν κέρδισε πολλούς διεθνείς τίτλους, ανάγκασε όμως το μπασκετικό κοινό να «εκλιπαρεί» για τον ερχομό της τελικής φάσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου για να δει τους «σκληρούς» της Λατινικής Αμερικής (σ. σ. Πουέρτο Ρίκο) και τον ίδιο να ζωγραφίζει στο παρκέ.
Αυτό έκανε από πιτσιρικάς, γι’ αυτό ο αδερφός του, του κόλλησε το προσωνύμιο «ζιζάνιο» (σ. σ. Πικουλίν). Τότε βέβαια ήταν λεπτός, με πλούσιο καστανό μαλλί, ευγενική φυσιογνωμία με μια… χωριστρούλα. Έτσι εμφανίστηκε και τη νύχτα που επιλέχθηκε στο ντραφτ (1987) στο Νο15 από τους Γιούτα Τζαζ. Στα τελευταία χρόνια της καριέρας του, τα μαλλιά του ήταν σκούρα με άσπρες τρίχες στους κροτάφους, οι ρυτίδες διακόσμησαν το πρόσωπό του και τα μπράτσα του φανέρωναν τα χρόνια του.
Σήμερα, σε ηλικία 55 ετών, ο Ορτίθ βρήκε το κατάλληλο σημείο για να ακουμπήσει την τρομερή καριέρα του. Εκεί, μαζί με τους κορυφαίους στην ιστορία του αθλήματος. Με υποθετικά σενάρια δεν γράφεται ιστορία, αλλά την εποχή που εγκαταστάθηκε στη Γιούτα ως παίκτης των Τζαζ, το ΝΒΑ δεν παρουσίαζε την τωρινή εξωστρέφεια ούτε λειτουργούσε υπέρ της παγκοσμιοποίησης.
Κάθε ξένος ουσιαστικά πεταγόταν σ’ έναν λάκκο με λιοντάρια έτοιμα να τον κατασπαράξουν και να αποδείξουν ότι το Πρωτάθλημα τους ανήκε. Τότε επίσης το άθλημα ήταν σκληρό, η ανθεκτικότητα ήταν προαπαιτούμενο επιβίωσης, όχι απλά διάκρισης. Ο Ορτίθ ήδη είχε πετύχει πολλά με το OregonState, είχε αναδειχθεί κορυφαίος παίκτης της Pacific-10 και δύο φορές ήταν στην καλύτερη πεντάδα. Ήταν το είδωλο του σπουδαίου Γκάρι Πέιτον ο οποίος κάποια στιγμή προσπάθησε να ερμηνεύσει την αποτυχία του Ορτίθ στο ΝΒΑ και ισχυρίστηκε ότι… «ο Χοσέ ήταν το αστέρι μας. Το ότι δεν έπαιξε στο ΝΒΑ ήταν γιατί πήγε σε λάθος ομάδα με τον λάθος μάνατζερ».
Ταγμένος στην Εθνική ομάδα
Ο Χοσέ Πικουλίν Ορτίθ δεν ήταν απλά ο ηγέτης της εθνικής ομάδας του Πουέρτο Ρίκο αλλά η αντιπροσωπευτική φιγούρα της. Αγωνίστηκε σε πέντε Παγκόσμια Κύπελλα (1986, 1990, 1994, 1998, 2002) και σε τέσσερις Ολυμπιάδες. Η εθνική ομάδα ήταν η μεγάλη αγάπη του, για χάρη της θυσίασε τον πρώτο χρόνο στο ΝΒΑ (σ. σ. το 1988 δεν είχαν το δικαίωμα οι επαγγελματίες παίκτες του ΝΒΑ να αγωνιστούν στις διεθνείς διοργανώσεις). Πήγε στην Ισπανία (σ. σ. Σαραγόσα) για να έχει το δικαίωμα συμμετοχής στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ (1988). Κι όταν τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν έτσι όπως τα περίμενε στους Γιούτα Τζαζ (σ. σ. έπαιξε σε 64 αγώνες), εντάχθηκε στην περιορισμένη λίστα των μη Ευρωπαίων παικτών που φόρεσαν τη φανέλα της Ρεάλ Μαδρίτης αλλά και της Μπαρτσελόνα.
Ο Ορτίθ κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στους Παναμερικανικούς Αγώνες το 1991 και αρκετά ακόμη στις διοργανώσεις της FIBA. Το 2002 κι έπειτα από 20 χρόνια αδιάλειπτης προσφοράς αποσύρθηκε από την εθνική ομάδα. Δεν το άντεξε. Γύρισε για μια τελευταία συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας κι εκείνη η νίκη επί της Dream Team των Ηνωμένων Πολιτειών αποτέλεσε ένα από τα highlight της καριέρας του. Ο ίδιος είχε πει βέβαια ότι… «οι Αμερικάνοι τερμάτισαν δεύτεροι κι εμείς έκτοι. Αν μπορούσα να ανταλλάξω αυτή τη νίκη μ’ ένα χρυσό μετάλλιο, θα το έκανα δίχως δεύτερη σκέψη».
Ο Ορτίθ χάρισε στο ελληνικό κοινό 3,5 χρόνια από τα 26 της μπασκετικής καριέρας του. Ξεκινώντας από τη Λάρισα, συνεχίζοντας στο Ηράκλειο και ακολούθησε ο Άρης. Στους «κίτρινους» αγωνίστηκε για 1.5 χρόνο. Τον «έδιωξαν» οι άθλιες οικονομικές συνθήκες στους «κίτρινους» και οι ανεκπλήρωτες υποσχέσεις. Προηγήθηκε όμως η κατάκτηση του Κυπέλλου Κόρατς το 1997 και ο ιστορικός δεύτερος τελικός με την Τόφας.
Ορτίθ είναι… η Προύσα
Εκείνο το απόγευμα στην Προύσα, το βλέμμα του είχε θολώσει. Στα αποδυτήρια, μίλησε ελάχιστα. Είχε κυριευτεί από τη δίψα της εκδίκησης. Ο νους του, ήταν αδύνατο να χωρέσει την ιδέα της απώλειας του τροπαίου. Μια δοξασμένη καριέρα, καθολική αναγνώριση, αλλά και η στέρηση κατάκτησης τροπαίων που χαρακτηρίζουν την πορεία ενός αθλητή. Μπορεί να φαίνεται υπερβολικό, αλλά ο Ορτίθ δεν έβλεπε μπροστά του, δεν μπήκε καν σε διαδικασία διάκρισης προσώπων. Απλά κατάπινε όποιον στεκόταν στο δρόμο του. Καμία διάθεση συμβιβασμού. No mercy. Σε μια καριέρα 26 ετών, είναι τουλάχιστον ουτοπικό να προσπαθήσει κανείς να ξεχωρίσει μια εμφάνιση, σίγουρα όμως, εκείνη στην Προύσα ήταν η πιο πειστική αλλά και ενδεικτική του χαρακτήρα του.
Σε λίγες ημέρες (3/4/2019) συμπληρώνονται 22 χρόνια από εκείνη τη μαγική εμφάνιση του Ορτίθ και την κατάκτηση του Κυπέλλου Κόρατς από τον Άρη με το εμφατικό 70-88 μέσα στην Τουρκία επί της Τόφας. Εκείνο το απόγευμα, ο Πορτορικάνος τελείωσε τον δεύτερο τελικό με 25 πόντους (8/10 δίποντα και 9/11 ελεύθερες βολές).
Ο Λευτέρης Σούμποτιτς θυμήθηκε την εικόνα του Ορτίθ, εκείνο το απόγευμα στην Προύσα. «Η νοοτροπία του έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην ψυχολογία της ομάδας σ’ εκείνο το παιχνίδι. Έλεγε συνεχώς ότι δεν ήταν καλύτεροι από εμάς… ‘πάμε να τους καθαρίσουμε’. Ήθελε πάση θυσία αυτό το τρόπαιο. Το ήθελε πάρα πολύ, το χάρηκε ακόμη περισσότερο γιατί στην καριέρα του δεν είχε πολλούς τίτλους. Αγάπησε τη Θεσσαλονίκη γιατί του θύμιζε τη γενέτειρά του. Εξαιρετικό παιδί και πρότυπο επαγγελματία», είπε στο gazzetta.gr.
Θυμήθηκε όμως και την αντίδραση του Πορτορικάνου πριν τον πρώτο ημιτελικό αγώνα με την Μπενετόν στη Θεσσαλονίκη. «Οι παίκτες προειδοποίησαν ότι αν δεν πληρωνόντουσαν δεν θα έκαναν προπόνηση. Τους είπα ότι ήμουν μαζί τους, αλλά προπόνηση έπρεπε να γίνει. Είχαμε μια τελευταία ελπίδα, ότι την τελευταία στιγμή θα βρισκόντουσαν χρήματα, τους είπα ότι δεν θα βοηθούσε πουθενά αν πηγαίναμε στο παιχνίδι χωρίς προπόνηση. Ο Πικουλίν μίλησε στους συμπαίκτες του, είχε τρομερό σεβασμό. Τους μάζεψε όλους και μπήκαμε στο γήπεδο».
Ο Παναγιώτης Λιαδέλης επένδυσε πολλές ώρες στο παρκέ με τον Πικουλίν, ένιωσε ότι βελτιώθηκε δίπλα του και μιλώντας στο gazzetta.grαναφέρθηκε στον Ορτίθ. «Καταρχήν ήταν κύριος σε όλα του. Τρομερό παιδί, φοβερός συμπαίκτης και πρότυπο επαγγελματία. Κάναμε παρέα κι έξω από το γήπεδο, τον έζησα σχεδόν ενάμιση χρόνο. Χαιρόσουν να ήσουν μαζί του. Και στο παρκέ αλλά και στην παρέα. Είναι ο άνθρωπος που ξέρει πώς θα διαχειριστεί την κάθε στιγμή. Σοβαρός εκεί που πρέπει, ευγενής, ξέρει πώς να φερθεί, πώς να σου μιλήσει. Και την πλάκα του έκανε. Προσωπικά με βοήθησε πολύ στο κομμάτι της νοοτροπίας και του τρόπου δουλειάς. Εκείνη η ομάδα είχε δεθεί τόσο πολύ και το αποτέλεσμα φάνηκε με την κατάκτηση του Κυπέλλου Κόρατς», είπε.
Στον κόσμο των ναρκωτικών
Το 1997, ο Ορτίθ είχε συμφωνήσει με τον ΠΑΟΚ έναντι ενός εκατομμυρίου δολαρίων για κάθε χρόνο συνεργασίας. Ωστόσο, αυτή η συμφωνία δεν ενεργοποιήθηκε ποτέ καθώς ο Πορτορικάνος δεν κατάφερε να περάσει το αντιντόπινγκ τεστ. Εκ τότε, ο Πορτορικάνος περιορίστηκε στα σύνορα της Λατινικής Αμερικής. Στην πραγματικότητα όμως, κάπου εκεί άρχισε να παίρνει την κατιούσα και μια σπουδαία καριέρα. Για να φτάσουμε στο καλοκαίρι του 2011
Από τη λαμπερή λεωφόρο της καταξίωσης, στο σκοτάδι και στον βυθό των ναρκωτικών ουσιών. Η φήμη του Χοσέ Ορτίθ τσαλακώθηκε όταν συνελήφθη από την Αστυνομία γιατί στον κήπο του σπιτιού βρέθηκαν 218 δενδρύλλια μαριχουάνας και στην κατοχή του μικρή ποσότητα κοκαΐνης καθώς επίσης και 40 σφαίρες. Ο αθλητής-πρότυπο και βασικός πρεσβευτής του Πουέρτο Ρίκο σύρθηκε στις φυλακές, έτυχε προνομιακής μεταχείρισης καθώς τιμωρήθηκε με εξάμηνη φυλάκιση (με τετραετή αναστολή) και υποχρεώθηκε σε 600 ώρες κοινωνικής εργασίας. Στην πραγματικότητα, αναγνωρίστηκε ο εθισμός του στις ναρκωτικές ουσίες κι έγινε δεκτός από το δικαστήριο ο ισχυρισμός ότι η μεγάλη ποσότητα ήταν για προσωπική χρήση και όχι για διακίνηση.
Ο Χοσέ Ορτίθ δεν κατάφερε να διαχειριστεί την πτώχευσή του (σ. σ. όλες οι επενδύσεις του απέτυχαν με κυριότερη ένα πολυτελές εστιατόριο), το διαζύγιό του με την πρώτη γυναίκα του, το ισχυρό χτύπημα που δέχθηκε από το αποτυχημένο πέρασμά του από την πολιτική και κυρίως μια διαφορετική ζωή απ’ αυτή που είχε συνηθίσει. «Όσο κι αν έχω μετανιώσει, δεν μπορώ να γυρίσω τον χρόνο πίσω για να αλλάξω αυτό που έκανα.
Ένιωσα την ντροπή και ανέλαβα την ευθύνη. Έπασχα από κατάθλιψη και προσπάθησα να την καταπολεμήσω με λάθος τρόπο. Πολλές φορές, η ζωή σε οδηγεί σε λάθος μονοπάτια. Νόμιζα ότι μπορούσα να ξεπεράσω το πρόβλημα δίχως τη βοήθεια κανενός», είχε πει σε μία από τις συνεντεύξεις του. Το 2016 επέστρεψε στη φυλακή καθώς παραβίασε τους όρους αναστολής. Δεν συμπλήρωσε περισσότερες από 278 ώρες κοινωνικής εργασίας από τις συνολικά 600 που του επιβλήθηκαν κι έτσι αναγκάστηκε να «εκτελέσει» ένα μέρος της αρχικής ποινής.
Στις υπηρεσίες της FIBA
Η FIBA στάθηκε στο πλευρό του Ορτίθ στο εξαιρετικά δύσκολο διάστημα που ακολούθησε της σύλληψής του, γιατί τον έχρισε πρεσβευτή του αθλήματος και ταξίδεψε σε αρκετά μέρη με σκοπό να μεταδώσει τις εμπειρίες του από το μπάσκετ. Τα τελευταία χρόνια, πάτησε πιο γερά στα πόδια του τόσο με τον δεύτερο γάμο του με τη Σίλβια Ρος αλλά και γιατί το τελευταίο επιχειρηματικό εγχείρημά του, παρουσιάζει επιτυχία σε σχέση με τα προηγούμενο. Για την ακρίβεια, είναι ιδιοκτήτης πιτσαρίας, ταυτόχρονα διατηρεί θέση στην ομοσπονδία μπάσκετ του Πουέρτο Ρίκο. Κανείς εξάλλου δεν θα ξαναφορέσει τη θρυλική φανέλα με το Νο4 καθώς αυτή αποσύρθηκε από την ομοσπονδία.
