Ο Μανού Τζινόμπιλι είναι... Για μισό λεπτό. Πάλι κείμενο για τον Αργεντινό; Από τη μέρα που ανακοίνωσε την αποχώρηση του από την ενεργό δράση, λέξεις, λέξεις, λέξεις, αμέτρητες λέξεις γράφτηκαν για το μεγαλείο του ανδρός. Τι άλλο να γράψεις γι' αυτόν; Καλός, χρυσός, παιχταράς, αλλά “όχι άλλο Τζινόμπιλι!”. Όχι άλλο κάρβουνο ρε! Εκτός κι αν ασχοληθείς με την παρατήρηση της κυκλικής μορφής του Μανού. Της κίνησης του δηλαδή.

Ο 41χρονος Μανού Τζινόμπιλι δεν διαφέρει από τον 18χρονο Μανού Τζινόμπιλι. Ό,τι βλέπαμε τότε, βλέπουμε και τώρα, αρχή και τέλος δεν υπάρχουν, κομμάτια μιας πορείας δίχως καταληκτικό προορισμό. Ο Μανού Τζινόμπιλι δίχως τελεία. Η ροή του χρόνου τον παρασέρνει και του προσφέρει τη δυνατότητα της αναγέννησης, τη δυνατότητα να επαναλαμβάνει τον εαυτό του, τη συμπεριφορά, την κοσμοθεωρία του.

Η διαρκής επανάληψη προχωρά την αφήγηση του Αργεντινού εις βάθος και αναδεικνύει το γενναιόδωρο “εγώ” του. Ας επαναλάβουμε, λοιπόν, τη διαδικασία. Στο αδιάκοπο πήγαινε-έλα του Μανού θα βρούμε τον ίδιο άνθρωπο, τις ίδιες μεγάλες και μικρές στιγμές. Ας επαναλάβουμε τη διαδικασία για να βρούμε κάτι από τον εαυτό μας κι αν θέλουμε να καταλάβουμε, ας αντιπαραβάλλουμε τον Μανού Τζινόμπιλι με την “Ηλιόπετρα” του Οκτάβιο Παζ. Δύο φαινόμενα που επικοινωνούν, συνομιλούν, μεταξύ τους δίχως τέλος και αρχή.

Η κυκλική κίνηση

Ο Τζινόμπιλι γεννήθηκε... ώριμος! Παρακολουθώντας τον να αγωνίζεται -τα χρόνια της εφηβείας και των αρχών της ενηλικίωσης μέχρι την καθιέρωση στο ΝΒΑ- δεν μπορούσες να μη δεις πως ό,τι έκανε, ήξερε γιατί το έκανε. Ακόμη κι αν δεν πετύχαινε το επιδιωκόμενο, τίποτα δεν του ήταν ξένο. Φυσικά και εξελίχθηκε και έγινε ακόμη πιο απλός μα και αφάνταστα πιο αποτελεσματικός. Μολαταύτα, η εξέλιξη προήλθε από την επανάληψη της πρόωρα διαμορφωμένης προσωπικότητας του Αργεντινού. Για τους περισσότερους αυτό είναι κακό. Συνήθως, οι εμπειρίες, η γνώση, ο έρωτας προσθέτουν στον άνθρωπο, του “αφαιρούν” το κομμάτι του εαυτού που καταναλώθηκε και το αντικαθιστούν με κάτι πιο ανθεκτικό, σοφότερο. Για τον Τζινόμπιλι, τουλάχιστον στον χώρο δράσης του, στο γήπεδο του μπάσκετ, αυτό δεν φάνηκε. Γι' αυτόν, ο χώρος και ο χρόνος υπήρξαν κενοί χώροι που απλά πέρασε και τους “γέμισε”. Με τον ίδιο τρόπο, με την ίδια συμπεριφορά, με την ίδια κίνηση. Κυκλική. Σαν το αξιομνημόνευτο ποίημα του Παζ. Η “Ηλιόπετρα” είναι μια μεγάλη κυκλική φράση που ξεκινά και τελειώνει (;) με τον ίδιο στίχο. Στη διαδρομή της, ο μεξικανός νομπελίστας έγραψε το “ωραιότερο ερωτικό ποίημα της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας”, σύμφωνα με τον Χούλιο Κορτάσαρ.

Στον δρόμο της επανάληψης

Ο Παζ αποθεώνει τον έρωτα και το δικαίωμα ζωής-θανάτου που έχει πάνω μας με τον εξής στίχο: Μια ανταύγεια με γεννά, πεθαίνω σ' άλλη. Ο Τζινόμπιλι πάνω σε αυτή την αέναη δημιουργική κατάσταση μας συστήθηκε, απευθύνθηκε. Σαν αντανάκλαση φωτός ο τρόπος που έπαιζε. Τον έβλεπες για λίγο και μετά η στιγμή “πέθαινε” και ξανά από την αρχή. Ο τίτλος του ποιήματος, “Ηλιόπετρα”, αναφέρεται στην αντίληψη των Αζτέκων περί κυκλικότητας του χρόνου. Ο χρόνος δεν κινείται γραμμικά, ο χρόνος δεν αφήνει το παρελθόν πίσω του, ο χρόνος περνά από το παρελθόν, στο παρόν και από κει στο μέλλον δίχως να σταματά. Ο Τζινόμπιλι στο παρελθόν μας συστήθηκε, στο παρόν μας κέρδισε και στο μέλλον άφησε τα κατορθώματα του να προβάλλονται ασταμάτητα.

Ο Παζ έγραψε τους πρώτα 30 στίχους αμέσως. Σαν κάποιος να του υπαγόρευε τα λόγια. Εκεί σταμάτησε. Δεν ήξερε που θα οδηγούσαν αυτοί οι στίχοι. Γι' αυτό και όπως έχει πει στο περιοδικό “The Paris Review” “Μερικές μέρες αργότερα προσπάθησα να ξεκινήσω εκ νέου. Όχι με παθητικό τρόπο, αλλά κοπιάζοντας να προσανατολίσω και να διευθύνω τη ροή των στίχων”. Ο Τζινόμπιλι αυτό που του δόθηκε, το ταλέντο, σίγουρα κόπιασε να του δώσει προσανατολισμό, να το διευθύνει εκεί που αυτός ήθελε. Πάντα στον ίδιο δρόμο, αυτόν της επανάληψης.

Το πέρασμα ενός ποταμού

Οι 584 ενδεκασύλλαβοι του Παζ “φιλοξενούν” διάφορα λογοτεχνικά στοιχεία-ρεύματα: λυρισμός, υπερρεαλισμός, συμβολισμός... Τα φυσικά στοιχεία μεταλλάσσονται σε εξπρεσιονιστικά εικονίσματα και οι στίχοι του Μεξικανού απομονώνουν κάτι από τη Ζωή και τον Έρωτα. Το παιχνίδι του Τζινόμπιλι ήταν λυρικό, ήτοι προσέφερε ηδονή και ψυχαγωγία στους θεατές. Είχε στιγμές που ξεπερνούσαν την πραγματικότητα -“μα, πώς το έκανε αυτό;”- και η παρουσία του είχε κάτι από την αργεντίνικη ψυχή. Κι αν θες να εντοπίσεις τον Τζινόμπιλι στην “Ηλιόπετρα” του Παζ, αρκεί να πας στην αρχή, ή στο τέλος, και να “δεις” το πέρασμα ενός ποταμού πού ελίσσεται/μακραίνει, αναποδίζει, αλλάζει κοίτη/και πάντα εκβάλλει. Χωρίς τελεία, χωρίς σταματημό με τον Μανού οδηγό.