Κάθε χρόνο τα ίδια... Ο «Ιούδας» μένει κρεμασμένος έξω από την εκκλησία από το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, έως τις 12 το βράδυ της ίδιας μέρας, όταν οι Χριστιανοί τον αποτελειώνουν ρίχνοντας τον στην πυρά.

Όταν η προεργασία έχει γίνει με... μεράκι το θέαμα σοκάρει. Ίσως, πέρυσι να με σόκαρε περισσότερο από κάθε άλλη φορά, γιατί τον είδα με τα παιδικά μάτια, όταν ο γιος μου και η ανηψιά μου έσπευσαν να κρυφτούν κάτω από το παλτό μου. Ένιωσα και είδα τον φόβο στα μάτια τους, για το αποτρόπαιο που συνέβαινε. Πραγματικά έμοιαζε με άνθρωπο και ο συμβολισμός, μόνο σε πράξη αγάπης δεν παρέπεμπε.

Ντυμένος συνήθως με παλιό στρατιωτικό παντελόνι, μπλούζα ή πουκάμισο φθαρμένο και άρβυλα, ο Ιούδας περιμένει καρτερικά κρεμασμένος από το λαιμό πάνω από ένα τεράστιο σωρό από ξύλα.

Τα ιστορικά στοιχεία επιβεβαιώνουν τους φόβους, που ξύπνησαν μέσα μου, ένα χρόνο πριν. Είναι ένα έθιμο που ουδεμία σχέση έχει με την γιορτή της αγάπης, αλλά συνδέεται ευθέως με τον αντισημιτισμό. Σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας ο Ιούδας αναφέρεται ως Εβραίος και είναι γεγονός, ότι θυμάμαι την γιαγιά μου να τον αποκαλεί έτσι. Μιλώντας για τον Οβραίο που πρόδωσε τον Χριστό και του άξιζε η τιμωρία, η όψη της άλλαζε απότομα και το στόμα της έσταζε φαρμάκι.

Πότε όμως η βούληση του Κυρίου να συγχωρέσει τον Ιούδα, παρακάμφθηκε από τα λαϊκά δικαστήρια;

Η αλήθεια είναι ότι η Εκκλησία έχει σπεύσει επανειλημμένα να καταδικάσει το έθιμο 1891, 1910 και 1918 με σχετικές εγκυκλίους, όμως στο πρόσφατο παρελθόν ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, έσπευσε να δώσει άφεση αμαρτιών σε όσους το συνεχίζουν.

Συγκεκριμένα, λίγες ημέρες μετά την έκθεση του State Department περί παγκόσμιου αντισημιτισμού, η οποία ανέφερε: «Ο ΕΟΤ συνεχίζει να προβάλλει στον ιστότοπό του πασχαλινές παραδόσεις όπως η καύση ενός ομοιώματος του Ιούδα σε ορισμένα νησιά, κάτι που είναι γνωστό ως "κάψιμο του Εβραίου", με αποτέλεσμα να ενισχύονται το μίσος και ο φανατισμός εναντίον των Εβραίων» (U.S. Department of State, «Report on Global Anti-Semitism», 5.1.2005), από άμβωνος ξεκαθάρισε: «Οι Έλληνες δεν είμαστε ρατσιστές», προσθέτοντας, «Η έκθεση αυτή επικεντρώνεται στο κάψιμο του Ιούδα τις μέρες του Πάσχα, έθιμο το οποίο γίνεται σε ορισμένα μέρη της Ελλάδας και δεν στρέφεται εναντίον όλων των Εβραίων, αλλά ενός προσώπου, του προδότη Ιούδα».

Η πρώτη εγκύκλιος εξεδόθη από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας λίγες ημέρες μετά τις αιματηρές ταραχές που ξέσπασαν κατά των Εβραίων στην Κέρκυρα, με αφορμή τη φήμη ότι ένα 11χρονο κορίτσι είχε απαχθεί από Εβραίους για να πάρουν το αίμα του.

Η τρίτη και τελευταία εγκύκλιος που εξεδόθη στις 17.4.1918 αναφέρει χαρακτηριστικά: «Εις γνώσιν της Ιεράς Συνόδου περιήλθεν, ότι επικρατεί εις τινα εισέτι του Κράτους μέρη, έθιμον ξένον εντελώς προς την Εκκλησίαν, καθ’ ο κατά την Μ. Παρασκευήν γίνεται χρήσις λαϊκών ασμάτων, εν οις υπάρχουσι φράσεις καθαπτόμεναι του Εθνους των Εβραίων, ότι δεν κατά την ημέραν του Πάσχα εξακολουθεί ενιαχού να γίνηται η καύσις του λεγομένου "ομοιώματος του Ιούδα".

Η Ιερά Σύνοδος θεωρεί καθήκον Αυτής, όπως φέρη εις γνώσιν πάντων των χριστιανών, ότι η τήρησις τοιούτων εθίμων αντιβαίνει προς την βάσιν και το θεμέλιον της πίστεως ημών, ήτις είναι η αρετή της αγάπης εν γένει προς πάντα άνθρωπον.

Πλην τούτο όμως, καθηκόντως υποδεικνύει άμα η Σύνοδος, ότι τα αντιχριστιανικά ταύτα έθιμα, συντελούσι τα μέγιστα και εις την δημιουργίαν ψυχρότητος μεταξύ του ορθοδόξου πληρώματος και των συμπολιτών ημών Ισραηλιτών, οι οποίοι κοινήν σήμερον μεθ’ ημών έχουσι την πατρίδα και τα αυτά προς αυτήν δικαιώματα και καθήκοντα, επ’ ουδενί δε λόγω επιτρέπεται να θίγηται η φιλοτιμία αυτών διά πράξεων και φράσεων, αίτινες ευκόλως δύνανται να εκληφθώσιν ως προσβλητικαί διά το Εθνος των Ισραηλιτών.

Τούτων πάντων ένεκεν η Ιερά Σύνοδος έγνω, έχουσα προ οφθαλμών την τε βάσιν της χριστιανικής ημών πίστεως και το συμφέρον της εν ομονοία συμβιώσεως των τέκνων της πατρίδος, όπως ρητώς απαγορεύση τα έθιμα ταύτα, προτρέπεται δε πάντας εις αποφυγήν τούτων» (αρ. Πρωτ. 3476).

Μετά από τις άκαρπες προσπάθειες της Εκκλησίας να βάλει τέλος στο βάρβαρο έθιμο, το επιχείρησε το 1847 και η κυβέρνηση, με αφορμή την επίσκεψη του Γάλλου τραπεζίτη Ρότσιλντ.

Ο λαός αποφάσισε να μεταφέρει το έθιμο για την Δευτέρα του Πάσχα στην πλατεία του Ψυρρή, μετά όμως από την επέμβαση της αστυνομίας, ακολούθησαν ταραχές, οι οποίες επικεντρώθηκαν στο σπίτι του Δαυίδ Πατσίφικο, Ισπανοεβραίου, ο οποίος είχε εγκατασταθεί ως πρόξενος της Πορτογαλίας στην Αθήνα από το 1836- 1842.

Δεν είναι σαφές εάν ο ίδιος προκάλεσε το πλήθος ή το πλήθος τον θεώρησε υπεύθυνο για τον διωγμό από την αστυνομία, το γεγονός όμως είναι ότι προκλήθηκε διπλωματικό επεισόδιο με την Μ. Βρετανία, όταν ο Πατσίφικο, ως κάτοχος διπλής υπηκοότητας έσπευσε στην βρετανική πρεσβεία για να ζητήσει βοήθεια.

Ο Βρετανός πρόξενος ζήτησε ένα υπέρογκο ποσό από την ελληνική κυβέρνηση ως αποζημίωση για τις καταστροφές που είχε υποστεί η οικία του Πατσίφικο, με την πρώτη να αρνείται, δείχνοντας την δικαστική οδό. Ακολούθησε ναυτικός αποκλεισμός στον Πειραιά και σε άλλα ελληνικά λιμάνια, με την υπόθεση να εκτονώνεται μετά την επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων, Ρωσίας και Γαλλίας.

Εκείνη την περίοδο τις ημέρες του Πάσχα στην περιοχή της Οδησσού επανηλειμμένα είχαν σημειωθεί πογκρόμ από Έλληνες και Ρώσους κατά των Εβραίων, με αφορμή την υπεροχή των τελευταίων στο εμπόριο.

Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2015 από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και υπό την αιγίδα της βρετανικής προεδρίας της Διεθνούς Συμμαχίας για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (IHRA) διαπιστώθηκε ανησυχητική αύξηση του αντισημιτισμού και απόψεων που υποτιμούν ή αρνούνται το Ολοκαύτωμα στην Ελλάδα.

Σε ύποπτους καιρούς που το φάντασμα το φασισμού πλανάται απειλητικό πάνω από την Ευρώπη και αναζητά απεγνωσμένα τρόπο να τη στοιχειώσει, οφείλουμε να επανεξετάσουμε οτιδήποτε, μπορεί να του δώσει χώρο για να το πράξει. Εστω κι αν πρόκειται για ένα έθιμο με ρίζες αιώνων...

Πηγές: efsyn.gr

https://sarantakos.wordpress.com