20 χρόνια και κάτι ημέρες έχουν περάσει από την 16η Ιουνίου 1997, ημερομηνία-σταθμό στην ιστορία της παγκόσμιας μουσικής σκηνής. Τότε, κυκλοφόρησαν οι Radiohead το «ΟΚ Computer», τον δίσκο που άλλαξε τα πάντα, χωρίς να αλλάξει τίποτα.

Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο ένα άλμπουμ να μην κερδίζει τον απαιτούμενο σεβασμό όταν κυκλοφορεί, παρά μόνο όταν περάσουν κάποια χρόνια. Αυτό συνέβη και δεν συνέβη και με το «OK Computer». Γενικότερα, (προ)ετοιμαστείτε για πολλά «ναι μεν, αλλά», «και ναι και όχι» σε αυτό το κείμενο. Όχι λόγω κάποιας εκνευριστικής δικής μου παραξενιάς, αλλά γιατί αυτό είναι οι Radiohead. Τουλάχιστον στα δικά μου μάτια κι αυτιά…

Ο συγκεκριμένος δίσκος είναι ο κορυφαίος της δεκαετίας των 90’s. Πιο πάνω ακόμα και από το «Nevernind» των Nirvana ή το «Automatic for the People» των REM ή το «Achtung Baby» των U2 ή το Black Album των Metallica ή το «Rage Against the Machine» των RATM. Ξέρω, πολλοί θα διαφωνήσετε. Ίσως ακόμα και οι ίδιοι οι Radiohead. Το «Nevermind», άλλωστε, άλλαξε μια για πάντα την παγκόσμια μουσική σκηνή. Έκανε τους Nirvana μία από τις 4-5 σημαντικότερες μπάντες στην ιστορία της ροκ. Κι όμως, το «OK Computer» είναι ένα σκαλί πιο πάνω…

Βέβαια, όταν κυκλοφόρησε, 20 χρόνια πριν, λίγοι το κατάλαβαν. Είπαμε, συμβαίνει αυτό… Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του περιοδικού Rolling Stone, του εγκυρότερου ίσως μουσικού περιοδικού στον κόσμο. Το 1997, έδωσε βαθμολογία 4/5 στον δίσκο. Φαίνεται υψηλή, είναι υψηλή, όχι όμως τόσο, όσο θα περίμενε κανείς, όταν δύο χρόνια αργότερα τοποθετούσε το «OK Computer» στην τρίτη θέση των κορυφαίων άλμπουμ της δεκαετίας κι έξι χρόνια αργότερα στη θέση 162 των κορυφαίων άλμπουμ στην ιστορία της μουσικής.

Η αλήθεια είναι, ότι το «OK Computer» χρειάζεται λίγο χρόνο. Δεν είναι εύκολος δίσκος, αλλά ένα πραγματικό πνευματικό παιδί δύσκολων ανθρώπων. Ο Thom Yorke, o Jonny Greenwood, o Colin Greenwood, o Ed O’Brien και ο Philip Selway είναι δύσκολοι, περίεργοι άνθρωποι. Καλλιτέχνες, απόμακροι. Και η μουσική τους αντικατόπτρισε πλήρως την προσωπικότητά τους. Ακόμα και αν δεν ήταν αυτός ο σκοπός του από την αρχή.

Οι Radiohead έγιναν γρήγορα γνωστοί στο ευρύ κοινό, λόγω του «Creep» από τον πρώτο τους δίσκο, το «Pablo Honey» του 1993. Το «Creep» είναι ένα pop κομμάτι. Καμία σχέση με ό,τι ακολούθησε. Ο Yorke είχε δηλώσει μετά την κυκλοφορία του «OK Computer», ότι κι αυτός ήταν ένας pop δίσκος. Ή τουλάχιστον, έναν τέτοιο προσπάθησαν να κάνουν. Καμία σχέση.

Οι πρώτες βάσεις ακούστηκαν στο «The Bends» του 1995. Τραγούδια όπως το «Fake Plastic Trees» και το «Street Spirit (Fade Out)» έβαλαν την μπάντα σε ένα μονοπάτι διαφορετικό από την ροκ της εποχής. Πάντα πρέπει να τοποθετούμε έναν δίσκο, μία ταινία, μία οποιαδήποτε καλλιτεχνική έκφραση στα δεδομένα της εποχής της. Στις ΗΠΑ, υπήρχε η post-grunge παράνοια, μετά την αυτοκτονία του Kurt Cobain. Στην Μεγ. Βρετανία, ήταν σε πλήρη εξέλιξη ο Brit-pop πόλεμος ανάμεσα σε Oasis και Blur. Κάπου εκεί ανάμεσα, ήρθε το 1997 το «ΟΚ Computer», αλλάζοντας όπως προείπαμε τα πάντα, χωρίς να αλλάξει τίποτα.

​

Το πρώτο single του δίσκου είναι και το τραγούδι, που στοίχειωσε όλες τις μπάντες που εμφανίστηκαν μετά τα τέλη των 90’s στην Μεγ. Βρετανία. Το «Paranoid Android» είναι ο λόγος που το «OK Computer» παρουσιάζεται από πάρα πολλούς ως το «The Dark Side of the Moon» των 90’s, κάτι που ακούγεται υπερβολικό και βλάσφημο, όμως αλήθεια δεν είναι. Πράγματι, αν υπήρξε μία μπάντα στην Μεγ. Βρετανία, που πλησίασε σε δημιουργικότητα τους Pink Floyd, αυτοί είναι οι Radiohead.

Το «Paranoid Android» είναι το τραγούδι μιας γενιάς, ένα statement εξαιρετικά δύσκολο και σπάνιο. Μαζί με το «Smells Like Teen Spirit», έδωσαν μουσική ταυτότητα και φωνή σε εκατομμύρια ανθρώπους, σε μια μουσική περίοδο που όδευε με μαθηματική ακρίβεια στα σκουπίδια, με την έκρηξη του glam rock στα 80’s και της group pop αποχαύνωσης στα 90’s. Για να μην παρεξηγηθώ, υπήρχαν προφανώς κι άλλες μπάντες, κι άλλα τραγούδια. Αυτοί, όμως, έσπασαν την mainstream μεμβράνη, εκπαιδεύοντας εκατομμύρια αυτιά. Οι Nirvana άμεσα, οι Radiohead με το χρόνο τους…

«Rain down, rain down
Come on, rain down on me
From a great height
From a great height
Rain down, rain down (that's it, sir, you're leaving, the crackle of pigskin)
Come on rain down on me (the dust and the screaming, the yuppies networking)
From a great height (the panic, the vomit, the panic, the vomit)
God loves his childrean
God loves his children, yeah»

Αυτοί οι στίχοι του «Paranoid Android», με το στοιχειωτικό «God Loves his Children» στο τέλος να οδηγεί στο σόλο του Greenwood, είναι η κορυφαία μουσική στιγμή μιας ολόκληρης δεκαετίας.

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η κυκλοφορία του «Kid A» το 2000, ήταν που σε μεγάλο βαθμό εγκαθίδρυσε το «ΟΚ Computer» στη θέση που βρίσκεται σήμερα. Ήταν η επιβεβαίωση ότι οι Radiohead δεν είναι απλά μια καλή, δημοφιλής μπάντα. Ήταν η απόδειξη, ότι αυτό που προηγήθηκε τρία χρόνια πριν, αποτελούσε την κορυφαία μουσική κυκλοφορία στο Νησί για δεκαετίες, την επαναφορά του art rock στο κέντρο της προσοχής.

«Karma Police», «No Surprises», «Let Down», «Exit Music (For a Film)», «Lucky», είναι μερικά ακόμη τραγούδια του «OK Computer», αν και αλήθεια το καλύτερο που μπορεί να κάνει κάποιος είναι να ακούσει και τα 53 λεπτά του δίσκου μια κι έξω. Προφανώς, αυτό έκαναν όλοι κάποια στιγμή και συνειδητοποίησαν το μέγεθος του δίσκου. Το «OK Computer» δεν θα σε κερδίσει με το ένα τραγούδι, ακόμα και αν αυτό λέγεται «Paranoid Android». Θα σε κερδίσει, θα σε αλλάξει, όταν κλείσεις τα μάτια σου για μία ώρα και ακούσεις. Και όταν τα ανοίξεις στο τέλος του «The Tourist», θα έχεις αλλάξεις για λίγο. Ή ίσως και όχι. Είπαμε, Radiohead είναι αυτοί…