O Εντσον Αράντες ντο Νασιμέντο ή αλλιώς ο Πελέ είναι το ίδιο το ποδόσφαιρο. Ίσως κάτι περισσότερο από έναν ποδοσφαιριστή... Δε φοβόταν να σηκώσει ψηλά το βλέμμα και να κοιτάξει λίγο μακρύτερα. Ως παιδί είδε τη Βραζιλία να χάνει το Μουντιάλ του 1950 μέσα στο σπίτι της κι ένας αστικός μύθος ισχυρίζεται πως είπε στον πατέρα του, ότι θα έκανε τα πάντα για να φέρει στην χώρα του το τρόπαιο. Ο Πελέ αγαπάει τρία πράγματα, το ποδόσφαιρο, την αποδοχή του κόσμου και τον εαυτό του. Ο ποδοσφαιρικός πλανήτης λατρεύει τον Πελέ!

Από τους πρώτους μήνες της 20χρονης ποδοσφαιρικής καριέρας του Έντσον Αράντες Ντο Νασιμέντο, του Βασιλιά Πελέ, φάνηκε το αστείρευτο ταλέντο του. Σε ηλικία 17 ετών έβαζε τέσσερα γκολ στο Μαρακανά. Ο Ροντρίγκες είχε γράψει στην εφημερίδα Manchete Esportiva τον Μάρτιο του 1958 πως ο Πελέ δεν είχε μόνο ταλέντο και μεγάλη ποδοσφαιρική ικανότητα, αλλά είχε και μεγάλη αυτοπεποίθηση και μία μόνιμη αίσθηση ανωτερότητας ή και υπεροψίας.

"Ο Πελέ έναντι των υπολοίπων παικτών πάντα είχε το συναίσθημα του Βασιλιά και αυτό το αβαντάζ. Όταν έπαιρνε τη μπάλα και έκανε τη ντρίμπλα ήταν σαν να βλέπει απέναντί του έναν... κοινό θνητό. Έπαιζε με ένα αίσθημα υπεροψίας και ανωτερότητας", θα τονίσει.

Το... status του Πελέ γιγαντώθηκε. Μετά από δύο κατακτήσεις Κόπα Λιμπερταδόρες, δύο Μουντιάλ και δύο Διηπειρωτικών και έχοντας σκοράρει 1.000 γκολ πριν καλά καλά γίνει 20 ετών ο Πελέ θεωρήθηκε ο κορυφαίος όλων των εποχών. Ήταν μία παραδοχή / διαπίστωση που δεν αμφισβητήθηκε ακόμα και μετά την αποχώρησή του από την ενεργό δράση και σίγουρα μέχρις ότου βγει στο ποδοσφαιρικό προσκήνιο ο Ντιέγκο Μαραντόνα που κέρδισε το Μουντιάλ με την Αργεντινή το 1986 και διέπρεψε στη Νάπολι. Ο Πελέ δεν δέχθηκε έτσι απλά το να αμφισβητείται η αξία του αλλά και τον συγκρίνουν με τον Μαραντόνα, έναν λαϊκό ήρωα που ο χαρακτήρας του ήταν. Οπότε γίνεται εύκολα αντιληπτό το πως θα ένιωσε με την παρουσία του Λιονέλ Μέσι.

Ο Βραζιλιάνος πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του για να διαψεύδει τους ισχυρισμούς ότι ο Μαραντόνα μπορεί να του πάρει το... στέμμα του Βασιλιά και του κορυφαίου ever. "Κάποιοι άνθρωποι κάνουν συγκρίσεις με πράγματα που δεν θα έπρεπε", είχε πει ο ίδιος ο Πελέ στην Folha, εφημερίδα του Σάο Πάολο σε ερώτηση το εάν ο Μέσι είναι αντάξιος... αντίπαλός του. "Πως γίνεται να συγκρίνεις έναν άνθρωπο που είναι καλός κεφαλοσφαιριστής και σουτάρει με τα δύο πόδια με κάποιον που κάνει σουτ μόνο με το ένα πόδι, δεν μπορεί να πάρει κεφαλιά και κάνει μόνο ένα πράγμα καλά; Πως;", είχε επισημάνει.

Ο Πελέ γίνεται 80 και ακόμα αναρωτιέται τα ίδια πράγματα. Μετά από δεκαετίες αρνείται να πιστέψει πως υπάρχουν άνθρωποι που δεν τον δέχονται ως τον καλύτερο: "Με έχουν ρωτήσει στο παρελθόν: 'πότε θα γεννηθεί ο νέος Πελέ'. Ποτέ είναι η απάντηση. Η μητέρα μου και ο πατέρας μου με έκαναν και μετά έκλεισαν το... εργοστάσιο".

Οι δύσκολες στιγμές του Πελέ

Ήταν μία δύσκολη και σκληρή χρονιά για τον Θρυλικό Βραζιλιάνο. Με πόνους και προβλήμτα και ενώ είναι αναγκασμένος να χρησιμοποιεί αναπηρική καρέκλα και έχοντας κάνει επέμβαση στον γοφό του. Ο γιος του, όπως διέρρευσε τον Φλεβάρη, υπεφερε από κατάθλιψη. Μετά ήρθε η πανδημία που κόστισε τις ζωές 150.000 ανθρώπων στη Βραζιλία και δίχασε τη χώρα που ήδη αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα με την Κυβέρνηση Μπολσονάρου.

Είναι πολύ δύσκολο να διαχειριστεί κανείς τόσα προβλήματα μαζεμένα: "Τώρα που είμαι 80 ετών θέλω να ευχαριστήσω τον Θεό που έφτασα έως εδώ. Που μου έδωσε υγεία για πολλά χρόνια, διαύγεια και εξυπνάδα". Μιλώντας στους Times είπε ακόμα ότι "όποτε βγαίνω έξω με αντιμετωπίζουν με αγάπη και πάντα όλες οι πόρτες είναι ανοιχτές για μένα. Ελπίζω όταν θα πάω στον παράδεισο ο Θεός να με αντιμετωπίσει το ίδιο και χάρις στο ποδόσφαιρο που τόσο αγαπώ".

Ο Πελέ αρκετές φορές δεν θέλει να κοιτάζει πίσω και να σκέφτεται τα παλιά. Στη Βραζιλία συνεχίζει να θεωρείται κορυφαίος, στην Αργεντινή αυτό δεν μπορεί να γίνει για ευνόητους λογους και στην Ευρώπη τα επιτεύγματά του έχουν αρχίσει να θεωρούνται κάπως... ξεπερασμένα. Ο χρόνος περνάει, το ποδόσφαιρο εξελίσσεται και είναι λογικό πως οι συγκρίσεις μεγαλώνουν. Το χρήμα αλλάζει τα πάντα, ακόμα και τα απλά πράγματα. Μέχρι και το ποιος είναι ο κορυφαίος όλων των εποχών. Υπάρχουν πολλοί καλοί λόγοι που ο Μέσι θεωρείται ίσος προς ίσο με τον Πελέ. Ο... μικρός Μάγος θεωρείται ο τοπ παίκτης του 21ου αιώνα. Έχει κερδίσει το ισπανικό πρωτάθλημα 10 φορές και το Champions League σε 4 περιπτώσεις. Η σταθερότητά του είναι αξιοσημείωτη. Βάζει τουλάχιστον 40 γκολ ανά σεζόν εδώ και δέκα σερί χρονιές.

Είναι φοβερό ότι για να περιγράψουν τον Μέσι χρησιμοποιούνται λέξεις όπως μοναδικός, αξεπέραστος, ασταμάτητος ή... άπαιχτος. Αυτός που δεν μπορεί να τον αγγίξει και να τον σταματήσει κανείς. Ένας γνωστός αρθρογράφος τόνισε πως "αυτός είναι ο κόσμος του Μέσι και εμείς απλά ζούμε σε αυτόν".
Όμως είναι λογικό το να εκνευρίζεται και να ενοχλείται ο Πελέ. Ο Βραζιλιάνος έκανε ότι και ο Μέσι στην εποχή του και ακόμα παραπάνω. Κάθε χρονιά έως το 1966 είχε μέσο όρο ένα γκολ ανά ματς σε ανταγωνιστικούς αγώνες. Στην κορυφωσή του στη δεκαετία του '60 έκανε πράγματα που κανείς δεν είχε καταφέρει ή δει ποτέ ξανά.

Το 1962 και το 1963 ήταν τα καλύτερα ποδοσφαιρικά χρόνια του Πελέ. Το 1962-1963 ήταν και μία κορυφαία χρονιά για οποιοδήποτε παίκτη. Σε αυτό το διάστημα ο Πελέ έπαιξε σε 11 διαφορετικές διοργανώσεις, κερδίζοντας τις 10. Πήρε το μετάλλιο του Μουντιάλ, δύο Κόπα Λιμπερταδόρες, δύο Κύπελλα Βραζιλίας, ένα πρωτάθλημα Παουλίστα και ένα τρόπαιο Ρίο Σάο Πάολο. Ο μόνος τίτλος που έχασε ήταν το Παουλίστα του 1963, όπου η ομάδα του αναγκάστηκε να παίξει αρκετές φορές με αναπληρωματικούς. Σε αυτό το διάστημα ο Πελέ έπαιξε σε 79 αγώνες και σκόραρε 106 γκολ. Μεταξύ Αυγούστου και Νοεμβρίου του 1962 είχε δει το όνομά του στον πίνακα των σκόρερ σε 20 διαδοχικά παιχνίδια & συμπεριλαμβανομένων φιλικών. Έβαλε 172 γκολ σε 124 ματς μεταξύ του Γενάρη του 1961 και του Δεκεμβρίου του 1962.

Η τεράστια καριέρα του «Βασιλιά» του ποδοσφαίρου

Σε μία καριέρα 18 ετών ο Πελέ έπαιξε 1.116 φορές με τη Σάντος όμως μόνο 210 από αυτές ήταν στο γήπεδό της, το Βίλα Μπελμίρο. Η Σάντος για να προσελκύσει περισσότερο φίλαθλο κόσμο μετέφερε τα πιο σημαντικά της παιχνίδια στο Σάο Πάολο ή το Ρίο. Η Σάντος σπανίως έπαιζε στη φυσική της έδρα και μόνο μπροστά στον κόσμο της. Από την άλλη πάνω από τα μισά από τα 635 γκολ του Μέσι έχουν μπει στο Καμπ Νόου, τη φυσική έδρα της Μπαρτσελόνα.

Είναι λοιπόν αυτή μία σημαντική παράμετρος και λεπτομέρεια για τη σύγκριση των δύο. Ένας αντίλογος για τον Πελέ είναι πως αρκετά γκολ του τα έβαλε σε φιλικά παίζοντας με ομάδες όπως το του Ναυτικού και του Στρατού. Ωστόσο ο Πελέ έπαιξε μόλις δέκα φορές με τις ομάδες των ενόπλων δυνάμεων και έβαλε δεκατρία γκολ. Τα τέρματά του γενικά με ομάδες αμφισβητούμενων δυνατοτήτων δεν ήταν πολλά, όμως γενικότερα ο Πελέ στις περισσότερες αναμετρήσεις του αντιμετωπιζόταν πολύ σκληρά από τους αντιπάλους του.

Η Σάντος εκείνα τα χρόνια έκανε κάτι σαν... τουρ φιλικών κάθε χρόνο για να βγάζει χρήματα. Ήταν ο μόνος τρόπος για να καλύπτει τον μισθό του Πελέ. Σε κάποιες περιπτώσεις οι αντίπαλοι ήταν κατώτεροι των προσδοκιών και των περιστάσεων. Όμως σχεδόν όλες οι ομάδες ήξεραν ότι έπαιζαν με ένα κορυφαίο σύνολο και όλες είχαν πολύ ισχυρό κίνητρο.

Ο Πελέ όμως σκόραρε με αντιπάλους όπως η Μίλαν, η Γιουβέντους και η Νάπολι. Το έκανε και με Ντιναμό Ζάγκρεμπ, Ερυθρό Αστέρα, Παναθηναϊκό και Φέγενορντ. Είχε οκτώ γκολ σε επτά αγώνες με την Ίντερ, έξι σε πέντε με τη Ρόμα και δέκα σε επτά με τη Μπενφίκα. Σκόραρε 2 φορές στο 5-1 επί της Μπαρτσελόνα στο Καμπ Νόου. Έβαλε τρία γκολ στο 5-3 επί των πρωταθλητών Ισπανίας: της Ατλέτικο Μαδρίτης. Έβαλε 4 στο 5-2 με την Αϊντραχτ Φρανκφούρτης, δύο μήνες πριν από το 1-1 της Μάντσεστερ Γιουνάιτενε εκεί.

Υπάρχει φυσικά και το Μουντιάλ. Ο Πελέ πήρε στο... σπίτι του τρία μετάλλια. Ο μόνος παίκτης που το έκανε αυτό. Μπορεί το 1962 να μην έπαιξε μεγάλο ρόλο λόγω του τραυματισμού του όμως ήταν παίκτης - κλειδί στις κατακτήσεις των άλλων 2 Μουντιάλ, σκοράροντας έξι γκολ στα προημιτελικά, ημιτελικά και τον τελικό του 1958 και φυσικά υπήρχε και η διοργάνωση του 1970 στο Μεξικό. Σε 4 Μουντιάλ ο Μέσι δεν έχει βάλει ούτε ένα γκολ σε νοκ άουτ φάσεις.

Οι συγκρίσεις Πελέ και Μέσι

Από πλευράς προσωπικότητας πάντως Πελέ και Μέσι μοιάζουν αισθητά. Έχουν βιώσει τον παγκόσμιο θαυμασμό και σεβασμό και σε σχέση με όσα έχουν πετύχει είναι ιδιαίτερα ταπεινοί. Η πιο μεγάλη ομοιότητά τους είναι όμως η αφοσίωσή τους στο άθλημα. Όχι μόνο παίζοντας αλλά και σε αυτά που προσέφεραν γενικά στο άθλημα. Γενικότερα είναι περιπτώσεις παικτών που κοίταζαν το ποδόσφαιρο και όχι το πως να εκβιάζουν φάουλ ή το πως να προσποιούνται τραυματισμούς. Στη Λατινική Αμερική άλλωστε τα ποδοσφαιρικά είδωλα παραδοσιακά είναι ή γίνονται αυτά που δείχνουν την πιο μεγάλη αφοσίωση στο άθλημα.

Στον Μέσι λείπουν τα χαρακτηριστικά των Αργεντίνων όπως η πονηριά των Πασαρέλα, Σιμεόνε και Κανίγια ή τα στοιχεία του Μαραντόνα. Το ίδιο και ο Πελέ. Οι Γκαρίντσα, Σόκρατες και Ρομάριο ήταν τα λεγόμενα... κακά παιδιά. Ο Πελέ ήταν ένα καλό παιδί που ήθελε να είναι υπόδειγμα συμπεριφοράς και πρότυπο και όχι... αλήτης μες στο γήπεδο. Ο Μέσι σπάνια θα ακουστεί να πει ότι είναι ο κορυφαίος της εποχής του ή όλων των εποχών. Για τον Πελέ από την άλλη ο Τοστάο, άλλοτε συμπαίκτης του, είχε δηλώσει πως "ήταν πολύ φιλόδοξος, όπως όλοι οι σπουδαίοι παίκτες. Ακόμα και σήμερα τον ενοχλεί όταν τον συγκρίνουν με άλλον".

Ο 73χρονος Τοστάο θεωρεί πως ο Πελέ υπήρξε σαφώς καλύτερος παίκτης από τον Μέσι κυρίως λόγω της σωματοδομής, της δύναμής του αλλά και του τρόπου που... τρυπούσε τις αντίπαλες άμυνες. Για τον Μέσι λέει πως είναι ιδιοφυϊα. Ο Πελέ όμως σύμφωνα με τον ίδιο ήταν μία δύναμη της φύσης. Ο Πελέ επίσης είχε και την δύναμη της ψυχολογίας που περνούσε στους συμπαίκτες του. Τον αντίκτυπο στο παιχνίδι τους. Οι συμπαίκτες του Πελέ ήταν μεγάλοι παίκτες διότι αντλούσαν έμπνευση και από τον ίδιο. Ο Μέσι δεν έχει την ίδια επίδραση στους συμπαίκτες του. Όχι έτσι όπως το έκανε ο Πελέ. Ο Μέσι πάντα δείχνει να είναι ένα επίπεδο πάνω απ' όλους. Όταν είναι καλά δεν τον σταματάει κανείς. Όμως όταν δεν είναι καλά δεν υπάρχει άλλος να πάρει τα ηνία.

Αυτό αποτυπώνεται κυρίως στην Εθνική Αργεντινής. Μία ομάδα που έχει να κερδίσει μεγάλο τρόπαιο από το 1993 με το Κόπα Αμέρικα. Με τον Μέσι η Αργεντινή πήγε τελικό Μουντιάλ μία φορά και στο Κόπα Αμέρικα σε τελικό τρεις φορές αλλά ποτέ δεν τα κατάφερε. Δεν είναι φυσικά βασική ευθύνη του Μέσι. Απλά δεν μπορεί να επιδράσει όπως ο Πελέ ή δεν έχει τους κατάλληλους συμπαίκτες. Είναι εύκολο για παίκτες όπως ο Τοστάο που βίωσαν από κοντά το ποδοσφαιρικό μεγαλείο του Πελέ να έχουν να λένε για αυτό. Όμως όσοι δεν τον έχουν ζήσει είναι δύσκολο να το αποδεχθούν όλο αυτό. Μπορούν να κατανοήσουν τις παλαιότερες γενιές αλλά θα το αμφισβητήσουν. Δεν τον έχουν δει ποτέ να παίζει.

Υπάρχει και η επίδραση της τηλεόρασης αλλά και των πρωταθλημάτων. Η Premier League σήμερα προβάλλεται σε 188 χώρες. Η βραζιλιάνικη Λίγκα σε 79. Στους βραζιλιάνικους αγώνες οι περισσότεροι εστιάζουν στους οπαδούς και την ατμόσφαιρα και τις ιδιαιτερότητές της παρά στο ταλέντο των παικτών. Η σημερινή γενιά προτιμάει την Premier και την La Liga και θεωρεί το βραζιλιάνικο πρωτάθλημα 'τη Λίγκα των αγροτών'. Όσοι έχουν μεγαλώνει στη σημερινή εποχή δεν μπορούν να καταλάβουν ή να δεχθούν την περίοδο του Πελέ και της Σάντος.
Δεν υπάρχει αμφιβολία. Σήμερα οι παίκτες έχουν πολύ πιο καλή φυσική κατάσταση. Είναι πιο σκληροί, δυνατοί και γρήγοροι από τους προκατόχους τους. Η ψυχολογική πίεση είναι πολύ πιο μεγάλη, το πρόγραμμα πιο απαιτητικό και οι αξιώσεις πολύ περισσότερες. Από την άλλη δεν υπάρχει η ατιμωρησία που υπήρχε στην εποχή του Πελέ όταν σε χτυπούσε ο αντίπαλος ή όταν σε έφτυνε στα μούτρα. Ούτε υπερατλαντικά και δύσκολα ταξίδια σε οικονομική θέση ή μεγάλα ταξίδια σε πούλμαν.

Οι διαφορές με το... σήμερα
Πριν και μετά τους αγώνες σήμερα υπάρχουν ψυχολόγοι, διατροφολόγοι, αναλυτές, μασέρ και ότι άλλο χρειαστεί ένας παίκτης για να προετοιμαστεί και να αναρρώσει. Παράλληλα τα γήπεδα και οι αγωνιστικοί χώροι είναι πολύ καλύτεροι, όπως και τα ρούχα και τα παπούτσια ή και οι μπάλες.
Ο Πελέ και οι φανς του τα θυμίζουν όλα αυτά. Το πως το πρωτάθλημα Παουλίστα ήταν τότε σαν να είσαι σε... πόλεμο. Σαν να είναι κάποιος στους Ναπολεόντειους Πολέμους. Παίκτες όπως οι Ντίντι, Ζέρσον, Κάρλος Αλμπέρτο και Ριβελίνο δεν ήταν γνωστοί γιατί δεν θήτευσαν στην Ευρώπη.
Δεν έχει σημασία που η Βραζιλία τη δεκαετία του 1960 ήταν στο επίκεντρο του ποδοσφαίρου. Η χώρα με το καλύτερο πρωτάθλημα, τους κορυφαίους παίκτες και νικήτρια στα τρία από τα τέσσερα Μουντιάλ.

Η σημερινή γενιά έχει επικεντρωθεί στις ευρωπαϊκές Λίγκες, που είναι καλύτερες από ποτέ άλλοτε και σε αστέρες από Γερμανία, Κορέα, Ισπανία ή και Κολομβία που παίζουν στην Ευρώπη. Το πρωτάθλημα Παουλίστα παραμένει άκρως ανταγωνιστικό αλλά δεν έχει παγκόσμια επίδραση. Ο Μέσι είναι σούπερ σταρ σε μεγάλο βαθμό και λόγω της τηλεόρασης, του internet και των social media. Με την τεχνολογία και την δυνατότητα να δει κανείς από κάθε γωνία κάθε κίνηση του Μέσι ο Αργεντίνος παίρνει μεγάλη δυναμική. Χωρίς την τηλεόραση πολλές ενέργειές του, ντρίμπλες με Μπιλμπάο, Παρί και τόσα άλλα δεν θα είχαν περάσει στην ιστορία.

Ο Πελέ και το Μουντιάλ του 1970

Τον Πελέ από την άλλη τον θυμούνται κυρίως για το Μουντιάλ του 1970. Όχι γιατί ήταν το κορυφαίο του αλλά γιατί είχε τηλεοπτική κάλυψη. Ο Πελέ στα τηλεοπτικά πλάνα είναι όταν κόντεψε να σκοράρει με την Τσεχοσλοβακία ή η κεφαλιά του με τα προσόντα που έδειξε στη φάση που έβγαλε ο Μπανκς. Ή τα χάιλαιτς του με την Ουρουγουάη. Καμία από αυτές τις φάσεις δεν έβγαλε γκολ. Οι κορυφαίες στιγμές του Πελέ είναι αυτές χωρίς TV και σχετική κάλυψη. Οι νέοι άνθρωποι αρκετές φορές λένε σήμερα πως 'θέλουμε εικόνα αλλιώς δεν έγινε ποτέ'. Οπότε για αρκετούς εξ αυτών αυτά που πέτυχε ο Πελέ δεν έγιναν ποτέ.

Όταν η Μπαρτσελόνα είχε τεθεί εκτός από τη Λίβερπουλ στο Champions League η Σάντος είχε ποστάρει φωτογραφία του Πελέ στο Twitter σε μία περίοδο που ο Μέσι δεν απέδιδε σύμφωνα με τις δυνατότητές του. Η Λίβερπουλ είχε νικήσει 4-0 και ήταν σαν να ξεχάστηκαν όσα είχε κάνει ο Μέσι.
Η φωτογραφία της Σάντος δεν είχε αναφορά σε Μέσι ή Μαραντόνα. Ούτε καν στον Πελέ. Ο Πελέ ήταν σαν Βασιλιάς με το στέμμα του στο κεφάλι του και με τον μανδύα στους ώμους του. "Υπάρχει μόνο ένας", ήταν η επισήμανση. Ο Πελέ θα συμφωνούσε σε αυτό...