Όταν ο Ζαν-Πολ Σαρτρ εφάρμοζε τις ιδέες του σε ποδοσφαιρική ομάδα! (pics)

Θοδωρής Βασίλης
Όταν ο Ζαν-Πολ Σαρτρ εφάρμοζε τις ιδέες του σε ποδοσφαιρική ομάδα! (pics)

bet365

Ο σπουδαίος φιλόσοφος, Ζαν-Πολ Σαρτρ, έφυγε σαν σήμερα από την ζωή και το gazzetta.gr θυμάται την εποχή που ο Γάλλος στοχαστής προσπαθούσε να εφαρμόσει τις ιδέες του στο ποδόσφαιρο.

«Σε έναν αγώνα ποδοσφαίρου, τα πάντα περιπλέκονται από την παρουσία της αντίπαλης ομάδας», Ζαν Πολ Σαρτρ.

Ο υπαρξισμός αποτελεί μια από τις φιλοσοφικές επαναστάσεις του 20ου αιώνα. Το ευρύτερο πλαίσιο του φιλοσοφικού στοχασμού των υπαρξιστών ήταν η άρνησή τους στη φιλοσοφία, ως αντικειμενική και θεωρητική επιστήμη και η θεώρηση ότι η φιλοσοφία είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την ανθρώπινη ύπαρξη. Ειδικά, επίκεντρο ενδιαφέροντος του υπαρξισμού δεν ήταν πράγματα, ιδέες ή έννοιες αλλά ο άνθρωπος ως μοναδική και ανεπανάληπτη ύπαρξη. Κυριότερος εκπρόσωπος του φιλοσοφικού αυτού ρεύματος ήταν ο Γάλλος φιλόσοφος, λογοτέχνης αλλά και πολιτικός ακτιβιστής, ο Ζαν-Πολ Σαρτρ.

Η μαγεία του ποδοσφαίρου σαγήνευσε όπως κάθε άνθρωπο και φιλοσόφους και διανοούμενους. Γιατί έχει μια ιδιαιτερότητα που δεν την έχουν τα άλλα ομαδικά αθλήματα. Δεν κερδίζει πάντα το φαβορί. Γι αυτό και τα πιο λαϊκά κοινωνικά στρώματα αναπτύσσουν τόσο δυνατή σχέση με την μπάλα. Και ο Ζαν-Πολ Σαρτρ ως βαθιά υποστηρικτής των αριστερών πολιτικών ιδεών στην ζωή, δεν θα μπορούσε παρά να αγαπήσει το άθλημα αυτό. Μπορεί να αρνήθηκε να παραλάβει το Νόμπελ λογοτεχνίας -αποστρεφόταν τις επίσημες τελετές και τα αξιώματα- ωστόσο δεν κατάφερε να αντισταθεί στην γοητεία του ποδοσφαίρου.

Γόνος αστικής οικογενείας, γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Παρίσι, στο σπίτι των παππούδων του. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος τον φέρνει στην υπηρεσία μετεωρολογίας του στρατού όπου και συνελήφθη αιχμάλωτος. Εγκλείστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία από όπου μπόρεσε να διαφύγει μόνο με ψευδείς ιατρικές βεβαιώσεις. Μετά τον πόλεμο ο Σαρτρ μετακομίζει στο Σαιν-Ζερμαίν-ντε-Πρε. Εκεί ένα από τα πιο φημισμένα καφέ του Παρισιού θα γίνει, το Les Deux Magots, θα γίνει το στέκι του. Εκτός όμως από τις συζητήσεις με τη σύντροφό του Σιμόν ντε Μποβουάρ και άλλους διανοούμενους και οπαδούς του για την θεωρία του υπαρξισμού, άρχισε μέσα του να διεισδύει και το μικρόβιο του ποδοσφαίρου σε σημείο να φτάσει να αναλάβει στις αρχές της δεκαετίας του 60’ προπονητής της ομάδας Σταντ Σαιν-Ζερμαίν, η οποία το 1970 θα συγχωνευθεί με την Παρί ΦΚ για την δημιουργία της γνωστής μας Παρί Σεν Ζερμέν.

Η απουσία του εννιαριού

«Συνήθιζα να πιστεύω ότι το ποδόσφαιρο ήταν πιο σημαντικό από τη ζωή και το θάνατο» έλεγε γελώντας ο Μπιλ Σάνκλι σε μια ομιλία του κατά την διάρκεια εκδήλωσης της FA προς τιμή του Γάλλου φιλόσοφου, «αλλά ο Ζαν-Πολ Σαρτρ με έκανα να συνειδητοποιήσω ότι, όπως όλα τα άλλα πράγματα, δεν είχαν απολύτως κανένα νόημα».

Από την πρώτη του σεζόν στο κλαμπ ήταν η εμμονή του Σαρτρ για μια νέα τακτική καινοτομία ήταν ο λόγος που χαρακτηρίστηκε ως ένας από τους πρώτους στοχαστές του ποδοσφαίρου, πολύ καιρό πριν ο κόσμος ακούσει για όρους όπως «ψεύτικο εννιάρι» ή αλλαγή πλευρών στους ακραίους. Ο Γάλλος εραστής του υπαρξισμού παρουσίασε το δικό του επαναστατικό πλάνο, ένα σύστημα 4-4-1-0 που βασιζόταν στην απουσία επιθετικού και την παρουσία της ομάδας με 10 ποδοσφαιριστές! «Η απουσία ενός επιθετικού μπορεί με πολλούς τρόπους να είναι το ίδιο σημαντική όσο και η ίδια η παρουσία του», δήλωνε ο Σαρτρ σε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις του για το ποδόσφαιρο. Σύμφωνα με τον ίδιο η μη παρουσία στράικερ σε μια εποχή που η τακτική παρεμβατικότητα βρισκόταν ακόμα σε βρεφιακό επίπεδο, θα μπέρδευε τον αντίπαλο, ενώ δεν θα σφυριζόταν ποτέ οφσάιντ.

Ο Σερζ Μαρσάν, ήταν ο άνθρωπος που κλήθηκε από τον Σαρτρ να αγωνιστεί σε αυτό το επαναστατικό σύστημα λίγο πίσω από τον «ανύπαρκτο επιθετικό». «Η αλήθεια είναι ότι είχα εκπλαγεί από το σύστημα, αλλά όταν ο Ζαν Πολ μου εξήγησε πως περίμενε από μένα να είμαι και να μην είμαι στο γήπεδο έβγαζε μια κάποια λογική. Η απουσία ενός σέντερ φορ τόνιζε την δική μου ελευθερία στο γήπεδο κατά κάποιο τρόπο», ανέφερε ο Μαρσάν με τον γνωστό Βρετανό παρουσιαστή Μπάρι Ντέιβις να εξηγεί αυτή την θεωρία του Σαρτρ τονίζοντας πως ήταν δυνατό να «χρησιμοποιείς έναν παίκτη χωρίς να τον χρησιμοποιείς».

Ο Σαρτρ προσπάθησε να κάνει χρήση του συγκεκριμένου συστήματος χωρίς όμως επιτυχία και αυτό γιατί προσπάθησε να κάνει αλλαγή τον ανύπαρκτο επιθετικό προκαλώντας την αντίδραση των αντιπάλων . Μάλιστα, η κατάσταση ξέφυγε όταν κατά την διάρκεια ενός προημιτελικού αγώνα Κυπέλλου ο Σαρτρ προσπάθησε να ρίξει στον αγώνα ως αλλαγή τον «ανύπαρκτο επιθετικό».

«Ήμουν ο ποδοσφαιριστής που αντικαταστάθηκε με τον Σαρτρ να λέει στον διαιτητή πως ο ανύπαρκτος επιθετικός δεν ήταν ακόμα έτοιμος να μπει. Εκεί το παιχνίδι ξέφυγε και στο τέλος διεκόπη», θυμάται ο Μαρσάν. Η Σταντ Σαιν-Ζερμαίν έχασε το ματς με 3-0 από την Γαλλική Ομοσπονδία, ενώ ο Σαρτρ τιμωρήθηκε με πέντε αγώνες μακριά από τα γήπεδα.

Πράγματα πριν την εποχή του

Η πιο σπουδαία κληρονομία του Γάλλου στοχαστή στο ποδόσφαιρο ήταν άλλο. Ο Σαρτρ ήταν ο πρώτος που έκανε συνεχώς αναφορά στην χρήση της τεχνολογίας «Pro-zone» για την ανάλυση των κινήσεων των παικτών του κατά την διάρκεια του αγώνα. Σύντομα απέκτησε εμμονή με τις αναλύσεις κάτι που ονόμασε ως «Bad Faith Football» για το γεγονός πως οι παίκτες του απλά ακολουθούσαν ένα συγκεκριμένο και προβλέψιμο τρόπο παιχνιδιού αφήνοντας στην άκρη την όποια ατομική πρωτοβουλία. «Μας έκανε σχεδόν την ίδια ομιλία όταν χάναμε στο ημίχρονο. Απορρίψτε την πραγματική σας φύση. Απλώς ταυτίζεστε με τον ρόλο του ποδοσφαιριστή. Θέλω να δω λιγότερη ουσία και περισσότερο την ύπαρξή σας εκεί έξω», θυμάται ο Μαρσάν.

Και όμως οι ιδέες του είχαν προκαλέσει αίσθηση αφού τόσο το 1964 όσο και το 1965 ψηφίστηκε ο προπονητής της χρονιάς στην Γαλλία, κάτι που του έδωσε την ώθηση να ξεκινήσει την πιο φιλόδοξη ιδέα του από όλα.

Η κληρονομιά του

«Ήθελα να σταματήσω τους ανθρώπους να σκέφτονται το ποδόσφαιρο ως ένα ομαδικό παιχνίδι» έγραψε στην αυτοβιογραφία του. «Για μένα ο αγώνας ήταν απλώς μια σειρά από ατομικές μάχες στις οποίες ο αντίπαλος προσπαθούσε να αρνηθεί την ελευθερία των παικτών μου απλώς προβλέποντας τις μελλοντικές ενέργειές τους με βάση τις προηγούμενες ενέργειές τους. Γι 'αυτό και δεν σταμάτησα να λέω στους ποδοσφαιριστές μου τις άπειρες επιλογές που είχαν ανά πάσα στιγμή, δεχόμενοι παράλληλα την περιοριστική πραγματικότητα τόσο των κανόνων του αθλήματος όσο και του γηπέδου».

«Είστε καταδικασμένοι να είστε ελεύθεροι», συνήθιζε να λέει στους ποδοσφαιριστές λίγο πριν αυτοί μπούν στον αγωνιστικό χώρο «και ίσως αυτό μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε εκεί έξω». Η Σταντ Σαιν-Ζερμαίν ήταν μια ομάδα που χαιρόσουν να την βλέπεις, αλλά η παρουσία του Ζαν-Πολ Σαρτρ στον πάγκο της δεν θα κρατήσει για πολύ.

Και αυτό γιατί εν αγνοία του η διοίκηση του συλλόγου είχε ξεκινήσει συζητήσεις με την Παρί ΦΚ ανακοινώνοντας την πρόθεσή τους για συγχώνευση των δύο κλαμπ. Ο Σαρτρ ένιωσε προδομένος και παρά το γεγονός πως οι οπαδοί εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους, ο ίδιος ανακοίνωσε την αποχώρησή του τονίζοντας πως ήταν πολύ μεγάλος για να βάλει την καρδιά του σε ένα άλλο ποδοσφαιρικό πρόγραμμα με ένα σύνολο παικτών που ήταν ξένοι στη φιλοσοφία του.

Ακόμα και μετά το τέλος του από την ομάδα, ο Ζαν-Πολ Σαρτρ συνήθιζε να κάθεται στο αγαπημένο του Les Deux Magots όπου με ιδιαίτερη ευχαρίστηση μιλούσε με κόσμο για το ποδόσφαιρο και τις τακτικές που ακολουθούσαν οι επόμενοι προπονητές.

Η αλήθεια είναι ότι η μεγαλύτερη πλειοψηφία του κόσμου αγνοεί την παρουσία του Γάλλου φιλόσοφου στο χώρο του ποδοσφαίρου αλλά η κληρονομιά του παραμένει ζωντανή και αποτυπώνεται με τον καλύτερο τρόπο στο χειρόγραφο σημείωμα που βρισκόταν στα αποδυτήρια της Σταντ Σαιν-Ζερμαίν (και τώρα φυλάσσεται στο Hall of Fame του γαλλικού ποδοσφαίρου).

«Ο καθένας μπορεί να είναι μόνος σε ένα σύμπαν χωρίς νόημα, αλλά χρειάζεται πραγματική ικανότητα για να είσαι μόνος σε μια περιοχή γεμάτη αντιπάλους».

Σαν σήμερα, στις 15 Απριλίου του 1980 ο σπουδαίος Ζαν-Πολ Σαρτρ έφυγε από την ζωή σε ηλικία 75 ετών.

* Με πληροφορίες από fistedaway.wordpress.com

Διάβασε όλα τα τελευταία νέα της αθλητικής επικαιρότητας. Μάθε για όλους τους live αγώνες σήμερα και δες τις αθλητικές μεταδόσεις της ημέρας και της εβδομάδας μέσα από το υπερπλήρες Πρόγραμμα TV του Gazzetta.

 

LIGUE 1 Τελευταία Νέα