Η αγωνιστική πορεία του θρυλικού Άιρτον Σένα

• Τα πρώτα βήματα
• Το πέρασμα στα μονοθέσια
• Η ώρα της Formula 1
• Τα πρώτα «δείγματα γραφής»
• Η πρώτη νίκη με τη Lotus
• Η ένταξη στη ΜcLaren και η αρχή του μεγαλείου
• Η «μάχη» της Suzuka
• Η «παρακμή» της McLaren
• Αγώνα τον αγώνα
• Τελευταίος σταθμός: Williams

Οι θρύλοι γράφονται από τα κατορθώματα. Και τα κατορθώματα του Άιρτον Σένα στις πίστες δεν ήταν λίγα. Διαβάστε μια αναλυτική περιγραφή της καριέρας του, με έμφαση στα χρόνια που τον έκαναν παγκόσμια γνωστό, την εποχή που άφησε τη σφραγίδα του στη Formula 1.

id="head-0">Τα πρώτα βήματα

Το 1973 ο νεαρός Άιρτον Σένα da Silva, στα δεκατρία του χρόνια πάτησε για πρώτη φορά επίσημα το γκάζι του go-kart σε μια πίστα της Βραζιλίας. Η πρώτη του επαφή με τον μηχανοκίνητο αθλητισμό σημάδεψε τον Σένα και ανέδειξε έναν αγωνιστικό χαρακτήρα που ουσιαστικά έμεινε αναλλοίωτος μέχρι και το 1994. Συστηματικότητα, βελτίωση, πάθος για τη νίκη και απόλυτη συγκέντρωση διαγνώστηκαν άμεσα στον νεαρό Βραζιλιάνο.

Ο Άιρτον Σένα χρειάστηκε μόλις 4 χρόνια για να κατακτήσει το Πρωτάθλημα Kart Νότιας Αμερικής (1977) ενώ την επόμενη χρονιά παραλίγο να κερδίσει και το Παγκόσμιο πρωτάθλημα αν μια επαφή δε του στερούσε τη νίκη. Ο Βραζιλιάνος δεν το έβαλε κάτω και προσπάθησε για τον 1^ο του παγκόσμιο τίτλο άλλες 2 φορές χωρίς ωστόσο να τα καταφέρει.

Το πέρασμα στα μονοθέσια

Σε ηλικία 21 ετών είχε έρθει η ώρα για το επόμενο βήμα. Οι καταπληκτικές επιδόσεις του στα παγκόσμια πρωταθλήματα τράβηξαν τα βλέμματα των ευρωπαίων και το 1981 του δόθηκε η ευκαιρία να τρέξει στο Βρετανικό πρωτάθλημα Ford 1600, μια ευκαιρία που φυσικά δεν άφησε να πάει χαμένη αφού στο τέλος της χρονιάς στέφθηκε για μια ακόμη φορά πρωταθλητής.

alt="" src="/sites/default/files/migrated/2021/05/781av_n006_a5_-_foto_familia_1.jpg" style="width: 672px; height: 488px;">

Το 1982 το πρωτάθλημα αναβαθμίστηκε με τα μονοθέσια των 2000 κ.εκ. και ο Αϊρτον χωρίς κανένα πρόβλημα επικράτησε για μια ακόμη φορά, παίρνοντας ταυτόχρονα μέρος και στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα Ford 2000 το οποίο κατέκτησε διαλύοντας κυριολεκτικά τον ανταγωνισμό. Το 1983 ο Σένα κατέκτησε για 3^η συνεχόμενη φορά τον τίτλο στη Βρετανία, αυτή τη φορά κερδίζοντας στα σημεία τον Μάρτιν Μπραντλ, που τότε θεωρούταν το μεγάλο ταλέντο της Γηραιάς Αλβιόνας.

Η ώρα της Formula 1

Το 1984 είχε έρθει η ώρα της Formula 1. Τα εκπληκτικά αποτελέσματα του Βραζιλιάνου που δεν έτρεχε πάντα υπό τις καλύτερες συνθήκες και το πείσμα του για την νίκη άνοιξαν τις πόρτες της κορωνίδας του Μηχανοκίνητου αθλητισμού. Ο Νέλσον Πικέ ήταν ο πρώτος που πλησίασε τον Σένα και του πρότεινε μια θέση δοκιμαστή στην Bradham, ενώ μέσα στους επόμενους 2 μήνες ο Βραζιλιάνος δέχτηκε άλλες δύο παρόμοιες προτάσεις από McLaren και Williams.

alt="" src="/sites/default/files/migrated/2021/05/98senna_toleman.jpg" style="width: 1024px; height: 694px;">

Ο Άιρτον Σένα ντα Σίλβα (που από το 1981 έτρεχε με το «κομμένο» Άιρτον Σένα) ήταν έτοιμος να υπογράψει με την Bradham, όταν λίγο πριν την έναρξη του πρωταθλήματος η Toleman του πρόσφερε κάτι που όσοι τον γνώριζαν ήξεραν ότι δε θα μπορούσε να αρνηθεί: Μια κανονική αγωνιστική θέση για όλη τη χρονιά. Παρόλο που η Toleman δεν συγκαταλεγόταν στις δυνάμεις της Formula 1 εκείνης της εποχής ο Αϊρτον υπέγραψε αμέσως.

Τα πρώτα «δείγματα γραφής»

Ο Σένα κατάφερε να πάρει τους πρώτους του πόντους στο παγκόσμιο πρωτάθλημα Formula 1 στον αγώνα της Νότιας Αφρικής και συνέχισε τις γενικά καλές του εμφανίσεις μέχρι που ήρθε η ώρα για το πρώτο Monaco στο οποίο θα συμμετείχε. Στο Μονακό ο Άιρτον Σένα που εκκινούσε από την 13^η θέση έκανε έναν εξωπραγματικό αγώνα και κατάφερε να περάσει 16 μονοθέσια σε 16 γύρους αγγίζοντας στην κυριολεξία τις μπαριέρες και στον 19^ο γύρο πέρασε και Niki Lauda που βρισκόταν εκείνη τη στιγμή στη 2^η θέση. Στους επόμενους 10 γύρους ο Άιρτον κόλλησε πίσω από τον Αλέν Προστ και άρχισε να δοκιμάζει να τον περάσει, όταν η ελαφριά ψιχάλα που έπεφτε σχεδόν από την αρχή μετατράπηκε σε μπόρα και ο αλυτάρχης διέταξε την διακοπή του αγώνα.

Εκείνη τη χρονιά ο Βραζιλιάνος συνέχισε τις καλές του εμφανίσεις και μάλιστα κατάφερε να ανέβει στο βάθρο άλλες δύο φορές, κάτι που δεν πέρασε απαρατήρητο από την Lotus η οποία του προσέφερε μια θέση στην ομάδα της, βοηθώντας τον μάλιστα να σπάσει το συμβόλαιο του με την Toleman.

Η πρώτη νίκη με τη Lotus

Το 1985 ο Άιρτον ξεκινούσε ένα πρωτάθλημα έχοντας για πρώτη φορά ένα ανταγωνιστικό μονοθέσιο στα χέρια του με ομόσταβλο τον Ελιο ντε Αντζελις. Κατάφερε να πάρει την πρώτη του νίκη στον 2^ο αγώνα με τη Lotus ενώ μέχρι το τέλος της χρονιάς συγκέντρωσε 38 βαθμούς με ακόμα δύο νίκες, τέσσερα βάθρα, 7 pole positions, και βρέθηκε στην 4^η θέση της Formula 1.

alt="" src="/sites/default/files/migrated/2021/05/72senna_lotus.jpg" style="width: 960px; height: 638px;">

Ο Ντε Αντζελις μάζεψε 5 βαθμούς λιγότερους. Η σχέση του Σένα με τον ομόσταβλό του ήταν άσχημη από την πρώτη στιγμή, αρχίζοντας έτσι μια παράδοση που είναι σε όλους λίγο-πολύ γνωστή. Ο Βραζιλιάνος δημιούργησε έχθρες και με τους Νίκι Λάουντα και Μικέλε Αλμπορέτο οι οποίοι τον κατηγορούσαν ότι όταν έγραφε ένα καλό χρόνο στις κατατακτήριες έμενε στην πίστα παρεμποδίζοντας τους άλλους να χτυπήσουν το χρόνο του.

Το 1986 ο Άιρτον κατάφερε να προηγηθεί για πρώτη φορά στο παγκόσμιο πρωτάθλημα με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο: Κερδίζοντας τον Μάνσελ στο GP της Jerez παίρνοντας την καρό σημαία για μόλις 14 χιλιοστά. Αυτή είναι και η πιο κοντινή μάχη που έχει καταγραφεί στην ιστορία της Formlua 1. Βέβαια ο 26χρονος πλέον Σένα είχε ζητήσει από την ομάδα του άπειρο ομόσταβλο και είχε απειλήσει ότι θα φύγει από την ομάδα όταν το αφεντικό της Lotus του ανέφερε ότι στο δεύτερο cockpit θα καθόταν ο Ντέρεκ Γουόργουικ.

Τελικά η Lotus είχε υποχωρήσει και είχε προσλάβει τον Ντάμφρις, ουσιαστικά σε λόγο κομπάρσου. Ο Άιρτον Σένα είχε τότε αναφέρει στους δημοσιογράφους: «Η ομάδα μας δεν έχει την δυνατότητα να υποστηρίξει ταυτόχρονα δύο ανταγωνιστικά μονοθέσια για δύο τοπ οδηγούς». Δυστυχώς για αυτόν οι συνεχόμενες αστοχίες της Lotus στους επόμενους αγώνες τον ανάγκασαν τελικά να τερματίσει και πάλι στην 4^η θέση.

Το 1987 ο Σένα προσπάθησε για μια ακόμη φορά να φτάσει στον παγκόσμιο τίτλο, έχοντας να ανταγωνιστεί τους Μάνσελ και Πικέ της Williams. Η ανωτερότητα των μονοθεσίων του Sir Frank με τις ενεργές αναρτήσεις (παρά τον ίδιο κινητήρα της Honda που χρησιμοποιούσαν Lotus και Williams) δεν έδιναν πολλά περιθώρια στον Βραζιλιάνο και μετά το σοβαρό ατύχημα του Μάνσελ η μόνη θέση που ο Σένα μπορούσε να διεκδικήσει ήταν η 2η. Για να το πετύχει αυτό έπρεπε να καταταγεί το πολύ τρίτος στο GP της Αυστραλίας. Ανέβηκε στο δεύτερο σκαλί του βάθρου αλλά οι κριτές ανακάλυψαν μετά τον αγώνα ότι το σύστημα πέδησης του μονοθέσιου του ήταν παράνομο και τον απέκλεισαν, περιορίζοντάς τον έτσι στην 3^η θέση του παγκοσμίου πρωταθλήματος.

Η ένταξη στη ΜcLaren και η αρχή του μεγαλείου

Το 1988 η McLaren ρώτησε τον Αλέν Προστ αν θα είχε πρόβλημα να έχει ως ομόσταβλό του τον Αϊρτον Σένα και αυτός είπε: «κανένα πρόβλημα». Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει το μέλλον αλλά ο Προστ δεν έδωσε καν σημασία στο έντονο παρελθόν του Αϊρτον με ομόσταβλους υψηλής δυναμικότητας. Οι δύο πιλότοι της McLaren κέρδισαν τους 15 από τους 16 αγώνες της χρονιάς αλλά ο Άιρτον επικράτησε τελικά του πολύπειρου Προστ και κατέκτησε τον 1^ο παγκόσμιο τίτλο της καριέρας του.

alt="" src="/sites/default/files/migrated/2021/05/20ayrton_senna_in_1988.jpg">

Το 1989 ο Αλέν Προστ πήρε τον τίτλο από τον Σένα με έναν περίεργο τρόπο. Στον τελευταίο αγώνα της χρονιάς ο Σένα χρειαζόταν μόνο νίκη για να κερδίσει το στέμμα. Στην πρώτη στροφή του αγώνα ο Βραζιλιάνος έχοντας αρκετά χιλιόμετρα προσπάθησε να πάρει την εσωτερική του Γάλλου, ο οποίος μην έχοντας σκοπό να τον αφήσει έκλεισε την γραμμή του και οι δύο τους συγκρούστηκαν. Ο Σένα βοηθούμενος από τους κριτές κατάφερε να κάνει μια μικρή αναστροφή, να μπει στα pits, να αντικαταστήσει το πληγωμένο ρύγχος της McLaren και με έναν φρενήρη ρυθμό να κερδίσει το GP της Suzuka. Μετά το τέλος του αγώνα οι κριτές αποφάσισαν να ακυρώσουν τον Σένα επειδή είχε κόψει το σικέην για να μπει γρήγορα στα pits. Ακολούθησαν έντονες δηλώσεις μεταξύ του Βραζιλιάνου και του Ζαν Μαρί Μπαλέστρ, Πρόεδρου της FIA, οι οποίες οδήγησαν στην προσωρινή ανάκληση της αγωνιστικής άδειας του Σένα.

Η «μάχη» της Suzuka

Το 1990 η κατάσταση αντιστράφηκε πλήρως. Στον τελευταίο αγώνα της χρονιάς στην ίδια πίστα ο Άιρτον Σένα επισκέφτηκε τους κριτές πριν τις κατατακτήριες του Σαββάτου, οι οποίοι συζητούσαν την αλλαγή σειράς στην εκκίνηση της. Το πρόβλημα ήταν ότι η Pole βρισκόταν στην ακάθαρτη μεριά της πίστας. Οι κριτές τον διαβεβαίωσαν ότι η σειρά θα αλλάξει και ο Σένα κυνήγησε την Pole position και την κατέκτησε.

Το βράδυ πριν από τον αγώνα όμως ο Μπαλέστρ επενέβη και απαίτησε η σειρά εκκίνησης να παραμείνει στη Suzuka όπως είχε κατατεθεί στη FIA μήνες νωρίτερα. Η προφανής άδικη απόφαση που κινούταν από την προσωπική βεντέτα του προέδρου της FIA έκανε έξαλλο τον Βραζιλιάνο. Στην εκκίνηση ο Αλέν Προστ που ξεκινούσε από τη 2^η θέση πετάχτηκε εύκολα μπροστά από τον Σένα και ήταν έτοιμος να στρίψει πρώτος στην 1^η στροφή της πίστας, ο Σένα όμως δεν πάτησε φρένο, έπεσε πάνω στον Προστ με 270Km/h και οι δύο τους εγκατέλειψαν τον αγώνα. Αυτή τη φορά όμως η βαθμολογία έδινε τον τίτλο στον Αϊρτον Σένα.

alt="" src="/sites/default/files/migrated/2021/05/59senna_1991.jpg" style="width: 900px; height: 531px;">

Το 1991 με τον Αλέν Προστ να φεύγει για την Ferrari ο Άιρτον Σένα κέρδισε τον 3^ο και τελευταίο τίτλο της καριέρας του. Ο αντίπαλός του εκείνη τη χρονιά ήταν η Williams του Νάιτζελ Μάνσελ που με τις νέες αναρτήσεις και τον νέο κινητήρα ετοιμαζόταν για το «ηλεκτρονικό μονοθέσιο» της επόμενης χρονιάς. Ο Σένα κατάφερε να κερδίσει τους πρώτους αγώνες και πίεσε πολύ μέσω των media τη Honda και τη McLaren να αναβαθμίσουν το μονοθέσιο του, κάτι που τελικά έγινε προς το τέλος της χρονιάς δίνοντάς του τη δυνατότητα να κατακτήσει τρεις συνεχόμενους αγώνες και να πάρει την πολυπόθητη 1^η θέση στο πρωτάθλημα.

Η «παρακμή» της McLaren

Το 1992 η Williams είχε πλέον έτοιμο το «ηλεκτρονικό μονοθέσιο» με τις ενεργές αναρτήσεις και τα ηλεκτρονικά βοηθήματα και ήταν πραγματικά αχτύπητη. Στον αντίποδα η Honda δυσκολεύτηκε πάρα πολύ να στήσει το καινούριο μονοθέσιο της (παρουσιάζοντας το μάλιστα στον 4^ο αγώνα χωρίς επιτυχία). Ο κινητήρας της Honda ήταν πλέον ο δεύτερος πιο δυνατός του Grid και η McLaren μη χρησιμοποιώντας καν ενεργές αναρτήσεις δεν είχε τη δυνατότητα να παρέχει στον Σένα ένα μονοθέσιο που να κερδίζει. Τελικά κατετάγη 4^ος στο πρωτάθλημα πίσω από τους Μάνσελ και Πατρέζε της Williams και τον Μίκαελ Σουμάχερ που έτρεχε για πρώτη φορά ολόκληρη χρονιά με την Benneton.

alt="" src="/sites/default/files/migrated/2021/05/284d3471a6b71148ab8de50caa2fe8f723.jpg" style="width: 1450px; height: 962px;">

Το 1993 ήταν μια περίεργη χρονιά για τον Άιρτον Σένα. Ο ίδιος δεν είχε συμβόλαιο με καμία ομάδα. Η αγωνιστική του ιδιοσυγκρασία τον ώθησε να συνομιλήσει με την Williams αφού ήταν πάντα γνωστό ότι ο Σένα «ζούσε» από τις νίκες. Ωστόσο πριν φτάσει εκεί ο Αλέν Προστ είχε ήδη προλάβει να υπογράψει με τον Σερ Φρανκ Γουίλιαμς και να βάλει έναν όρο στο συμβόλαιό του που απαγόρευε στον Βραζιλιάνο να βρίσκεται στην ίδια ομάδα με αυτόν. Ο Σένα οργάνωσε μια συνέντευξη τύπου, στην οποία προκάλεσε τον Προστ, προσφέρθηκε να οδηγήσει δωρεάν για την Williams και αποκάλεσε τον Γάλλο δειλό.

Αγώνα τον αγώνα

Μέσα στον πανικό ο Σένα έφυγε από την Ευρώπη και ετοιμαζόταν να συμμετάσχει στο Indy Car series της Αμερικής. Ωστόσο ο Ρον Ντένις δεν είχε πει την τελευταία του κουβέντα. Έφυγε από τη Honda και έκλεισε συμφωνία με τη Ford για τη χρήση πελατειακών κινητήρων. Παρά την γνωστή έλλειψη δύναμης των κινητήρων της Ford σε σχέση με αυτούς της Renault που χρησιμοποιούσε η Williams, ο Dennis κατάφερε να εφαρμόσει πολλά νέα συστήματα έξυπνης διαχείρισης του κινητήρα και σε συνδυασμό με τις νέες ενεργές αναρτήσεις ζήτησε από τον Σένα να επιστρέψει στην ομάδα.

Ο Σένα δέχτηκε να υπογράψει συμβόλαιο ενός αγώνα για να δοκιμάσει τις δυνατότητες του στο GP της Νότιας Αφρικής. Μετά τον αγώνα στον οποίο πήρε τη 2^η θέση, ο Βραζιλιάνος είπε ότι η McLaren είχε κάνει μια εκπληκτική προσπάθεια αλλά ο κινητήρας της Ford ήταν εμφανώς υποδεέστερος αυτού της Williams. Δεν δέχτηκε να υπογράψει συμβόλαιο ενός έτους με τον Dennis αλλά συμφώνησε να τρέχει στους αγώνες με συμβόλαια ανά αγώνα, ολοκληρώνοντας έτσι τη χρονιά. Ο Σένα κατάφερε να τερματίσει δεύτερος πίσω από τον Αλέν Προστ κλείνοντας έτσι την καριέρα του στη McLaren.

Ενδεικτικό του έντονου χαρακτήρα του Βραζιλιάνου ήταν και το περιστατικό που συνέβη όταν ο Εντι Ιρβάιν που έτρεχε εκείνη τη χρονιά για πρώτη φορά στην Formula 1 δοκίμασε να περάσει τον Σένα που ήδη βρισκόταν ένα γύρο μπροστά του ελέγχοντας τον αγώνα. Ο Σένα εκνευρίστηκε τόσο πολύ που μετά το τέλος του αγώνα πήγε στα pits της Jordan με πάρα πολύ άγριες διαθέσεις….

Τελευταίος σταθμός: Williams

Το 1994 ο όρος που είχε επιβάλλει ο Προστ για τον αποκλεισμό του Σένα από την Williams δεν ίσχυε πια. Ο Σερ Φρανκ υπέγραψε με τον Βραζιλιάνο και ο Γάλλος μόλις έμαθε τα νέα αποσύρθηκε από την Formula 1 ενώ είχε ακόμα ένα χρόνο συμβόλαιο με την Βρετανική ομάδα. Η χρονιά που κατάφερε να φτάσει ο Άιρτον Σένα στην Williams όμως δεν ήταν ιδανική. Μετά την απόλυτη επικράτηση της τα τελευταία δύο χρόνια η FIA είχε αποφασίσει να απαγορεύσει τα ηλεκτρονικά βοηθήματα, τις ενεργές αναρτήσεις και τα ABS και το νέο μονοθέσιο παρόλο που ήταν γρήγορο δεν ήταν καθόλου εύκολο στην οδήγηση.

alt="" src="/sites/default/files/migrated/2021/05/77ayrton-senna-pa.jpg" style="width: 1024px; height: 768px;">

Στον πρώτο αγώνα της χρονιάς ο Σένα ξεκίνησε από την Pole και προηγούταν στον αγώνα μέχρι τον πρώτο ανεφοδιασμό, οπότε ο Μίκαελ Σουμάχερ πέρασε μπροστά του χρησιμοποιώντας διαφορετική στρατηγική. Ο Βραζιλιάνος προσπάθησε με κάθε τρόπο να ξαναπάρει το προβάδισμα και τελικά έκανε ένα τετακέ που τον οδήγησε στην εγκατάλειψη. Στον δεύτερο αγώνα ο Σένα είχε δύο επαφές με τον Μίκα Χάκινεν και τον Νίκολα Λαρίνι και παρόλο που ξεκίνησε από την pole η νίκη πήγε για μια ακόμη φορά στον νεαρό Σουμάχερ. Στον τρίτο αγώνα της χρονιάς ο σπουδαίος Βραζιλιάνος έχασε τη ζωή του έπειτα από ένα τραγικό δυστύχημα και έτσι ολοκληρώθηκε μια καριέρα που έμεινε στην ιστορία.

Κείμενο: Κώστα Παστρίμας