Μάχα Τζανούντ στο GWomen: «Αφήνοντας το ποδόσφαιρο στη Συρία, άφησα ένα κομμάτι της ψυχής μου εκεί»
Η Μαχά Τζανούντ δεν είναι απλά η πρώτη γυναίκα προπονήτρια στη Μέση Ανατολή, είναι μια γυναίκα που άνοιξε τον δρόμο και έσπασε τα ταμπού για όλες τις γυναίκες του αθλητισμού στην πολυτάραχη περιοχή.
Ξεκίνησε το ποδόσφαιρο ως μικρό κορίτσι στους δρόμους της Συρίας, ανάμεσα σε αγόρια, σε μια κοινωνία που δεν είχε χώρο για τα όνειρά της. Αλλά η αποφασιστικότητά της, η αγάπη της για το παιχνίδι και η πίστη της στη δύναμη του ποδοσφαίρου, την οδήγησαν να πρωτοστατήσει σε ένα άθλημα που παραδοσιακά θεωρούνταν ανδρικό.
Από τη δημιουργία του πρώτου γυναικείου ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος στη Συρία, μέχρι την εκπαίδευση νέων προπονητών και διαιτητών, η Μαχά κατάφερε να φέρει επανάσταση στον αθλητισμό της χώρας της, σπάζοντας τα όρια της προκατάληψης και της αδιαφορίας.
Παρά τις προκλήσεις και τα εμπόδια που της έθεσε η κοινωνία και η διαφθορά, η ίδια ποτέ δεν το έβαλε κάτω, το πάθος της για το ποδόσφαιρο και η πίστη της στην αλλαγή την κράτησαν πάντα δυνατή.
Με μια πορεία γεμάτη αφοσίωση και αγώνα, η Μαχά είναι πλέον μια από τις πιο σεβαστές φιγούρες του γυναικείου αθλητισμού. Στη συνέντευξή της στο GWomen, αποκαλύπτει πώς κατάφερε να ξεπεράσει τις δυσκολίες και πώς βλέπει το μέλλον του ποδοσφαίρου γυναικών, όχι μόνο στη Συρία, αλλά σε όλη τη Μέση Ανατολή.
Photo design: Christos Zoidis
Πώς ένιωθες καθώς μεγάλωνες ως κορίτσι που αγαπούσε το ποδόσφαιρο στη Συρία;
«Ήταν υπέροχο συναίσθημα, αλλά απολάμβανα πολύ το παιχνίδι. Δεν είχαμε γήπεδα, παίζαμε στην γειτονιά με τα αγόρια της γειτονιάς. Ήμουν το μόνο κορίτσι».
Τι σε τράβηξε στο ποδόσφαιρο και όχι σε κάποιο άλλο άθλημα;
«Ήταν δημοφιλές άθλημα στη γειτονιά και παίζαμε».
Το 2005, κατέκτησες την τρίτη θέση στο Πρωτάθλημα Δυτικής Ασίας. Τι σημαίνει για σένα αυτό το επίτευγμα;
«Ήταν ένα υπέροχο επίτευγμα και ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Έπαιζα σε γήπεδα με χορτάρι, με διεθνείς ομάδες και επίσης με άλλες κοπέλες».
Είχες κάποιο πρότυπο που σε ενέπνευσε να γίνεις προπονήτρια;
«Ο Καπτέν Ματζέντ ήταν το πρότυπο της παιδικής ηλικίας για όλα τα παιδιά της γειτονιάς. Είχαμε μόνο μια τηλεόραση και μαζευόμασταν σε ένα σπίτι για να το παρακολουθήσουμε όλοι μαζί. Στην παιδική μου ηλικία δεν είχαμε πρόσβαση σε παρακολούθηση των πρωταθλημάτων, αλλά όταν μεγάλωσα, άρχισα να παρακολουθώ. Ήμουν μεγάλη θαυμάστρια του Ζινεντίν Ζιντάν».
Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση όταν πέρασες από παίκτρια σε προπονήτρια;
«Ήταν επώδυνο, ήμουν ακόμα νέα και αγαπούσα το παιχνίδι, αλλά ο τραυματισμός μου με εμπόδισε. Ο σύλλογος δεν δέχτηκε να καλύψει την επέμβαση για τον τραυματισμένο σύνδεσμο και δεν είχα χρήματα για να κάνω την επέμβαση, αλλά αυτό άλλαξε την πορεία της ζωής μου και με οδήγησε να γίνω η πρώτη προπονήτρια στη Μέση Ανατολή»
Πώς είναι να είσαι προπονήτρια ποδοσφαίρου σε μια χώρα όπου το ποδόσφαιρο γυναικών δεν ήταν προτεραιότητα πριν;
«Ήταν μια μεγάλη πρόκληση. Πάντα έπρεπε να αποφεύγω το να ανοίγω ιστοσελίδες και να διαβάζω τα σχόλια, γιατί ήταν ενοχλητικά. Έτσι, αποφάσισα να μη δίνω σημασία και να μην τα διαβάζω».
Αντιμετώπισες προκαταλήψεις από τους συμπαίκτες σου ή από τους άνδρες παίκτες;
«Φυσικά, ήταν κάτι παράξενο για όλους όταν άκουγαν ότι ήμουν παίκτρια ή προπονήτρια».
Μίλησες για τη διαφθορά στην ομοσπονδία. Ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγμή που πέρασες λόγω αυτού του συστήματος;
«Ήταν πολλές στιγμές από όταν ήμουν παίκτρια. Όταν υπέστη τον πρώτο τραυματισμό μου, η ομοσπονδία δεν τήρησε τις υποχρεώσεις της ως προς τη θεραπεία μου. Πηγαίναμε ως παίκτριες χωρίς χρήματα και δεν είχαμε ούτε μισθούς ούτε επιδόματα.
Όταν έγινα προπονήτρια, το 2012, δημιούργησα μια εξαιρετική ομάδα, αλλά ακύρωσα τη συμμετοχή μας την παραμονή του ταξιδιού, γιατί ως προπονήτρια δεν δέχτηκα να επιβληθούν παίκτριες στην ομάδα.
Τη διετία 2013-2014, με προσκάλεσε η Ασιατική Ομοσπονδία να συμμετάσχω σε ένα πρόγραμμα για εκπαιδευτές, αλλά ο γενικός γραμματέας δεν δέχτηκε να αποστείλει τα έγγραφα ή να με εγκρίνει, επειδή είχα ακολουθήσει το πρόγραμμα της Ασιατικής Ομοσπονδίας το 2010 και θεωρούσαν ότι δεν έπρεπε να με στείλουν. Επικοινώνησα με την Ασιατική Ομοσπονδία μέσω ενός φίλου και τελικά κατάφερα να εγγραφώ και να συμμετάσχω την τελευταία μέρα.
Είχα μια προσφορά από το Πανεπιστήμιο της Λειψίας στη Γερμανία αφού πήρα την πρώτη θέση στην εισαγωγική εξέταση. Όταν το Πανεπιστήμιο αποδέχθηκε την προσφορά, η ομοσπονδία ζήτησε να αποσυρθώ και έστειλε κάποιον άλλον αντί για μένα, χωρίς να μου επιτρέψουν να μιλήσω.
Το 2019, εργάστηκα ως επικεφαλής του τμήματος γυναικείου ποδοσφαίρου στην ομοσπονδία, γιατί ήμουν η μόνη που πληρούσε τις προϋποθέσεις. Ο μισθός πληρωνόταν από την Ασιατική Ομοσπονδία, αλλά η συριακή ομοσπονδία τον έπαιρνε και με ανάγκαζε να υπογράψω, ενώ δεν έπαιρνα παρά ένα εξευτελιστικό ποσό που δεν έφτανε ούτε για το ενοίκιο του σπιτιού μου».
Υπήρξε ποτέ στιγμή που σκέφτηκες να τα παρατήσεις; Τι σε κράτησε στο ποδόσφαιρο;
«Δεν σκέφτηκα ποτέ να τα παρατήσω, αλλά απειλήθηκα άμεσα με θάνατο και αναγκάστηκα να φύγω. Ήταν πολύ επώδυνο να αφήσω ό,τι είχα χτίσει, καθώς η στρατηγική του γυναικείου ποδοσφαίρου πέτυχε σπουδαίους στόχους. Είχα εκπαιδεύσει πολλές προπονήτριες, διαιτητές και διοικητικούς, είχα δημιουργήσει ένα πρωτάθλημα που μεταδιδόταν για πρώτη φορά ζωντανά στην τηλεόραση με αναλυτική εκπομπή. Έφυγα και άφησα ένα κομμάτι της ψυχής μου εκεί».
Αν η Συριακή Ομοσπονδία σας καλούσε να επιστρέψετε τώρα, θα δεχόσασταν;
«Φυσικά, αλλά μόνο αν έχει ένα ξεκάθαρο σχέδιο και στρατηγική, καθώς και έναν ξεχωριστό προϋπολογισμό».
Τι σας έκανε να πάρετε την απόφαση να εγκαταλείψετε τη Συρία το 2020;
«Ο εκβιασμός και ο ψυχολογικός εξαναγκασμός που μου ασκούσαν, ειδικά κάποια από τα διεφθαρμένα μέλη του συνδικάτου».
Υπήρχε φόβος για το άγνωστο ή ήσασταν απλώς ενθουσιασμένη που ξεκινούσατε μια νέα ζωή;
«Μια νέα ζωή; Ναι, ο φόβος. Η συνεχής ανάγκη να ζεις χωρίς ταυτότητα και χωρίς χώρα είναι οδυνηρή, όσο καλά και αν τα πας, θα εξακολουθείς να πονάς».
Πόσο δύσκολο ήταν να ξαναχτίσετε τη ζωή και την καριέρα σας στο εξωτερικό;
«Ακόμα παλεύω. Δεν είναι εύκολο να ισορροπήσεις τα προς το ζην, τις φιλοδοξίες σου και να κάνεις αυτό που αγαπάς».
Υπήρξαν στιγμές που νιώσατε νοσταλγία ή ενοχές που φύγατε από τη χώρα σας;
«Όχι, γιατί ήμουν αναγκασμένη, αλλά η νοσταλγία συνεχίζεται».
Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που συνειδητοποιήσατε ότι σας έλειπε από τη Συρία, όταν φτάσατε στην Ισλανδία;
«Το πρώτο πράγμα που συνειδητοποίησα ότι μου λείπει από τη Συρία, ήταν ο ήλιος και οι φίλοι από τη χώρα μου».
Τι θα λέγατε σε ένα κορίτσι στη Μέση Ανατολή που ονειρεύεται να γίνει προπονήτρια ή ποδοσφαιρίστρια;
«Απλά πρέπει να προσπαθήσει σκληρά, γιατί τα πράγματα έχουν γίνει πολύ πιο εύκολα τώρα.»
Πιστεύετε ότι η αλλαγή της ηγεσίας από μόνη της είναι αρκετή για να αλλάξει η νοοτροπία της κοινωνίας απέναντι στις γυναίκες στο ποδόσφαιρο;
«Πιστεύω ότι η αλλαγή ηγεσίας από μόνη της δεν αρκεί για να αλλάξει η νοοτροπία της κοινωνίας προς τις γυναίκες στο ποδόσφαιρο. Όσον αφορά τη Συρία, είναι μια χώρα με πολλές εθνοτικές ομάδες, οπότε υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό που θα αποδεχτεί τις γυναίκες στο ποδόσφαιρο. Ωστόσο, το ζήτημα εξαρτάται από την κυβέρνηση, τη στρατηγική της ομοσπονδίας και την ικανότητα των ανθρώπων που εφαρμόζουν αυτές τις στρατηγικές.»
Έχετε παρατηρήσει κάποια βελτίωση στη μεταχείριση των γυναικών στον αθλητισμό στη Μέση Ανατολή;
«Φυσικά, απλώς κοιτάξτε τα καθημερινά νέα και θα παρατηρήσετε την πρόοδο».
Ποιο είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο που πρέπει να ξεπεραστεί για την ανάπτυξη του γυναικείου ποδοσφαίρου στη Συρία;
«Το μεγαλύτερο εμπόδιο που πρέπει να ξεπεραστεί για την ανάπτυξη του γυναικείου ποδοσφαίρου στη Συρία είναι ο ειδικός προϋπολογισμός και οι ικανοί άνθρωποι».
Αν μπορούσατε να αναμορφώσετε το ποδόσφαιρο στη Μέση Ανατολή, τι θα κάνατε;
«Αν είχα τη δυνατότητα να κάνω μια ριζική μεταρρύθμιση, θα ήταν η εξίσωση των οικονομικών πόρων μεταξύ ανδρών και γυναικών. Ο χρηματικός παράγοντας είναι καθοριστικός για την ανάπτυξη του αθλήματος».
Πώς αισθανθήκατε την υποδοχή του Preidablik Club όταν φτάσατε στην Ισλανδία;
«Ήταν μια υπέροχη εμπειρία, παρόλο που υπήρχε μεγάλη διαφορά στον τρόπο που αντιλαμβάνονται την προπόνηση».
Ποια είναι η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ του ποδοσφαίρου στη Μέση Ανατολή και της Ισλανδίας;
«Στη Μέση Ανατολή έχουμε ιδιωτικές ακαδημίες και συνεχώς προσπαθούμε να αναπτύξουμε τα ταλέντα με ξεχωριστό τρόπο, κάτι που δεν επιτρέπεται στην Ισλανδία. Εδώ, το ποδόσφαιρο είναι δικαίωμα για όλους, και ο διαχωρισμός στις προπονήσεις είναι απαγορευμένος.
Επίσης, δεν υπάρχουν ιδιωτικές ακαδημίες, όλες είναι συνδεδεμένες με τις ομάδες. Επιπλέον, ο κανονισμός ποδοσφαίρου για τους νέους είναι μοναδικός στην Ισλανδία, επιτρέποντας για παράδειγμα σε παίκτη να εκτελεί το πλάγιο άουτ χωρίς να χρειάζεται να περάσει την μπάλα».
Πώς προσαρμόστηκες στην Ισλανδία;
«Ο καιρός δεν κατάφερα να τον προσαρμόσω, είναι πολύ σκληρός και δεν μπορούσα να παραμείνω έξω για πολύ ώρα. Όμως, ο πολιτισμός είναι πολύ όμορφος και παρόμοιος με τον δικό μου πολιτισμό».
Τι πήρες από την Ισλανδία, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο ως προπονήτρια;
«Κατάφερα να σπάσω το μεγάλο φόβο που υπήρχε για τις ευρωπαϊκές ομάδες και την υπεροχή τους λόγω του τρόπου προπόνησης. Απόκτησα πολύ μεγάλη εμπειρία και μια μοναδική γνώση».
Ποιοι είναι οι επαγγελματικοί σου στόχοι για τα επόμενα χρόνια;
«Αυτό εξαρτάται από την κατάσταση στη Συρία, καθώς βρίσκομαι σε φάση αναμονής».
Θέλεις να προπονήσεις κάποτε μια εθνική ομάδα;
«Έχω ήδη προπονήσει την εθνική ομάδα της Συρίας και επίσης την εθνική ομάδα του Ομάν».
Αν είχες την ευκαιρία να διαλέξεις οποιαδήποτε ομάδα στον κόσμο για να προπονήσεις, ποια θα ήταν και γιατί;
«Ο προπονητής πάντα επιθυμεί να αποκτήσει μια πλήρη ομάδα και θα δομήσω την ομάδα που θα πετύχει αυτό».
Τι θα ήθελες να αφήσεις ως κληρονομιά στο ποδόσφαιρο γυναικών της Μέσης Ανατολής;
«Την πρόκριση στο Παγκόσμιο Κύπελλο».
Ακολούθησε το GWomen στο instagram
Στείλε μας νέα, ιδέες, προτάσεις, απορίες για τον γυναικείο αθλητισμό στο [email protected]