Για να κατακτήσει κάποιος τις 7 Κορυφές πρέπει να ανέβει στο ψηλότερο βουνό κάθε ηπείρου, αψηφώντας τις κλιματικές συνθήκες, τη σωματική κούραση και άλλες αντιξοότητες. Από τους 500 περίπου ορειβάτες που έχουν ολοκληρώσει τη σχεδόν υπεράνθρωπη αυτή δοκιμασία, μόνο 70 είναι γυναίκες.
Cover photo by: Ιωάννα Τζετζούμη
Η Βανέσα Αρχοντίδου είναι η 2η Ελληνίδα που έχει πετύχει αυτό το κατόρθωμα, αψηφώντας κάθε προσδοκία. «Στις ορειβατικές αποστολές, μια γυναίκα άνω των 40 και μητέρα 2 μικρών παιδιών θεωρείται αουτσάιντερ. Όμως εγώ απέδειξα, κυρίως στο εαυτό μου, ότι μπορώ. Και τα κατάφερα με το δικό μου τρόπο» λέει στο GWomen για την ανάβαση στο Έβερεστ, την ψηλότερη κορυφή του κόσμου στα 8.848 μέτρα. Η Αρχοντίδου είναι επίσης πρέσβειρα του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το κλίμα και από το 2020 έχει ιδρύσει και δική της ΜΚΟ, η οποία προωθεί τη γυναικεία ενδυνάμωση και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Η ελληνίδα αλπινίστρια βρήκε την ορειβασία στα 27 της, όταν ακολούθησε τον Αθηναϊκό Ορειβατικό Σύλλογο σε μια κυριακάτικη εκδρομή. Η δουλειά της στο τμήμα μάρκετινγκ μιας πολυεθνικής είχε αρχίσει να κυριεύει τη ζωή της κι εκείνη έψαχνε διέξοδο και τρόπο να ξεκουράσει λίγο το μυαλό της. Στο τέλος της εκδρομής συνειδητοποίησε ότι, για πρώτη φορά εδώ και μήνες, δεν είχε σκεφτεί καθόλου το γραφείο. Και κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα.
«Η ορειβασία είναι για μένα κάτι παραπάνω από άθλημα. Είναι τρόπος ζωής» μας λέει. «Την πρώτη φορά που ανέβηκα σε υψηλό υψόμετρο κατάλαβα ότι βρίσκομαι στο στοιχείο μου. Η σωματική και ψυχική δοκιμασία που απαιτεί η ανάβαση σε ένα μεγάλο βουνό, η θέα από την κορυφή και η γαλήνη που μόνο η επαφή με τη φύση μπορεί να προσφέρει με γεμίζουν δύναμη και ενέργεια».
Υπάρχει κάποια αθλήτρια που να είσαι για εσένα πηγή έμπνευσης;
«Η πολωνή Wanda Rutkiewicz, η πρώτη γυναίκα που κατάφερε το 1986 να ανέβει το K2, ίσως τη δυσκολότερη κορυφή άνω των 8000 του κόσμου. Η Rutkiewicz ήταν μια ορειβάτης που εκείνη την εποχή έκανε αδιανόητες αναβάσεις στα Ιμαλάια και άνοιξε το δρόμο για τις γυναίκες στο άθλημα».
Πώς προέκυψαν οι 7 Κορυφές; Ποια ήταν η πιο απαιτητική;
«Στο μυαλό μου δεν υπήρξε μια καθοριστική στιγμή που που πήρα αυτή την απόφαση, υπήρχαν όμως βήματα και το ένα έφερνε το άλλο. Είχα προγραμματίσει να ανεβαίνω μια κορυφή κάθε χρόνο, που ουσιαστικά σαν διαδικασία θα μπορούσε να παραλληλιστεί με τον πρωταθλητισμό γιατί είσαι πάντα σε μια συνεχή προετοιμασία και προπόνηση. Ήταν μια εξελικτική και αργή διαδικασία, όπως είναι στην πραγματικότητα και τα βήματα των ορειβατών που πλησιάζουν στην κορυφή. Στην ορειβασία σχεδόν όλες οι κορυφές είναι απαιτητικές. Σε κάθε ήπειρο έπρεπε να αντιμετωπίσω διαφορετικές συνθήκες και να προπονηθώ διαφορετικά, άλλες φορές για να κουβαλήσω μεγάλο βάρος, άλλες φορές για να ενισχύσω ακόμα περισσότερο την καρδιά και τους πνεύμονές μου».
Ένιωσες ποτέ ότι θα τα παρατήσεις;
«Ουκ ολίγες φορές! Όταν η σωματική κούραση με κατέβαλε κατά τη διάρκεια των αναβάσεων. Όταν οι προσπάθειες χρηματοδότησης των αποστολών έβρισκαν κλειστές πόρτες. Όταν διάφορα γεγονότα με έκαναν να χάσω την πίστη στον εαυτό μου. Ο πραγματικός θρίαμβος δεν ήταν οι αναβάσεις και οι επιτυχείς αποστολές, αλλά το ότι τελικά δεν τα παράτησα».
Η Βανέσα δεν επικεντρώνεται στο πρόβλημα, αλλά στη λύση. Όταν τη ρωτάμε για το σεξισμό στο γυναικείο αθλητισμό, η απαντάει απλώς «Σίγουρα υπάρχει». Δε σταματάει όμως εκεί. «Πρέπει να τον πολεμήσουμε με όλα τα μέσα». Το ίδιο και για τους λόγους που ο γυναικείος αθλητισμός δεν έχει την ίδια ανταπόκριση με τον ανδρικό: «Πιστεύω ότι είναι θέμα παλαιών αντιλήψεων και στερεοτύπων. Ο ανδρικός αθλητισμός προβάλλεται περισσότερο. Πιστεύω ότι αν και ο γυναικείος αθλητισμός βγει περισσότερο στο προσκήνιο θα αποκτήσει μεγαλύτερη ευρύτητα. Κι εμείς ως γυναίκες πρέπει πρώτες να αγκαλιάσουμε το γυναικείο αθλητισμό και να στρέψουμε την προσοχή μας στις γυναίκες αθλήτριες».
Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει μία γυναίκα αλπινίστρια;
«Στο δικό μας χώρο, που είναι ανδροκρατούμενος, μια γυναίκα αντιμετωπίζει τη δυσπιστία και την έλλειψη εμπιστοσύνης προς το εγχείρημα της. Μόνο όταν η εξέλιξη είναι θετική υπάρχει αναγνώριση. Η αποτυχία είναι συνήθως συνυφασμένη στο μυαλό των περισσότερων με τα στερεότυπα ότι οι γυναίκες δεν είναι τόσο δυνατές και ικανές όσο οι άνδρες στα outdoor sports».
Πώς μέσω του αθλητισμού μπορεί να αναπτυχθεί ένα πλαίσιο γυναικείας ενδυνάμωσης και αλληλεγγύης;
«O αθλητισμός ενδυναμώνει όλους τους ανθρώπους και συντελεί στην ψυχική και σωματική τους υγεία. Είναι μεγάλη αλήθεια ότι νους υγιής εν σώματι υγιεί. Για τις γυναίκες που έχουν ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη ενδυνάμωσης, ο αθλητισμός μπορεί να τις βοηθήσει να αισθανθούν πιο σίγουρες για τον εαυτό τους και να αναπτύξουν τις δυνάμεις και την προσωπικότητα τους. Οι γυναικείες ομάδες στα αθλήματα έχουν τη δυναμική να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο αλληλεγγύης και παράλληλα να αναδείξουν πρακτικές και παραδείγματα που θα εμπνεύσουν τις γυναίκες για μια ευρύτερη συνεργασία και σε άλλους τομείς της ζωής».
Ποια είναι η σχέση γυναικείου αθλητισμού και media;
«Είναι μια σχέση ευαίσθητη. Πολλές φορές αισθάνομαι ότι οι γυναίκες αθλήτριες δεν έχουν την απαιτούμενη προβολή από τα media, τουλάχιστον όχι για την αθλητική τους ιδιότητα και ότι η προβολή εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εμφάνιση της αθλήτριας και όχι από τις επιδόσεις της».
Ποια είναι η γνώμη σας για τα social media; Τι μηνύματα θέλετε να στέλνετε στο κοινό που σας ακολουθεί;
«Με προβληματίζουν πολύ τα social media. Επιδιώκω μέσα από αυτά να περνώ μηνύματα και να προβάλλω εικόνες και πρότυπα που θα παρακινήσουν και άλλες γυναίκες να ακολουθήσουν το δρόμο της προσωπικής τους αυτοπραγμάτωσης. “Δεν μπορείς να γίνεις αυτό που δεν μπορείς να δεις” λέει μια γνωστή συγγραφέας. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να δίνουμε το παράδειγμα μέσα από τις πράξεις μας. Ωστόσο, πολλές φορές νομίζω ότι ο τρόπος που λειτουργούν και οι αλγόριθμοι μας εγκλωβίζει σε ένα φαύλο κύκλο και μας αναγκάζει να κάνουμε τη ζωή μας πιο πολύπλοκη, ωθώντας μας να τροφοδοτούμε συνεχώς με περιεχόμενο τις σελίδες μας, ακόμα και όταν δεν έχουμε κάτι σημαντικό να μοιραστούμε».
Τι πρέπει να προσέξουν κατά τη γνώμη σας οι γονείς αλλά και οι προπονητές μιας έφηβης αθλήτριας;
«Με όλα αυτά που συμβαίνουν και ακούμε γύρω μας, οι γονείς πρέπει να είναι σε επαγρύπνηση για τα πάντα πλέον. Ωστόσο, το βασικό στοιχείο είναι η δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών ώστε να διασφαλιστεί η ισορροπία στη ζωή της αθλήτριας, ώστε να μπορέσει να διακριθεί στο άθλημα της αλλά παράλληλα να μπορέσει και να χαρεί αυτά τα κρίσιμα χρόνια που μόνο μια φορά τα ζει κανείς».
Εάν γυρίζατε τον χρόνο πίσω, τι θα λέγατε στον εαυτό σας που τώρα ξεκινάει;
«Όλα θα πάνε καλά. Αλλά ακόμα και αν δεν πάνε, το άγχος δεν θα σε βοηθήσει πουθενά. Εσύ προσπάθησε να κάνεις ό,τι καλύτερο μπορείς. Να έχεις πίστη στον εαυτό σου».
Παρόλο που με τις 7 κορυφές έκλεισε ένα σημαντικό κεφάλαιο στην καριέρα της, η Βανέσα Αρχοντίδου συνεχίζει δυναμικά. «Στη ζωή μου η πιο απαιτητική κορυφή είναι η διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ της δουλειάς, της οικογένειας και της αδιάκοπης ανάγκης μου για εξέλιξη» μας λέει. «Οι αναβάσεις άλλωστε ποτέ δεν τελειώνουν, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Θέλω να προσφέρω αλλά και να μπορέσω με τις εμπειρίες και την δουλειά μου να συμβάλλω στη γυναικεία ενδυνάμωση και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση».
Αυτόν τον καιρό ασχολείται με τον οργανισμό AWomanCanBe.org, τον οποίο ίδρυσε μαζί με άλλες γυναίκες από διαφορετικούς χώρους. «Στόχο έχει να παροτρύνει τις γυναίκες να δράσουν ως ηγέτες και ως φορείς της αλλαγής, υποστηρίζοντας πρωτοβουλίες που προσανατολίζονται στην υλοποίηση των παγκόσμιων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. Ένας από τους 17 αυτούς στόχους είναι η Δράση για το Κλίμα. Μέσα από την πρωτοβουλία WomenForNature υλοποιούμε ενέργειες με σκοπό την αειφορία του φυσικού περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση, περιβαλλοντικών προβλημάτων και απειλών, όπως η κλιματική αλλαγή».
Είναι επίσης Πρέσβειρα του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα. Από αυτή τη θέση προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τις περιβαλλοντικές αλλαγές που συμβαίνουν ως αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης.
Υπό την ιδιότητα της Πρέσβειρας του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα, πόσο δρόμο πιστεύετε έχει ακόμα ο μέσος Έλληνας στην περιβαλλοντική του αγωγή;
«Είναι μακρύς ο δρόμος γιατί όλα ξεκινούν από την εκπαίδευση. Δεν αναφέρομαι μόνο στην εκπαίδευση των παιδιών, που κι εκεί πρέπει να γίνουν σημαντικά βήματα ώστε τα νέα επιστημονικά δεδομένα που επηρεάζουν τη ζωή στον πλανήτη μας να ενταχθούν στο εκπαιδευτικό σύστημα. Αναφέρομαι και στην εκπαίδευση των ενηλίκων, με στόχο την αλλαγή των συνηθειών μας και την αλλαγή της νοοτροπίας μας απέναντι στο περιβάλλον και τη φύση. Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η επίσπευση του ρυθμού της κλιματικής αλλαγής οφείλεται στον άνθρωπο και δεν έχει νόημα να το αρνούμαστε και να λέμε ότι θα γινόταν ούτως ή άλλως. Είναι προς το συμφέρον μας, σωματικά και ψυχικά, να επιστρέψουμε στην αγκαλιά της φύσης, να τη σεβαστούμε και να μάθουμε να ζούμε αρμονικά με το περιβάλλον και όχι σπαταλώντας τους πόρους με την ελπίδα ότι η φύση αντέχει. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να βγούμε εκεί έξω, Έλληνες και Ελληνίδες, να γευτούμε και να απολαύσουμε τις θάλασσες και τα βουνά του ευλογημένου τόπου στον οποίο γεννηθήκαμε, ώστε να τα γνωρίσουμε και να τα αγαπήσουμε. Αυτό είναι για μένα το σημαντικότερο στοιχείο της περιβαλλοντικής αγωγής».