Όταν ο Δικέφαλος «επέστρεψε» στις φανέλες των ποδοσφαιριστών του ΠΑΟΚ

Σταύρος Σουντουλίδης
Ιστορική μέρα η 20η Μαρτίου για τον ΠΑΟΚ, πίσω στο μακρινό 1929 ολοκληρώθηκε η απορρόφηση της Αθλητικής Ένωσης Κωνσταντινοπολιτών Θεσσαλονίκης (ΑΕΚΘ) και ο Δικέφαλος «επέστρεψε» στις φανέλες των ποδοσφαιριστών του.

Μεγάλη η μέρα η σημερινή για τον σύλλογο του Π.Α.Ο.Κ.. Είναι η μέρα που η Ένωση Κωνσταντινοπολιτών (πολιτικός φορέας προσφύγων) που ιδρύθηκε το 1923 στην Θεσσαλονίκη, με πρόεδρο της Λεωνίδα Καραμαούνα, βοήθησε τα μέγιστα ώστε ο Π.Α.Ο.Κ. να απορροφήσει την ΑΕΚΘ (Αθλητική Ένωση Κωνσταντινοπολιτών Θεσσαλονίκης) που ιδρύθηκε με την σειρά της το 1925 και πλέον η προσφυγιά να έχει έναν αθλητικό εκπρόσωπο, που με το Πανθεσσαλονίκειος αγκάλιαζε όλους τους πρόσφυγες και αντιρατσιστές γηγενείς και με το Κωνσταντινοπολιτών τόνιζε την καταγωγή των πρώτων ιδρυτών του συλλόγου.

Το αρχικό του έμβλημα ένα τετράφυλλο τριφύλλι μετά πετάλου και πάνω από κάθε φύλλο ήταν χαραγμένο ένα γράμμα από τα αρχικά της λέξης Π.Α.Ο.Κ. Ο αστικός μύθος λέει ότι το σήμα εμπνεύστηκε ο Κώστας Κοεμτζόπουλος από το σήμα του πακέτου των τσιγάρων του, «Λήθη» - «Λησμονιά». Εκείνη την εποχή στα πακέτα τσιγάρων χρησιμοποιούσαν σύμβολα όπως Δικέφαλους, Τετράφυλλα μετά πετάλου, Φοίνικες κτλ.

Το τετράφυλλο το συναντάμε στην Βυζαντινή, Μακεδονική, Ορθόδοξη Αγιογραφία, στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης, της Θεσσαλονίκης και Τραπεζούντας, το βλέπουμε σε άμφια ιερέων και Πατριαρχικές μήτρες και παραπέμπει στον Σταυρό. Το τετράφυλλο μετά πετάλου το προσφέρουν πάρα πολλοί Ρωμιοί σαν συνοδευτικό μαζί με Σταυρούς ή Κωνσταντινάτα ή και σκέτο με την μορφή φυλακτού, όταν απαγορευόταν ο Σταυρός στην Οθωμανική αυτοκρατορία σε πρόσωπα που αγαπούσαν, ειδικά σε νεογέννητα.

Ύστερα από την απορρόφηση της ΑΕΚΘ (Αθλητική Ένωση Κωνσταντινοπολιτών Θεσσαλονίκης) επιλέχθηκε να διατηρηθούν τα χρώματα του Π.Α.Ο.Κ. ,τα ασπρόμαυρα που χρησιμοποιείσαι και η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, από τους Μεγαλοκομνηνούς και να υιοθετηθεί ο δικέφαλος αετός, ο οποίος ήταν το έμβλημα της ΑΕΚΘ και προερχόταν από το μητρικό σωματείο και των 2 την ΕΚ Θεσσαλονίκης 1923, ώστε να παραπέμπει στη Βυζαντινή αυτοκρατορία.

Ο Βυζαντινός αετός των Παλαιολόγων φέρει στέμματα στις κεφαλές και τα δύο κεφάλια ατενίζουν την Ανατολή (Κωνσταντινούπολη) και τη Δύση (Ρώμη), ενώ αυτός του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως κρατά Σταυρό δεξιά και μια υδρόγειο σφαίρα με Σταυρό αριστερά, ως σύμβολα της θρησκευτικής και κοσμικής εξουσίας αντίστοιχα.(Ναός Αγίου Γεωργίου στο φανάρι, πάνω από την θύρα του Πατριαρχικού Ναού).

Αρκετά χρόνια αργότερα το έμβλημα του Π.Α.Ο.Κ. τροποποιήθηκε, καθώς τα φτερά του αετού δεν εμφανίζονται πλέον ανοιχτά αλλά πένθιμα κλειστά, φόρος τιμής στις Αλησμόνητες πατρίδες, ενώ δεν φέρει στέμμα, ούτε κρατά ρομφαία, Σταυρό ή υδρόγειο με σταυρό.

Συγκεκριμένα, από το 1929 έως το 1960, ο Δικέφαλος Αετός ήταν παρόμοιος με εκείνον του Οικουμενικού Πατριαρχείου και είχε χρησιμοποιηθεί το 1924 από τον προπομπό του, το Αθλητικό τμήμα της ΕΚ στην Θεσσαλονίκη(ΑτΕΚ 1924).

Την δεκαετία του 1950 χρησιμοποιήθηκε και σχέδιο Δικεφάλου της Δυναστείας των Κομνηνών. Την δεκαετία του '60 το έμβλημα έμοιαζε με εκείνο της Δυναστείας των Παλαιολόγων, αλλά χωρίς το στέμμα.

Το επετειακό των 50 χρόνων από την ίδρυση του συλλόγου και το έμβλημα της φανέλας στο φιλικό με τον Άγιαξ το 1973 ήταν παρεμφερές με της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας μετά την ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης και είχε χρησιμοποιηθεί από την ΑΕΚΘ το 1925. Ο συγκεκριμένος Δικέφαλος τον είχε ο Π.Α.Ο.Κ. σε έγγραφο του 1949 και πολλές φορές τον συναντάμε σε σημαίες, είτε σε μαύρο είτε σε κίτρινο χρώμα, σε εκκλησίες και μοναστήρια.

Οι ποδοσφαιριστές και ιδρυτές του Π.Α.Ο.Κ. το 1926 στην πλειονότητα τους ήταν στην Ενωση Κωνσταντινοπολιτών 1923, ΒΑΕ 1923, ΑτΕΚ 1924, ΑΕΚΘ 1925,το δε ΔΣ του Π.Α.Ο.Κ. κατά μεγάλη πλειοψηφία ήταν παράλληλα και στην Ένωση Κωνσταντινοπολιτών 1923. Φορούσαν από το 1923 το Δικέφαλο Αετό αρκετοί από αυτούς.

Όταν έφυγαν το 1926 από την ΑΕΚΘ 1925, ομάδα που την είχαν ιδρύσει αυτοί στην ουσία το Δεκέμβριο του 1925, για να ιδρύσουν τον Π.Α.Ο.Κ. ήταν λογικό να επιλέξουν άλλο σύμβολο και δεν ήθελαν να μπλέξουν σε νομικές, γραφειοκρατικές διαδικασίες μετά την διένεξη. Ο Π.Α.Ο.Κ. έγινε και παρέμεινε μέσα στην Λέσχη της Ένωσης Κωνσταντινοπολιτών και είχε πολλά κοινά στελέχη το ΔΣ με αυτό της Ένωσης Κωνσταντινοπολιτών.

Με τα χρόνια και ο προσφυγικός λαός τάχθηκε και λόγω ποδοσφαίρου υπέρ του Π.Α.Ο.Κ.,τα στελέχη της ΑΕΚΘ επέστρεψαν στον Π.Α.Ο.Κ. και στην Ένωση Κωνσταντινοπολιτών 1923.

Στις 11/12/1929 ο Π.Α.Ο.Κ, τα στελέχη της ΑΕΚΘ και της ΕΚ1923 ζήτησαν από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, μέσω αναλυτικού υπομνήματος, διευκολύνσεις για τα έργα που ήδη ξεκίνησαν μόνοι τους στο γήπεδο του Συντριβανίου.

Ο Δικέφαλος Αετός μπήκε επίσημα με έγκριση από πρωτοδικείο στο καταστατικό του Συλλόγου 19/04/1931 παρόλο που δεν ήταν υποχρεωτικό από το νόμο, μια και αρκετές προσφυγικές ομάδες τον χρησιμοποιούσαν μέχρι την σύγχρονη εποχή της δεκαετίας του 70, δίχως να το έχει εγκρίνει κάποιο πρωτοδικείο.

Με αυτό τον τρόπο ο «Δικέφαλος» επέστρεψε στους ποδοσφαιριστές του Π.Α.Ο.Κ. που αρκετοί από αυτούς τον φορούσαν ήδη από το 1923....

Οι ιδρυτές του Π.Α.Ο.Κ. και της Ένωσης Κωνσταντινοπολιτων 1923, βαθιά θρησκευόμενοι και γνωστές της ιστορίας της Ρωμιοσύνης χρησιμοποιήσαν πρώτοι σχεδόν όλα τα σχέδια του Δικέφαλου Αετού που βλέπουμε στις μέρες μας επηρεασμένοι απο διάφορες εποχές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και κάποια υπάρχουν μέχρι τις μέρες μας.

Ο Δικέφαλος Αετός του Π.Α.Ο.Κ. στην σύγχρονη εποχή παραμένει με κλειστά φτερά τελείως, φόρος τιμής στις Αλησμόνητες Πατρίδες.


@Photo credits: INTIME, ΑΡΧΕΙΟ