Mythbuster: Βελτιώνεται το ελληνικό ποδόσφαιρο με τη συμμετοχή πολλών ομάδων στα κύπελλα Ευρώπης

Αυτή τη στιγμή ένα από τα μεγαλύτερα δημοσιογραφικά κλισέ που κυκλοφορούν στον πλανήτη είναι το εξής: «Όσο αυξάνεται ο αριθμός των ομάδων που αγωνίζονται στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, τόσο καλύτερο για το ελληνικό ποδόσφαιρο». Μπορεί να απαντηθεί και σε άλλες μορφές, όπως για παράδειγμα με εθνικιστικού τύπου πρωτοσέλιδα που συγχέουν μία ευρωπαϊκή νίκη –παραδείγματός χάριν- του Ολυμπιακού με ελληνική επιτυχία. «Ο Ολυμπιακός σήκωσε ψηλά την Ελλάδα»!

Όχι, δεν πρόκειται να αμφισβητήσουμε αυτόν τον «μύθο» χρησιμοποιώντας ένα άλλο κλισέ, σύμφωνα με το οποίο «... ποια Ελλάδα μωρέ; Αφού παίζουν 10 ξένοι κι ένας Έλληνας». Αυτό δεν έχει καμία σημασία. Αυτό που ισχύει και αφαιρεί κάθε εθνικό πρόσημο από την επιτυχία, είναι το χρήμα! Οι πρόεδροι επενδύουν, προσδοκούν απόσβεση και ουδόλως τους απασχολεί εάν το καρτελάκι στην κλήρωση θα γράφει «GRE».

Μιας και ξεκινάει ευρωπαϊκή εβδομάδα, η τελευταία του 2021, πάμε ως σοβαροί mythbusters να καταρρίψουμε τη διαπίστωση ότι η ποσότητα των συλλόγων που μετέχουν στα κύπελλα Ευρώπης, εγγυάται τη βελτίωση του εγχώριου προϊόντος.

Ξεκινώντας από τον 21ο αιώνα, μετά την κατάργηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων (1999) και την αύξηση των ομάδων στο UEFA και αργότερα στο Europa League, δόθηκε σε χώρες όπως η Ελλάδα η δυνατότητα να εκπροσωπούνται από 5 ή 6 ομάδες στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Μέχρι τότε τα πράγματα ήταν πολύ συγκεκριμένα: ένας στο πρωταθλητριών, ένας στο κυπελλούχων, δύο στο UEFA. Δηλαδή Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός, ΑΕΚ, ΠΑΟΚ και «σφήνα» όποιος μπορούσε: Άρης, ΑΕΛ, Ηρακλής, ΟΦΗ. Εξαίρεση η σεζόν 1998/99 όταν συμμετείχαν ο Ολυμπιακός κι ο Παναθηναϊκός στους ομίλους του Champions League, ο Πανιώνιος στο Κυπελλούχων, η ΑΕΚ και ο ΠΑΟΚ στο UEFA.

Από το 2000 και μετά η πίτα μεγαλώνει και στην Ευρώπη βρίσκουν θέση ομάδες όπως ο Ιωνικός, το Αιγάλεω, η Ξάνθη, ο Αστέρας Τρίπολης, ο Ατρόμητος, ενώ συνεχίζουν να εμφανίζονται σποραδικά και οι υπόλοιποι. Παράλληλα, από το 2004, εφαρμόζεται format με ομίλους και στο κύπελλο UEFA (πέραν του Champions League που ίσχυε από το 1992), γεγονός που δίνει τη δυνατότητα για περισσότερους αγώνες σε όσους φυσικά περνούσαν από τους προκριματικούς.

Το 2003 η Super League (τότε Α΄ εθνική) εκπροσωπείται για πρώτη και μοναδική φορά από τρεις ομάδες στους ομίλους του Champions League (Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός, ΑΕΚ) και άλλες τρεις που αποκλείονται στους προκριματικούς του UEFA (ΠΑΟΚ, Άρης, Πανιώνιος). Έτσι φτάνουμε στο έτος-ορόσημο 2007, όταν αυτό που ονομάζουμε συνολικά «ελληνικό ποδόσφαιρο» φτάνει στο ανώτατο επίπεδο από πλευράς ευρωπαϊκής εκπροσώπησης με έξι ομάδες, όλες στους ομίλους! Ο Ολυμπιακός στο Champions League, ο Παναθηναϊκός, η ΑΕΚ, ο Άρης, ο Πανιώνιος και η ΑΕΛ στο κύπελλο UEFA.

Κάπου εκεί καταρρίπτεται ολοκληρωτικά και με πάταγο η ρητορική όποιου πιστεύει ότι το «ευ» βρίσκεται στο «πολλώ». Ο κατήφορος των επόμενων χρόνων είναι ασταμάτητος και μέσα σε λιγότερο από μία δεκαετία από τις έξι ομάδες που προαναφέραμε οι τέσσερις υποβιβάστηκαν, ο Πανιώνιος είναι σήμερα στην Γ΄ εθνική, η ΑΕΛ στη Super League 2, ο Άρης και η ΑΕΚ επέστρεψαν σχετικά πρόσφατα στη μεγάλη κατηγορία. Επίσης, ο Παναθηναϊκός έχει τέσσερα χρόνια να αγωνιστεί σε ευρωπαϊκή διοργάνωση και 11 σε ομίλους του Champions League. Μένει μόνο ο Ολυμπιακός ο οποίος είναι σταθερά παρών και ανταγωνιστικός στην Ευρώπη με ελάχιστες εξαιρέσεις.

Μπορεί κάποιος να υποθέσει ότι η παρακμή κάποιων ομάδων δεν σημαίνει απαραίτητα ότι παρήκμασε και το ελληνικό ποδόσφαιρο. Ωραία! Θα πρέπει να βρούμε σε πιο σημείο ακριβώς ωφελήθηκε το συνολικό οικοδόμημα από τη συμμετοχή πολλών ομάδων στην Ευρώπη και μάλιστα μετά από επιτυχημένες πορείες. Δημιουργήθηκαν εγκαταστάσεις; Αυξήθηκε το ενδιαφέρον του κόσμου; Βελτιώθηκε η αξιοπιστία; Έγινε ακριβότερο το προϊόν; Άνοιξαν δουλειές; Αναδείχθηκαν νέοι σύλλογοι; Ήλθαν καλύτεροι παίκτες από το εξωτερικό; Και κυρίως, διατηρήθηκε η εθνική ομάδα σε υψηλό επίπεδο ή πήρε κι αυτή την κάτω βόλτα μαζί με όλους τους συλλόγους που αναφέραμε; Σε όλα αυτά η απάντηση είναι αρνητική.

Άρα έχουμε ομάδες οι οποίες όχι απλώς δεν αναβαθμίστηκαν από την ευρωπαϊκή τους εμπειρία, αλλά διαλύθηκαν! Κι αν διαλύονται εκείνοι που αποκομίζουν άμεσα τα οφέλη –χρηματικά και ηθικά- της συμμετοχής σε διοργάνωση της UEFA, θα σωθούν οι υπόλοιποι; Αδύνατον! Αφήστε, δε, που εθνική ταυτότητα στις συλλογικές επιτυχίες δεν υπάρχει εδώ και 50 χρόνια, από το 1971 και εκείνο το πανό στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας όπου οι φίλοι του Ολυμπιακού εύχονταν καλή επιτυχία στον Παναθηναϊκό. Πλέον κανείς οπαδός δεν πρόκειται να χαρεί πλέον με μία ευρωπαϊκή επιτυχία του αντιπάλου του. Αυτό το φαινόμενο μάλιστα είναι παγκόσμιο και, για να λέμε την αλήθεια, φυσιολογικό από τότε που η εμπορευματοποίηση «κατάπιε» το ποδόσφαιρο. Γιατί να χαρεί ένας άνθρωπος που υποστηρίζει την Άρσεναλ, βλέποντας την Τσέλσι να θριαμβεύει; Είναι αμφότερες επιχειρήσεις ιδιοκτησίας Ρώσων ολιγαρχών και ουδεμία σχέση έχει το God save the Queen με την επιτυχία τους.

Εν κατακλείδι, δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος να αγχωνόμαστε εάν από τη Super League θα εξασφαλίσουν συμμετοχή στις διοργανώσεις της μεθεπόμενης περιόδου 4 ή 5 ομάδες. Ούτε εάν θα ξεκινούν από τον Β΄ ή τον Γ΄ προκριματικό. Είναι δική τους υπόθεση, είναι υπόθεση των ανωνύμων εταιριών με την επωνυμία ΑΕΚ, ΠΑΟΚ, Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός και δεν έχει την παραμικρή σχέση με την Ελλάδα. Αυτό έχει αποδειχθεί διαχρονικά. Ουδέποτε επηρεάστηκε το «εθνικό προϊόν» του ποδοσφαίρου, από τον αριθμό των ομάδων που μετείχαν στα κύπελλα Ευρώπης.

Η UEFA, ως οργανισμός, μοιράζει δισεκατομμύρια στις καλύτερες επιχειρήσεις του χώρου που εποπτεύει Παράλληλα φροντίζει και την εθνική υπόσταση του ποδοσφαίρου με αυξημένες πληρωμές solidarity που από φέτος φτάνουν τα 175 εκατομμύρια ετησίως για όσες ομάδες ΔΕΝ μετέχουν στην Ευρώπη. Αρκεί να τα επενδύουν εκεί που πρέπει, δηλαδή κατά κύριο λόγο στην εξέλιξη των υποδομών τους. Εάν οι δικές μας το κάνουν, είναι μία άλλη –πονεμένη- ιστορία. Ο πακτωλός εκατομμυρίων που διανέμεται στην ελίτ της Ευρώπης είναι για λίγους και αφορά ξεκάθαρα την αναβάθμιση των συγκεκριμένων επιχειρήσεων και τη διαρκή ροή ρήματος, όχι τη βελτίωση του ποδοσφαίρου ως κοινωνικό αγαθό.