Χάντρες για τους ιθαγενείς

Ο Ρικ Πιτίνο ήταν ο αδυσώπητος καθρέφτης που χρειαζόταν η αγλαή μπανανία της Μεσογείου για να κοιτάξει κατάματα τον εαυτό της. Τώρα που ο ξένος έφυγε, μπορούμε να ξαναβρούμε τον εαυτό μας χωρίς τύψεις και χωρίς ενδοιασμούς. Δεν χρειάζεται να παριστάνουμε, πλέον, τους πολιτισμένους.

Ναι, ο Πιτίνο, ο «υπόδικος», ο ατιμασμένος, ο λαδιάρης, ο καραντίνας. Είτε μας αρέσει είτε όχι, ήταν καλύτερος από εμάς. Εάν αναλύσουμε προσεκτικά τη συμπεριφορά του, θα δούμε ότι δεν έκανε κάτι ξεχωριστό ή υπερβατικό.

Απλώς, σεβάστηκε τον τόπο που τον φιλοξένησε, τους ανθρώπους που τον πλαισίωσαν, τον αντίπαλο με τον οποίο κονταροχτυπήθηκε, τους στοιχειώδεις κανόνες ευγένειας, προσήνειας και αθλητικού ήθους.

Η συμπεριφορά του μας ξένισε επειδή έχουμε εθιστεί στην καφρίλα, στο μίσος και στη γαϊδουριά. Όχι των άλλων, αλλά τη δική μας.

Δεν έχουμε μάθει να χαμογελάμε ούτε να απολαμβάνουμε. Νιώθουμε ικανοποιημένοι μόνο όταν ψοφάει η κατσίκα του γείτονα. Χωρίς ψόφους, εμείς δεν προοδεύουμε.

Ο Πιτίνο είναι ένας από τους ελάχιστους, αν και όχι ο μοναδικός, που κατόρθωσε να κρατήσει τα μπατζάκια του στεγνά από τον βούρκο και τα μάτια του καθαρά από παρωπίδες.

Τον ακούγαμε να λέει τα προφανή και μας φαινόταν ο λόγος του ευαγγέλιο. Τον βλέπαμε να φέρεται ως τζέντλεμαν και αναρωτιόμασταν από ποιον πλανήτη κατέβηκε. Βάζαμε «Κ» κεφαλαίο στο επίθετο «κύριος», λες και είναι εξεζητημένο να φέρεται κάποιος σαν άνθρωπος αντί για αποκτηνωμένο ρομπότ.

Παρακολουθούσαμε έναν προπονητή να αρθρώνει λόγο με υποκείμενο, ρήμα, αντικείμενο και επιχειρήματα και ανοίγαμε το στόμα σαν χάνοι, σαν να είχαμε απέναντί μας τον Πλάτωνα.

Τον αποκαλούσαμε δάσκαλο, ακόμη και όταν δεν δίδασκε. Σοφό, ακόμα και όταν αράδιαζε κοινοτυπίες. Μας έδινε χάντρες και καθρεφτάκια και τον ευχαριστούσαμε για τα πολύτιμα πετράδια.

Διότι, απλούστατα, δεν έχουμε συνηθίσει σε τέτοια μεγαλεία. Κακομάθαμε, να είναι ο αθλητισμός μας -και η κοινωνία μας- πεδίο βολής και αλώνι κοντοροχτυπήματος.

Ο Πιτίνο μιλούσε για τον αντίπαλο χωρίς να τον θεωρεί εχθρό και χωρίς να φτύνει στον κόρφο του. Ο Πιτίνο μιλούσε για τη δική του ομάδα σαν να ήταν η δεύτερη οικογένειά του. Ο Πιτίνο μιλούσε για τον εαυτό του σαν να ήταν κανονικός άνθρωπος και ουχί τοτέμ.

Ακόμα και όταν μας σάρκαζε ανελέητα και μας ξέχεζε πατόκορφα για τα καμώματά μας, το έκανε με τακτ ώστε να ακούγεται η αφόδευση σαν νουθεσία. Όπως και ήταν, άλλωστε.

Η έκπληξη που νιώσαμε και η σύγκρουση συναισθημάτων που μας προκάλεσε η δημόσια παρουσία του διάσημου Αμερικανού λέει πολύ περισσότερα για εμάς, παρά για τον ίδιο τον Ρικ Πιτίνο. Ποιας άλλης ευρωπαΐκής χώρας οι πολίτες θα εντυπωσιαζόταν στον ίδιο βαθμό από την παιδεία και τους τρόπους του; Καμίας. Μόνο εδώ είναι είδηση τα αυτονόητα.

Ευτυχώς για τον ίδιο και δυστυχώς για εμάς, έφυγε πολύ γρήγορα, πριν μολυνθεί ανεπανόρθωτα από τις παθογένειες της νέας Ελλάδας, της κοινωνίας που βαυκαλίζεται ότι είναι η καλύτερη του κόσμου και του λαού που ανεξήγητα πιστεύει ότι είναι περιούσιος.

Η απόφασή να επιστρέψει στην Αμερική ήταν, και η ίδια, μία κορυφαία πράξη κριτικής προς τον τόπο που τον έκανε να αισθάνεται βασιλιάς. Φεύγοντας, ο Πιτίνο σήκωσε για μία τελευταία φορά τον καθρέφτη μπροστά στο πρόσωπό μας.

Προτίμησε την επαγγελματική αβεβαιότητα και τη συναναστροφή με ένα στερέωμα που τον έχει στιγματίσει ανεπανόρθωτα, παρά τον θρόνο «που θα ζήλευε η βασίλισσα της Αγγλίας» και τις καθημερινές εκδηλώσεις λατρείας από έναν κόσμο που δικαιολογημένα τον θεωρεί ημίθεο.

Κρυμμένο ανάμεσα στις αγαπησιάρικες αράδες του αποχαιρετιστήριου τιτιβίσματός του μας κλείνει το μάτι ένα ηχηρό: «Τι γυρεύω εγώ εδώ;» Η ίδια Ελλάδα που έκανε ό,τι μπορούσε για να κρατήσει τον Πιτίνο έπραξε ό,τι περνούσε από το χέρι της για να τον διώξει.

Του χάρισε, βεβαίως, άφθονο υλικό για κάποια μελλοντική αυτοβιογραφία, με όσα αντίκρυσε και οσμίστηκε μέσα στα γήπεδά μας. Προτεινόμενος τίτλος: «Τα τσιγάρα, τα μπουζούκια και τα κιλοτάκια».

Κάποτε θα θυμόμαστε ότι ο Ρικ Πιτίνο εργάστηκε για 6 μήνες στην Ελλάδα και θα δυσκολευόμαστε να το πιστέψουμε. Αν έμενε περισσότερο, μάλλον θα κατορθώναμε να τον απαξιώσουμε και αυτόν με τον τρόπο μας, όπως τον Ντόμινικ Ουίλκινς ή τον Ζέλικο Ομπράντοβιτς ή και δικά μας ινδάλματα σαν τον Γκάλη και τον Γιαννάκη. Τον Ρεχάγκελ, επίσης...

Ακόμα και τώρα, που χωρίσαμε σαν κύριοι, διαβάζω τα χείλη κάποιων φανατικών και βλέπω να τον αποκαλούν αχάριστο ή τυχοδιώκτη ή αντίχριστο.

«Σου δώσαμε την ευκαιρία να ξαναγίνεις άνθρωπος και έφυγες με το πρώτο αεροπλάνο». Ελάτε τώρα που δεν το σκεφτήκατε, μεταξύ μας μιλάμε.

Εμείς δεν χρειαζόμαστε ούτε σκάνδαλα ούτε δίκες για να κρεμάσουμε σε κάποιον κουδούνια. Μας αρκεί να φερθεί κάποιος σαν επαγγελματίας με γνώμονα το συμφέρον του, για να τον βγάλουμε τσόγλανο. Με πιάνετε, έτσι;

Για τον Παναθηναϊκό, ο σύντομος γάμος με τον Πιτίνο ήταν ένα λαχείο που διέσωσε την ομάδα από μία ενδεχομένως καταστροφική χρονιά και παράλληλα εκτόξευσε το διεθνές κύρος του οργανισμού σε κρίσιμη περίοδο.

Το αντίτιμο που χρειάστηκε να πληρώσουν οι «πράσινοι», και δεν είναι ασήμαντο, ήταν το διαζύγιο με έναν προπονητή που θα μπορούσε να στεριώσει για χρόνια στο «τριφύλλι» και να τοποθετήσει ισχυρά θεμέλια προόδου.

Στον εξαίρετο Τσάβι Πασκουάλ άξιζε κάτι καλύτερο από μία στεγνή απόλυση Δεκέμβριο μήνα. Ο ίδιος, προς τιμήν του, αποδέχθηκε την απομάκρυνσή του σαν κύριος, ένας Καταλανός Πιτίνο με φτηνότερο κοστούμι και ισχνότερο βιογραφικό.

Η επόμενη μέρα θα είναι δύσκολη, όποιος και αν επιλεγεί για το πόστο του προπονητή. Ο Αργύρης Πεδουλάκης μοιάζει ικανός κυματοθραύστης, αλλά κάπου ξεθωριάζει πια αυτό το αστείο.

Ο Πιτίνο, βέβαια, θα πει καλά λόγια σε όποιον επίδοξο διάδοχο ζητήσει συστατική επιστολή, ίσως καλύτερα από ό,τι μας αξίζει ως χώρα και ως μπάσκετ.

Μέχρι να κυκλοφορήσει το βιβλίο του, τουλάχιστον, οι δημόσιοι έπαινοι που επιδαψίλευσε ο Πιτίνο στον τόπο μας, και μάλιστα τον καιρό του απόλυτου ξεχαρβαλώματος, θα είναι το μεγαλύτερο κέρδος.

Όχι μόνο για τον Παναθηναϊκό, αλλά για όλους μας. Ας είναι ευλογημένος, λοιπόν, ο άνεμος του Δεκέμβρη που έφερε τέτοιο δώρο στην από δω ακτή του Ατλαντικού.