Κόσοβο: Μέσα από φωτιά και αίμα! (vids)

Αλέξανδρος Στεργιόπουλος 6 Αυγούστου 2016 - 18:01

To Kόσοβο είναι ένα από τα δύο νέα μέλη της Ολυμπιακή κοινότητας στους αγώνες του Ρίο και το G-Weekend Journal παρουσιάζει την ιστορία, την εξέλιξη και το σημερινό status αυτής της ταλαιπωρημένης περιοχής των Βαλκανίων.

Η συμμετοχή του Κοσόβου στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο δεν είναι μία ακόμη αθλητική είδηση. Πρόκειται για την πιο ισχυρή επιβεβαίωση της ύπαρξης του νεοσύστατου κράτους. Η αποδοχή από τη ΔΟΕ είναι πολιτική (μικρή) νίκη για τους Κοσοβάρους. Προτεραιότητα τους είναι να κατοχυρώσουν την νέα τους ταυτότητα σε παγκόσμιο επίπεδο και τέτοια “δώρα” είναι καλοδεχούμενα. Το αίτημα ένταξης στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή άρχισε να εξετάζεται το 2009, ένα χρόνο μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του. Σημαιοφόρος της αποστολής του Κοσόβου θα είναι η πρωταθλήτρια τζούντο Μαϊλίντα Κελμέντι. Ποια είναι η ιστορία αυτής της πολύπαθης περιοχής των Βαλκανίων; Πώς έφτασε στην ανεξαρτησία από τη Σερβία το 2008; Ποια είναι η πολιτική κατάσταση, τι συμβαίνει στην οικονομία, ποιος ο ρόλος της θρησκείας;

Αέναη αντιπαράθεση

Το Κόσοβο ήταν πάντα πεδίο αντιπαράθεσης και διεκδίκησης μεταξύ Σέρβων και Αλβανών. Ιδιότυπη κατάρα που περνά από γενιά σε γενιά. Όπως είναι φυσικό, η χάραξη συνόρων και η πατρότητα αμφισβητούμενων περιοχών είναι θέματα που δεν λύνονται εύκολα. Μάλιστα, όσο διαιωνίζονται, τόσο δημιουργούνται ισχυρές, αντικρουόμενες θεωρίες. Έτσι, οι ιστορικοί των δύο πλευρών εξακολουθούν να διαφωνούν για την “αλήθεια” της περιοχής. Οι Αλβανοί ισχυρίζονται ότι είναι οι πρώτοι κάτοικοι της μια και θεωρούν εαυτούς απογόνους των αρχαίων Ιλλυρίων. Οι Σέρβοι υποστηρίζουν ότι το Κόσοβο βρισκόταν στην καρδιά των μεσαιωνικών βασιλείων του και στη διάρκεια του Μεσαίωνα ελάχιστοι Αλβανοί ζούσαν ανάμεσα τους. Για να στηρίξουν την εκδοχή τους υποδεικνύουν τα αρχαία μοναστήρια και τις εκκλησίες τους που βρίσκονται διάσπαρτα στο τοπίο.

Η πρώτη σημαντική ημερομηνία στην ιστορία του Κοσόβου είναι 28η Ιουνίου 1389. Σύμφωνα με τη σερβική πλευρά, ο σέρβος Πρίγκιπας Λαζάρ πολέμησε του Οθωμανούς Τούρκους στο “Kosovo Polje” (Το χωράφι των κοτσυφιών) και έχασε. Αν και ο θάνατος του θεωρήθηκε μεγαλειώδης θυσία, δεν βοήθησε ώστε να φανεί το πραγματικό αποτέλεσμα. Η ήττα άνοιξε τον δρόμο για την προέλαση των Τούρκων. Ορισμένοι σύγχρονοι ιστορικοί πιστεύουν ότι η “μάχη του Κόσοβο” δεν είχε νικητή, αν και οι Σέρβοι αποδυναμώθηκαν σημαντικά. Πλέον έχει γίνει αποδεκτό ότι αλβανικά και βοσνιακά αγήματα πολέμησαν στο πλευρό των Σέρβων, ενώ μερικοί Σέρβοι ενίσχυσαν τους Τούρκους. Όπως και να χει, η συγκεκριμένη ιστορία επέδρασε σημαντικά στη σέρβικη φαντασία και οδήγησε στην αφύπνιση του σέρβικου εθνικισμού τον 19ο αιώνα.

Αίμα στο αίμα

Το 1459 η Σερβία, συμπεριλαμβανομένου του Κοσόβου, βρισκόταν υπό τουρκικό ζυγό. Αργά αλλά σταθερά η πληθυσμιακή ισορροπία άρχισε να αλλάζει. Η μέχρι πρότινος σερβική πλειοψηφία μετακινήθηκε βορειότερα, σε βοσνιακά, αυστριακά και ουγγρικά εδάφη. Μετά από αποτυχημένη εξέγερση το 1689 ο αριθμός των σέρβων μεταναστών αυξήθηκε. Αντικαταστάθηκαν κυρίως από μουσουλμάνους Αλβανούς που ήρθαν στο γόνιμο έδαφος του Κοσόβου αφήνοντας τα αφιλόξενα αλβανικά βουνά.

Η Σερβία από το 1878 ήταν και πάλι ανεξάρτητη, όμως το Κόσοβο παρέμενε υπό οθωμανική κυριαρχία. Εκείνο το έτος είναι σημαντικό για τους Αλβανούς καθώς θεμελιώθηκε το απελευθερωτικό κίνημα “Λίγκα του Πρίζρεν” το οποίο και θεωρείται η αρχή του σύγχρονου αλβανικού εθνικισμού. Ως το 1912, η Σερβία κι άλλα ανεξάρτητα βαλκανικά κράτη συνέπραξαν για να εκδιώξουν τους Τούρκους από τις εναπομείνασες κτήσεις τους στην Ευρώπη. Για τους Σέρβους του Κοσόβου, η άφιξη του σερβικού στρατού αντιμετωπίστηκε ως κίνηση απελευθέρωσης. Για τους Αλβανούς, που ήταν και η πλειοψηφία πια, δεν ήταν τίποτε άλλο από κατοχή συνοδευόμενη από σφαγές και απελάσεις.

Οι Αλβανοί είδαν τα πράγματα να αλλάζουν στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι σερβικές αρχές εκδιώχθηκαν και το 1915 οι Αλβανοί πήραν τον έλεγχο. Η εκδίκηση δεν απετράπη καθώς προχώρησαν σε αντίποινα ενάντια στα σέρβικα στρατεύματα που υποχωρούσαν. Η απάντηση του Σέρβων ήρθε το 1918 όταν ο στρατός (της Γιουγκοσλαβίας πια) επέστρεψε.

Εξεγέρσεις, αυτονομία, αλβανική πλειοψηφία

Οι Σέρβοι επιχείρησαν να αλλάξουν τα πληθυσμιακά δεδομένα στο Κόσοβο στέλνοντας αποίκους. Μολαταύτα, έρχονταν αντιμέτωποι με εξεγέρσεις και ταραχές. Το 1941, το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής εντάχθηκε στην υπό ιταλικό έλεγχο Μεγάλη Αλβανία. Άλλα κομμάτια κατελήφθησαν από Γερμανούς και Βούλγαρους. Δεκάδες χιλιάδες Σέρβοι, ιδιαίτερα άποικοι, εκδιώχθηκαν. Οι Παρτιζάνοι του Τίτο δυσκολεύτηκαν να στρατολογήσουν αλβανούς στρατιώτες. Παρ' όλα αυτά, πέτυχαν τον σκοπό τους υποσχόμενοι στους Αλβανούς του Κοσόβου την ένωση τους με την Αλβανία μετά τον πόλεμο.

Το 1945, όταν φάνηκε ότι η υπόσχεση των Γιουγκοσλάβων δεν μπορούσε να τηρηθεί, οι γιουγκοσλαβικές αρχές ήρθαν και πάλι αντιμέτωπες με αλβανικές εξεγέρσεις. Τη δεκαετία του 60' η επαρχία κρατήθηκε υπό αυστηρή εποπτεία, όμως το 1974 της δόθηκε πλήρη αυτονομία. Μάλιστα, είχε σχεδόν τα ίδια δικαιώματα με τις άλλες έξι δημοκρατίες της Γιουγκοσλαβίας. Από εκείνη τη στιγμή οι Σέρβοι άρχισαν να παραπονιούνται για τη στάση των Αλβανών. Οι τελευταίοι απαιτούσαν καθεστώς πλήρους δημοκρατίας για την περιοχή. Οι Σέρβοι είχαν, πέρα από την πίεση της άλλης πλευράς, κι άλλο λόγο να ανησυχούν. Η μετανάστευση και ο υψηλός αριθμός γεννήσεων των Αλβανών είχαν ρίξει το ποσοστό εκπροσώπησης των Σέρβων στο Κόσοβο. Πλέον, ήταν ένας για εννιά Αλβανούς!

Ο καταλύτης “Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς”

Ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, επικεφαλής του Σερβικού Κομμουνιστικού Κόμματος, εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση και πήρε την εξουσία. Το 1989 αφαίρεσε την αυτονομία του Κοσόβου. Μολαταύτα, με αυτή την κίνηση επίσπευσε τη διαφαινόμενη κρίση στη γιουγκοσλαβική επικράτεια. Οι Αλβανοί του Κοσόβου, υπό την ηγεσία του Ιμπραήμ Ρουγκόβα, επέλεξαν την ειρηνική αντίσταση στο καθεστώς Μιλόσεβιτς, δηλώνοντας την ανεξαρτησία τους λειτουργώντας ένα παράλληλο κράτος. Εντούτοις, η τακτική του Ρουγκόβα δέχτηκε σφοδρές επιθέσεις από ριζοσπαστικά στοιχεία που θεωρούσαν ότι ο πασιφισμός ισοδυναμούσε με παθητικότητα. Έτσι, με την ανάδυση του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου το 1996 η σύρραξη δεν μπορούσε να αποτραπεί.

Φωτιά στα Βαλκάνια

Οι εντάσεις μεταξύ των δύο πλευρών αυξήθηκαν. Η διεθνής κοινότητα αρνούνταν να αντιμετωπίσει το ζήτημα και τα εξτρεμιστικά στοιχεία πήραν το πάνω χέρι. Ο Απελευθερωτικός Στρατός άρχισε τις επιθέσεις στην σερβική αστυνομία και τους πολιτικούς. Σε διάστημα δύο ετών αυτές είχαν κλιμακωθεί. Το 1998 οι δράσεις του KLA (Kosovo Liberation Army) χαρακτηρίζονταν ως “σημαντική ένοπλη εξέγερση”. Αρχικά η αστυνομία και μετά οι ένοπλες δυνάμεις της Γιουγκοσλαβίας, προσπάθησαν να επαναβεβαιώσουν και πάλι τον έλεγχο στην περιοχή. Ωστόσο, η συμπεριφορά τους ήταν η θρυαλλίδα που έβαλε φωτιά στα Βαλκάνια. Αστυνομία, Στρατός και παραστρατιωτικές οργανώσεις επιδόθηκαν σε φρικαλέες πράξεις προκαλώντας μεγάλο κύμα προσφύγων. Η κατάσταση δεν μπορούσε να μείνει κρυφή και πλέον τα ΜΜΕ όλου του κόσμου είχαν στραφεί σε αυτή την κουκκίδα του χάρτη.

Οι μεγάλες δυνάμεις δεν μπορούσαν να συνεχίσουν να κλείνουν τα μάτια. Έτσι, δημιούργησαν την Ομάδα Επαφής. Μια ανεπίσημη συμμαχία στην οποία βρίσκονταν οι ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Ρωσία. Απαιτούσαν κατάπαυση πυρός, την απόσυρση των γιουγκοσλαβικών και σερβικών δυνάμεων από το Κόσοβο, την επιστροφή των προσφύγων και απεριόριστη πρόσβαση σε διεθνείς παρατηρητές. Ο Μιλόσεβιτς, που είχε γίνει πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας το 1997, συμφώνησε στα περισσότερα όμως απέτυχε να τα εκτελέσει. Ο Απελευθερωτικός Στρατός ανασυντάχθηκε, ανανέωσε τον οπλισμό του στη διάρκεια της παύσης πυρός και επιτέθηκε ξανά. Οι γιουγκοσλαβικές και σερβικές δυνάμεις απάντησαν με ιδιαίτερη σφοδρότητα. Στην ουσία ξεκίνησαν την εφαρμογή προγράμματος εθνοκάθαρσης. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ καταδίκασε την υπερβολική χρήση βίας και επέβαλλε εμπάργκο όπλων. Φευ! Η βία συνεχίστηκε.

Νατοϊκοί βομβαρδισμοί, εκτοπίσεις, επιστροφές, ανεξαρτησία

Οι διπλωματικές διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν στη Ραμπουγιέ, Γαλλία, τον Φεβρουάριο του 1999. Εντούτοις, κατέρρευσαν τον επόμενο μήνα. Στις 24 Μαρτίου το ΝΑΤΟ ξεκίνησε αεροπορικούς βομβαρδισμούς κατά σερβικών στρατιωτικών στόχων. Η απάντηση της άλλης πλευράς ήταν να εκδιώξει όλους τους Αλβανούς από το Κόσοβο εκτοπίζοντας τους στην Αλβανία, την ΠΓΔΜ και το Μαυροβούνιο. Οι βομβαρδισμοί διήρκησαν έντεκα εβδομάδες και τελικά επεκτάθηκαν και στο Βελιγράδι. Τον Ιούνιο ΝΑΤΟ και Γιουγκοσλαβία κατέληξαν σε ειρηνευτική συμφωνία η οποία περιέγραφε απόσυρση στρατευμάτων και επιστροφή ενός εκατομμυρίου Αλβανών καθώς και 500 χιλιάδων εκτοπισμένων στην επαρχία του Κοσόβου. Οι περισσότεροι Σέρβοι άφησαν την περιοχή, ενώ υπήρξαν περιστασιακά επιθέσεις ενάντια σε όσους έμειναν. Στην περιοχή αναπτύχθηκαν ειρηνευτικές δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών.

Οι αψιμαχίες συνεχίστηκαν. Ο 21ος αιώνας βρήκε Αλβανούς και Σέρβους του Κοσόβου σε εμπόλεμη κατάσταση. Ίσως όχι με την ένταση των προηγούμενων ετών, όμως σίγουρα σε αιματηρή αντιπαράθεση. Τον Μάρτιο του 2004 ξέσπασαν αντισερβικές διαδηλώσεις σε πολλά σημεία στην περιοχή του Κοσόβου και 30 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Παράλληλα, πάνω από τέσσερις χιλιάδες Σέρβοι και άλλες μειονότητες εκτοπίστηκαν. Τον Φεβρουάριο του 2008 το Κόσοβο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του από τη Σερβία. Η Γιουγκοσλαβία είχε διαλυθεί από το 2003. Ακολούθησε η ομοσπονδία Σερβίας-Μαυροβουνίου η οποία διαλύθηκε το 2006. Αν και οι ΗΠΑ και αρκετά μέλη της Ε.Ε αναγνώρισαν την ανεξαρτησία του Κοσόβου, η Σερβία επέλεξε να μην το κάνει.

Το Κόσοβο δεν μπορεί να “περπατήσει” μόνο του

Το Κόσοβο μπορεί να είναι ανεξάρτητο, όμως λέξεις όπως “ηρεμία”, “σταθερότητα”, “ομόνοια” είναι άγνωστες. Η διεθνής κοινότητα προσπαθεί να εμφυσήσει τις αρχές της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης και της ισονομίας, ενεργώντας γραφειοκρατικά. Τον Μάρτιο εγκαινιάστηκε το δικαστικό μέγαρο, τέσσερα χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα Πρίστινα. Για την Ε.Ε είναι σύμβολο αυξημένου σεβασμού και εμπιστοσύνης στους θεσμούς που εγγυώνται την εφαρμογή του κράτους δικαίου στο Κόσοβο. Παρ' όλα αυτά, το κοινοβούλιο της χώρας επέλεξε για πρόεδρο της χώρας τον Χασίμ Θάτσι, πρώην διοικητή των ανταρτών. Η αντιπολίτευση έριξε δακρυγόνα στην αίθουσα. Σκοπός της να τορπιλίσει την κυβέρνηση και να προκαλέσει εκλογές. Εκτός κοινοβουλίου, χάος. Εκτόξευση μολότοφ, πετρών και συγκρούσεις με την αστυνομία. Την ώρα που τελείωναν οι μάχες, το σημαντικό δεν ήταν η εκλογή Θάτσι, αλλά το βήμα, ένα ακόμα, προς την αναρχία.

Οι περίπου 1.9 εκατομμύρια πολίτες του Κοσόβου υποφέρουν από τη φτώχεια. Για τις περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις, η ανεξαρτησία ήταν ο μόνος τρόπος να αρθεί το αδιέξοδο. Τώρα, παρακολουθούν την πολιτική αναταραχή και τη βία στην Πρίστινα να τροφοδοτεί το διαβρωτικό κλίμα του φόβου και της καχυποψίας μεταξύ Σέρβων και Αλβανών με ένα μείγμα απόγνωσης και ανησυχίας. Είναι βέβαιο ότι καμία χώρα των Βαλκανίων δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστη από την παγκόσμια κρίση και τις κοινωνικής αναταραχές. Ωστόσο, το Κόσοβο μπορεί να επηρεάσει την Ευρώπη στο προσφυγικό. Οι αρχές της χώρας έχουν προειδοποιήσει την Ε.Ε ότι περίπου 200 χιλιάδες Κοσοβάροι μπορεί να ταξιδέψουν στις χώρες της Ένωσης, εκτός κι αν οι “27” εγκρίνουν για το Κόσοβο ταξίδια χωρίς βίζα αυτή τη χρονιά.

Το πρόβλημα έγκειται στο ότι το Κόσοβο δεν είναι ακόμη έτοιμο να “περπατήσει” μόνο του. Από τη στιγμή που ο πόλεμος έληξε, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι τους άσκησαν σημαντική επιρροή σε όλους τους σημαντικούς τομείς (οικονομία, πολιτική, στρατός). Τώρα που γίνεται προσπάθεια να βρει μόνο του την περπατησιά του, όλοι φοβούνται την εμφάνιση της βίας. Αυτό οφείλεται εν πολλοίς στη συμφωνία του περασμένου Αυγούστου. Σε αυτή, η κυβέρνηση του Κοσόβου και αυτή της Σερβίας δεσμεύτηκαν για την παροχή ισχυρών δικαιωμάτων αυτονομίας στη σερβική μειονότητα του Κοσόβου. Οι εθνικιστές Αλβανοί όμως αντέδρασαν. Το ίδιο και οι Σέρβοι. Αμφότεροι αποδοκίμασαν τη συμφωνία. Το χάος του Κοσόβου είναι το τίμημα που πληρώνουν ΗΠΑ, Ε.Ε για την επιμονή τους σε μια επιφανειακή πολιτική σταθερότητα εις βάρος των βαθύτερων αναγκών του. Ήτοι, νόμο και τάξη, καταπολέμηση της διαφθοράς και ξερίζωμα του οργανωμένου εγκλήματος.

Ανεργία, στασιμότητα, μετανάστευση

Η οικονομία του Κοσόβου ακολούθησε προδιαγεγραμμένη πορεία. Σαν τον τρενάκι του τρόμου. Από τα ψηλά στα πολύ χαμηλά. Τα πρώτα χρόνια μετά την ανεξαρτησία του, οι ρυθμοί ανάπτυξης ήταν υψηλοί. Λογικό, μια και η χώρα έπρεπε να ανοικοδομηθεί. Παρ' όλα αυτά, στο ασφυκτικό οικονομικό-πολιτικό πλαίσιο σε παγκόσμιο επίπεδο, η στασιμότητα ήταν αναπόφευκτη. Μέχρι και τα μέσα του 2015 το Κόσοβο βίωνε μία από τις χειρότερες πολιτικές/οικονομικές κρίσεις ως ανεξάρτητο κράτος. Αυτό αντανακλάται στη μαζική έξοδο εργατικού δυναμικού, τη μεγαλύτερη μετά την προσφυγική κρίση της περιόδου 1998-99.

Η χώρα των 1.8 εκατομμυρίων κατοίκων υποφέρει από ανεργία. Το ποσοστό της φτάνει στο 40% σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Τον Μάρτιο του 2015 τα Ηνωμένα Έθνη κατέτασσαν το Κόσοβο στην 4η θέση των χωρών οι πολίτες των οποίων ζητούν άσυλο. Οι τρεις πρώτες ήταν (σ.σ και μάλλον είναι) Συρία, Ιράκ, Αφγανιστάν. Το Κόσοβο είναι η μοναδική χώρα που δεν αντιμετωπίζει, πια, μαζική βία και εμφύλιο πόλεμο. Έτσι, σύμφωνα με την Υπηρεσία Πληροφοριών του Κοσόβου, 50.000 άνθρωποι έχουν φύγει απ' αυτό το μικρό βαλκανικό κράτος. Βέβαια, ανεπίσημες πηγές ανεβάζουν στο διπλάσιο το ποσοστό αυτών που εγκαταλείπουν.

Το Κόσοβο, αν και μικρό σε μέγεθος, βασίζει τη διοίκηση του στους πολλούς δήμους. Υπάρχουν 38 με ελάχιστες εξουσίες. Η μορφή διακυβέρνησης στην οποία κατέληξαν οι κυβερνώντες, μπορεί να διαχειρίζεται τις εντάσεις της κάθε κοινωνίας και να αντιπροσωπεύει τοπικές ταυτότητες, ωστόσο αδυνατεί “τρέξει” δημόσιες υπηρεσίες ή να αναπτύξει τις τοπικές οικονομίες. Οι τοπικές κυβερνήσεις μπορεί να είναι αδύναμες, όμως οι δήμαρχοι είναι ισχυροί.

Ισλάμ και ριζοσπαστικοποίηση

Το Ισλάμ κυριαρχεί. Λογικό, μια και το αλβανικό στοιχείο υπερτερεί. Ωστόσο, αυτό που προβληματίζει, εντός και εκτός Κοσόβου, είναι η ριζοσπαστικοποίηση του. Τον Αύγουστο του 2014 συνελήφθησαν 40 ισλαμιστές ριζοσπάστες μαζί με ιμάμηδες ύποπτους για παρακίνηση σε τζιχάντ (σ.σ ιερό πόλεμο) στην περιοχή. Στο πρόσφατο παρελθόν είχε γίνει συζήτηση για τη συμμετοχή Αλβανών του Κοσόβου στις δυνάμεις που μάχονταν τον Άσαντ στη Συρία και στο ISIS.

Οι ισλαμικές επιρροές δεν έλειψαν ποτέ από το Κόσοβο. Εντούτοις, έμεναν απαρατήρητες. Το Κόσοβο θεωρούνταν πάντα κοσμικό κράτος με φιλελεύθερη μουσουλμανική πλειοψηφία. Το Ισλάμ του Κοσόβου ήταν γραφτό να είναι μετριοπαθές. Υποτίθεται ότι θα ήταν το παράδειγμα μουσουλμανικού κράτους στην Ευρώπη που δεν θα ασφυκτιά με θρησκευτικές, πολιτιστικές προκλήσεις. Ο λόγος έχει να κάνει με την παράδοση και τις επιρροές που δέχτηκε την περίοδο της ενωμένης Γιουγκοσλαβίας υπό τον σοσιαλισμό και τον κοσμοπολιτισμό. Μέχρι τη δεκαετία του ΄80 η θρησκεία ήταν προσωπικό ζήτημα. Η πίεση του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς το μετέτρεψε σε εθνικό-απελευθερωτικό. Η εξέλιξη κάνει δύσκολη την κατανόηση του Ισλάμ στο Κόσοβο μια και οι αλλαγές δεν γίνονται σε δημόσια θέα. Συντελούνται στα σπίτια, γύρω από το τραπέζι της κουζίνας. Διακριτικά και σε τοπικό επίπεδο. Εύφορο έδαφος για στρατολόγηση δυνητικών μαχητών του Ισλάμ. Το χρήμα μπαίνει στην εξίσωση και γίνεται ανταμοιβή σε γονείς ή μονογενεϊκές οικογένειες που στρέφουν τα παιδιά τους στον δρόμο του Χαντίθ, της παράδοσης. Αποζημίωση για τα καθημερινά έξοδα ή την εκπαίδευση των παιδιών.

Η μαντήλα και η νηστεία μπορεί να φαίνονται, όμως η στρατολόγηση μαχητών για τη Συρία και το Ι.Κ μένουν στο σκοτάδι. Η κατήχηση και η επιλογή πραγματοποιούνται βαθιά στην κοινωνία, κυρίως στις χαμηλές τάξεις και κυρίως μεταξύ ανθρώπων που δεν γνωρίζουν σε τι συμμετέχουν. Τον Μάρτιο του 2014 το κοινοβούλιο πέρασε νόμο που απαγόρευε στους πολίτες να μετέχουν σε ένοπλες διαμάχες εκτός Κοσόβου. Οι πολιτικές εξελίξεις, βέβαια, έθεσαν υπό αμφισβήτηση την ισχύ του. Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι πάνω από 100 κοσοβάροι Αλβανοί πολέμησαν σε Συρία, Ιράκ.

Το άσχημο οικονομικό περιβάλλον, η έλλειψη ευκαιριών, απασχόλησης, είναι μερικοί λόγοι για τον εναγκαλισμό των νέων με τον ριζοσπαστισμό. Κρίσιμος παράγοντας, πιο σύνθετος, είναι η δυσκολία προσδιορισμού της ταυτότητας τους. Οι περισσότεροι Αλβανοί κοσοβάροι δεν είναι δεμένοι συναισθηματικά με τη νέα τους χώρα. Έτσι, διαλέγουν τη σημαία της Αλβανίας. Είναι Αλβανοί, αλλά νιώθουν ξεχωριστοί απ' αυτούς στην Αλβανία. Πολεμούν για ανεξαρτησία και εθνική κυριαρχία αφού θεωρούν ότι η χώρα τους διοικείται από τις ξένες πρεσβείες. Η θρησκεία προσφέρει καθαρή ταυτότητα και την αίσθηση του ανήκειν.

55ο μέλος της UEFA

Ο αθλητισμός δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστος σε ένα τοπίο που συνεχώς αλλάζει. Αυτή τη στιγμή αδυνατεί να πορευτεί μόνος του και είναι ένα ακόμη κομμάτι των υπόλοιπων εξελίξεων. Όταν, λοιπόν, η UEFA αποφάσισε να εντάξει το Κόσοβο στα μητρώα της όλοι περίμεναν την αντίδραση της Σερβίας. Η τελευταία τόνισε ότι θα πολεμήσει με κάθε νόμιμο μέσο την απόφαση να γίνει το Κόσοβο το 55ο μέλος της ομοσπονδίας. Το υπουργείο Εξωτερικών της Σερβίας σημείωνε ότι η αποδοχή “είναι προειδοποίηση ότι ζούμε στον κόσμο του συμφέροντος και της πολιτικής και όχι σε αυτόν της δικαιοσύνης και των κανόνων”.

Η Σερβία, με τη βοήθεια της Ρωσίας, ποτέ δεν μπόρεσε να δεχθεί την κυριαρχία των αλβανόφωνων στο Κόσοβο από τότε που κήρυξε την ανεξαρτησία του. Γι' αυτό και κάνει τα πάντα ώστε να αποτρέπει τέτοιες αποφάσεις. Για τον λόγο αυτό προέβησαν σε καταγγελία στο Διαιτητικό Δικαστήριο σημειώνοντας ότι η αποδοχή του Κοσόβου αντίκειται στο καταστατικό της UEFA. Ο Μάρκο Τζούριτς, αξιωματούχος του κυβερνώντος κόμματος, διαπίστωσε ότι οι αρχές του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου διασαλεύτηκαν και πως ελλοχεύει ο κίνδυνος της διαίρεσης στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Φυσικά, στο Κόσοβο επικράτησε ενθουσιασμός για την απόφαση. Ο πρόεδρος της χώρας Χασίμ Θάτσι, σε μήνυμα του στο Twitter, δεν μπορούσε να κρύψει τη χαρά του. “Τα καλύτερα νέα! Το Κόσοβο είναι το νεότερο μέλος της UEFA. Ευχαριστώ όσους ψήφισαν ναι για τα παιδιά, τους νέους μας, να συναγωνιστούν στο ποδόσφαιρο”.

Το Κόσοβο, από την πρώτη στιγμή που δήλωσε την ανεξαρτησία του, πάντα αναζητούσε διεθνή αναγνώριση μέσω του αθλητισμού. Η απόφαση της UEFA έχει πολύ μεγάλη σημασία, αφού πέρα από τα αθλητικά οφέλη, συμβάλλει στην εδραίωση της θέση της χώρας στο παγκόσμιο σκηνικό.

Προσεκτική η στάση της Ελλάδας

Η σχέση Ελλάδας-Κοσόβου δεν είναι εύκολη. Οι αλλαγές στο γεωπολιτικό πεδίο συνεχείς και το πολιτικό τοπίο ρευστό. Η χώρα μας κρατά προσεκτική στάση, αφού προσπαθεί να εξισορροπήσει ανάμεσα στην καλή γειτονία και τις μόνιμες εξαρτήσεις από άλλες δυνάμεις. Στόχος τα όσο το δυνατόν πιο πολλά πολιτικά οφέλη και η εδραίωση σε επιχειρηματικό επίπεδο.

Η Ελλάδα, μαζί με Ισπανία, Ρουμανία, Σλοβακία και Κύπρο, παραμένει ένα από τα πέντε κράτη-μέλη της Ε.Ε τα οποία δεν έχουν αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσόβου. Η συγκεκριμένη πολιτική έχει διμερείς και ευρωπαϊκές συνιστώσες. Η Ελληνική Δημοκρατία διατηρεί γραφείο συνδέσμου στην Πρίστινα, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί από τις πιο ενεργές διπλωματικές αντιπροσωπείες στη χώρα. Οι περισσότεροι παρατηρητές παραδέχονται ότι η Ελλάδα κρατά την πιο εποικοδομητική στάση απέναντι στο Κόσοβο. Το 2013 συνάφθηκε συμφωνία Ελλάδας-Κοσόβου για το άνοιγμα γραφείου κοσοβάρικης εμπορικής εκπροσώπησης στην Αθήνα. Επιπλέον, η Αθήνα δεν εμπόδισε την ένταξη του νέου κράτους ως μέλους σε διεθνείς οργανισμούς και σταδιακά υιοθέτησε πολιτικές που διευκολύνουν τις επισκέψεις Κοσοβάρων στην Ελλάδα. Επιπλέον, το 2014 υπογράφτηκε Πρωτόκολλο Συνεργασίας του Συνδέσμου ΑΕ και ΕΠΕ με το Εμπορικό Επιμελητήριο Κοσόβου. Η Ελλάδα έχει σημαντικές επενδύσεις στο Κόσοβο, ιδίως στους κλάδους των τροφίμων, ποτών, δομικών υλικών, πετρελαιοειδών και της διαχείρισης αποβλήτων.