Η πρώτη συναλλαγή

Η 3η Μαΐου 1974 αποτελεί ορόσημο στην ιστορία των Γιούτα Τζαζ. Εκείνη την ημέρα ο Πιτ Μάραβιτς έγινε μέλος της ομάδας που ετοιμαζόταν να “μπουσουλήσει” στο ΝΒΑ. Η παρουσία του όρισε, για κάποια χρόνια, την πορεία της. Την έμαθε να... περπατάει. Με στιλ, χάρη, αρμονία και φασαρία. Όχι όμως και στο μονοπάτι που ήθελαν οι ιδιοκτήτες του συλλόγου. Αυτό των επιτυχιών.

Η ευθύνη δεν είναι μόνο του παίκτη, αλλά περισσότερο των διοικούντων, που τότε προσπαθούσαν να μάθουν τι εστί ΝΒΑ και επιλογές, ανταλλαγές, μετακινήσεις κι άλλους όρους και καταστάσεις που συνθέτουν την ταυτότητα και τη λειτουργία κάθε μπασκετικού οργανισμού. Η πρώτη μπασκετική συναλλαγή των Τζαζ έμελλε να είναι η πιο σημαντική και με τη μεγαλύτερη απήχηση.

Εφημερίδα της εποχής έγραφε ότι “Η Νέα Ορλεάνη ποντάρει το μέλλον της στον Μάραβιτς”. [Ναι, τα πρώτα χρόνια είχαμε να κάνουμε με τους Τζαζ της Νέας Ορλεάνης.] Η χρήση της λέξης “πρώτη” δεν ερμηνεύεται μόνο αριθμητικά. Εντάσσεται στο αρχέγονο πεδίο των Τζαζ. Γιατί; Διότι πριν κάνουν οτιδήποτε άλλο, οι έχοντες την ευθύνη των κινήσεων αποφάσισαν να ξεκινήσουν το “χτίσιμο” από την επιλογή του σούπερ σταρ. Μετά ο προπονητής, μετά η στελέχωση των διοικητικών υπηρεσιών, μετά το γήπεδο, μετά όλα. Η αξία του Μάραβιτς παρέσυρε την ιδιοκτησία σε μια κατά κάποιον τρόπο λεόντειο συμφωνία. Έβαλαν, άθελα τους, τον εαυτό τους μέτοχο στις απώλειες (λίγες νίκες, όχι είσοδο πλέι οφ, κ.α) και τον απέκλεισαν από τα πολλά κέρδη (επιτυχίες, τίτλοι κ.α).

Εκείνη την ημέρα, πέρα από τον Μάραβιτς, πήραν μελλοντική επιλογή στο ντραφτ (για το 1980, τρίτος γύρος, ανταλλαγή στο Ντιτρόιτ, Νο 64 Τζόναθαν Μουρ) από την Ατλάντα και έδωσαν επιλογή πρώτου γύρου για το ντραφτ του 1974 (Νο 10 Μάικ Σόχουρνερ), του 1975 (Νο1 Ντέιβιντ Τόμπσον), δεύτερου γύρου την ίδια χρονιά (Νο 19 Μπιλ Γουίλομπι), επιλογή δεύτερου γύρου 1976 (Νο 23 Άλεξ Ίνγκλις), και τη δεύτερη (Μπομπ Κάουφμαν) και τρίτη (Ντιν Μέμιγκερ) επιλογή στο εξπάνσιον ντραφτ του 1974.

Όλα για τον “Pistol Pete”

Οι Τζαζ είναι ξεκάθαρο ότι έδωσαν όλα τα μελλοντικά μπασκετικά περιουσιακά στοιχεία τους για τον απόφοιτο του Λουϊζιάνα Στέιτ! Αναμφίβολα ανέμεναν απ' αυτόν να είναι η κινητήριος δύναμη του συλλόγου σε όλους τους τομείς. Αγωνιστικά και εξωαγωνιστικά (πόλος έλξης για τους θεατές).

Το αμερικάνικο ειδησεογραφικό δίκτυο “AP” το έθεσε ωμά: “Οι άνθρωποι της Νέας Ορλεάνης δεν μπορεί να πιστεύουν ότι ο Pistol Pete θα κερδίσει περισσότερα παιχνίδια γι' αυτούς απ' ό,τι οι άλλες επιλογές που έστειλαν στους Χοκς”. Μάλιστα, ο προπονητής των “γερακιών” Ρίτσι Γκουερίν χαρακτήριζε την κίνηση ως τη μεγαλύτερη κλεψιά. Επίσης, το “Sports Illustrated” έγραψε αυτό:

“Όταν οι Τζαζ της Νέας Ορλεάνης απέκτησαν τον “Πίστολ” Πιτ Μάραβιτς από την Ατλάντα, την περασμένη άνοιξη, δίνοντας ένα σωρό μελλοντικά ντραφτ πικ, η αντίδραση του μπασκετικού κόσμου ήταν ότι η νεότευκτη ομάδα πούλησε το μέλλον της για άμεση επιτυχία. Η αιτιολόγηση για τη συμφωνία ήταν πως όταν έχεις επενδύσει 6.1 εκατ δολάρια για να μπεις στη λίγκα και είσαι πολύ μακριά στις επιλογές των άλλων, πρέπει να δείξεις κάτι στους μελλοντικούς σου πελάτες. Το αστείο σε αυτή τη γραμμή υπεράσπισης είναι ότι η τελευταία θέση είναι πάντα τελευταία θέση, και αφού οι φίλαθλοι δουν τον Μάραβιτς να κάνει το σόου του, οι κάτοικοι της Νέας Ορλεάνης θα πάνε αλλού να ξοδέψουν τα δολάρια τους”.

Απότομη προσγείωση

Ο Μάραβιτς, τον καιρό που ήταν στους Χοκς, είχε αναπτύξει τη φήμη του εγωιστή, του παίκτη που παίζει άναρχο μπάσκετ και, παρά το ταλέντο του, δεν βοηθά την ομάδα του. Συγκρούστηκε με τους προπονητές στην Ατλάντα και το μέλλον στους Τζαζ δεν ήταν ευοίωνο όταν άρχισε τα ίδια με τους δύο πρώτους τεχνικούς του συλλόγου. Σχετικά με την επίθεση του κόουτς Butch van Breda Kolff, έλεγε ειρωνικά: “Δουλειά μου είναι να ηρεμώ τα πράγματα και τρέχω την αποκαλούμενη επίθεση μας. Εάν τώρα μπει και κανένα σουτ, αυτό είναι ηγεσία”.

Η ιδιοκτησία ήλπιζε ότι η υποθήκευση του μέλλοντος των Τζαζ θα οδηγούσε άμεσα σε νίκες. Ο Πιτ Ρόζφελντ, πρόεδρος, δήλωνε: “Θα έχουμε όλα τα στοιχεία για ομάδα πλέι οφ, μπορεί και τίτλου, ως το 1975”. Η προσγείωση ήταν απότομη και επώδυνη. Η ομάδα τερμάτισε με το χειρότερο ρεκόρ (23-59). Αντιθέτως, οι επιλογές που άφησαν είχαν αξιοθαύμαστη κατάληξη. Ο Ντέιβιντ Τόμπσον μπήκε στο Χολ Οφ Φέιμ. Αυτό ήταν και το πιο πολύτιμο αγωνιστικό περιουσιακό στοιχείο που έχασαν. Οι Τζαζ πίστευαν ότι ο Μάραβιτς θα τους κάνει ανταγωνιστικούς από τον πρώτο χρόνο και η απώλεια του Τόμπσον δεν θα τους κόστιζε. Ε, τους στοίχισε. Ο Άλεξ Ίνγκλις επίσης εισήχθη στο Χολ Οφ Φέιμ. Έκανε καριέρα με τους Νάγκετς, όπως και ο Τόμπσον. Ο Μπομπ Κάουφμαν ήταν τρεις φορές Ολ Σταρ πριν το εξπάνσιον ντραφτ. Αγωνίστηκε μια σεζόν στην Ατλάντα. Ο Ντιν Μέμιγκερ έπαιζε κατά μέσο όρο 25 λεπτά, ενώ ο Μουρ δεν έπαιξε ποτέ ΝΒΑ. Ο Μάικ Σόχουρνερ έπαιζε το πανεπιστήμιο της Γιούτα και μετά επιλέχθηκε από τους Χοκς. Η καριέρα του τελείωσε πρόωρα λόγω τραυματισμού στο γόνατο. Ο Γουίλομπι είχε αξιοπρεπή παρουσία ως αναπληρωματικός σμολ φόργουορντ.

Τόλμη και αποτυχία

Η απόκτηση του Μάραβιτς στοίχισε το μέλλον των Τζαζ της Νέας Ορλεάνης. Πολύ απλά απέτυχαν. Σκληρό, αλλά αληθινό. Δεν μπήκαν στα πλέι οφ καμία σεζόν, έπαιζαν μπροστά σε λίγους θεατές και ποτέ δεν είχαν κέρδος. Έτσι, η ομάδα αναγκάστηκε να μετακομίσει. Η ετυμηγορία είναι καταδικαστική, όμως μπορούμε να αναγνωρίσουμε την τόλμη τους. Ρίσκαραν και το έκαναν με ένταση, πάθος και χωρίς φόβο. Ο “Πίστολ” ήταν εντυπωσιακός και κανείς δεν μπορεί να μην το παραδεχτεί. Αυτά που έκανε τη δεκαετία του '70 φαντάζουν ακόμη και σήμερα εξωπραγματικά. Φουτουριστικά.

Η καριέρα του στους Τζαζ κόπηκε απότομα λόγω προβλημάτων στα γόνατα και αντεγκλήσεων με τους προπονητές και τη διοίκηση. Οι ιθύνοντες του συλλόγου συνειδητοποίησαν ότι ο ατομισμός του δεν βοηθούσε την ομάδα να κερδίζει. Το 1978 υπήρχαν φήμες για ανταλλαγή του παίκτη, κάτι που δεν άρεσαν στον ίδιον και τους διοικούντες. Τον επόμενο χρόνο έπαιξε 17 παιχνίδια. Οι Τζαζ μετά άλλαξαν έδρα και στις 17 Ιανουαρίου 1980 τον αποδέσμευσαν. Αγωνίστηκε για 26 ματς με τους Μπόστον Σέλτικς και μετά μπήκε το τέλος.

Από την απειρία στο σούπερ δίδυμο

Η υπόθεση Μάραβιτς έδειξε τι κακό κάνει η απειρία, η ανεπάρκεια και ο ενθουσιασμός. Οι τότε υπεύθυνοι των Τζαζ νόμιζαν ότι μπορούσαν να κάνουν και τη δουλειά των ανθρώπων του μπάσκετ. Στην προκειμένη περίπτωση δεν είχαν καν επιλέξει τους “μπασκετάνθρωπους”. Ο Μάραβιτς μπορεί να έπαιξε το καλύτερο του μπάσκετ στη Νέα Ορλεάνη, όμως επιβεβαίωσε ότι δεν είχε τα κατάλληλα στηρίγματα για να γίνει ο ηγέτης σε ένα σύνολο που ξέρει να κερδίζει. Όλα αυτά που άφησαν οι Τζαζ για τον “Πίστολ” θα μπορούσαν να τους οδηγήσουν σε επιτυχίες και θετικό ρεκόρ. Αυτό έγινε τη σεζόν 1983-84. Την επόμενη ο κακός πρώτος σχεδιασμός διορθώθηκε μια και καλή με την επιλογή του Τζον Στόκτον. Ακολούθησε ο Καρλ Μάλόουν και τα υπόλοιπα είναι ιστορία.