• «Παιδιά βάζουν τα κλάματα ακόμα και στο βούρτσισμα μαλλιών»

Υπάρχουν παιδιά τα οποία μπορεί να απεχθάνονται το χάδι. Παιδιά όπου η αγκαλιά να μοιάζει για αυτά βασανιστήριο και απλές δραστηριότητες όπως το βούρτσισμα των δοντιών και το χτένισμα των μαλλιών να τα βγάζει εκτός ορίων. Άλλα παιδιά πάλι φαίνονται αδέξια όταν κινούνται στον χώρο ή δυσκολεύονται στο πως να οργανωθούν για να εκτελέσουν επιδέξια μια κίνηση.

Εννοείται πως οι γονείς σε τέτοιες περιπτώσεις δείχνουν ιδιαίτερη ανησυχία για το πως να διαχειριστούν μια τέτοια κατάσταση. Συνήθως κατακλύζονται από το άγχος. Δυσκολεύονται ή νιώθουν άβολα να παίρνουν μαζί τους το παιδί στα ψώνια, στις βόλτες ή στον παιδότοπο. Όλα τα παραπάνω, όπως και πολλά άλλα σχετίζονται με τον όρο Διαταραχή Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης.

Η Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια του κέντρου «Για το Παιδί», Μαρία Κυριαζή μας μυεί, μέσω του Gazzetta Weekend Journal στον κόσμο της αισθητηριακής!

Τι σημαίνει Αισθητηριακή Ολοκλήρωση;

Η αισθητηριακή ρύθμιση (ή αλλιώς ολοκλήρωση) είναι μια νευρολογική διαδικασία και αναφέρεται στην ικανότητα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος να λαμβάνει, να επεξεργάζεται και να οργανώνει τα ερεθίσματα που δέχεται από το εξωτερικό περιβάλλον, ώστε να μπορεί ο οργανισμός να προσαρμόζεται κατάλληλα. Τα αισθητηριακά ερεθίσματα τα λαμβάνουμε από το οπτικό σύστημα, το οσφρητικό, το γευστικό, το ακουστικό, το απτικό, το ιδιοδεκτικό και το αιθουσαίο σύστημα.

Για την αισθητηριακή ρύθμιση τα τρία κύρια και βασικά συστήματα είναι τα εξής, όπως μας εξηγεί η κυρία Κυριαζή:

Απτικό σύστημα: έχει να κάνει με την αφή και θέτει τις βάσεις για κοινωνική, συναισθηματική και νευρολογική ανάπτυξη, τον κινητικό προγραμματισμό και το σχήμα σώματος. Διαταραχή σε αυτό το σύστημα οδηγεί σε απτική αμυντικότητα, σε συναισθηματικά ξεσπάσματα, δυσκολίες προσκόλλησης, υψηλή διέγερση, δυσκολίες σε δραστηριότητες αυτοεξυπηρέτησης, στην λεπτή κίνηση κ.α.

Ιδιοδεκτικό σύστημα: σχετίζεται με την αντίληψη των κινήσεων όπου πραγματοποιούμε και την αντίληψη του σώματος μας στον χώρο. Διαταραχή σε αυτό το σύστημα οδηγεί σε μειωμένο μυϊκό τόνο, φτωχό έλεγχο χειρισμού των κινήσεων, γραφοκινητικά προβλήματα, δυσκολία σε αδρές και λεπτές κινήσεις.

Αιθουσαίο σύστημα: είναι το σύστημα όπου συντονίζει όλα τα υπόλοιπα. Σχετίζεται με την ισορροπία, τον προσανατολισμό στον χώρο, την αναγνώριση της θέσης του σώματος, την τονική έκταση των μυών και την συναισθηματική ασφάλεια. Διαταραχή σε αυτό το σύστημα οδηγεί σε ανασφάλεια και φόβο σε κινήσεις ενάντια στην βαρύτητα, αρνητικές αντιδράσεις στην κίνηση και έντονη αναζήτηση ερεθισμάτων, κυρίως κυκλικών.

Ποιες είναι οι ενδείξεις ότι ένα παιδί παρουσιάζει διαταραχή της αισθητηριακής επεξεργασίας;

- Υπερευαισθησία σε κίνηση, αφή και ήχους
- Υποευαισθησία σε κίνηση, αφή και ήχους
- Έντονη αναζήτηση αισθητηριακών ερεθισμάτων
- Ασυνήθιστα υψηλό επίπεδο ενεργητικότητας ή ασυνήθιστα χαμηλό
- Δυσπραξία
- Δυσκολία στις αδρές και λεπτές κινήσεις
- Δυσκολίες σε ακουστική επεξεργασία και την ομιλία
- Μαθησιακές δυσκολίες
- Δυσκολίες συμπεριφοράς και αυτοελέγχου
- Μειωμένη προσοχή
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση και άγχος
- Κοινωνικές και συναισθηματικές δυσκολίες

Υπάρχει θεραπεία, και αν ναι, σε ποιους απευθύνεται;

Η θεραπευτική παρέμβαση στηρίζεται στις αρχές της νευρολογίας και μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο από θεραπευτή ο οποίος έχει ειδικευτεί στην θεραπευτική παρέμβαση μέσω της μεθόδου “Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης S.I.”. Η αίθουσα όπου θα πραγματοποιούνται οι θεραπείες θα πρέπει να είναι κατάλληλα εξιπλισμένη, με όλα τα απαραίτητα που χρειάζονται για την εισαγωγή των αισθητηριακών ερεθισμάτων (κούνιες, στρώματα, δοκοί ισορροπίας, κατάλληλος
φωτισμός κ.α.).

Απευθύνεται κυρίως σε παιδιά με αυτισμό, με ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές (λόγου και ομιλίας, κίνησης, οπτικής και ακουστικής αντίληψης), παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, σε βρέφη που έχουν γεννηθεί πρόωρα και έχουν υπερευαίσθητο νευρικό σύστημα και σε άτομα με εγκεφαλική βλάβη.

Ο θεραπευτής μέσα από τις αισθητηριακές δραστηριότητες πως μπορεί να βοηθήσει το παιδί;

Ο θεραπευτής μπορεί να βοηθήσει το παιδί να πάρει αισθητηριακές πληροφορίες για την οργάνωση του κεντρικού νευρικού συστήματος. Να συντονίζει και να ελέγχει τις αισθητηριακές πληροφορίες που δέχεται και φυσικά να αναπτύξει μια πιο οργανωμένη αντίδραση στο αισθητηριακό ερέθισμα.

«Παιδιά βάζουν τα κλάματα ακόμα και στο βούρτσισμα μαλλιών»

Η ιδιοκτήτρια του θεραπευτικού κέντρου «Για το Παιδί» (Υμηττού 52 - Παγκράτι, 2107213000), Πετρίνα Σαμαρά, θυμάται μέσω του Gazzetta Weekend Journal ένα περιστατικό που δεν πρόκειται να ξεχάσει ποτέ:

Πριν λίγο καιρό προσήλθε στο κέντρο μας η Αλίκη. Ενα κορίτσι 4 ετών, το οποίο παρουσίαζε Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος. Παρατηρήθηκε ότι έχει δυσκολία στην επεξεργασία των ερεθισμάτων που λάμβανε από το εξωτερικό περιβάλλον, με αποτέλεσμα να δυσανασχετεί σε καταστάσεις που την υπερφόρτωναν αισθητηριακά. Πιο συγκεκριμένα, δραστηριότητες όπως ήταν το βούρτσισμα των μαλλιών ή το κόψιμο των νυχιών τις απέφευγε με φωνές και κλάματα, δεν ήθελε να φοράει μακριά παντελόνια, κολάν ή καλσόν, προτιμούσε τα σορτσάκια ακόμη και τον χειμώνα, οι δυνατοί ήχοι την ενοχλούσαν και όταν εισέρχονταν σε έναν χώρο μετακινούνταν διαρκώς πάνω κάτω αναζητώντας ερεθίσματα και βάζοντας συνεχώς αντικείμενα στο στόμα της.

Με τη παρέμβαση μέσω της μεθόδου της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης η Αλίκη ξεκίνησε να φοράει μακριά παντελόνια ή καλσόν χωρίς να την ενοχλούν, το βούρτσισμα τον μαλλιών έγινε πια για εκείνη μέρος της καθημερινής της φροντίδας και έχει μειώσει αισθητά την έντονη αναζήτηση ερεθισμάτων, με αποτέλεσμα να προσαρμόζεται κατάλληλα στο κάθε περιβάλλον, ακολουθώντας της οδηγίες που θα της δοθοὐν.

Χαρακτηριστικό είναι και το παράδειγμα του 6χρονου Δημήτρη:

Ο Δημήτρης 6 ετών, μαθητής της Α´ Δημοτικού, ξεκινώντας τις εργοθεραπευτικές συνεδρίες παρουσίαζε Διαταραχή του κινητικού συντονισμού και δυσπραξία, με αποτέλεσμα να κινείται στο χώρο πολύ αδέξια, να σκοντάφτει συνεχώς στα έπιπλα και να δυσκολεύεται αρκετά να πραγματοποιήσει παιχνίδια που απαιτούσαν τη χρήση μπάλας (να στοχεύσει, να πιάσει ή να πετάξει μπάλα) ή παιχνίδια που απαιτούσαν πηδηματάκια, ισορροπία και αμφίπλευρο συντονισμό των κινήσεων του. Επίσης δυσκολεύονταν στο γραφοκινητικό κομμάτι, καθώς η πίεση που έβαζε στο γραφικό του εργαλείο ήταν πολύ μεγάλη, με αποτέλεσμα να σκίζει διαρκώς τις σελίδες από το τετράδιο του.

Ο Δημήτρης, μέσω της εν λόγω μεθόδου στο κέντρο μας, βοηθήθηκε στο να βελτιώσει αρκετά τη ποιότητα των κινήσεων του. Κινείται πιο προσεχτικά στο χώρο, σε δραστηριότητες που απαιτούν τη χρήση μπάλας οι κινήσεις του είναι πιο συντονισμένες και έχει ξεκινήσει να παίζει ομαδικά αθλητικά παιχνίδια με τους φίλους του, που πιο πριν απέφευγε. Στο γραφοκινητικό κομμάτι, η λαβή του είναι πια ώριμη τριποδική, σταθερή και γράφει ή ζωγραφίζει ασκώντας τη κατάλληλη πίεση στο γραφικό εργαλείο.