Κάθε τελικός, κάθε «κούπα» κρύβει από πίσω της μικρούς και μεγάλους ήρωες. Πρωταγωνιστές της μιας βραδιάς, που μένουν στο πάνθεον της Ιστορίας, πρόσωπα και ήρωες που βρίσκουν τον τρόπο να κάνουν πράξη τη θρυλική φράση του Αλφρέντο ντι Στέφανο, που είχε πει ότι «τους τελικούς δεν τους παίζεις. Τους κερδίζεις»!

Ο Κούδας και ο Μίχας

Κάπως έτσι θα σκέφτηκε κι ο Γιώργος Κούδας το βράδυ της 5^ης Ιουλίου του 1972 όταν πήρε από το χέρι τον ΠΑΟΚ και τον οδήγησε στην κατάκτηση του πρώτου κυπέλλου της Ιστορίας του. Μία κούπα βγαλμένη μέσα από τα πιο τρελά όνειρα των χιλιάδων φίλων του «Δικεφάλου», ένας ήρωας που έπαιξε στον τελικό με βγαλμένη σχεδόν την ωμοπλάτη του!

Ο «Μεγαλέξανδρος» ήταν πια στα 26 του, είχαν περάσει τέσσερα χρόνια από την επιστροφή του στην Τούμπα, δύο χαμένοι τελικοί (1970,1971) και το’χε βάλει σκοπό της ζωής του να χαρίσει έναν τίτλο στην ομάδα. Μέχρι εκείνο το βράδυ δεν είχε πανηγυρίσει ούτε μια φορά μαζί με τον κόσμο. Το απέφευγε όπως «ο διάολος το λιβάνι», αλλά ξέσπασε μόλις ακούστηκε το τελευταίο σφύριγμα.

Μία ώρα πριν τον τελικό στα αποδυτήρια του σταδίου Καραϊσκάκη έγινε η κλήρωση και «τυχερός» αναδείχθηκε ο ίδιος διαιτητής, που είχε σφυρίξει τους δύο προηγούμενους τελικούς του ΠΑΟΚ. Ποιος ήταν αυτός; Ο Χρήστος Μίχας το αγαπημένο παιδί του τότε προέδρου της ΕΠΟ και πράσινων φρονημάτων, παρακαλώ, Γιώργου Δέδε. Ο Κούδας σκόραρε δις στις αρχές και προς το φινάλε του ματς και στο τέλος πήρε και τη μπάλα στο...σπίτι του, καθώς την είχε ζητήσει από τον Μίχα, που για όσους θυμούνται ή έχουν δει φρόντισε να ακυρώσει ένα από τα ωραιότερα γκολ που έχουν σημειωθεί ποτέ σε τελικό κυπέλλου.

Στο 80’ ο Γιάννης Μαντζουράκης, αφού ο Κούδας του σήκωσε την μπάλα, πετάχτηκε στο… θεό και με εκπληκτικό ανάποδο ψαλίδι έστειλε τη μπάλα στα δίχτυα του εμβρόντητου Οικονομόπουλου, όμως ο Αθηναίος διαιτητής ακύρωσε το γκολ προς γενική έκπληξη όλων όσων ήταν στο γήπεδο αλλά και όσων παρακολουθούσαν την αναμέτρηση από το κρατικό κανάλι της ΕΙΡΤ, υποδεικνύοντας επιθετικό φάουλ, ενώ ο παίκτης του ΠΑΟΚ δεν είχε κανέναν αντίπαλο δίπλα του!

Στο βίντεο το γκολ-ποίημα του Ματζουράκη είναι στο 01.17''. Δείτε το...

«Το δικό μας 3-0 ο κ. Μίχας το έκανε 2-1. Δεν πειράζει όμως. Αρκεί που πήραμε το Κύπελλο, για να το χαρίσουμε στους εκπληκτικούς οπαδούς μας. Ο ΠΑΟΚ είναι μεγάλη ομάδα» έλεγε ο μεγάλος πρωταγωνιστής του τελικού, ενώ μέσα στα αποδυτήρια, κάποιος φώναξε ότι «τέλειωσε η εποχή του Γουέμπλεϊ και του Παναθηναϊκού. Τώρα ξεκινά η εποχή του… Τούμπλεϊ».

Ο Γιώργος Κούδας δεν επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη και την επομένη του τελικού «πέταξε» για το Λονδίνο, όπου υποβλήθηκε σε προγραμματισμένη από το προηγούμενο χρονικό διάστημα χειρουργική επέμβαση, προκειμένου να ξεπεράσει τις ενοχλήσεις που ένιωθε στην ωμοπλάτη και τον άφησε εκτός δράσης το πρώτο δίμηνο της επόμενης σεζόν.

Το κύπελλο του Σάνον

Ο τελικός του 1974 ήταν ο πρώτος που κρίθηκε στη… ρουλέτα των πέναλτι, καθώς μέχρι το βράδυ της 16ης Ιουνίου στην ποδοσφαιρική Ελλάδα δεν είχαν ξαναζήσει την συγκεκριμένη διαδικασία, άλλωστε τα προηγούμενα χρόνια οι τελικοί κρινόταν στο… κορώνα-γράμματα και όχι στα πέναλτι. Ο ΠΑΟΚ προσέγγισε πολύ διαφορετικά τον πέμπτο συνεχόμενο τελικό στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Η διοίκηση του είχε κατορθώσει να αλλάξει η έδρα και αντί στην έδρα του Ολυμπιακού να γίνει στην Αθήνα, αλλά στο «ουδέτερο» γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας.

O Λες Σάνον βίωνε, ήδη, τον τέταρτο (και τελευταίο) χρόνο στον πάγκο του «Δικεφάλου» έχοντας περάσει πολλά πράγματα από την αγγλική φιλοσοφία στα αποδυτήρια. Μια από τις πρωτότυπες κινήσεις του αείμνηστου Άγγλου προπονητή ήταν οι μοναδικές φανέλες με τις οποίες αγωνίστηκε η ομάδα και τις οποίες είχε παραγγείλει από την αθλητική εταιρία που θα έντυνε το ίδιο διάστημα και τη Νιουκάστλ για τον τελικό του κυπέλλου Αγγλίας. Οι «καρακάξες» έπαιξαν στο Γουέμπλεϊ κόντρα στη Λίβερπουλ, με την κλασική ασπρόμαυρη ριγέ φανέλα, ενώ ο ΠΑΟΚ μπήκε στη Νέα Φιλαδέλφεια με μια λευκή εμφάνιση που στις άκρες είχε δύο μεγάλες μαύρες ρίγες κάνοντάς την άκρως ιδιαίτερη και μοναδική.

Ο Σάνον γνώριζε ότι μπορεί ο τελικός να κριθεί στα πέναλτι γι’ αυτό σε αντίθεση με τον Λάκη Πετρόπουλο, είχε βάλει τους ποδοσφαιριστές του να εκτελέσουν πέναλτι στην τελευταία προπόνηση. Όπως έγραψε η «Απογευματινή», την επομένη του τελικού, ο προπονητής του Ολυμπιακού έκανε ένα μοιραίο λάθος: Δεν προπόνησε τους παίκτες του στα πέναλτι, πιστεύοντας στην ανωτερότητα της ομάδας του!

Για τον ΠΑΟΚ από την άσπρη βούλα αστόχησε ο… συνήθης ύποπτος, Γιώργος Κούδας, ενώ πριν από το χαμένο πέναλτι του Λευτέρη Πουπάκη, ο αστικός μύθος θέλει τον Αγγελο Αναστασιάδη να πλησιάζει και να του λέει: «Καλά, εσύ δεν έχεις πιάσει ποτέ πέναλτι, θέλεις να βάλεις κιόλας;»! Όμως, το τρικ του Κούλη Αποστολίδη αποδείχθηκε καταλυτικό στην όλη διαδικασία.

Η «άγνωστη ιστορία» των πέναλτι έχει να κάνει με την μυστική αλλαγή στη σειρά των ποδοσφαιριστών του «Δικεφάλου», για να φτάσει ο Κούλης Αποστολίδης να εκτελέσει το τελευταίο και να δώσει τη χαριστική βολή στους «ερυθρόλευκους».

Στο χαρτάκι που έδωσε ο Σάνον στο διαιτητή Χουνγκερμπίλερ, η σειρά ήταν: Σαράφης, Αποστολίδης, Κούδας, Αναστασιάδης, Παρίδης. Ο «Μητσάρας» είχε ευστοχήσει στην κανονική διάρκεια, άρα ήταν ο ιδανικός για το τελευταίο πέναλτι. Όμως, αυτό το άλλαξε ο Αποστολίδης, ως μοναδικός ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ που γνώριζε και μιλούσε αγγλικά, έπεισε πρώτα τον Άγγλο προπονητή του και στη συνέχεια τον διαιτητή προκειμένου να χτυπήσει αυτός το τελευταίο και νικητήριο πέναλτι.

Με κυπριακή υπογραφή

Πριν από δεκαοκτώ χρόνια στην Ελλάδα της οικονομικής άνθησης (τρομάρα μας…) και της προσμονής για την πλήρη μετάβαση από τη δραχμή στο ευρώ, τέτοια μέρα στην (παλιά) Νέα Φιλαδέλφεια φιλοξενούταν ο τελικός του κυπέλλου Ελλάδας, ανάμεσα στον ΠΑΟΚ και στον Ολυμπιακό, σε μια βραδιά που στα περισσότερα ελληνικά σπίτια επιστρατεύτηκαν δύο τηλεοράσεις. Η μία συντονισμένη στον Alter (που εδώ και χρόνια δεν υπάρχει πλέον στο τηλεχειριστήριο) για την μπάλα και η άλλη στην ΕΤ-1 για τον τελικό της Eurovision!

Στις 12 Μαΐου του 2001 ο «Δικέφαλος» επέστρεφε στη Νέα Φιλαδέλφεια, ύστερα από είκοσι επτά ολόκληρα χρόνια, για έναν τελικό κυπέλλου. Αντίπαλος του και πάλι ο πρωταθλητής Ολυμπιακός. Ακόμη ένας… οιωνός, καθώς και τις δύο φορές οι «ερυθρόλευκοι», ήδη, ήταν εστεμμένοι πρωταθλητές και αναζητούσαν στον τελικό το νταμπλ. Και τις δύο φορές ήταν ο ΠΑΟΚ αυτός που τους χάλασε τα σχέδια.

Πολυτιμότερος παίκτης του τελικού ανακηρύχθηκε ο Κύπριος χαφ, με ένα γκολ (το πρώτο μόλις στο 4ο λεπτό) και μια ασίστ στο 85’ όταν πέρασε όλη την ερυθρόλευκη άμυνα και «σέρβιρε» στον Δημήτρη Ναλιτζή για το 4-1 πριν μειώσει σε 4-2 ο Λάμπρος Χούτος στο 89ο λεπτό.

Ο ήρωας του τελικού για τον ΠΑΟΚ, ο Γιώτης Εγκωμίτης, αγωνίστηκε τραυματίας και με μόλις μία προπόνηση, που έκανε την παραμονή στη Νέα Φιλαδέλφεια. Τις δέκα προηγούμενες ημέρες δεν πατούσε καν το πόδι του. Με το που τελείωσε το πρόγραμμα ο γιατρός της ομάδας, Γιώργος Οικονομίδης, τον εξέτασε και έδωσε το «ΟΚ», αλλά θα έπρεπε να πεισθεί και ο Ντούσαν Μπάγεβιτς. Ο Κύπριος μαζί με το γιατρό πλησίασαν τον προπονητή και του εξήγησαν ότι μπορούσε να τον χρησιμοποιήσει από την αρχή. «Το πολύ πολύ να έχει κάποιες ενοχλήσεις», είπε ο γιατρός, ο «Ντούσκο» έγνεψε καταφατικά το κεφάλι και ο Εγκωμίτης στον τελικό πετούσε!

Ο Γιώτης Εγκωμίτης μεγαλώνει, έφτασε στα 47, επιστρέφοντας στον αγαπημένο του Εθνικό Άχνας, την πρώτη και παντοτινή αγάπη του. Ήταν 13 ετών όταν ξεκίνησε να παίζει μπάλα στον Εθνικό, τις τύχες του οποίου ανάλαβε την άνοιξη του 2017 ως πρώτος προπονητής. Κάθισε στον πάγκο του μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου, καθώς το ξεκίνημα της ομάδας (οχτώ ήττες σε 11 αγωνιστικές) έμοιαζε εφιαλτικό και τελικά έφερε την αποχώρηση του από την τεχνική της ηγεσία. Τελικά την 1^ηΦεβρουαρίου του 2018 επέστρεψε στον πάγκο του Εθνικού.

«Σήκωσε το», ρε «ΓουΧου»!

Ο ΠΑΟΚ στις 17 Μαΐου του 2003 κατέκτησε το τέταρτο Κύπελλο της Ιστορίας του, χάρη στο γκολ του Γιώργου Γεωργιάδη, μετά από σέντρα «πάρε-βάλε» του Δημήτρη Μάρκου, στο 25’ και αφού πρώτα ξάπλωσε στο χορτάρι όποιον παίκτη του Άρη βρήκε μπροστά του!

Η ομάδα του Αγγέλου Αναστασιάδη ανταποκρίθηκε στην αφόρητη πίεση και στην απαίτηση του κόσμου της να μη χαθεί το κύπελλο μέσα στην Τούμπα από τους συμπολίτες, που έφτασαν μια ανάσα από την ισοφάριση με το δοκάρι του Νασίφ Μόρις σε άδεια εστία (!) στο 89’ του τελικού.

Ουδείς, μπορούσε να προβλέψει την εξέλιξη του αγώνα, αν το κύπελλο άλλαζε χέρια, αλλά όπως έλεγε πολλά χρόνια μετά, ο Κυριάκος Τοχούρογλου, «αν χάναμε, η Τούμπα θα γινόταν… πάρκινγκ για τη λαϊκή και εμείς από ποδοσφαιριστές θα ήμασταν παρακαδόροι»!

Ο τελικός του 2003 έμεινε στην ιστορία και για ακόμη έναν σπουδαίο λόγο. Λίγες ώρες πριν από την σέντρα του σε μια ταβέρνα της Τούμπας «γεννήθηκε» το πιο διαχρονικό σύνθημα των ελληνικών γηπέδων, το «Σήκωσε το», που φώναζαν οι φίλοι του ΠΑΟΚ επί πέντε συνεχόμενες ώρες μέσα κι έξω από το γήπεδο. Το σύνθημα, είναι αλήθεια, σόκαρε αρκετούς στο πρώτο άκουσμα του, ειδικά όταν διαπίστωσαν πως οι τροπαιούχοι ποδοσφαιριστές του ΠΑΟΚ, πολύ γρήγορα το είχαν ασπαστεί, σε τέτοιο βαθμό που συνόδευαν τις στιγμές της αναμονής στο βάθρο των νικητών μόνο μ’ αυτό το «πρόστυχο» (sic) σύνθημα! Στα τηλεοπτικά παράθυρα, που είχαν αρχίσει να γίνονται μόδα στα ελληνικά ιδιωτικά κανάλια, «στήθηκαν» αμέτρητες «δίκες», αμέσως μετά το τέλος του τελικού της Τούμπας.

Το σύνθημα μεταφέρθηκε στο γήπεδο από μία ταβέρνα στην Ανω Τούμπα, επί της Γρηγορίου Λαμπράκη, που βλέπει φάτσα κάρτα τον «ναό» των απανταχού ΠΑΟΚτσήδων. Ο Χρήστος Παπανικολάου, που μεγάλωσε στο χαμηλοτάβανο της θρυλικής «Θύρας 4» ήταν αυτός που το «έπλασε» μέσα στο μυαλό του.

Ο Ντιέγκο των φτωχών

Στο πρώτο ραντεβού ΠΑΟΚ και ΑΕΚ της νέας εποχής, το Μάιο του 2017, εκτός από το… υπερθέαμα στην πεζογέφυρα του Πανθεσσαλικού Σταδίου του Βόλου, είχε και πρωταγωνιστές εντός του γηπέδου όταν κάποια στιγμή η αστυνομία κατάφερε να επιβάλλει την τάξη και έγινε η σέντρα του τελικού. Εκείνο το βράδυ οι «ασπρόμαυροι» έψαχναν για το το πρώτο τρόπαιο μετά από 14 ολόκληρα χρόνια, για το πρώτο τρόπαιο της εποχής Σαββίδη.

Για καλή τους τύχη ο Ντιέγκο Μπίσεσβαρ έκανε ένα από τα καλύτερα παιχνίδια με τη φανέλα του «Δικεφάλου» και αποδείχθηκε ο πιο επικίνδυνος παίκτης των «ασπρόμαυρων», αγωνιζόμενος πάλι ως αριστερό χαφ. Με πολλές εμπνεύσεις, ένα γκολ αναδείχθηκε ο πολυτιμότερος του τελικού, και αποδείχθηκε το «κλειδί» της «ασπρόμαυρης» νίκης.

Ο Ολλανδός είναι ένας τύπος έξω καρδιά, αισίως θα κλείσει τρία χρόνια στην Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη, αλλά το πιο ωραίο στιγμιότυπο το κρατούσε για ένα χρόνο, όταν στα επινίκια για την κατάκτηση του περσινού κυπέλλου ζήτησε από μικροφώνου και πέτυχε την παραμονή του Στέλιου Μαλεζά για ακόμη ένα χρόνο στην ομάδα!

Ο τελικός του Άντρε

Ο ΠΑΟΚ κατέβηκε με το μαχαίρι στο στόμα πέρσι τέτοια εποχή στο ΟΑΚΑ με στόχο να κατακτήσει το κύπελλο, που για τους «ασπρόμαυρους» έμοιαζε να είναι ο τρόπος λύτρωσης για όλα όσα είχαν βιώσει μερικές εβδομάδες νωρίτερα μέσα και έξω από τους αγωνιστικούς χώρους.

Αυτός που ήξερε καλύτερα από κάθε άλλον τι σήμαινε εκείνος ο τελικός δεν ήταν άλλος απ΄΄ο τον Αντρέ Βιεϊρίνια. Ο «κάπτεν» των σημερινών Πρωταθλητών έβγαζε και συνεχίζει να βγάζει μια απίστευτη τρέλα και αγάπη για τον ΠΑΟΚ κι ας τον γνώρισε στα 22 του χρόνια σ’ ένα «ραντεβού στα τυφλά» με τον Φερνάντο Σάντος, όπως εξομολογήθηκε πρόσφατα στην συνέντευξη που παραχώρησε στο gazzetta.gr.

Ο Βιεϊρίνια βγήκε μπροστά στα δύσκολα και στον τελικό ήταν αυτός που άνοιξε το σκορ με μια εκπληκτική εκτέλεση φάουλ στο 65^ο λεπτό. Ξέσπασε πάνω σε μια διαφημιστική πινακίδα της Cosmote, μια στιγμή που αποτυπώθηκε από το φωτογραφικό φακό και έκτοτε αποτελεί τη φωτογραφία-απάντηση για όλα όσα έχουν βιώσει οι «ασπρόμαυροι».

Η κάμερα του gazzetta.gr τον «συνέλαβε» να μην μπορεί, λόγω αγωνίας, να παρακολουθήσει τα τελευταία λεπτά του τελικού πριν ο Δημήτρης Πέλκας σφραγίσει την κατάκτηση του Κυπέλλου. Είχε γίνει αλλαγή από τον Λουτσέσκου στο 82^ο λεπτό, έβαλε το πάνω μέρος της φόρμας του στο κεφάλι και επέλεξε να καθίσει πίσω από τον πάγκο μέχρι να περάσουν τα τελευταία βασανιστικά λεπτά του τελικού, όσο δηλαδή το σκορ ήταν στο ρευστό 1-0. «Από την στιγμή που έφυγα δεν άντεχα. Είναι αλλιώς από μέσα και αλλιώς απέξω. Προτιμώ να είμαι τα 90’ στον αγωνιστικό χώρο», έλεγε και φρόντισε να απαντήσει στην κριτική και τις άναρθρες κραυγές. «Δείξαμε σήμερα τι φοβήθηκε ο Χιμένεθ, τι φοβήθηκαν οι παίκτες της ΑΕΚ…», είχε πει στην συνέντευξη Τύπου, μετά τον τελικό.