Η ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας έχει πολλούς ασκητές. Δημιουργούς που έδωσαν ψυχή και σώμα στη διαδικασία της δημιουργίας, άντεξαν τις πληγές των δαιμόνων τους και πέρασαν στο επέκεινα, κι ας ήταν -κάποιοι- αρνητές του. Βιβλικές μορφές; Ίσως. Ο Καρυωτάκης, ο Γκόρπας, Ο Λαπαθιώτης, ο Καβάφης, η Γώγου... Ασκητές, ευλογημένοι και καταραμένοι να δοκιμάζονται σε έναν στίβο μάχης δίχως τέλος. Έδωσαν ό,τι είχαν και μετά θάνατον έγιναν τάματα πιστών και διαψεύσεις απίστων. Δεν έγιναν όμως άγιοι, ούτε απόστολοι, διάκονοι μιας ανώτερης πίστης που ξεπερνά ταπεινές προσδοκίες και μύχιες ανίερες φιλοδοξίες. Δεν ήταν και πρόθεση τους... Υπάρχει όμως και ένας που στο ιερό μυστήριο της Θείας Μετάληψης δεν περίμενε το τρεμάμενο χέρι να του δώσει άρτο και οίνο, σώμα και αίμα Χριστού. Στον δρόμο και στα ανθισμένα χωράφια, στη μοναξιά της τσουκνίδας σύναξε το αίμα του, τον ιδρώτα και το υγρό βλέμμα του και τα μοίρασε απλόχερα, ίχνη πίσω από άσκοπους Επιτάφιους. Αν το μενεξεδί είναι το χρώμα της βασανισμένης ψυχής και πίστης, το ευαγγέλιο και η υμνωδία της είναι ο λόγος του Νίκου Καρούζου. Από το Ναύπλιο, στην Αθήνα και από κει στις γειτονιές του κόσμου, ραψωδός και προφήτης, δέκτης θείας μουσικής -κλασικής- και γενναιόδωρος σαν παιδί. Ανάσταση, λοιπόν, με τον άγιο Νίκο Καρούζο.

Ακολουθώντας την έλαφο των άστρων

Ο Νίκος Καρούζος και τα ποιήματα του βυθισμένα σε ουρανό και έρωτα, ακολουθώντας την έλαφο των άστρων και τις υποβλητικές μελωδίες του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Ο Καρούζος ανήκει σε αυτούς που βρίσκουν θέα για τ' αστέρια, κι ας ζουν στο σκοτάδι των υπονόμων. Είναι αυτός που περιφέρεται σε στενά των δρόμων και στις λεωφόρους των αστεριών για να πάρει κάτι από φως που φεύγει και χάνεται στο διάστημα. Παντέρημος και σίγουρος πως δεν έχει να περιμένει κάτι, εργάζεται, άοκνα, ανυστερόβουλα. Δεν ανεβαίνει τον Γολγοθά, βρίσκεται εκεί χρόνια πριν, αιώνες πριν και ξέρει ότι πρέπει να δώσει τα πάντα και να μην πάρει τίποτα πίσω. Σταύρωση δίχως εξασφαλισμένη νίκη επί του θανάτου. Μόνο εκροή συναισθημάτων, στιγμών, λέξεων, ποιημάτων, προσευχών. Ο Καρούζος αδειάζει τα πάντα στην πανσέληνο, τη γεμίζει και προσπαθεί με τις δυνάμεις ενός ανθρώπου που δεν κοιτά -μόνο- ψηλά, αλλά χαμηλά, δίπλα του, παντού, να κρατήσει το φως της στην αιωνιότητα. Δεν τον ενδιαφέρει πώς και πού θα καταλήξει, παρά μόνο αν θα δώσει ό,τι πήρε. Γι' αυτό και δεν είναι ένας ακόμη ασκητής, άλλα άγιος υπό διαρκή αμφισβήτηση και επιστρέφει πάντα στο υπόγειο που του δίνει θέα στο πανέμορφο και ευτυχώς ανεξήγητο μυστήριο του ουρανού. Αισθάνεται και ακούει το πετάρισμα στο ξεκίνημα πεταλούδας, βλέπει τη μελαγχολία στα κλαδιά που ανθίζουν και ακούει τις προσευχές που πασχίζουν να ανέλθουν στη φωτεινή γραμμή των αστεριών.

Το μήνυμα της Ανάστασης

Το μήνυμα της Ανάστασης δια χειρός, δια φωνής, Νίκου Καρούζου. Προστατευμένο και έτοιμο προς παράδοση σε λίγους στίχους, υπό τη σκέπη του τίτλου “Η Προσευχή του σκουληκιού”. Ο ποιητής σκάβει στο χώμα, πάει όσο πιο βαθιά μπορεί για να αντικρίσει τα αστέρια και να φτάσει στον Πατέρα, στην ουσία και την πράξη του, στην Αγάπη. Η επιστολή προς Ανθρώπους λέει:

Άκου Κύριε τον καλό σου φίλο

που αγαπά τους καρπούς και τους τάφους.

Εσύ είσαι ό,τι με συνδέει μ' έναν καρπό και μ' έναν τάφο.

Και τον καρπό ασχημίζω και τον τάφο.

Αλλ' όμως είμαι θέλημα σου

γέννημα στην απέραντη καρδιά σου...

Δεν έχω ερωτήματα

και ταξιδεύω με κίνηση αργή προς τον Πατέρα.

Μάταιος ο κόσμος αλλά πέρασμα.

Και μάταια τα μάτια της σαρκός μου

γλυκά που αγγίζονται με λουλούδια.

“Δεν έχεις ερωτήματα;” - μου λέει το φθαρτό.

Σελήνη φευγαλέα εσύ τάχα ρωτάς αυτή τη νύχτα;

Ή με ρωτούν τα νέφη που σε ακολουθούν;

Χαίρομαι την ευφορία του αργύρου σου

και τη διαπερνώ με την πίστη.

Αυτή 'ναι η αξία εμάς των σκουληκιών

που δεν έχουμε παρά μονάχα ένα δρόμο...

Το χώμα είν' η μοίρα μου αντίκρυ των άστρων.

Αγάπη όνειρο θαλασσί τύλιξέ με.

Ποια ευφροσύνη δεν σου παραστέκει;

Αγάπη, πράξη και ουσία του θεού μου

σερνάμενο κι αν είμαι πλέω στη χαρά.

*Το ποίημα προέρχεται από τη συλλογή “Τα ποιήματα” Α' Τόμος (1961-1978), εκδ. Ίκαρος.