Ένας μεγάλος αριθμός φίλων του ΠΑΟΚ δεν είχε γεννηθεί όταν η ομάδα τους κατακτούσε για τελευταία φορά το πρωτάθλημα Ελλάδας. Οι νεότεροι ζουν μέσα από τις θύμισες των παλαιότερων, ανθρώπων που ευτύχησαν να δουν την κούπα του πρωταθλητή στην Τούμπα και ετοιμάζονται να ξαναζήσουν ανάλογες στιγμές ευτυχίας.

Εδώ είμαστε για να τους θυμίσουμε με κάθε λεπτομέρεια τι ακριβώς συνέβη, εντός και εκτός γηπέδων, τις χρονιές που ο «Δικέφαλος» στέφθηκε πρωταθλητής Ελλάδας.

Η πρώτη φορά

​

Την άνοιξη του 1976 ο ΠΑΟΚ συμπλήρωνε μισό αιώνα «ζωής» στα αθλητικά δρώμενα της Ελλάδας και το γιόρταζε φτάνοντας για πρώτη φορά στην κορυφή της Ελλάδας.

Πενήντα χρόνια μετά την ίδρυση του ιστορικού συλλόγου της Μακεδονίας, οι θυσίες των «ασπρόμαυρων» ποδοσφαιριστών, παραγόντων και φιλάθλων έπιαναν τόπο, αν και ακόμη οι περισσότεροι έμοιαζαν σα να μην το είχαν πιστέψει. Η τρομερή φουρνιά του Κούδα, του Σαράφη, του Παρίδη, του Ιωσηφίδη, του Τερζανίδη, του Αποστολίδη και των άλλων παιδιών, που είχαν κάνει την Ελλάδα να παραμιλάει με το θέαμα και το υψηλών προδιαγραφών ποδόσφαιρο ήταν επιτέλους στο θρόνο της!

Κι όμως, ο δρόμος προς τον πρώτο τίτλο ήταν στρωμένος με αγκάθια! Η δε αμφισβήτηση προς το πρόσωπο του μεγάλου Γκιούλα Λόραντ ήταν έντονη μήνες πριν ξεκινήσει το πρωτάθλημα! Το καλοκαίρι του 1975 ο ΠΑΟΚ πραγματοποίησε την προετοιμασία του στην Παναγία της Θάσου, μένοντας εκεί για περίπου τρεις εβδομάδες, ενώ ο Μαγυάρος τεχνικός είχε ζητήσει την απόκτηση ενός τερματοφύλακα, με τη διοίκηση να φέρνει με καθυστέρηση τον Βόσνιο (Γιουγκοσλάβο τότε) Μλάντεν Φούρτουλα από τον Πανσερραϊκό.

Ο «Δικέφαλος» λάμπει κόντρα στα αστέρια της Μπαρτσελόνα του Γιόχαν Κρόιφ, επικρατεί 1-0 στην κατάμεστη Τούμπα για τον α’ γύρο ρου κυπέλλου ΟΥΕΦΑ, τον Σεπτέμβριο του 1975, αλλά στη ρεβάνς θα γνωρίσει την συντριβή (6-1), με τον Λόραντ κατά τη διάρκεια του αγώνα στο Καμπ Νου, να αναφωνεί στον πάγκο: «Είμαστε ένα τσίρκο»!

Νέες αποδοκιμασίες, νέα «επίθεση» στο Μαγυάρο τεχνικό, με τον σύλλογο να μπαίνει σε διαδικασία εκλογών για την ανάδειξη νέας διοίκησης. Η επανεμφάνιση του Γιώργου Παντελάκη στα κοινά προκαλεί νέες αλλαγές και νέες αναταράξεις στο εσωτερικό της ομάδας, που μέσα σε κλίμα δυσπιστίας και αμφισβήτησης ξεκινά με θρίαμβο επί του Παναθηναϊκού (3-1) στην πρεμιέρα του πρωταθλήματος (5/10/1975), χάρη σε δύο γκολ του Νέτο Γκουερίνο και ένα του Σταύρου Σαράφη.

​Η πρώτη ήττα ήρθε την 6^η αγωνιστική στα Γιάννενα από τον ΠΑΣ (2-0) με τον ΠΑΟΚ να χάνει για 10 αγωνιστικές τον Αχιλλέα Ασλανίδη, ακολούθησε μια πορεία με μεγάλες νίκες, όπως ο θρίαμβος επί του Ολυμπιακού με 4-0 μέσα στο «Γεώργιος Καραϊσκάκης». Με την ΑΕΚ να είναι πάντα στην πρώτη θέση, ο «Δικέφαλος» πέρασε «δια πυρός και σιδήρου» από το Αγρίνιο, όπου οι οπαδοί του Παναιτωλικού πήραν στο κυνήγι και έκοψαν το αφτί του διαιτητή Ράμμου, διαλύει όποιον βρει στο δρόμο του. μειώνοντας τη διαφορά στον έναν πόντο από την Ένωση.

Ευτυχώς, η νέα «φουρτούνα», που ξέσπασε εξαιτίας της παρέμβασης της διοίκησης στο έργο του Μαγυάρου προπονητή, μετά από έναν αγώνα με τον Απόλλωνα στην Αθήνα, δεν εκτροχιάζει την ομάδα από την πορεία της προς τον τίτλο, απλά χάνεται η πρόκριση στον τελικό του κυπέλλου (με τον Λόραντ να επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη και τον Ολυμπιακό να επικρατεί στα πέναλτι).

Ένα τελευταίο εμπόδιο υπήρχε στο δρόμο προς τον τίτλο. Πριν το ντέρμπι των «Δικεφάλων» στις 2 Μαΐου 1976, ο ΠΑΟΚ είχε συντρίψει με 3-1 τον Ολυμπιακό στην Τούμπα, Δεύτερη μέρα του Πάσχα για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, φτάνοντας τους 43 βαθμούς, η ΑΕΚ ήταν δύο πίσω (41β.), με το ισχύον σύστημα βαθμολογίας: 2-1-0. Έμεναν τρεις αγωνιστικές για το φινάλε και με νίκη οι «ασπρόμαυροι» γνώριζαν πως θα «κλείδωναν» τον πρώτο τίτλο στην ιστορία τους. Όταν δε ο Νέτο Γκουερίνο σκόραρε από κοντά στο 89ο λεπτό, οι πανηγυρισμοί θα ακουστούν ως το Βαρδάρι!

Μπορεί το ιστορικό γκολ του πρώτου Βραζιλιάνου ποδοσφαιριστή στην ιστορία του Συλλόγου να έμοιαζε με «ένα γκολ, ένα πρωτάθλημα», ωστόσο ο «Δικέφαλος» σφράγισε και μαθηματικά την κατάκτηση του πρώτου πρωταθλήματος ακριβώς μια εβδομάδα αργότερα, στις 9 Μαΐου 1976, με το εμφατικό 3-1 επί του Ηρακλή, μέσα στο Καυτανζόγλειο και σε συνδυασμό με τη «λευκή ισοπαλία» της ΑΕΚ στις Σέρρες τελείωσε ουσιαστικά η υπόθεση-τίτλος τη σεζόν 1975-76.

«Το βράδυ της Κυριακής στις 7.45μ.μ. και οι πιο άπιστοι το είχαν πιστέψει. Παίκτες και μέλη της διοίκησης του ΠΑΟΚ βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια αποθέωση την ώρα που όλοι μαζί εγκατέλειπαν το Καυτανζόγλειο στάδιο», έγραφαν την επομένη οι εφημερίδες της εποχής. Το πάρτι τίτλου μεταφέρθηκε στη γειτονική Τούμπα, οι προβολείς άναψαν και τα φώτα έστελναν το μήνυμα τους σε κάθε γωνιά της Θεσσαλονίκης: ο ΠΑΟΚ ήταν πρωταθλητής Ελλάδας.

Ο Λόραντ, μετά τη φιέστα τίτλου στις αρχές Ιουνίου σ’ ένα φιλικό παιχνίδι απέναντι στον Ολυμπιακό στην σχεδόν άδεια Τούμπα αποχώρησε από τον ΠΑΟΚ…

Έτσι το πήρε το ‘76

Στο πρωτάθλημα της σεζόν 1975-76 ο ΠΑΟΚ μέτρησε 21 νίκες, 7 ισοπαλίες και 2 ήττες. Μπορεί να πέτυχε 60 γκολ (μ.ο. 2 τέρματα ανά αγώνα), αλλά βασίστηκε στην άμυνα του, όπου δέχθηκε μόλις 17 γκολ.

Ο Γιώργος Κούδας με 14 γκολ και πολλές καταπληκτικές εμφανίσεις ήταν ο πρώτος σκόρερ κι αυτός που οδήγησε το «Δικέφαλο» στο πρώτο του πρωτάθλημα. Ακολούθησαν οι Σαράφης (11 γκολ), Γκουερίνο (11 γκολ), Αναστασιάδης (9 γκολ), Αποστολίδης (5 γκολ), Κερμανίδης (5 γκολ), Τερζανίδης (2 γκολ), Ορφανός (1 γκολ).

Δεκαπέντε ποδοσφαιριστές χρησιμοποιήθηκαν από τον Λόραντ στη χρονιά του πρωταθλήματος. Αναντικατάστατοι με 30 συμμετοχές ήταν οι Νέτο Γκουερίνο, Μλάντεν Φούρτουλα (με τον Σάκη Παντελίδη να είναι μόνιμα αναπληρωματικός στον πάγκο, όπως συνέβη φέτος με τον Πασχαλάκη και τον Ρέι...), Φιλώτας Πέλλιος. Από 29 συμμετοχές είχαν οι Γιάννης Γούναρης, Κώστας Ιωσηφίδης, Κούλης Αποστολίδης, 28 συμμετοχές οι Παναγιώτης Κερμανίδης, Άγγελος Αναστασιάδης, 25 συμμετοχές οι Γιώργος Κούδας, Αρίσταρχος Φουντουκίδης, 24 συμμετοχές οι Σταύρος Σαράφης, Χρήστος Τερζανίδης, και πολύ πιο πίσω ήταν ο Αχιλλέας Ασλανίδης (11 συμ.), ,κι ο πρωτοεμφανιζόμενος «ρούκι» της ομάδας, Κώστας Ορφανός (8 συμ.). Ο Βασίλης Βούλγαρης αγωνίστηκε σε 5 παιχνίδια, ο Θέμης Καπουσούζης μέτρησε μία συμμετοχή, ενώ ο αείμνηστος Δημήτρης Παρίδης έπαιξε μόλις 75 λεπτά (στο Παναιτωλικός – ΠΑΟΚ) πληρώνοντας την κόντρα του με τον Λόραντ.

Το δεύτερο πρωτάθλημα

Και τι δεν έχουμε ακούσει γι’ αυτό το πρωτάθλημα, όχι πως δεν ακούμε και σήμερα, από ανθρώπους που πέραν από το καλαμπούρι και τα αστεία, επιμένουν να πιστεύουν βαθιά μέσα τους όλες αυτές τις θεωρίες συνομωσίας, που επικρατούσαν και πριν από τριάντα τέσσερα χρόνια στην ποδοσφαιρική Ελλάδα.

Ο ΠΑΟΚ κόντρα σ’ όλους, δίχως να είναι καν μέσα στα φαβορί προερχόμενος από μια μέτρια χρονιά όπου δεν είχε εξασφαλίσει καν το ευρωπαϊκό εισιτήριο, κατέκτησε πανάξια το δεύτερο πρωτάθλημα και κανένα ΠΑΣΟΚ (του Ανδρέα Παπανδρέου και του Κίμωνα Κουλούρη) δεν του το χάρισε, όπως κανένα πρωτάθλημα δεν χαρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ κι ο Αλέξης Τσίπρας. Η μόνη υπόσχεση, τότε, της πολιτείας ήταν η χρηματοδότηση για την τοποθέτηση σκεπάστρου στις θύρες 1, 2 και 3, μια υπόσχεση που υλοποιήθηκε ένα χρόνο αργότερα και μετά την κατάκτηση του πρωταθλήματος.

Η νεοσύστατη διοίκηση του Πέτρου Καλαφάτη αποφάσισε το καλοκαίρι του 1984 να εμπιστευτεί τις τύχες της ομάδας στον Αυστριακό Βάλτερ Σκότσικ, που είχε αφήσει τα διαπιστευτήρια του ένα χρόνο νωρίτερα στον πάγκο της ΑΕΛ. Ο Γιώργος Κούδας, που το Φεβρουάριο του 1984 είχε κρεμάσει τα παπούτσια του, αναλαμβάνοντας καθήκοντα τεχνικού διευθυντή και ο Μλάντεν Φούρτουλα, που επίσης είχε σταματήσει το ποδόσφαιρο, μπήκε στο τιμ της ομάδας ως προπονητής τερματοφυλάκων. Στην Τούμπα τοποθετήθηκαν 548 καθίσματα πολυτελείας στη θύρα των επισήμων (με το κόστος των εισιτηρίων διαρκείας να ανέρχεται στις 12.000 δρχ. το καθένα), 23 δημοσιογραφικά θεωρεία και ένας νέος χορτοτάπητας, ενώ η ομάδα θα έπαιζε με νέο χορηγό στη φανέλα, την ταπητουργία «Πέρσικα», αντί 5 εκατ. δρχ.

Η διοίκηση Καλαφάτη, έχοντας ως βάση την ομάδα που είχε δημιουργήσει τα προηγούμενα χρόνια ο Γιώργος Παντελάκης, κρατούσε χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών, καθώς οι τρεις της Αθήνας, ΑΕΚ, Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός, είχαν εξ αρχής την ταμπέλα του φαβορί. Σκοπός τους ήταν η δημιουργία ενός αξιόμαχου συνόλου, που τελικά αποδείχθηκε ικανό να φέρει το δεύτερο πρωτάθλημα στον Σύλλογο.

Η πορεία προς τον τίτλο

Ο «Δικέφαλος» ξεκίνησε με το γκάζι πατημένο στο πρωτάθλημα και έμεινε για 12 αγωνιστικές αήττητος (έχασε για πρώτη φορά στις 6/1/1985 στο Ηράκλειο από τον ΟΦΗ με 3-1) Η νίκη επί του Παναθηναϊκού, στις 20 Ιανουαρίου 1985, με την κεφαλιά-ψαράκι του Ράντεκ Πάπριτσα, θεωρήθηκε από πολλούς, για άγνωστο λόγο μέχρι σήμερα, ως «διπλό - σταθμός» και «σημάδι τίτλου». για τον διψασμένο ΠΑΟΚ, παρότι ακολούθησαν δύο εκτός έδρας ήττες από Άρη (3-0) και Ολυμπιακό (2-1) που έδειχναν ότι μόνο εύκολη δεν θα ήταν η πορεία προς τον τίτλο.

Ο Παναθηναϊκός του Γιάτσεκ Γκμοχ ακολουθούσε κατά πόδας τον «Δικέφαλο» του Βάλτερ Σκότσικ, αλλά μια ήττα των «πράσινων» από τον Εθνικό και κυρίως η ισοπαλία με τον Απόλλωνα Καλαμαριάς (1-1) στο ΟΑΚΑ κρατούν «ζωντανό» τον ΠΑΟΚ στη μάχη του τίτλου, παρά το στραβοπάτημα στην Κατερίνη κόντρα στον Πιερικό (1-1).

Η «λευκή ισοπαλία» (0-0) στη Νέα Σμύρνη, κάτω από αφόρητη ζέστη και σ’ ένα γήπεδο-χωράφι, ήταν ένα φυσιολογικό αποτέλεσμα. Το… αφύσικο σημειώθηκε την ίδια ώρα στο Ολυμπιακό Στάδιο. Εκεί, o καταδικασμένος σε υποβιβασμό Πιερικός, σχεδόν ανέλπιστα, όπως είχες συμβεί και στο ματς με τον ΠΑΟΚ, υποχρέωνε τον Παναθηναϊκό σε ισοπαλία (2-2) σβήνοντας έτσι και τις τελευταίες ελπίδες των «πράσινων».

Ο ΠΑΟΚ ολοκλήρωσε το πρωτάθλημα χωρίς ήττα στην Τούμπα (ρεκόρ 11-4-0), ενώ εκτός έδρας το ρεκόρ του ήταν 8-4-3, φέρνοντας ισοπαλίες με ΑΕΚ, Πιερικό, Δόξα Δράμας και Πανιώνιο.

Οσον αφορά στη βαθμολογία, σε σύστημα 2-1-0, ο ΠΑΟΚ συγκέντρωσε 46 βαθμούς, έχοντας ρεκόρ 19 νίκες, 8 ισοπαλίες και 3 ήττες και τέρματα 54-26.

Οι πρωταθλητές του ’85

Από τις καλοκαιρινές μεταγραφές ξεχώρισαν οι δύο Σέρβοι, Ράντε Πάπριτσα και Ιβάν Γιούρισιτς, που αποδείχθηκαν καθοριστικοί στην πορεία προς τον τίτλο. Το ρόστερ του «Δικεφάλου» τη σεζόν 1984-85 αποτελούσαν οι: Κώστας Ιωσηφίδης, Γιώργος Σκαρτάδος, Ράντε Πάπριτσα, Ιβάν Γιούρισιτς, Νίκος Αλαβάντας, Χρήστος Δημόπουλος, Βασίλης Βασιλάκος, Χάρης Μπανιώτης, Θωμάς Σίγκας, Απόστολος Τσουρέλας, Παναγιώτης Παντέλης, Λάκης Στεργιούδας, Γιάννης Δαμανάκης, Κυριάκος Αλεξανδρίδης, Γιώργος Κωστίκος, Άρης Καρασαββίδης, Μιχάλης Ιορδανίδης, Νίκος Λιάκος, Σωτήρης Μαυρομάτης, Χάρης Σπανοσωτηρόπουλος, Κώστας Μαλιούφας, Γιάννης Ψαρράς. Μιχάλης Ιορδανίδης, Νίκος Λιάκος, Χάρης Σπανοσωτηρόπουλος, Λάκης Στεργιούδας (αποκτήθηκαν στη μεταγραφική περίοδο του Δεκεμβρίου).

Δύο αγωνιστικές πριν από το φινάλε οι «ασπρόμαυροι» ήθελαν νίκη ή ισοπαλία (σε συνδυασμό με το αποτέλεσμα του αγώνα Παναθηναϊκός – Πιερικός) απέναντι στον Πανιώνιο για να στεφθούν πρωταθλητές Ελλάδας.

Ο Γιάννης Ψαρράς ήταν ο μεγάλος άτυχος εκείνης της σεζόν. Ο Πατρινός μέσος, μετά τους δύο πρώτους αγώνες της περιόδου, τραυματίστηκε σοβαρά κι έχασε όλη την χρονιά!

Ο Γιώργος Σκαρτάδος (11 γκολ) και ο Ράντε Πάπριτσα (6 γκολ) αγωνίστηκαν στα 29 ματς της σεζόν 1984-84. Ακολούθησαν με 28 συμμετοχές ο Ιβάν Γιούρισιτς, με 27 ο Νίκος Αλαβάντας (1 γκολ) και ο Χρήστος Δημόπουλος (πρώτος σκόρερ με 12 γκολ), με 25 συμμετοχές ο Βασίλης Βασιλάκος (1 γκολ), με 24 συμμετοχές οι Χάρης Μπανιώτης (2 γκολ), Θωμάς Σίγκας (3 γκολ), Απόστολος Τσουρέλας και ο Τάκης Παντέλης.

Με 19 συμμετοχές ο Γιάννης Δαμανάκης (2 γκολ), με 18 ο Κυριάκος Αλεξανδρίδης (2 γκολ), με 17 ο Γιώργος Κωστίκος (8 γκολ), Άρης Καρασαββίδης (4 γκολ) και ο αρχηγός Κώστας Ιωσηφίδης, με 7 ο Μιχάλης Ιορδανίδης, με 6 ο Νίκος Λιάκος (1 γκολ) και ο Σωτήρης Μαυρομάτης, με 4 ο Χαρ. Σπανοσωτηρόπουλος και ο Κώστας Μαλιούφας. Ο Λάκης Στεργιούδας είχε 8 συμμετοχές, 6 ως βασικός και 2 ως αλλαγή.