Τριάντα χρόνια μετά από την "Δίκη των Έξι" και την εκτέλεση τους. Τρία χρόνια μετά την τελευταία βόμβα "Ναπάλμ" στον Εμφύλιο πόλεμο. Η Ελλάδα του 1952 μετράει τις πληγές της. Η Ελλάδα στα δύσκολα χρόνια της.

Δεξιοί και αριστεροί.Νικητές και ηττημένοι. Κλίμα πόλωσης. Ένας πόλεμος που στιγμάτισε για πάντα τους Έλληνες και είχε τεράστιες απώλειες σ΄ ανθρώπινες ζωές. Ήταν η εποχή που ο αδελφός σκότωνε τον αδελφό.

Εποχή Πλαστήρα και Αμερικάνων

Ελλάδα, 1952. Την χώρα κυβερνά ο Νικόλαος Πλαστήρας. Είναι ο «Μαύρος Καβαλάρης». Ο ήρωας των Βαλκανικών Πολέμων. Ο άνθρωπος που έβαλε δύσκολα στον Κεμάλ Αττατούρκ στα βάθη της Ανατολής, πριν από την καταστροφή του 1922. Ήταν πλέον πρωθυπουργός της χώρας. Σαφώς και δεν ήταν και "διοικητής" της όπως στα Συντάγματα που ήταν υπό τις διαταγές του.

Οι Αμερικανοί είχαν εισχωρήσει για τα καλά στην ελληνική ζωή. Ήταν η εποχή του αντικομμουνισμού. Η Ελλάδα είχε περάσει στην σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ.

Μέσα σ' αυτό το κλίμα μια ημέρα σαν τη σημερινή (30 Μαρτίου) το 1952 εκτελείται στο Γουδή ο Νίκος Μπελογιάννης, ο Νίκος Καλούμενος, ο Δημήτης Μπάτσης και ο Ηλίας Αργυριάδης. Καταδικάστηκαν την 1η Μαρτίου 1952 στην Αθήνα με την κατηγορία της κατασκοπείας.

Τις πρώτες ώρες της Κυριακής 30 Μαρτίου 1952 μεταφέρθηκαν από τις φυλακές της Καλλιθέας, που είναι σήμερα σχολείο, στο Γουδή και εκτελέστηκαν παρά τις φωνές των διανοουμένων της Ευρώπης για χορήγηση χάρης.

Ο Νικόλαος Πλαστήρας χάνει τις εκλογές που ακολούθησαν από τον Αλέξανδρο Παπάγο. Το σύνθημα της εποχής ήταν το "Τι Παπάγος, τι Πλαστήρας". Είχε ειπωθεί από τον Νίκο Ζαχαριάδη πριν από τις εκλογές και έχει μείνει έως σήμερα. "Τι Παπάγος, τι Πλαστήρας, Άσπρος σκύλος, μαύρος σκύλος, ούλοι οι σκύλοι μια γενιά».

Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο

Κατά την διάρκεια της δεύτερης δίκης ο Νίκος Μπελογιάννης είχε φωτογραφηθεί μυρίζοντας ένα γαρύφαλλο μέσα στην δικαστική αίθουσα. Η φωτογραφία αυτή έκανε τον γύρο του κόσμου και έφτασε στα χέρια του αριστερού καλλιτέχνη Πάμπλο Πικάσο ο οποίος έφτιαξε ένα σκίτσο για τον Έλληνα κομμουνιστή.

Η ιστορία μιας φωτογραφίας

Ποιος όμως τράβηξε την ιστορική φωτογραφία; Ενός ανθρώπου που οδεύει προς τον θάνατο αλλά μυρίζει ένα λουλούδι. Ήταν φωτογράφος στους Ηνωμένους Φωτορεπόρτερ και είχε καλύψει τις ιστορικές εκείνες δίκες.

Γεννήθηκε το 1926 στη Λευκάδα και μετά από τον πόλεμο του 1940 έφτασε στην Αθήνα. Από το 1950 ξεκίνησε να δουλεύει ως φωτογράφος στο πολιτικό ρεπορτάζ και στο ελεύθερο.

Είναι ο Παναγιώτης Μήτσουρας. Έφυγε από τη ζωή το 1998 αλλά άφησε πίσω του δυο παιδιά. Το ένα από τα δυο είναι ο φωτογράφος Νίκος Μήτσουρας, ο οποίος και μίλησε στο G-Weekend για την ιστορία του πατέρα του αλλά και της φωτογραφίας. Μας πληροφορεί ότι δεν υπάρχει το αρνητικό της αλλά αυτή έχει μείνει στην ιστορία.

Ο Παναγιώτης Μήτσουρας δεν είναι γνωστός όσο ο Αλμπέρτο Κόρντα ο οποίος είχε απαθανατίσει τον Τσε και η φωτογραφία του είναι από τις πλέον διάσημες στον πλανήτη μας. Ήταν ένας Έλληνας φωτογράφος που "υπηρέτησε" για πολλές δεκαετίες τον χώρο και κάλυψε κορυφαία γεγονότα.

Τα πρώτα κλικ με τον φακό

Όπως μας πληροφορεί ο Νίκος Μήτσουρας ο πατέρας του έγινε φωτογράφος λόγω του Δημήτρη Τριανταφύλλου. «Ο πατέρας μου ξεκίνησε στις αρχές του '50 με παρότρυνση του Δημήτρη Τριανταφύλλου. Ήταν γαμπρός του πατέρα μου αφού είχε παντρευτεί την αδελφή του. Εκείνος τον έβαλε στο χώρο και στους Ηνωμένους Φωτορεπόρτερ», σημειώνει ο Νίκος Μήτσουρας.

Οι Ηνωμένοι Φωτορεπόρτερ είχαν ως έδρα τότε ένα γραφείο δίπλα σε καφενείο στη Στοά Πεσματζόγλου. Στους Ηνωμένους Φωτορεπόρτερ ήταν επίσης ο Τάκης Φλώρος, ο οποίος ήταν από τους πρώτους που ασχολήθηκε με την φωτογραφία στο ποδόσφαιρο, ο Ευρυπίδης Μάρτογλου και ο Δημήτρης Φωτεινόπουλος.

Ο νεαρός τότε Μήτσουρας είχε σταλεί για να καλύψει τις δίκες των κομμουνιστών.

«Φίλος με τον Μπελογιάννη»

Ο Νίκος Μήτσουρας μας λέει ότι ο πατέρας του ήταν φίλος με τον Μπελογιάννη και ήταν εκείνος που έστησε και έβγαλε την φωτογραφία: «Η φωτογραφία αυτή ανήκει στον πατέρα μου. Η αλήθεια είναι ότι δεν μας είχε πει πολλά γι' αυτό. Η Έλλη Παππά, η σύντροφος του, είχε πει κάποτε στην εκπομπή του Παύλου Τσίμα, ότι την φωτογραφία την έβγαλε ο πατέρας μου.

Ήθελε πάντα να είναι μπροστά από την εποχή του και από τους συναδέλφους του. Είχε σκεφτεί να χρησιμοποιήσει το γαρύφαλλο. Αυτός το είχε πάρει στο δικαστήριο και το έδωσε στον Μπελογιάννη για να τον φωτογραφίσει. Δεν ήταν φυσικά τυχαία αυτή η φωτογραφία αλλά ήταν έμπνευση του πατέρα μου».

Η φωτογραφία τραβήχτηκε είτε σε διάλλειμα της δίκης είτε στο τέλος της. Αυτό δεν έχει αποσαφηνιστεί. Αναφορά στον φωτογράφο που μας χάρισε αυτή την φωτογραφία υπάρχει και στο βιβλίο του Νίκο Δαβέττα με τίτλο "Ο ζωγράφος του Μπελογιάννη».

Στο βιβλίο διαβάζουμε πως η φωτογραφία ήταν του Μήτσουρα.

Πέρασε τα σύνορα

Την εποχή εκείνη στην Ελλάδα δεν υπήρχαν αντιπρόσωποι διεθνών ειδησεογραφικών πρακτορείων. Πως έφτασε η φωτογραφία στο εξωτερικό και στα χέρια του Πικάσο; Κατά μια θεωρία η φωτογραφία αξιολογήθηκε και έφτασε στη Γερμανία από τον Σγούρα. Έκανε πάταγο έξω. Μια άλλη θεωρία είναι πως έφτασε στο εξωτερικό μέσω κάποιας ελληνικής εφημερίδας.

Η φωτογραφία απότελεσε πηγή έμπνευσης για τον Πικάσο ο οποίος διαμαρτυρήθηκε για την απόφαση του στρακοδικείου που καταδίκαζε σε θάνατο τον Μπελογιάννη αλλά όσες εκκλήσεις και να έγιναν η απόφαση δεν άλλαξε.

Η τέχνη αποθέωσε την φωτογραφία

Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο έγινε ελληνική ταινία στην οποία συμμετείχαν σπουδαίοι ηθοποιοί της χώρας. Βγήκε στις αίθουσες το 1980 από τον Νίκο Τζίμα και έπαιζαν μεταξύ άλλων ο Μάνος Κατράκης, ο Κώστας Καζάκος, ο Αλέκος Αλεξανδράκης και ο Πέτρος Φυσσούν.

Τον ρόλο του Νίκου Μπελογιάννη υποδήθηκε ο καθηγητής Νίκος Γκικόπουλος. Την μουσική της ταινίας έγραψε ο Μίκης Θεοδωράκης.

Ποίημα για τον άνθρωπο με τον γαρύφαλλο έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος αλλά και ο Τούρκος ποιητής Ναζίμ Χικμέτ. Για την εκτέλεση του και όχι για την διάσημη φωτογραφία έφτιαξε πίνακα ο Πίτερ ντε Φράντσια.

Η άλλη εκδοχή

Οι περισσότερες πηγές αλλά και η μαρτυρία του υιού του συγκλίνουν στο γεγονός ότι η φωτογραφία είναι έργο του Παναγιώτη Μήτσουρα. Υπάρχει όμως και μια άλλη εκδοχή.

Σύμφωνα με τον συγγραφέα Βασίλη Ραφαηλίδη την φωτογραφία τράβηξε ο Δήμος Σακελλαρίου. Αυτό γράφει στο βιβλίο του με τίτλο " Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού κράτους 1830-1974".

Ο Δήμος Σακελλαρίου ήταν μαυροσκούφης στον Άρη Βελουχιώτη ενώ αργότερα έγινε διευθυντής φωτογραφίας στη Φίνος Φιλμ. Επιμελήθηκε την φωτογραφία σε ταινίες όπως "Συνοικία το όνειρο", "Υπολογαχός Νατάσα", "Ένα αστείο κορίτσι", "Συνοικία το όνειρο", "Το κορίτσι του Λούνα Παρκ" και πολλές άλλες.

Ο Μπελογιάννης διχάζει και σήμερα

Ο Νίκος Μπελογιάννης εκτελέστηκε το 1952 αλλά ακόμη και σήμερα απασχολεί "αριστερούς" και "δεξιούς". Η επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στα εγκαίνια της έκθεσης για τη ζωή του Μπελογιάννη "άναψε" φωτιές. Ακόμη και σήμερα από όλα σχεδόν τα κόμματα γίνονται αναφορές στη βουλή των Ελλήνων στο όνομα του.

Για άλλους είναι ένας κομμουνιστής και για άλλους ένας πατριώτης. Για άλλους είναι ήρωας και για άλλους "προδότης". Στην Ελλάδα ποτέ δεν θα ξεπεραστούν όλα αυτά γιατί απλά "βολεύουν" αυτές οι ιστορίες.

Αλήθεια και ο Τσε τι συμβολίζει σήμερα;