Η κοινωνία που ναρκισσεύεται θέλει ψεύτικα είδωλα και αδύναμες αντανακλάσεις για να σταθεί. Τα φίλτρα που τονίζουν τα άχρωμα, άοσμα, αδιάφορα, χαρακτηριστικά της, είναι καλοδεχούμενα. Η κοινωνία, απουσία ταξικής συνείδησης, δεν ενσωματώνει, αφομοιώνει. Η αφομοίωση όμως αφορά την εικόνα και η εικόνα πρέπει να έχει τις προδιαγραφές που επιβάλλει η άρχουσα τάξη και το κυρίαρχο σύστημα. Συνεπώς, στη Δύση δεν μπορεί ο μελαψός, ο φτωχός, ο ξένος να ανήκει στην έξωθεν καλή μαρτυρία. Γίνεται... αόρατος και στις σκιές κινείται και επιβιώνει. Ο ναρκισσισμός της εγωκεντρικής κοινωνίας μένει ανέπαφος, αμόλυντος και φυσικά κυρίαρχος. Τι γίνεται όμως όταν ένας ξένος είναι διαφορετικός με τρόπο που δεν μπορούμε να ελέγξουμε; Τι γίνεται όταν το περιθώριο δεν τον χωρά; Ο αυτοθαυμασμός σωπαίνει και μένει ο θαυμασμός γι' αυτόν που τιμωρεί τον ναρκισσισμό της άδειας, γυάλινης, κοινωνίας. Στην Ελλάδα που παλινδρομεί μεταξύ Ανατολής-Δύσης, τέτοια περίπτωση “ξένου” υπάρχει και πλέον έχει περάσει τα σύνορα: Γιάννης Αντετοκούνμπο. Ο δικός μας “ξένος” περιδιαβαίνει άνετα στο λογοτεχνικό σύμπαν του Αλμπέρ Καμύ. Είναι το παράλογο που επέβαλλε τη θέληση του στο λογικό και σταμάτησε την ανέξοδη προσπάθεια κατευθυνόμενης νοηματοδότησης της ζωής. Στον Υπαρξισμό του Καμύ ο Αντετοκούνμπο σίγουρα έχει θέση και θα μπορούσε να ανήκει στο “Ξένο” του γάλλου φιλοσόφου.

Κοινός τόπος για Γιάννη, Μαρσό

Ο Καμύ, στα πρώτα γραπτά του, συλλαμβάνει το αίσθημα κακουχίας της εποχής και το αξιοποιεί. Οι πολεμικές συγκρούσεις και κυρίως η γαλλοαλγερινή διένεξη “κατοικούν” στα λόγια του. Οι οικονομικές δυσκολίες εντείνουν τη σύγκρουση Γάλλων-Αλγερινών. Επισήμως, οι Άραβες θεωρούνταν ίσοι με τους Γάλλους , όμως συχνά αντιμετωπίζονταν ως κατεκτημένος λαός. Ο Αντετοκούμπο γεννήθηκε στην Ελλάδα και θα έπρεπε να θεωρείται ίσος με τους άλλους έλληνες πολίτες, αλλά δεν... Την περίοδο εκείνη ενισχύονται τόσο ο ριζοσπαστισμός όσο και ο εθνικισμός, δίπολο στο οποίο ενηλικιώθηκε ο σταρ των Μιλγουόκι Μπακς. Στο ιστορικό/κοινωνικό πλαίσιο του “Ξένου” πρέπει να ληφθεί υπόψη και η σύγκρουση μεταξύ Γάλλων και όσων είχαν γαλλική καταγωγή αλλά ζούσαν στα προτεκτοράτα της Γαλλίας (Μαρόκο, Τυνησία, κ.α.). Οι Έλληνες, όχι όλοι φυσικά, δυσκολεύονταν να αποδεχθούν τον ελληνικής εθνικότητας Γιάννη, κυρίως για το χρώμα και για την καταγωγή του (γονείς μετανάστες από τη Νιγηρία). Το παράδοξο στην περίπτωση του “Ξένου”, είναι πως οι γαλλικής/ευρωπαϊκής καταγωγής ζητούσαν την προστασία της Γαλλίας για να βρίσκουν δουλειά και να πάψουν τα φτηνά εργατικά χέρια των Αράβων.

Οι γονείς του Αντετοκούνμπο μάλλον θα ήταν στη θέση των Αράβων, όπως και ο Γιάννης. Ο Καμύ έγραψε για τα προβλήματα των Αράβων και την ανεπαρκή κοινωνική πολιτική της Γαλλίας. Ο Γιάννης ήρθε αντιμέτωπος με την ανύπαρκτη κοινωνική πολιτική της Ελλάδας. Ο “Ξένος” του Γάλλου φιλοσόφου “γεννήθηκε” σε αυτό το άβολο, δύσκολο πολιτικό/πολιτισμικό περιβάλλον. Το ίδιο δύσκολες, άβολες, εχθρικές ήταν οι συνθήκες δημιουργίας, εξέλιξης του ανθρώπου-παίκτη Γιάννη Αντετοκούνμπο. Κοινός τόπος, που νικά -προσωρινά- τον χρόνο. Ο “Μαρσό”, πρωταγωνιστής του “Ξένου”, θα είχε πολλά να πει με τον Γιάννη...

Ο ιδεαλισμός που έγινε πραγματισμός

Ο Καμύ αναπτύσσει τη φιλοσοφία του Υπαρξισμού και Παράλογου. Εξαιτίας της ανατροφής του σε περιβάλλον εργατικής τάξης, μεγαλώνει μέσα του η καχυποψία απέναντι στον ιδεαλισμό και την εσωστρέφεια. Ο Αντετοκούνμπο είναι αποτέλεσμα ενός ιδεαλισμού που εξελίχθηκε σε πραγματισμό. Ο πεσιμισμός που βάραινε την ατμόσφαιρα στη ζωή στα Σεπόλια, γίνεται οπτιμισμός και ταξιδεύει παντού. Η εσωστρέφεια προφανώς και ήταν κομμάτι του εαυτού όσο μεγάλωνε υπό αντίξοες συνθήκες. Ο Καμύ δεν επένδυσε στην ονειροπόληση, αλλά ούτε και ο δικός μας “Ξένος”, αφού πάλεψε και προσπάθησε όσο λίγοι για να φτάσει ως εδώ. Ο Καμύ έγραψε τον “Ξένο” με σκοπό να δελεάσει τους αναγνώστες να σκεφτούν τη θνητότητα και το νόημα της ύπαρξης τους. Ο Γιάννης σου δίνει αμέσως να καταλάβεις το νόημα της ύπαρξης σου και δεν είναι άλλο από την προσπάθεια να ζεις καθημερινά.

Ψάχνει το ζωηρό ενδιαφέρον του κόσμου

Ο “Ξένος” είναι η προσπάθεια του Καμύ να εξερευνήσει φιλοσοφικά την τρυφερή αδιαφορία του κόσμου. Ο Αντετοκούνμπο, αντίθετα, ψάχνει το ζωηρό ενδιαφέρον του κόσμου, με τον τρόπο του, εντός και εκτός γηπέδου. Ο Καμύ, βέβαια, στον “Ξένο” αποθεώνει τον “επικουρισμό” του Μαρσό. Ο ήρωας του, όπως αναφέρει ο γάλλος φιλόσοφος, “συμφωνεί να πεθάνει για την αλήθεια”. Ο Αντετοκούνμπο δεν φτάνει σε αυτό το σημείο, αλλά κάνει τα πάντα για να αναδείξει την αλήθεια της ύπαρξης του, που τόσο πολύ είχε πληγωθεί και κρυφτεί. Ο “Ξένος”, ο Μαρσό, “είναι ο μοναδικός Χριστός που μας αξίζει” σύμφωνα με τον Καμύ. Ο Γιάννης δεν ανάγεται σε κάτι ιερό, ούτε σε κάτι ανέγγιχτο, όμως είναι αυτός που μας αξίζει, τιμωρός και σωτήρας την ίδια στιγμή. Ο Μαρσό, την ημέρα εκτέλεσης του (έχει σκοτώσει Άραβα), ζητά να είναι πολλοί οι θεατές και να τον υποδέχονται με κραυγές μίσους. Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο χόρτασε από κραυγές μίσους και ψάχνει, συνέχει, θεατές.