Τζιανλουίτζι Μπουφόν, όχι άλλη μία συνηθισμένη προσωπικότητα. Η αντίδραση οδηγός στη ζωή και το έργο του. Το ποδοσφαιρικό. Πώς μεταφράζεται η αντίδραση; Στο γεγονός ότι, με τον τρόπο του, αμφισβήτησε τις δύο σταθερές, ψυχικές, καταστάσεις της θέσης του: Ήρωας ή μοιραίος. Ο Μπουφόν δεν άφησε τις έννοιες να τον σαρώσουν. Αυτός τις σάρωσε! Τους έδωσε ταυτότητα και χαρακτηριστικά. Τα δικά του. “Ο Μπουφόν έσωσε τη μέρα”, “ο Μπουφόν απογοήτευσε”, όταν γράφονταν ή εκστομίζονταν αυτά τα λόγια, όλοι ήξεραν ότι ο “ήρωας” είναι ο Μπουφόν, ο “μοιραίος” είναι ο Μπουφόν. Ό,τι κι αν γινόταν αυτός θα κρατούσε τη θέση και τον εαυτό του. Δεν θα τον “κατάπινε” τίποτα και κανείς. Ο καλός τερματοφύλακας γίνεται απαραίτητος, ο πολύ καλός σχεδόν αναντικατάστατος και αυτός που ξοδεύει μέχρι και την τελευταία ικμάδα των δυνάμεων του... Μπουφόν. Ο Μπουφόν έκανε αυτό που ελάχιστοι κατάφεραν στη θέση του: Στο σκοτάδι που απειλεί κάθε τερματοφύλακα, αυτός περπάτησε στην άκρη της νύχτας του και συνάντησε ίσως την πιο αντιδραστική προσωπικότητα στην ιστορία της λογοτεχνίας: τον Λουί Φερντινάν Ωγκύστ Ντετούς. Ή Σελίν. Ο συγγραφέας που επιβλήθηκε με τον δικό του τρόπο και παρά την αδυναμία να επικοινωνήσει με τους άλλους, κατέκτησε τη θέση που του αξίζει στον καλλιτεχνικό κόσμο.

Ο αντισημίτης και ο φασίστας;

Ο Σελίν, για όσους γνωρίζουν, θεωρήθηκε αντισημίτης, φασίστας. Πρέπει να σημειώσουμε όμως κάτι που δεν δικαιολογεί, αλλά κάπως εξηγεί την πολιτική του στάση. Ο Σελίν έκανε την επιλογή του πριν το φαιό τέρας δείξει το πραγματικό του μέγεθος και τις αληθινές του προθέσεις. Επιπλέον, μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εκπαιδεύτηκε ως γιατρός και εργάστηκε για την εκκολαπτόμενη Κοινωνία των Εθνών στις γαλλόφωνες αφρικανικές αποικίες. Έζησε για λίγο στην Αμερική πριν επιστρέψει στην αφάνεια φροντίζοντας εξαθλιωμένους παριζιάνους. Για τον Μπουφόν, η σχέση του με τον φασισμό δεν είναι δεδομένη. Υπάρχει σύγχυση ως προς αυτό. Πιτσιρικάς, όταν έπαιζε στην Πάρμα διάλεξε ως νούμερο φανέλας του “88”. Ο συγκεκριμένος αριθμός θεωρείται από πολλούς κωδικοποιημένη έκφραση του “Heil Hitler”. Ο ίδιος το αρνήθηκε, λέγοντας πως οι αριθμοί του θυμίζουν “μπάλες” και πως χρειάζεται τέσσερις συν πολλά κότσια για να ξεχωρίσεις στην Ιταλία. Αργότερα εμφανίστηκε με μπλουζάκι που έγραφε “Boia chi molla”, δηλαδή “θάνατος στους δειλούς”, φράση του Μπενίτο Μουσολίνι. Ο ίδιος είπε ότι δεν γνώριζε πως ήταν σύνθημα των φασιστών. Ο Σελίν, λοιπόν, αν και αντισημίτης, βοηθούσε τους εξαθλιωμένους, ο Μπουφόν αν θεωρείται φασίστας, πώς γίνεται να έχει πρότυπο έναν μαύρο, αφρικανό αθλητή;

Όχι στην ενσωμάτωση

Το διασημότερο έργο του Σελίν, “Το ταξίδι στην άκρη της νύχτας”, αποτελεί την αντίθεση του του “Οδυσσέα” του Τζέιμς Τζόις. Το έργο του Ιρλανδού είναι μοντερνιστικό μυθιστόρημα εμπνευσμένο από την επιθυμία για ανθρωπιστική ενσωμάτωση. Το αριστούργημα του Σελίν χαρακτηρίζεται από μισανθρωπική συνείδηση, αναλλοίωτο από κάθε ζεστό συναίσθημα. Ο Μπουφόν, δεν είναι μισάνθρωπος και το ζεστό συναίσθημα ξεχειλίζει. Εντούτοις, η ανθρωπιστική ενσωμάτωση δεν είναι εύκολη. Όχι γιατί δεν θέλει, αλλά θέλει να το κάνει με τον τρόπο του. Δεν ακολουθεί. Αντιθέτως, όποιος θέλει τον ακολουθεί. Παράδειγμα. Στο Μουντιάλ 1990, πιτσιρικάς, δεν καθόταν μπροστά την τηλεόραση για τον Μαραντόνα, τον Λίνεκερ ή του παίκτες της εθνικής Ιταλίας. Καθόταν για τον 34χρονο Τόμας Ν' Κόνο από το Καμερούν! Δηλαδή, αντί να υποταχθεί στα πρότυπα και τα μεγάλα “θέλω” της εποχής πήγε σε κάτι που κανείς δεν περίμενε. Και όχι από ανάγκη να εντυπωσιάσει, αλλά γιατί το πίστευε πραγματικά. Συνεπώς, όπως ο Σελίν αδιαφορεί για την ανθρωπιστική ενσωμάτωση, έτσι και ο Μπουφόν. Μόνο που ο Ιταλός δεν απορρίπτει, ούτε φτάνει στην καταστροφή, απλώς επιλέγει διαφορετικό δρόμο από τον Γάλλο.

Στο κέντρο του κόσμου

Ο άνθρωπος στο κέντρο ενός κόσμου που εκρήγνυται. Αυτό προσπαθεί να κάνει στο “Ταξίδι” ο Σελίν. Ο Τζιανλουίτζι Μπουφόν δεν το θέλει, αλλά βρίσκεται στο κέντρο του κόσμου. Εξάλλου, η θέση του στο γήπεδο αυτό συμβολίζει. Το σημείο που όλα συναντώνται, όλα τελειώνουν και όλα αρχίζουν σε ένα παιχνίδι. Η τελευταία γραμμή άμυνας σε ένα άθλημα που διακρίνεται για τις απρόβλεπτες και αναρίθμητες “εκρήξεις” του. Εκείνη τη στιγμή ο Τζίζι είναι μόνος του, θέλει να είναι μόνος του, όπως και ο Σελίν. Ο τελευταίος βέβαια, λόγω χαρακτήρα, δυσκολευόταν να επικοινωνήσει με τους άλλους, εν αντιθέσει με τον Μπουφόν. Μολαταύτα, στη μοναξιά του διαπρέπει και μεγαλουργεί ο Μπουφόν. Μόνος απέναντι στον χρόνο.

Ο Σελίν στρέφεται εναντίον όλων. Κανείς δεν γλιτώνει από τα λόγια του. Κατακεραυνώνει χριστιανισμό, καπιταλισμό, ιμπεριαλισμό, τα πάντα... Ο Μπουφόν είναι πάντα έτοιμος γι' αυτό. Την ώρα του αγώνα όποιος και οτιδήποτε έρθει πάνω του θα το αντιμετωπίσει. Οι αποκρούσεις, οι οδηγίες, τα λόγια που εμψυχώνουν, η ηγετική προσωπικότητα, είναι ο δικός του τρόπος να κατακεραυνώνει. Ο Σελίν, στα 66 του δεν είχε αποσυρθεί. Έγραφε γιατί ήταν υποχρεωμένος. Λόγω χρεών. Ο Μπουφόν, έχει κλείσει τα 40 και συνεχίζει. Υποχρεωμένος κι αυτός, όχι γιατί χρωστάει φυσικά, αλλά γιατί η επιθυμία να διαψεύδεις τον χρόνο κάθε μέρα είναι μεγαλύτερη από την ανάγκη να αποσυρθείς. Ο Σελίν δεν ήξερε πώς να ευχαριστεί τους αναγνώστες του και ο Τζίτζι δεν ξέρει πώς να ευχαριστήσει αυτούς που θέλουν να τον δουν να σταματάει.