Η Μπαρτσελόνα των προσφυγόπουλων!
Στις 13 Ιουλίου, διεξήχθη στο Ξέφωτο του ΚΠΙΣΝ μια συζήτηση γύρω από το ποδόσφαιρο, με προσκεκλημένους τον αντιπρόεδρο της Μπαρτσελόνα και τον Εντμίλσον, ο οποίος κατέκτησε με τη φανέλα της το Champions League. Όσοι παρευρέθηκαν στην εκδήλωση, δεν γινόταν να μην παρατηρήσουν τα δεκάδες παιδιά που έπαιζαν μπάλα στο ξέφωτο, ντυμένα με φανελίτσες και με προπονητές να τους δίνουν οδηγίες. Τα παιδιά αυτά ήταν προσφυγόπουλα που έπαιρναν μέρος στο πρόγραμμα μεθοδολογίας FutbolNet, το οποίο ανήκει στο Ίδρυμα της Μπαρτσελόνα και υλοποιείται στην Ελλάδα με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Ένταξη και ενσωμάτωση
Το FutbolNet δεν έχει στόχο να δώσει στα παιδιά απλά μια μπάλα και μια φανέλα. Όπως ενημερώνουν οι ιθύνοντές του, η συγκεκριμένη μέθοδος χρησιμοποιεί τον αθλητισμό ως όχημα για την προαγωγή της άμιλλας, της κατανόησης και της ανεκτικότητας, με στόχο την ενθάρρυνση της κοινωνικής ένταξης και ενσωμάτωσης στις τοπικές κοινότητες υποδοχής, μέσα από την προσωπική ενδυνάμωση των παιδιών και νέων. Το FutbolNet είναι ένα αναγνωρισμένο πρόγραμμα, με αποδεδειγμένο τον θετικό κοινωνικό του αντίκτυπο και τις αλλαγές που έχει επιφέρει σε πολλές χώρες, υπό διαφορετικές συνθήκες. Περισσότερα από 3.000 παιδιά είναι οι άμεσα επωφελούμενοι του προγράμματος που υλοποιείται σε Ελλάδα, Ιταλία και Λίβανο. Αφού πέρασε από διάφορους σταθμούς στη χώρα μας, πλέον η μαγεία του έχει εδραιωθεί στη δομή φιλοξενίας του Σκαραμαγκά.
Μέσα από το ποδοσφαιρικό παιχνίδι και τις προπονήσεις, οι συμμετέχοντες μαθαίνουν να συνεργάζονται αρμονικά με τους συνομήλικούς τους, να σέβονται τους κανόνες, καθώς και να προλαμβάνουν και να διαχειρίζονται τις συγκρούσεις, χρησιμοποιώντας ως κύριο μέσο τον διάλογο. Το πρόγραμμα, που προάγει τη φιλοσοφία και τη μεθολογία της Μπαρτσελόνα, ουσιαστικά χωρίζει το παιχνίδι σε τρεις φάσεις. Πρώτα, τα παιδιά μαθαίνουν τους κανόνες του. Στη συνέχεια, απλώς παίζουν το παιχνίδι και τέλος αξιολογούν και συζητούν για το τι έμαθαν μέσα από αυτό.
Ο Ηλίας Κολοβός, υπεύθυνος για τη διεξαγωγή του προγράμματος στο καμπ του Σκαραμαγκά, τονίζει στο gazzetta.gr: «Το Barcelona Foundation και το πρόγραμμα έχουν μια πολύ συγκεκριμένη μεθοδολογία, που δεν είναι αμιγώς ποδοσφαιρική. Βασίζεται στην προαγωγή συγκεκριμένων αξιών, οι οποίες διέπουν και το ίδιο το κλαμπ της Μπαρτσελόνα. Η προσπάθεια, ο σεβασμός, η ταπεινοφροσύνη, η ομαδικότητα... Πάνω σε αυτές τις αρχές βασίζεται όλο το πρόγραμμα, το οποίο έχει πολύ συγκεκριμένη δομή. Δηλαδή τα παιδιά κάθονται σε έναν κύκλο, υπάρχει συζήτηση, μετά μπαίνουν σε μια δραστηριότητα σχετική με το ποδόσφαιρο και ορίζουν μόνα τους τους κανόνες της δραστηριότητας, δεν υπάρχει διαιτητής».
Ο Θοδωρής Μοσχονάς ξεκίνησε την καριέρα του ως ταλέντο στην ΑΕΚ, ξεχωρίζοντας, εκτός από την ικανότητά και για τον χαρακτήρα και το επίπεδό του. Έπαιξε στον Λεβαδειακό και σε μερικές ακόμα ομάδες, όμως αποφάσισε να ακολουθήσει διαφορετικό δρόμο. Μέσω του προγράμματος online academy της FIFPRO σπούδασε στο Πανεπιστήμιο UCN της Δανίας Sports Management, έχει ξεκινήσει τα διπλώματα της UEFA και ως πρεσβευτής στο Εleven Campaign, κατάλαβε ακόμα περισσότερο το πόσο σημαντική είναι η δουλειά στο ποδόσφαιρο στις μικρές ηλικίες. «Στην ουσία το FutbolNet μεταφέρει τις αξίες του κλαμπ στους πρόσφυγες», λέει στο gazzetta.gr ο Θοδωρής και προσθέτει: «Με όλη τη δραστηριότητα που είχα με το Eleven, μου προέκυψε η μεγάλη ανάγκη να ασχοληθώ με τα παιδιά, έψαχνα πάρα πολύ κάποιο πρότζεκτ με πρόσφυγες. Όχι γιατί είναι στη... μόδα, αλλά γιατί πιστεύω ότι υπάρχει πραγματική ανάγκη και είμαστε πιο χρήσιμοι όχι αν βρισκόμαστε σε κάποιο πάνελ ή λόμπι, αλλά στο γρασίδι με τα παιδιά. Γι' αυτό και αποφάσισα να βοηθήσω σε όλο αυτό».
Όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο Αλέξ Κανάλς, συντονιστής του FutbolNet, δεν μπορείς να ξεχωρίσεις εύκολα αν είσαι που βοηθάς τα παιδιά ή αν είναι εκείνα που σε αλλάζουν...
Το ποδόσφαιρο αλλάζει συμπεριφορές!
Δεν είναι όμως μόνο ότι το παιχνίδι γεμίζει το χρόνο των παιδιών και αλλάζει τον τρόπο που τα βλέπουν οι άλλοι. Αλλάζει ριζικά και τα ίδια. «Το θέμα είναι ότι υπάρχουν φοβερές αλλαγές στις συμπεριφορές των παιδιών. Πραγματικά φοβερές. Έχουμε πολλές σχετικές περιπτώσεις. Υπήρχαν για παράδειγμα κάποιες εντάσεις, οι οποίες έχουν σταματήσει εντελώς. Πλέον, υπάρχει μόνο συζήτηση, κουβέντα. Άλλα παιδιά ένιωθαν μόνα τους, απομονωμένα, δεν συμμετείχαν πολύ στο διάλογο και πλέον τα βλέπεις ότι έχουν ενσωματωθεί πολύ καλά. Είχαμε, επίσης, κάποιες αναφορές από τους γονείς ότι τα παιδιά παλιότερα ήταν με ένα κινητό στο χέρι όλη μέρα και τώρα είναι μέσα στην όρεξη, έχουν διάθεση και ενέργεια. Σκέψου ότι μέσα από την εσωτερική διαδικασία αξιολόγησης του προγράμματος πήραμε συνεντεύξεις από γονείς, όπου επιβεβαιώθηκαν τέτοιου είδους καταστάσεις και παραδείγματα», συνεχίζει ο Ηλίας Κολοβός.
«Τα παιδιά, αρχικά, είναι το καθένα μια ιστορία που την κάνεις βιβλίο. Ο κάθε ένας από αυτούς έχει περάσει τρομερά δύσκολα. Καθημερινά εδώ από τη δομή φεύγει κόσμος για άλλες χώρες, βγαίνουν τα χαρτιά, τους μεταφέρουν κτλπ, οπότε υπάρχει τρομερή κινητικότητα γενικά. Το ποδόσφαιρο είναι για τα παιδιά που συναναστραφόμαστε και εμείς, αλλά και για τους μεγαλύτερους, ένα μέσο με το οποίο καθημερινά δραπετεύουν από όλη αυτή την κατάσταση και την καθημερινότητα», προσθέτει ο Θοδωρής Μοσχονάς.
Αυτή τη στιγμή, στο πρόγραμμα καλοκαιρινής περιόδου υπάρχουν 160 παιδιά. Στόχος των διοργανωτών είναι να φτάσουν στα 200 κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, όπου δεν υπάρχουν σχολικές υποχρεώσεις. Τον χειμώνα, τα παιδιά που πήραν μέρος στο πρόγραμμα ήταν περίπου 100, ηλικίας 7-17 ετών. Τα περισσότερα από τη Συρία, αλλά και από το Αφγανιστάν, το Ιράν, το Ιράκ, τον Λίβανο. Κι όμως. Βλέπεις παιδιά που δεν μιλούν την ίδια γλώσσα να έρχονται κοντά, να επικοινωνούν μέσω του παιχνιδιού και των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και να προσπερνούν όλα τα εμπόδια.
Οι δραστηριότητες εκτός καμπ και οι γονείς
Όπως μας λέει ο Ηλίας, ο στόχος είναι να βγουν εκτός των στενών συνόρων του καμπ τόσο τα παιδιά, όσο και οι γονείς τους. «Αυτό που κάναμε στα πλαίσια του προγράμματος, ήταν μια φορά τον μήνα να βγαίνουμε εκτός καμπ, όπου τα παιδιά συμμετείχαν σε δραστηριότητες με απώτερο σκοπό την κοινωνική ένταξη και την ενσωμάτωση. Παίζαμε αγώνες με ελληνικά τοπικά σωματεία και διεξάγαμε πολλά event σε συνεργασία με δήμους όπου μας παρείχαν γήπεδα. Επίσης, βρεθήκαμε και στο Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος δύο φορές, όπου τα παιδιά συμμετείχαν σε δραστηριότητες όπως το παγοδρόμιο, ή έκαναν βόλτα στο κανάλι. Έχουμε πάει σε μπαλέτο με τα κορίτσια. Συνολικά κάναμε 11 event στη διάρκεια της χρονιάς, όλα εκτός καμπ, στο πλαίσιο της ενσωμάτωσης. Αυτό που προσπαθούμε πλέον είναι να φέρουμε και τους γονείς σε επαφή με την ελληνική κοινωνία. Είναι πιο δύσκολο και δειλά-δειλά αρχίσαμε να βγάζουμε και τις οικογένειες εκτός κλαμπ». Η επικοινωνία, άλλωστε, μεταξύ ντόπιων και προσφύγων είναι ένας από τους στόχους του προγράμματος.
Φυσικά, όπως τονίζει ο Θοδωρής, δεν είναι εύκολο. Μαζί με τις δυσκολίες όμως, έρχονται τα μαθήματα, οι φιλίες και η κατανόηση του τι πραγματικά προσφέρουν. «Η συναναστροφή με τα παιδιά είναι δύσκολη, γιατί οι περισσότεροι, τουλάχιστον οι μισοί, δεν καταλαβαίνουν αγγλικά. Κάθε εβδομάδα προπόνησης είναι αφιερωμένη σε μια αξία που εκπροσωπεί ο σύλλογος και προσπαθούμε να κάνουμε κάτι μεταξύ εκπαίδευσης, διασκέδασης κια ποδοσφαίρου. Όλο αυτό λειτουργεί τρομερά, γιατί ενώ βλέπεις ότι στις πρώτες προπονήσεις τα παιδιά είναι επιφυλλακτικά αν δεν είναι μαζί τους ένας προπονητής που μένει εκει στη δομή, μπορεί να σε απορρίψουν. Θα πρέπει να κερδίσεις τον σεβασμό τους, να διαχειριστείς διαφορετικές κουλτούρες και τα προβλήματα που μπορεί να έχουν από το δικό τους κοντέινερ ο καθένας, που περιλαμβάνουν ήθη και έθιμα εντελώς διαφορετικά από εμάς.
Απίστευτες ιστορίες, απίστευτα πρόσωπα και όπως είπα και στην πρώτη επαφή που είχα με τον οργανισμό, αυτή είναι μια διαδικασία, από την οποία έχω πολλά να μάθω, πολλούς φίλους να κάνω και ήδη τους ανθρώπους που είναι εκεί, μένουν στον οργανισμό είτε ως προπονητές, είτε σε οργανωτικά κομμάτια, Σύρους, Αφγανούς, Κούρδους, Ιρανούς, Ιρακινούς, τους θαυμάζω. Τα παιδιά ξεκίνησαν μια προσπάθεια που όλοι τους έλεγαν "είστε τρελοί". Αυτό το "είστε τρελοί" έγινε η "Ελπίδα Προσφύγων" και μετά κατάφερε να φέρει το ίδρυμα της Μπάρτσα στην Ελλάδα και τον Σκαραμαγκά και τώρα να βρίσκουν καθημερινή διέξοδο και πραγματική κοινωνική ένταξη τόσα παιδιά. Αυτό μιλάει από μόνο του».
Η Oργάνωση Γη
Σημαντικό ρόλο σε αυτή την πρωτοβουλία διαδραματίζει η ΜΚΟ «Οργάνωση Γη», η οποία έχει στόχο την ανάπτυξη περιβαλλοντικής και κοινωνικής νοημοσύνης. Ιδρύθηκε το 2010 και ο αθλητισμός έχει ξεχωριστή θέση, αφού δική της σύλληψη ήταν και η αθλητική ομάδα Ελπίδα Προσφύγων. Ο Ηλίας Κολοβός εξηγεί: «Η οργάνωση έχει δύο κεντρικούς άξονες. Ο ένας είναι ο περιβαλλοντικός, ο οποίος έχει να κάνει με το "κέντρο της γης". Έχουμε μια πάρα πολύ ωραία φάρμα στο πάρκο Τρίτση! Ο άλλος άξονας, που προέκυψε στην πορεία, είναι το earth refuge, όπου ασχολείται με δράσεις από όταν ξεκίνησαν αυτές οι προσφυγικές ροές.
Έχουν τρέξει διάφορα προγράμματα εκτός από το αθλητικό και το ποδοσφαιρικό, σε συνεργασία πάλι με φορείς αρκετά μεγάλους, για ζητήματα όπως αυτό της δυνατότητας στην εργασία. Γενικότερα το προσφυγικό του earth refuge έχει αρκετές δράσεις και μια από αυτές είναι και το αθλητικό μας κομμάτι, όπου πλέον με το Barcelona Foundation κάνουμε αυτό το πρόγραμμα στον Σκαραμαγκά. Επίσης, μια ακόμα πολύ σημαντική δράση είναι ένα άλλο πρόγραμμα που ξεκινήσαμε πρόσφατα για ασυνόδευτα ανήλικα σε συνεργασία με την Unicef και το Ίδρυμα Γιούρι Τζορκαέφ, μέσα στην πόλη της Αθήνας. Το πρόγραμμα θα τελειώσει στις 10 Αυγούστου και φυσικά υπάρχουν δυνατότητες επέκτασης...».
Όλα τα παραπάνω, αποτελούν μερικές ακόμα αποδείξεις για το πόσο πραγματικό είναι το σύνθημα του Παγκόσμιου Κυπέλλου Αστέγων: Μια μπάλα, μπορεί να αλλάξει τον κόσμο...
*Ευχαριστούμε τον Χρήστο Στάικο για τις φωτογραφίες
