Η γενιά του '60 είχε τα πάντα και δεν είχε τίποτα! Ζητούσε τα πάντα, αλλά όταν τα πήρε κατάλαβε ότι δεν ήταν αυτά που ήθελε. Η εξέγερση είχε πετύχει, αλλά η εξουσία είχε χαθεί. Οι αστοί την κρατούσαν στα χέρια τους και όταν δεν μπορούσαν άλλο να κωφεύουν, αποφάσισαν να υποχωρήσουν για να ενσωματώσουν όλους αυτούς που ένιωθαν ανύπαρκτοι, ένιωθαν να βρίσκονται στο περιθώριο, να μην τους υπολογίζει κανείς. Η φαντασία στην εξουσία έμεινε σχήμα λόγου, περιχαρακώθηκε στη φιλοδοξία, την επιθυμία, απέκτησε μεσσιανικές, εξωπραγματικές διαστάσεις και στο τέλος εξαϋλώθηκε χωρίς να ακουστεί ο παραμικρός θόρυβος.

Οι άνθρωποι της συγκεκριμένης γενιάς ήταν αδικημένοι γιατί το πίστευαν με όλο τους το είναι. Δεν είχαν άδικο, αλλά το δίκιο τους χανόταν μέσα στην ήττα που είχε προηγηθεί. Έτσι, όλα ίδια, όλα τυποποιημένα, όλα χρωματιστά ξεθωριασμένα, όλα μια προκαθορισμένη γραμμή. Το παρελθόν στα σκουπίδια και το μέλλον να είναι τρομακτικά λαμπερό, αδηφάγο. Η κοινωνία θρέφεται με σάρκες, όνειρα και ελπίδες που επιμένουν σε έναν χώρο που δεν έχει όρια, παρά μόνο περιθώρια. Πάντα ένα βήμα πριν την άβυσσο και την οριστική εξαφάνιση που είναι αναπότρεπτη, καθώς ο εγκλωβισμός φέρνει την αφομοίωση και η αφομοίωση τη λήθη. Τότε, ανοίγεις την πόρτα και φεύγεις. Για πάντα. Ετσι απλά. Ο τρελός Πιερό είναι η 25η ταινία που σας παρουσιάζει το G-Weekend Journal.

Η ξεχωριστή “γκονταρική” ματιά

Το πολύπλοκο, φαινομενικά ακατανόητο κοινωνικό γίγνεσθαι εκείνης της περιόδου έγινε ο καθρέφτης του Ζαν Λυκ Γκοντάρ. Ο Γαλλοελβετός σκηνοθέτης όχι μόνο μπόρεσε να αποκωδικοποιήσει τα μηνύματα της εποχής του, αλλά έφτιαξε και μια γλώσσα που απαντούσε στη βαρβαρότητα του καιρού του. Οι εικόνες ήταν η γλώσσα του και δεν υπάρχει τίποτα πιο εύγλωττο και οριστικό απ' αυτές. Η σαφήνεια του άψογου και η αλήθεια του απρόβλεπτου μαζί. Το απρόβλεπτο όχι ως ξαφνικό, αλλά ως πρωτόγνωρο για το απαίδευτο βλέμμα. Το αλλόκοτο που φέρνει στο φως το απροσάρμοστο. Οι χαρακτήρες των έργων του απλά να υπάρχουν μπροστά στην κάμερα και να ενεργούν αυτόνομα. Ο δημιουργός τους, τους δίνει την ελευθερία τους (!) και αυτοί γίνονται σύμβολα αναρχίας, αυτοδιάθεσης και ανεξαρτησίας, γνήσια τέκνα της χώρας τους και της ιστορία της. Η γλώσσα αυτή φυσικά δεν ήταν “γυμνή”, αλλά αντηχούσε μέσα σε ένα σκηνικό σουρεαλιστικό, περίεργα λυρικό, ελεύθερα στοχαστικό. Με άλλα λόγια, ήταν η “γκονταρική” πλοκή που αναδείκνυε το το πολιτικό/κοινωνικό σχόλιο. Η ματιά του Γκοντάρ για τον κόσμο ήταν αυτή ενός αναποδογυρισμένου κόσμου που όλα φαίνονται αληθινά όπως είναι, χωρίς να έχει σημασία ο διαχωρισμός και ο αυστηρός ορισμός. Η τέχνη του κινηματογράφου του χρωστά πολλά και ας μην συμβιβάστηκε με τη βιομηχανία του θεάματος.

Το “Νέο Κύμα” δείχνει τον δρόμο

Η ταινία που παρουσιάζουμε είναι ένα από τα καλύτερα δείγματα της “Nouvelle Vague” (Νέο Κύμα). Το κίνημα που επηρέασε σημαντικά τον γαλλικό και παγκόσμιο κινηματογράφο φέρει και την υπογραφή του Γκοντάρ. Αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του '50 και αυτή του '60 και εκτός από τον σκηνοθέτη του “Τρελού Πιερό”, κύριοι εκφραστές του ήταν και οι Φρανσουά Τρυφώ, Αλέν Ρενέ. Γύρισμα στον δρόμο και όχι στο στούντιο, αυτοσχεδιασμός τόσο στο γύρισμα όσο και στη διεύθυνση των ηθοποιών, πρωτότυπα σενάρια και όχι μεταφορές κλασικών της λογοτεχνίας. Όλα αυτά υπάρχουν στο “Pierrot Le Fou”, όπως είναι ο πρωτότυπος τίτλος της ταινίας.

Το σενάριο έχει ως εξής. Ο Φερντινάν Γκριφόν βρίσκεται εγκλωβισμένος σε έναν γάμο που τον βοήθησε στην κοινωνική του ανέλιξη αλλά τον έχει βυθίσει στην ανία. Η τυχαία συνάντηση του με τη Μαριάν, έρωτα του από τα παλιά, θα σταθεί η αφορμή που έψαχνε για να τινάξει όλα στον αέρα και να αποδράσει μαζί της προς άγνωστη κατεύθυνση. Η σύλληψη είναι απλή, όμως ο τρόπος που μας αφηγείται την ιστορία ο Γκοντάρ είναι ξεχωριστός. Ο Φερντινάν (Πιερό) θέλει να εξωτερικεύσει τον αντικομφορμιστικό εαυτό του και να ζήσει όπως γουστάρει. Στην αρχή της ταινίας βλέπουμε καθαρά το ασφυκτικό κοινωνικό/καταναλωτικό περιβάλλον. Η επικοινωνία έχει γίνει ανταλλαγή διαφημιστικών μηνυμάτων και η θέληση για ζωή ταυτίζεται με την επόμενη “σημαντική” αγορά”. Ο έρωτας θα γίνει σανίδας σωτηρίας και διέξοδος. Οι δυο τους θα σβήσουν τα ίχνη τους και θα απομονωθούν, εξασφαλίζοντας τα προς το ζην με τα πιο απίθανα κόλπα φτάνοντας μέχρι τον γαλλικό Νότο.

Το alter ego μιας κοινωνίας

Ο Γκοντάρ στον “Τρελό Πιερό” θέλησε να δείξει τον κόσμο που υπάρχει πίσω από τα πολύχρωμα, ψυχρά φώτα. Αυτόν που ο άνδρας μπορεί να κάθεται σε ένα δέντρο και να διαβάζει φιλοσοφικά μυθιστορήματα. Αυτόν που η γυναίκα περπατά ξυπόλητη και ψαρεύει. Αυτόν που το ζευγάρι κάθεται στην παραλία, κοιτά το ηλιοβασίλεμα και ξαφνικά αποφασίζει να κάνει έρωτα. Αυτόν που δυο άνθρωποι αποφασίσουν να ενωθούν ακόμη κι αν χρειαστεί να πεθάνουν! Η ελευθερία που δίνει στους πρωταγωνιστές του, τον Ζαν Πολ Μπελμοντό και την ΄Αννα Καρίνα, τους κάνει οικείους. Δυο άγνωστοι που όμως η συμπεριφορά τους είναι τόσο γνωστή και επιθυμητή στο κοινό. Ο Γκοντάρ στην ουσία φτιάχνει το alter ego της κοινωνίας και όχι μόνο της γαλλικής. Οι ηθοποιοί αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο τον χώρο που τους δίνεται και η ερμηνεία τους μένει αξέχαστη. Στα συν της ταινίας η μουσική του Antoine Duhmael και η φωτογραφία του Raoul Coutard. “Ο τρελός Πιερό”, ακόμη και σήμερα, προκαλεί με το αληθινά νέο που κόμισε στην 7η τέχνη.

*Χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από το “Οι μεγάλοι της 7ης τέχνης”, από “Το Βήμα της Κυριακής”