«Ξέρετε πόσα παιδιά 7-8 ετών με ρωτούν: "Είσαι ο Νίκος Γκάλης;"»

Για το διεθνές ακροατήριο στο Peace and Sport Regional Forum που διεξήχθη στη Ρόδο δεν ήταν εύκολο να γίνει κατανοητός ο αντίκτυπος του Νίκου Γκάλη στον ελληνικό αθλητισμό. Ο Άρτουρ Ράσκοβαν, ιδρυτής της πρωτοβουλίας Surfing4Peace, η οποία προσπαθεί να εφοδιάσει Παλαιστίνιους σέρφερ με εξοπλισμό, χαμογελούσε. Όντας οπαδός της Μακάμπι Τελ Αβίβ, δεν μπορεί να ξεχάσει τον «gangster» και τον δικό του Άρη. «Για εμάς ήταν εφιάλτης», μονολογούσε.

Το διεθνές Μη Κερδοσκοπικό Σωματείο «Eleven Campaign» γνωρίζοντας πολύ καλά την επίδρασή του στην κοινωνία και τα μηνύματα που μπορούσε να στείλει προς πάσα κατεύθυνση ήταν εκείνο που τον πρότεινε ως βασικό ομιλητή του Peace and Sport Regional Forum και πέτυχε διάνα. Οι επισκέπτες από κάθε πλευρά του κόσμου, οι οποίοι αντάλλαξαν απόψεις και εκφώνησαν λόγους γεμάτους έμπνευση, κατάλαβαν ότι είχαν μπροστά τους μια πραγματικά σπάνια προσωπικότητα. Και οι διοργανωτές έκαναν την τιμή στον υπογράφοντα να συζητήσει με έναν θρύλο στη σκηνή για τη σύνδεση του αθλητισμού με την κοινωνία και την ειρήνη.

Ο Νικ δεν καταλάβαινε ποτέ του από έδρες, όμως αυτή τη φορά είχε το πλεονέκτημα. Έπαιζε σπίτι του, στο νησί του πατέρα του, τη Ρόδο. Ακριβέστατος στο ραντεβού, στις 19.00 βρισκόταν στο Ρόδος Παλάς όπου τον υποδεχθήκαμε στην είσοδο του ξενοδοχείου. Χαμογελαστός, συνοδευόμενος από το σύζυγό του και έτοιμος να καθηλώσει για ακόμα μια φορά τον κόσμο. Αυτή τη φορά, όχι με μια παράσταση στο παρκέ, αλλά με τη δύναμη του λόγου και της αύρας του, στην κεντρική σκηνή του γκαλά που ακολούθησε μετά το συνέδριο. Ευγενικός, προσιτός και χαμογελαστός με όλους όσοι τον σταμάτησαν για μια φωτογραφία, ο Γκάλης ήταν αναμφίβολα ο μεγάλος πρωταγωνιστής της βραδιάς.

«Gangster ε; Σαν να λέμε ψυχρός εκτελεστής! Γιατί όχι;», είπε ο μοναδικός Έλληνας που έχει μπει στο Hall of fame του NBA, όταν του εμφανίσαμε το «Μπλεκ» της εποχής του που τον είχε εξώφυλλο και του ζητήσαμε να υπογράψει με το χαρακτηριστικό του παρατσούκλι. Κι ύστερα, ήρθε η ώρα για την πρώτη συζήτηση με το gazzetta.gr, λίγο πριν ανέβουμε στη σκηνή.

Ο Νίκος Γκάλης αναφέρεται πάντα για τη σκληρή δουλειά και όπως θα δείτε στη συνέχεια, θυμήθηκε μιλώντας στο κοινό για τις αμέτρητες ώρες που έπαιζε στα γήπεδα του Χάρλεμ μπάσκετ όταν ήταν μικρός. Πώς του φαίνεται λοιπόν η εικόνα των νέων παιδιών, που μένουν περισσότερο στα ηλεκτρονικά αντί να κλείσουν με δύναμη την πόρτα πίσω τους και να πιάσουν μια μπάλα, οποιουδήποτε αθλήματος; «Κοίτα, αυτό σαν παλιός βλέπω ότι είναι αρνητικό. Ο χρόνος περνάει, οι καιροί αλλάζουν βέβαια. Έχω δει μια φωτογραφία με τέσσερα παιδιά να παίζουν με τη μπάλα μέσα στα χώματα, να γελάνε, να τρέχουν και να δείχνουν τα σημερινά παιδιά που είναι στο κινητό και στέλνουν μηνύματα. Εμένα προσωπικά δεν μου αρέσει αυτό το πράγμα. Από εκεί και έπειτα, τα πράγματα αλλάζουν και δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα πώς θα είναι στο μέλλον. Ίσως να είναι και χειρότερα. Εμένα θα μου άρεσε όμως το παιδί να είναι παιδί. Όταν μεγαλώσει μπορεί να ασχοληθεί και με κομπιούτερ και άλλα ηλεκτρονικά, αλλά τώρα το θέλω να παίζει με μπάλες, να βγαίνει έξω με φίλους, να μιλούν, να συζητούν, να κάνουν άλλα πράγματα».

Την επόμενη μέρα της εισόδου του στo Hall of Fame, η Ελλάδα έπαιζε με την πολύ ισχυρή Λιθουανία στο Ευρωμπάσκετ του 2017. Μολονότι δεν έκανε καλό τουρνουά, πήρε μια σπουδαία νίκη και οι παίκτες είχαν να λένε για τη δύναμη που τους έδωσε ο λόγος του ανθρώπου που τους έπαιξε σημαντικό ρόλο στους δεσμούς που ανέπτυξαν με το μπάσκετ. Ο Κώστας Παπανικολάου το είχε πει χαρακτηριστικά: «Για να το πω λαϊκά, βγάζουμε το ψωμί μας από αυτό που είχε πετύχει η ομάδα του '87». Ο Νίκος Γκάλης δεν μπορούσε παρά να χαμογελάσει στη θύμηση.

«Εμένα μου δίνει μεγάλη χαρά να με έχουν και αυτά τα νέα παιδιά ως έμπνευση και είδωλο. Είναι παιδιά που δίνουν τον καλύτερο εαυτό και για την πατρίδα τους και για την ομάδα. Σημαίνει ότι έχω κάνει κάτι πολύ καλό γι' αυτούς, είναι κάτι που το θυμούνται. Πρέπει να το κρατήσουν, να ξέρουν ότι στη ζωή δεν έρχεται τίποτα δωρεάν. Θα πρέπει να δουλεύεις πολύ σκληρά για να πετύχεις αυτό που θέλεις και εύχομαι ειλικρινά όλα αυτά τα παιδιά να πετύχουν το στόχο τους». Άλλωστε, πιστεύει ότι ο καιρός των επιτυχιών για την «γαλανόλευκη» δεν έχει παρέλθει. «Το εύχομαι και το πιστεύω ότι η Εθνική θα έχει ξανά επιτυχίες, γιατί ο Έλληνας έμαθε να αγαπάει το μπάσκετ κι από τη στιγμή που αγαπάς κάτι θα δουλέψεις σκληρά για να πετύχεις. Αυτό σημαίνει σκληρή δουλειά και θέληση και υπομονή για να πετύχεις το στόχο σου. Εγώ πιστεύω θα έχει επιτυχίες ξανά η Εθνική ομάδα».

Ο Νικ δεν έκρυψε ποτέ την εξαιρετική του σχέση με τον Παύλο Γιαννακόπουλο. Σε ερώτησή μας για την απώλειά του που σκόρπισε θλίψη στον κόσμο του μπάσκετ, τόνισε: «Θα λείψει πολύ. Ο Παύλος ήταν από τους παράγοντες που δεν αγαπούσαν μόνο την ομάδα τους, αλλά ολόκληρο το μπάσκετ. Είχα την τύχη να τον γνωρίσω από κοντά, είχαμε πάρα πολύ καλή σχέση και πολλές όμορφες στιγμές. Εγώ θυμάμαι το πάθος του για το άθλημα και για την ομάδα του, που σήμερα δεν τα βλέπεις πολύ συχνά. Πλέον έχει γίνει πιο επαγγελματικό το πράγμα. Και τότε ήταν, αλλά ο Παύλος είχε πολύ μεγάλο πάθος, μοναδικό».

Φυσικά, δεν θα μπορούσαμε να μην τον ρωτήσουμε για το νέο παιδί-όνειρο του ελληνικού μπάσκετ, τον Γιάννη Αντετοκούνμπο: «Αυτό το παιδί έχει όλη τη ζωή μπροστά του, έχει τα φυσικά προσόντα. Του εύχομαι κουράγιο. Πιστεύω είναι καλό παιδί και δεν χρειάζεται να πω πράγματα του τύπου "να μην πάρουν τα μυαλά του αέρα". Νομίζω ότι είναι πολύ έξυπνο και καλό παιδί και είμαι σίγουρος ότι θα πετύχει».

Όταν το όνομά του είχε εμπλακεί με την πολιτική, είχε διαψεύσει με ένα οργισμένο μήνυμα. Το ίδιο έκανε και τώρα. «Αυτές είναι παλιές ιστορίες που δεν τελειώνουν ποτέ! Δεν έχω πει ποτέ ότι θα ανακατευτώ με την πολιτική και συνεχίζω να το λέω», είπε χαρακτηριστικά στο gazzetta.gr. Τέλος, σχετικά με το αν θα σκεφτόταν να ασχοληθεί με την Ομοσπονδία, όπως κάνουν διάφοροι θρύλοι του μπάσκετ σε άλλες χώρες, στην αρχή ήταν κατηγορηματικός. Στη συνέχεια ωστόσο, άφησε ανοιχτό ένα παράθυρο! «Εγώ τι σχέση έχω με αυτά; Καμία. Δεν νομίζω ότι ούτε ο κόσμος θα ήθελε εγώ να ασχοληθώ. Αυτή τη στιγμή μπορώ να σου πω όχι αλλά ανάλογα με τις κατάλληλες συνθήκες θα το δούμε στο μέλλον».

Πριν τις ερωτήσεις πάνω στη σκηνή, προβλήθηκε ένα μικρό βίντεο από την ομιλία του στο hall of fame, όπου ο «gangster» αναφέρθηκε στο περιστατικό που τον σημάδεψε. Μια μητέρα, η οποία τον έπιασε στη Θεσσαλονίκη και του είπε ότι ο γιος της σώθηκε από τα ναρκωτικά λόγω της δικής του επιρροής. Ήταν η αιτία που τον έστρεψε στον αθλητισμό. Ξεκινήσαμε λοιπόν την κουβέντα από αυτό το περιστατικό και τη σημασία που είχε για τον ίδιο. «Δεν είναι μόνο σημαντικό, είναι το σπουδαιότερο συναίσθημα που μπορεί να αισθανθεί ένας αθλητής. Γιατί, αν βάλεις στην άκρη τα πρωταθλήματα και τις προσωπικές διακρίσεις, αυτό που πραγματικά μετράει είναι τι αφήνουμε πίσω. Όλοι κατακτούν πρωταθλήματα, όλοι έχει προσωπικά επιτεύγματα. Αλλά το να καταφέρνω να προσφέρω στην κοινωνία κάτι τέτοιο, με κάνει να αισθάνομαι καταπληκτικά. Οπότε είμαι πολύ χαρούμενος».

Η κουβέντα πήγε στα πρώτα του βήματα στο Νιου Τζέρσι, στις πρώτες δυσκολίες και στις συνθήκες που τον οδήγησαν στο μπάσκετ. «Προέρχομαι από φτωχή οικογένεια. Από μια οικογένεια μεταναστών. Ο πατέρας μου είναι από τη Ρόδο και η μητέρα μου από την Κωνσταντινούπολη, στην Τουρκία. Συναντήθηκαν στην Ελλάδα. Μεγαλώνοντας στην Αμερική δεν έπαιξα μόνο μπάσκετ. Έπαιξα αμερικανικό ποδόσφαιρο. Ο πατέρας μου ήταν επαγγελματίας μποξέρ. Το δοκίμασα για λίγο, όμως επέστρεφα σπίτι με αίμα στο πρόσωπό μου και η η μητέρα μου έκλαιγε, οπότε είπα "εντάξει, θα σταματήσω!". Θα μπορούσα να έχω γίνει καλός μποξέρ! Έπειτα, θα μπορούσα να διαλέξω είτε το αμερικανικό ποδόσφαιρο είτε το μπάσκετ για να πάω στο κολέγιο.

Ευτυχώς, νομίζω έκανα σοφή επιλογή. Είμαι χαρούμενος με αυτό. Στην πραγματικότητα δεν υπήρχαν δυσκολίες. Όλη μέρα ήμουν στις παιδικές χαρές, έμαθα το μπάσκετ μου στους δρόμους της Νέα Υόρκης. Πηγαίναμε με τους φίλους μου στο Χάρλεμ. Ξέρετε, είναι 100% μαύροι εκεί και ήταν όλοι φίλοι μου. Οπότε αυτό πιστεύω ότι μπορεί να φέρει ο αθλητισμός. Όχι στις διακρίσεις, όχι στα κοινωνικά εμπόδια. Αντίπαλοι μόνο στο παρκέ και φίλοι μετά το παιχνίδι. Κατά τα άλλα, νομίζω ότι μεγάλωσα φυσιολογικά».

Στη συνέχεια, είχε έρθει η ώρα να μοιραστεί με το διεθνές ακροατήριο τις στιγμές της καριέρας του που θεωρεί περισσότερο σημαντικές. «Υπάρχουν πολλές στιγμές έμπνευσης. Σίγουρα το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1987, όταν νικήσαμε τους Ρώσους και ο κόσμος βγήκε τρελαμένος στους δρόμους. Αν δεν το έχεις ζήσει, δεν το πιστεύεις. Ο κόσμος που το βίωσε ξέρει και ήταν ένα απίστευτο συναίσθημα. Κάναμε όλον τον κόσμο χαρούμενο και ήταν εκπληκτικό συναίσθημα για τους συμπαίκτες μου, για εμένα και για όλους σε αυτή τη χώρα. Ο κόσμος διψούσε για κάτι, ήθελε να πετύχει κάτι σημαντικό. Οπότε τους το δώσαμε και μετά, όπως είπες και πριν, το μπάσκετ έγινε εθνικό μας άθλημα. Το εθνικό άθλημα των Ελλήνων, οι οποίοι μέχρι και σήμερα το λατρεύουν. Φυσικά, η είσοδός μου στο Hall of Fame της FIBA και στο Naismith Hall of Fame ήταν ένα παιδικό όνειρο που έγινε πραγματικότητα, για κάθε αθλητή».

Πόσο σημαντικό όμως είναι για έναν αθλητή να δίνει κάτι πίσω στην κοινωνία; Είναι κάτι που το καταλαβαίνουν όλοι; «Είχα ένα μπασκετικό καμπ για 17 χρόνια και συνήθιζα να μιλάω στα παιδιά μετά τις προπονήσεις. Αυτό που πρέπει να δώσεις στα παιδιά, είναι να τα κάνεις να καταλάβουν ότι η επιτυχία δεν έρχεται σε ασημένιο πιάτο. Πρέπει να δουλέψεις για να αποκτήσεις κάτι. Ίσως έχω ταλέντο από τον Θεό, αλλά αν δεν προπονήσω αυτό το ταλέντο, θα το χάσω. Οπότε αυτό που πάντα ήθελα να διδάξω στα παιδιά είναι ότι πρέπει να δουλεύεις σκληρά, να ακούς τους προπονητές σου, πρέπει να αγαπάς αυτό που κάνεις. Δεν θέλουμε να γίνεις σούπερ σταρ, δεν θα γίνουν όλοι σταρς. Αλλά όλοι μπορούν να βοηθήσουν την ομάδα και τους συμπαίκτες τους. Αυτό είναι ο αθλητισμός, η ομάδα. Όλοι να δουλεύουν μαζί».

Ο Ντιντιέ Ντρογκμπά, Champion for Peace του διεθνούς οργανισμού Peace and Sport, βοήθησε τη χώρα του να σταματήσει έναν εμφύλιο πόλεμο, δείχνοντας τη δύναμη του αθλητισμού. Μπορεί πραγματικά να προωθήσει την ειρήνη; «Η γνώμη μου είναι ότι ο αθλητισμός είναι το μοναδικό πράγμα που μπορεί να ενώσει τους ανθρώπους και τα έθνη. Είναι η λυπηρή αλήθεια, αλλά μόνο ο αθλητισμός μπορεί να φέρει τον κόσμο κοντά. Ακόμα και στα αρχαία χρόνια, σταματούσαν τους πολέμους για να ξεκινήσουν οι Αγώνες. Αυτό πρέπει να συνεχιστεί, γιατί είναι το μόνο που έχουμε. Ο αθλητισμός φέρνει όλες τις εθνικότητες και όλες τις φυλές κοντά. Πρέπει να συνεχιστεί». Υπάρχει τρόπος για να μεγαλώσει η συνεισφορά του αθλητισμού στην ειρήνη; «Μπορείς να το προωθήσεις περισσότερο, να ισχυροποιήσεις το μήνυμα. Νομίζω ότι οι διάσημοι αθλητές μπορούν να γίνουν σπουδαίοι ομιλητές γι αυτό. Να χρησιμοποιήσουν τις αξίες τους για να εμπνεύσουν τα νέα παιδιά να έχουν υψηλές ηθικές αξίες. Φιλία, ανεκτικότητα και ειρήνη. Νομίζω πρέπει να το κάνουμε, πρέπει να εμπνεύσουμε».

Ακόμα και σήμερα, υπάρχουν μικρά παιδιά που μαθαίνουν τον μύθο του Γκάλη χωρίς να τον έχουν δει να παίζει. «Ξέρετε πόσα παιδιά 7-8 ετών έρχονται και με ρωτούν "είσαι ο Νικος Γκάλης;" Και τους απαντάω, πώς με ξέρετε; Και μου απαντούν από τον πατέρα τους, ή από το ίντερνετ. Σήμερα είναι πολύ εύκολο με τα ΜΜΕ και το ίντερνετ να περάσεις κάτι. Δεν το πίστευα ότι με ξέρουν, αλλά αν πατήσεις Νίκος Γκάλης στο ίντερνετ θα βγουν 1000 βίντεο! Μπράβο, τους λέω!».

Τέλος, τον καλέσαμε να μοιραστεί με τον κόσμο το σημαντικότερο μήνυμα του συνεδρίου, και αυτό που ο ίδιος κρατά ως κατακλείδα: «Όπως είπα και πριν, πρέπει να διδάξουμε τις ηθικές αξίες στους νεαρότερους. Πρέπει να τους διδάξουμε να μην έχουν διακρίσεις, να μην έχουν κοινωνικά και πολιτιστικά εμπόδια και να συνεχίσουν να πιστεύουν ότι ο αθλητισμός είναι η διέξοδος. Αυτή είναι η άποψή μου και θα το λέω μέχρι να πεθάνω: Ο αθλητισμός ενώνει όλον τον κόσμο, όλα τα έθνη...»

«Aντε πες του για μπάσκετ αφού δε πρόλαβε τον Γκάλη, θα νομίζει τώρα η μπάλα ότι είναι πιο μεγάλη», τραγουδούσε ο BD Foxmoor «στου αιώνα το φευγιό» των Αctive Member. Ίσως κανείς δεν μπορέσει να καταλάβει το απόλυτο του μεγαλείου του χωρίς να τον έχει ζήσει. Ακόμα όμως και στο φευγιό του επόμενου αιώνα, ο μύθος θα είναι εκεί γιατί η κληρονομιά του Γκάλη είναι ανεξάντλητη. Στις διηγήσεις, στις σελίδες, στα video, στα εκατοντάδες ανοιχτά γήπεδα, στις μπασκέτες στο χώμα και στα χορταριασμένα ταρτάν. Σε κάθε πιτσιρικά που φουσκώνει από χαρά όταν πιάνει πορτοκαλί μπάλα, τη στέλνει στο βιδωμένο στον τοίχο ταμπλό και στο τέλος βλέπει το διχτάκι να κουνιέται.

Nίκο Γκάλη, σε ευχαριστούμε...