Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το Σκοπιανό (pics & vids)

Η εμμονική ρητορική των βόρειων γειτόνων μας υπέρ της απευθείας καταγωγής τους από το Μέγα Αλέξανδρο και η χρήση του ονόματος «Μακεδονία» από διοργανώσεις τύπου Eurovision μέχρι τα επίσημα fora, παραμένει εθνική στρατηγική, παρά τις αλλαγές των ηγεσιών.

Συμπληρώνεται δε με μπόλικο... κιτς εθνικισμό που εκφράζεται με την τοποθέτηση αγαλμάτων του Μεγαλέξανδρου και του Βουκεφάλα, τα οποία γέμιζαν έως πρόσφατα δρόμους και πλατείες στην πρωτεύουσα της πΓΔΜ.

Η εσωτερική προπαγάνδα και η συντήρηση του κατασκευασμένου ιδεολογήματος στον από Βορρά γείτονα καλά κρατεί τουλάχιστον δυο γενιές τώρα, με αποτέλεσμα να έχει θρέψει συνειδήσεις και τα αιτούμενα να παραμένουν ανεξαρτήτως πολιτικού σκηνικού.

To Σκοπιανό επανέρχεται και πάλι στο προσκήνιο 10 χρόνια μετά τη Σύνοδο του Βουκουρεστίου με το ίδιο - μέσες άκρες – πλαίσιο: Το διακύβευμα για τη χρήση του όρου Μακεδονία στην ονομασία, την ελληνική διπλωματική… αμηχανία και τον αλυτρωτισμό κυρίαρχη κρατική ιδεολογία της γείτονος.

Το Reader.gr κατέγραψε τους «σταθμούς» του ζητήματος και τους παρουσιάζει με τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων.

Πότε και από πού ξεκίνησε το λεγόμενο Σκοπιανό ή κατ' άλλους Μακεδονικό;

Η ιστορία του ζητήματος χάνεται στο βάθος του χρόνου. Οι αλυτρωτικές βλέψες των Σκοπιανών κατά μία εκδοχή εκδηλώθηκαν επί Τίτο το 1943. Τότε, σε Σύνοδο που έγινε στη Βοσνία αποφασίστηκε η οργάνωση της χώρας με βάση το ομοσπονδιακό σύστημα. Μία από τις Ομοσπονδίες ήταν η Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας.

Το 1967 ιδρύθηκε και «Αυτόνομη Μακεδονική Εκκλησία», η οποία και αποσχίστηκε από τη Σερβική Εκκλησία. Η εκκλησία των Σκοπίων παραμένει σχισματική. Κατ’ άλλους, το πρόβλημα αρχίζει από πολύ νωρίτερα και έχει σχέση με τη διαμοίραση των εδαφών μετά την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μετά τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων, η Μακεδονία διαμελίστηκε. Με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου το 1913 , στην Ελλάδα παραχωρήθηκε το 50,5% της μείζονος Μακεδονίας, το 38% στη Σερβία και το 10,5% στη Βουλγαρία.

Το διπλωματικό ζήτημα της ονομασίας, το οποίο υπήρξε σημείο αιχμής της εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας τη δεκαετία του ‘90, επισήμως ανακινήθηκε το Σεπτέμβριο του 1991, όταν – μετά τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας -η πΓΔΜ κήρυξε την ανεξαρτησία της ως Δημοκρατία της Μακεδονίας.

Τι έγινε στη σύσκεψη πολιτικών αρχηγών του 1992;

Η ιστορική πλέον σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών έγινε στις 13 Απριλίου του 1992, με ζητούμενο την εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης για την ονομασία των Σκοπίων. Η σύσκεψη πραγματοποιήθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο, με τον τότε πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή επικεφαλής και τη συμμετοχή του πρωθυπουργού Κώστα Μητσοτάκη, του πρόεδρου του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου, της πρόεδρου του ΣΥΝ Μαρίας Δαμανάκη και της ΓΓ του ΚΚΕ Αλέκας Παπαρήγα.

Ο τότε υπουργός Εξωτερικών Αντώνης Σαμαράς ενημέρωσε τους πολιτικούς αρχηγούς για την προωθούμενη από την Πορτογαλία λύση, που ήταν η πρόταση για μετονομασία του κράτους σε «Νέα Μακεδονία». Παρουσιάστηκαν επτά αντιπροτάσεις, μεταξύ των οποίων και το κλείσιμο των συνόρων με τη γείτονα χώρα.

Στην ερώτηση ωστόσο του Κωνσταντίνου Καραμανλή αν η πρόταση αυτή απηχούσε τις κυβερνητικές θέσεις ή ήταν προσωπική άποψη του κ. Σαμαρά, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης απάντησε αρνητικά. Ο κ. Σαμαράς αποχώρησε και η σύσκεψη συνεχίστηκε σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών.

Στην ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά τη σύσκεψη αναφέρεται ότι συμφώνησαν – πλην του ΚΚΕ – να μην χρησιμοποιηθεί στην ονομασία ο όρος «Μακεδονία».

«Η πολιτική ηγεσία της χώρας, με εξαίρεση το ΚΚΕ, συμφώνησε ότι η Ελλάδα θα αναγνωρίσει το ανεξάρτητο κράτος των Σκοπίων μόνο εάν τηρηθούν και οι τρεις όροι που έθεσε η ΕΟΚ στις 16 Δεκεμβρίου του 1991, με την αυτονόητη διευκρίνιση ότι στο όνομα του κράτους αυτού δεν υπάρχει η λέξη Μακεδονία».

Ποιο ήταν το Παμμακεδονικό Συλλαλητήριο του 1992;

Στις 14 Φεβρουαρίου 1992, ημέρα Παρασκευή τότε, διοργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη το μεγαλύτερο συλλαλητήριο διαμαρτυρίας για την ονομασία των Σκοπίων. Μέρες πριν οι τοπικές εφημερίδες έγραφαν για τις ετοιμασίες που γίνονταν.

Χιλιάδες κόσμου κάλυψαν το παραλιακό μέτωπο της Θεσσαλονίκης και διαμαρτυρήθηκαν για τη χρήση του όρου Μακεδονία από τα Σκόπια. Σύμφωνα με τους διοργανωτές, η συμμετοχή έφτασε τα 1.000.000 άτομα.

Κεντρικοί ομιλητές ήταν ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Παντελεήμων, ο δήμαρχος Βέροιας Ανδρέας Βλαζάκης, και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκη, Κωνσταντίνος Κοσμόπουλος. Την ώρα των ομιλιών αφέθηκαν εκατοντάδες περιστέρια στον ουρανό.

Τι έγινε στη Σύνοδο Κορυφής στο Βουκουρέστι τον Απρίλιο του 2008;

Στις 3 Απριλίου του 2008, ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής μιλώντας στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, εξέφρασε τη θέση ότι μπορεί να γίνει δεκτή η σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό, για όλες τις χρήσεις. Η ονομασία θα ίσχυε erga omnes, έναντι όλων.

Τα Σκόπια επιθυμούσαν διακαώς να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, το θέμα της ονομασίας όμως παρέμενε σε εκκρεμότητα, ενώ η ελληνική κυβέρνηση είχε διαμηνύσει ότι θα ασκήσει βέτο στη ένταξη, λόγω ονόματος.

Στο επίσημο δείπνο εργασίας, ο Κώστας Καραμανλής ξεκαθάρισε ότι η Πγδμ δεν θα μπορούσε να ενταχθεί αφού δεν είχε αμοιβαία αποδεκτή λύση στο θέμα της ονομασίας.

Τις ελληνικές θέσεις στήριξαν η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία

Ποιος ήταν ο Κίρο Γκλιγκόροφ που συνδέθηκε με το θέμα της ονομασίας;

Το όνομά του πρώτου προέδρου μετά την κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας συνδέθηκε με το Σκοπιανό και έγινε πασίγνωστο στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’90.

Ήταν ο πρώτος εκλεγμένος πρόεδρος της πΓΔΜ από το 1991 έως το 1999.

Εμφανιζόταν ως μετριοπαθής για το θέμα της ονομασίας, ωστόσο πολλοί θεωρούν ότι αυτό ήταν προσχηματικό.

Αίσθηση προκάλεσε το βίντεο που προβλήθηκε μετά το θάνατό του το 2012, το οποίο ήταν «απαγορευμένο» τα Σκόπια. Τι λέει ο Κίρο Γκλιγκόροφ σε αυτό το βίντεο; Ότι οι Σκοπιανοί είναι Σλάβοι και δεν έχουν σχέση με το Μεγαλέξανδρο.

Ποια ονόματα είχαν κατά καιρούς προταθεί;

Από το «Νέα Μακεδονία» (Novomacedonia) που πρότεινε το 1992 η η πορτογαλική προεδρία της Ε.Ε., δια του Ζοάο Πινέιρο μέχρι το Δημοκρατία της Μακεδονίας του Βαρδάρη που φέρεται να είπε ο Μάθιου Νίμιτς στη Νέα Υόρκη προς τις δυο πλευρές, έχουν ακουστεί πολλά ονόματα, επίσημα και ανεπίσημα.

Μεταξύ αυτών τα Σλαβομακεδονία, Μακεδονία των Σκοπίων, Άνω Μακεδονία, Συνταγματική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Ανεξάρτητη Δημοκρατία της Μακεδονίας, Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας, Νέα Δημοκρατία της Μακεδονίας, «Novamakedonski» (στα Κυριλλικά).

Επίσης «Βαρντάρσκα Ματσεντόνιγια», Βαρντάρσκα (η σλάβικη ονομασία των Σκοπίων).

Ο Μάθιου Νίμιτς φέρεται στις 18 Ιανουαρίου 2018 να πρότεινε τα εξής: Nova Makedonija, Severna Makedonija, Gorna Makedonija, Vardarska Makedonija και Makedonija (Skopje).

Πότε επικράτησε η ονομασία FYROM;

Στις 23 Ιανουαρίου 1993 τα Σκόπια υποβάλουν επίσημα αίτημα ένταξης στον ΟΗΕ με την ονομασία «Republic of Macedonia»

Τελικά, με την απόφαση 817/1993 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η χώρα έγινε δεκτή ως μέλος των Ηνωμένων Εθνών με την προσωρινή ονομασία «Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας» και την παραίνεση να συνεχίσει από κοινού με την Ελλάδα τις προσπάθειες επίλυσης των διαφορών σε σχέση με την ονομασία.

Φυσικά, καταχρηστικά τα Σκόπια εξακολουθούν να αυτοαποκαλούνται απλώς ... «Μακεδονία».

Γιατί είχε βουρκώσει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής το 1992;

Μία στιγμή από το Σκοπιανό που έμεινε στην ιστορία ήταν όταν το 1992 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, πηγαίνοντας στη Διεθνή Έκθθεση είχε ρωτηθεί για το Σκοπιανό και απαντώντας, βούρκωσε.

Πότε ελέχθη η περιβόητη φράση του Κώστα Μητσοτάκη ότι σε «10 χρόνια το όνομα θα έχει ξεχαστεί»;

Το 1993, ο Κώστας Μητσοτάκης είναι πρωθυπουργός και ΥΠΕΞ, καθώς μια σειρά ραγδαίων πολιτικών εξελίξεων έχει διαμορφώσει ένα διαφορετικό πολιτικό σκηνικό.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους, στις 13 Φεβρουαρίου 1993, είχε πει πως το όνομα δεν έχει τόση σημασία και σε δέκα χρόνια δεν θα το θυμάται κανείς. Η δήλωσε προκάλεσε ευρύτατο σχολιασμό και πυροδότησε μεγάλες αντιδράσεις. Κατοχυρώθηκε στη συλλογική μνήμη ως μια από τις γνωστότερες φράσεις του Κώστα Μητσοτάκη.