Ο μύθος του κατακλυσμού που ενέπνευσε τον Βιβλικό ίσως ήταν τα πρώτα fake news στην ιστορία (pics)

Gazzetta team
Ο μύθος του κατακλυσμού που ενέπνευσε τον Βιβλικό ίσως ήταν τα πρώτα fake news στην ιστορία (pics)
Μια νέα έρευνα ισχυρίζεται ότι οι άνθρωποι εξαπατήθηκαν από... ψευδείς ειδήσεις στον κατακλυσμό πριν από 3.000 χρόνια, που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης του Βιβλικού!

Ο πιο γνωστός μύθος κατακλυσμού (τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο) είναι, φυσικά, εκείνος του Νώε.

Είναι, ωστόσο, μόλις ένας, από τους δεκάδες, που έχουν στείλει κατά καιρούς διάφοροι θεοί, προκειμένου να τιμωρήσουν τον άνθρωπο.

Σύμφωνα με -ακόμη- έναν τέτοιο μύθο, λοιπόν, ο Βαβυλώνιος θεός Έα έστειλε μια πλημμύρα, εξαφανίζοντας την ανθρωπότητα, εκτός από τον Ουτναπιστίμ και την οικογένειά του, που έφτιαξαν μια κιβωτό γεμάτη ζώα και σώθηκαν, ενώ οι υπόλοιποι πνίγονταν.

Σας ακούγεται γνώριμο όλο αυτό; Λογικό είναι.

Διότι, η παραπάνω ιστορία -που βρίσκεται χαραγμένη στο έπος του Γκίλγκαμες, το πρώτο αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που γράφτηκε πριν από 3.000 χρόνια- ενέπνευσε την εκδοχή της Βίβλου.

Η διαφορά ανάμεσα στους δύο μύθους, όμως, σύμφωνα με τον Δρ Martin Worthington, του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, στο βιβλίο του ''Duplicity in the Gilgamesh Flood'', είναι ο τρόπος με τον οποίο κατασκευάστηκε και «φορτώθηκε» η κιβωτός.

Ο Ασσυριολόγος, με ειδίκευση στη γραμματική, τη λογοτεχνία και την ιατρική της Βαβυλωνίας, της Ασσυρίας και της Σουμερίας, Δρ Martin Worthington, ανέλυσε την ιστορία των εννέα γραμμών, που είναι χαραγμένη στις αρχαίες πλάκες και στην έρευνά του ισχυρίζεται ότι ο βαβυλωνιακός λαός εξαπατήθηκε από τον θεό Έα, σε αυτό, μάλιστα, που ο ίδιος ονομάζει ως το «πιο πρόωρο παράδειγμα ψευδών ειδήσεων»!

«Ο Έα ξεγέλασε την ανθρωπότητα, διαδίδοντας ψεύτικα νέα. Είπε στον Βαβυλώνιο Νώε, τον Ουτναπιστίμ, να υποσχεθεί στους ανθρώπους του ότι, αν τον βοηθήσουν να φτιάξει την κιβωτό, θα βρέξει τρόφιμα από τον ουρανό. Αυτό, ωστόσο, που δεν κατάλαβαν οι άνθρωποι, είναι πως το μήνυμα των εννέα γραμμών ήταν ένα τέχνασμα: Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια ακολουθία ήχων, που μπορούν να κατανοηθούν με ριζικά διαφορετικούς τρόπους. Σαν το αγγλικό ''παγωτό'' (ice cream) και το ''κραυγάζω'' (I scream).

Ενώ με το μήνυμα του, λοιπόν, ο Έα φαίνεται να υπόσχεται μια... βροχή φαγητού, η κρυμμένη σημασία του προειδοποιεί για τον κατακλυσμό», τονίζει ο Δρ Worthington και συνεχίζει: «Μόλις κατασκευαστεί η κιβωτός, ο Ουτναπιστίμ και η οικογένειά του επιβιβάζονται και επιβιώνουν, όπως και αρκετά θηλαστικά ζώα. Όλοι οι άλλοι πνίγονται. Σε αυτό, το πολύ πρώιμο επεισόδιο, σε μυθολογικό χρόνο, άρχισε, πιστεύω, η χειραγώγηση των πληροφοριών μέσω της γλώσσας. Μπορούμε να πούμε ότι είναι το πρώτο παράδειγμα διάδοσης ψευδών ειδήσεων».

Το κλειδί για αυτήν τη διαπίστωση βρίσκεται σε δύο γραμμές, οι οποίες μπορούν να ερμηνευτούν με διαφορετικούς τρόπους: "ina šēr (-) kukkī" και "ina lilâti ušaznanakkunūši šamūt kibāti".

Η θετική ερμηνεία, μεταφράζει ο Worthington, λέει στους ανθρώπους ότι «κατά την αυγή θα υπάρξουν kukku-cakes (σ.σ. ένα είδος αρχαίου κέικ) και το βράδυ θα βρέξει σιτάρι». Ωστόσο, υπάρχει και αρνητικό πρόσημο στην ίδια φράση. Ο Δρ Worthington σημειώνει ότι θα μπορούσε να ερμηνευτεί και ως εξής: «Κατά την αυγή, θα βρέξει πάνω σας σκοτάδι και το βράδυ, εξαγριωμένοι αιολικοί δαίμονες θα ρίξουν πάνω σας μια καυτή βροχή, με ψιχάλες μεγάλες όσο ένας σπόρος σιταριού».

Οι άνθρωποι φαίνεται ότι κράτησαν την πρώτη, κυριολεκτική εκδοχή. Και θεωρώντας ότι θα βρέξει... τούρτες, βοήθησαν τον Ουτναπιστίμ να κατασκευάσει την κιβωτό του με τα ζώα.

«Ο Έα, ξεκάθαρα, είναι ένας λόγιος, που μπορεί να συμπιέσει πολλαπλές έννοιες σε μία και μόνο φράση», δήλωσε ο Worthington. Βασικά, η συνέπεια της λανθασμένης ερμηνείας ήταν ο θάνατος ολόκληρης της ανθρωπότητας. Το κόλπο πέτυχε.

Εκτός από τις προφανείς ομοιότητες στις ιστορίες, ο θεός του έπους του Γκίλγκαμες έχει διαφορετικά κίνητρα από τον θεό της Βίβλου.

«Οι Βαβυλώνιοι θεοί επιβιώνουν μόνο επειδή τους τροφοδοτούν οι άνθρωποι», εξηγεί ο Worthington και καταλήγει: «Αν η ανθρωπότητα είχε εξαλειφθεί, οι θεοί θα είχαν λιμοκτονήσει. Ο θεός Έα χειρίζεται εξαίσια τη γλώσσα και παραπλανά τους ανθρώπους, για να εξυπηρετήσει το δικό του συμφέρον».