Τελικά πόσο ωφελεί μια χώρα η διεξαγωγή Ολυμπιακών Αγώνων;

Στην ακαδημαική έρευνα με τίτλο «Going for the Gold: The Economics of the Olympics» οι Robert Baade και Victor Matheson συλλέγουν στοιχεία από ακαδημαϊκές, δημοσιογραφικές και άλλες δημόσιες πηγές που εκτιμούν τα κόστη και τα κάθε είδους οφέλη από τη διοργάνωση των Αγώνων. Όπως και σε κάθε μεγάλο γεγονός, είναι δύσκολο να υπάρξει μια αντικειμενική εικόνα εξόδων και εσόδων, αλλά το γενικό συμπέρασμα είναι ένα: Τα κόστη υπερκαλύπτουν τα οφέλη. Ας δούμε συνοπτικά πόσο κοστίζει μια Ολυμπιάδα.

Υποψηφιότητα

Αν η κατάθεση μιας υποψηφιότητας ήταν ιστορία με πρωταγωνιστή τον Σκρουτζ Μακ Ντακ, θα λέγαμε εύκολα πως ο κάθε φάκελος κοστίζει ακόμα και εκατοντάδες απιθανικομμύρια. Συγκεκριμένα, κάθε χώρα που καταθέτει υποψηφιότητα για τη διεξαγωγή αγώνων, δεσμεύεται να κατασκευάσει εντυπωσιακά στάδια, να βελτιώσει κατά πολύ το δίκτυο των μεταφορών της να δημιουργήσει ένα μικρό αρχιτεκτονικό θαύμα, προκειμένου να εντυπωσιάσει τη Διεθνή Επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων. Προαπαιτούμενο σε κάθε υποψηφιότητα είναι η πρόληψη για τη στέγαση τουλάχιστον 15.000 αθλητών και μελών Ολυμπιακών αποστολών (Minimum 40.000 δωμάτια).

Αnd the winner is…

Η πόλη με τη πιο εντυπωσιακή υποψηφιότητα, που παρουσιάζει τη πιο αστρονομικά δαπανηρή μελέτη για την κατασκευή ή/και βελτίωση εγκαταστάσεων, είναι συνήθως εκείνη που θα πάρει τους Αγώνες. Στη συνέχεια η διοργανώτρια θα πρέπει να δαπανήσει δισεκατομμύρια δολάρια για να κατασκευάσει μεταφορικά έργα, έργα διαμονής ή αθλητικές εγκαταστάσεις για τη διεξαγωγή Ολυμπιακών αθλημάτων. Το συνολικό κόστος μόνο για την κατασκευή έργων υποδομής ανέρχεται μεταξύ 5 και 15 δισεκατομμυρίων, όπως φαίνεται και στο παρακάτω πίνακα.

Τα Οφέλη

Μετά τις -τεράστιες- δαπάνες για τη διεξαγωγή των Αγώνων, πότε αρχίζει να ωφελείται μια διοργανώτρια χώρα; Τα κέρδη συνήθως προέρχονται από την προπώληση των εισιτηρίων και από τις χορηγίες, ενώ οι οργανωτικές επιτροπές λαμβάνουν και ένα ποσοστό από τη πώληση των δικαιωμάτων των τηλεοπτικών μεταδόσεων. Αυτά τα κέρδη δεν είναι καθόλου «μικρά», αλλά συνήθως δεν καταφέρνουν να ισοσκελίσουν τις δαπάνες. Για παράδειγμα, οι Χειμερινοί Αγώνες του Vancouver (2010) είχαν $1,5 δισεκατομμύρια άμεσα κέρδη και εκείνοι του Λονδίνου είχαν $3,3 δισεκατομμύρια. Σε κάθε περίπτωση, πολύ λιγότερα από τα αντίστοιχα κόστη.

Ναι, αλλά δεν υπάρχουν μακροπρόθεσμα οφέλη;

Σύμφωνα με την έρευνα των Baade και Matheson τα οφέλη στα οποία προσδοκά κάθε διοργανώτρια χώρα εκτείνονται από την οικονομική ανάκαμψη που φέρνει η ζήτηση για την ανοικοδόμηση ακινήτων, από την αύξηση του τουρισμού κατά τη διάρκεια των αγώνων και μετά, μέχρι και το αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον από το εξωτερικό, τη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου, αλλά και τη βελτίωση των αθλητικών υποδομών μιας χώρας. Συνήθως όμως αυτά συμβαίνουν σε μεμονωμένες περιπτώσεις και σπάνια.

Βαρκελώνη, η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα

Το 1992, η Βαρκελώνη χρησιμοποίησε τους Αγώνες για να εξελιχθεί ως ένας ελκυστικός τουριστικός προορισμός και να ξεφύγει από τη σκιά της Μαδρίτης. Τελικά η Μπαρθελόνα σημείωσε θεαματική αύξηση στην εισροή διεθνούς τουρισμού μετά τους Αγώνες, με τη Utah να αναλαμβάνει τους Χειμερινούς Αγώνες του 2002, για να βαδίσει στα βήματα της. Όμως, πολλές άλλες διοργανώτριες πόλεις, όπως το Lillehammer (1994) και το Calgary (1984) είδαν μειωμένη αύξηση του τουρισμού τους.

Εξαγωγές;

Σχετική έρευνα αναφέρει πως σε χώρες που έχουν διοργανώσει Ολυμπιακούς Αγώνες, τα επόμενα χρόνια παρατηρείται αύξηση 20% στο εξαγωγικό τους εμπόριο. Όμως η ίδια αύξηση παρατηρείται και σε χώρες που δεν έχουν διοργανώσει Αγώνες. Η ίδια η κατάθεση υποψηφιότητας, συνήθως δείχνει μια χώρα που αναζητά διεθνείς συμμαχίες και είναι πρόθυμη να κάνει ακριβά έργα υποδομής για να προσελκύσει διεθνές κεφάλαιο.

Τελικά αξίζει τον κόπο; (και τις δαπάνες)

Είναι ξεκάθαρο πως το κόστος της διοργάνωσης μιας Ολυμπιάδας υπερκαλύπτει τα όποια οφέλη, όποτε γιατί μια χώρα να μπει στο κόπο να καταθέσει υποψηφιότητα; Ένας λόγος είναι η «περηφάνια» που θα δώσει στον κάθε πολίτη η διοργάνωση, η αίσθηση πως είναι μέλος μιας «παγκόσμιας πόλης». Από την άλλη, η πρόσφατη απόσυρση τεσσάρων πόλεων (Στοκχόλμη, Οσλο, Λβιβ και Κρακοβία) από τη διεκδίκηση των Χειμερινών Αγώνων του 2022, δείχνει πως το κόστος της διεξαγωγής, μπορεί να βάλει κάτω τη κάθε περηφάνια.

Μια λύση

Ίσως η επιστροφή στο ρεαλισμό, με τη κατάθεση λιγότερο μεγαλεπίβολων προτάσεων, να είναι μια λύση. Φωτεινό παράδειγμα σε αυτή τη προσέγγιση αποτελεί το Los Angeles (1984). Μετά από μια δεκαετία γεμάτη υπερχρεωμένες διοργανώσεις, η πόλη επέμεινε περισσότερο στη χρήση ήδη υπαρχουσών εγκαταστάσεων, παρά στην κατασκευή νέων. Επίσης επιχείρησε να αποσπάσει όσο το δυνατόν περισσότερα έσοδα από χορηγίες και τηλεοπτικές μεταδόσεις. Η Ολυμπιάδα του Los Angeles ήταν μια από τις ελάχιστες κερδοφόρες της ιστορίας και το μοντέλο διεξαγωγής της, μάλλον θα επαναληφθεί σύντομα στο μέλλον.

Πηγή: rise.gr