Μετά το Brexit o ευρωπαϊκός Νότος βάζει φωτιά στην ΕΕ

• Γερμανικές βολές στην Ισπανία με φόντο τη Γαλλία
• Το ΔΝΤ, ο Σόιμπλε και το πορτογαλικό έλλειμμα
• Η τραπεζική κρίση στην Ιταλία και το φάντασμα του bail-in

Τη στιγμή που η Ευρώπη επιχειρεί να επουλώσει τις πληγές που άνοιξε το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος και να διαχειριστεί την αναζωπύρωση των εσωτερικών αντιφάσεων του εγχειρήματος της ενοποίησης, ο ευρωπαϊκός Νότος φαίνεται ότι θα προκαλέσει νέους τριγμούς στο οικοδόμημα της Ένωσης.

Τα πάλαι ποτέ «success stories» της Ισπανίας και της Πορτογαλίας βρίσκονται για ακόμη μία φορά εκτός στόχων αναφορικά με το δημόσιο έλλειμμα, με το Βερολίνο να ασκεί έντονη πίεση στην Κομισιόν να προχωρήσει στην επιβολή κυρώσεων για πρώτη φορά στην ιστορία, προκειμένου να αποκατασταθεί η αξιοπιστία του Συμφώνου Σταθερότητας. Εν τω μεταξύ, ο Ματέο Ρέντσι στην Ιταλία επιχειρεί να σταθεροποιήσει τις συνέπειες που είχε η απόφαση του Brexit στο τραπεζικό σύστημα της χώρας που βρίσκεται ήδη «στο όριο». Επιχειρεί να παρακάμψει μια ενδεχόμενο εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για το «bail-in», προτείνοντας ένα φιλόδοξο σχέδιο κρατικής ενίσχυσης των τραπεζών συναντώντας και πάλι την αντίδραση του Βερολίνου. Ενδεικτική της κατάστασης που επικρατεί στα γραφεία υψηλόβαθμων αξιωματούχων των Βρυξελλών είναι η διαρροή που έγινε το απόγευμα της Πέμπτης, σύμφωνα με την οποία η ΕΕ ανησυχεί για την κατάσταση της ιταλικής, της ισπανικής και της πορτογαλικής οικονομίας.

Για ακόμη μία φορά στην πρόσφατη ιστορία της Ένωσης, οι χώρες του Νότου προκαλούν νέες αντιπαραθέσεις με το Βορά για το θέμα τηςσκοπιμότητας της άτεγκτης εφαρμογής των ευρωπαϊκών κανόνων σε καιρούς κρίσης.

Γερμανικές βολές στην Ισπανία με φόντο τη Γαλλία

Αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο κυρώσεων από την Κομισιόν θα βρεθεί τον επόμενο μήνα η όποια νέα κυβέρνηση προκύψει στην Ισπανία για τη μη τήρηση των στόχων για το έλλειμμα που προβλέπει το Σύμφωνα Σταθερότητας. Σημειώνεται πως τον Ιούνιο, η Κομισιόν είχε αναβάλει τη λήψη της σχετικής απόφασης της, διευκολύνοντας τον ισπανό πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι, καθώς η χώρα ήταν σε προεκλογική περίοδο. Μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος των ισπανικών εκλογών, η Κομισιόν έσπευσε να συγχαρεί τον Μαριάνο Ραχόι, καθώς η νίκη του Λαϊκού Κόμματος στην Ισπανία έγινε αντιληπτή από την ΕΕ ως αποφυγή μιας νέας κρίσης στο Νότο.

Παρά τα καλά λόγια ωστόσο το πρόβλημα με το έλλειμμα της χώρας φαίνεται ότι είναι σοβαρό. Το γεγονός ότι αυτό παρέμεινε στο 5,1% το 2015 καθιστά μάλλον απίθανο το ενδεχόμενο να πέσει κάτω από το3% το 2016.

Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο δημοσιογράφος Jacobo de Regoyos του corner.eu, πολλοί από τους επιτρόπους αλλά και το Βερολίνο θεωρούν πως η Κομισιόν θα πρέπει να προχωρήσει στην επιβολή των κυρώσεων προς τη Μαδρίτη, προκειμένου να αποκατασταθεί ηαξιοπιστία του συμφώνου Σταθερότητας.

Ενδεικτική της κατάστασης που επικρατεί στο εσωτερικό της Ένωσης και των νέων τριβών που δημιουργεί ο ευρωπαϊκός Νότος είναι η ανοιχτή κριτική που άσκησε ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Β.Σόιμπλε προς τον Ζ-Κ Γιούνκερ για το γεγονός ότι ανέβαλε την λήψη της σχετικής απόφασης για το ισπανικό έλλειμμα. Όπως είπε, η μη τήρηση των κανόνων υπονομεύει την εμπιστοσύνη και συμβάλλει στην άνοδο του ευρωσκεπτικισμού.

Όπως εκτιμά ο de Regoyos, όταν ο Βοράς κατηγορεί το Νότο για τα ελλείμματα, στο βάθος βρίσκεται πάντοτε η Γαλλία. Μια «τιμωρία» προς τη Μαδρίτη θα είναι προμήνυμα κινδύνου για το Παρίσι.

Το ΔΝΤ, ο Σόιμπλε και το πορτογαλικό έλλειμμα

Σοβαρά προβλήματα ωστόσο αντιμετωπίζει και η Πορτογαλία, με το ΔΝΤ να προχωρά στη μείωση των προβλέψεων για την ανάπτυξητης οικονομίας το 2016, τονίζοντας ότι δεν αποκλείεται να προκύψει ανάγκη για πρόσθετα μέτρα, πως οι επενδύσεις και οι εξαγωγές έχουν επιβραδυνθεί και ότι μπορούν να δεχθούν περαιτέρω χτύπημα από την αβεβαιότητα που επικρατεί στις αγορές.

Με βάση τα συμπεράσματα της αποστολής του Ταμείου στην χώρα της Ιβηρικής, το ΑΕΠ της Πορτογαλίας προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 1% φέτος. Το Μάρτιο το ΔΝΤ προέβλεπε ότι το πορτογαλικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 1,4%. Η βραδύτερη ανάπτυξη ενδεχομένως νακαταστήσει ανέφικτους τους δημοσιονομικούς στόχους της χώρας και συγκεκριμένα τον στόχο για τη μείωση του ελλείμματος στο 2,2% του ΑΕΠ έναντι 4,4% το 2015. Το Ταμείο ως αποτέλεσμα, τονίζει την αναγκαιότητα λήψης πρόσθετων μέτρων, μέσω της περαιτέρω μείωσης των δαπανών. Δίχως τη λήψη αυτών των μέτρων, τονίζει το ΔΝΤ, το έλλειμμα θα φθάσει στο 3% του ΑΕΠ.

Σε απάντησή του, το υπουργείο Οικονομικών της χώρας εμμένει στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, δηλώνοντας βέβαιο ότι το έλλειμμα θα υποχωρήσει κάτω του ευρωπαϊκού ορίου του 3%. Σημειώνεται πως η αριστερή κυβέρνηση της Πορτογαλίας επιχειρεί από το 2015 νααναστρέψει τις πολιτικές λιότητας των προκατόχων της, με ένα σχέδιο τόνωσης της ζήτησης.

Στη αντιπαράθεση είχε σπεύσει να συμμετάσχει νωρίτερα και ο ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Β. Σόιμπλε, καλώντας τη χώρα να τηρήσει τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες, υπογραμμίζοντας ότι στην περίπτωση που ζητηθεί νέο πρόγραμμα διάσωσης, οι όροι θα είναι σκληροί.

«Η Πορτογαλία θα κάνει μεγάλο λάθος εάν δεν τηρήσει τις δεσμεύσεις της» είπε ο Σόιμπλε σε συνέντευξη Τύπου στο Βερολίνο. «Θα πρέπει να αιτηθεί νέο πρόγραμμα, αλλά οι όροι θα είναι σκληροί και αυτό δεν είναι προς το συμφέρον της χώρας», πρόσθεσε. Απαντώντας ωστόσο σε ερώτημα δημοσιογράφων ξεκαθάρισε πως εάν η χώρα τηρήσει τους ευρωπαϊκούς κανόνες δεν θα χρειαστεί νέο πρόγραμμα.

Η Πορτογαλία επιμένει πως θα είναι εντός των στόχων για το έλλειμμα φέτος που είναι στο 2.2% του ΑΕΠ -το μισό σε σχέση με πέρυσι- και ότι δεν θα χρειαστούν νέα μέτρα. Όπως δήλωσε το υπουργείο Οικονομικών της χώρας εργάζεται για την επιτύχει τους στόχους και ότι δεν ζητά νέο πακέτο διάσωσης.

Η τραπεζική κρίση στην Ιταλία και το φάντασμα του bail-in

Το βρετανικό δημοψήφισμα είχε σοβαρές συνέπειες και στις ήδη ταλαιπωρημένες ιταλικές τράπεζες. Μετά τις μεγάλες απώλειες που υπέστησαν, ο πρωθυπουργός Ρέντσι ανακοίνωσε την πρόθεση του να τις στηρίξει με κρατικά κεφάλαια, κατά παράβαση των ευρωπαϊκών κανόνων για το «bail-in», υποστηρίζοντας ότι το Brexit συνιστά μια έκτακτη κατάσταση η οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με επίσης έκτακτα μέτρα.

Τα πλάνα του κ. Ρέντσι συνάντησαν ωστόσο για ακόμη μία φορά την έντονη γερμανική αντίδραση με την Α. Μέρκελ να ξεκαθαρίζει στη Σύνοδο Κορυφής πως «δεν μπορεί να ξαναγράφουμε τους κανόνες της ΕΕ κάθε δύο χρόνια». Η Ρώμη επιμένει ότι στην περίπτωση του δικού της τραπεζικού συστήματος το οποίο περιλαμβάνει πάνω από 200 εκατομμύρια «μη εξυπηρετούμενων δανείων» δεν πρέπει να εφαρμοστούν οι κανόνες του bail-in δεδομένου ότι η κατάσταση αποτελεί ένα συνολικότερο ρίσκο για την ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε πάντως την Κυριακή το «πράσινο φως» στην Ιταλία να χρησιμοποιήσει κρατικές εγγυήσεις για την δημιουργία ενός προληπτικού προγράμματος στήριξης των ιταλικών τραπεζών, σύμφωνα με όσα ανέφερε εκπρόσωπος του εκτελεστικού βραχίονα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ίδια πρόσθεσε πως το πρόγραμμα εγκρίθηκε με βάση τους κανονισμούς του μπλοκ για την κρατική ενίσχυση σε περιόδους έκτακτων κρίσεων.

Όπως μεταδίδει η WSJ, η εκπρόσωπος ανέφερε πως το πρόγραμμα στήριξης της ρευστότητας περιλαμβάνει την έκδoση ως και 150 δισ. ευρώ κρατικών εγγυήσεων. Στο πρόγραμμα θα συμπεριληφθούν μόνο οι τράπεζες που είναι φερέγγυες.

Οι ιταλικές τράπεζες έχουν χάσει το 50% της κεφαλαιοποίησης τους από την αρχή του έτους, καθώς οι επενδυτές φοβούνται την έκθεση των τραπεζικών ιδρυμάτων στα προβληματικά δάνεια. Καλά πληροφορημένη πηγή δήλωσε στη WSJ ότι η ιταλική κυβέρνηση ελπίζει να χρησιμοποιήσει το πρόγραμμα στήριξης της ρευστότητας για να περιορίσει τον πανικό των επενδυτών και μια ενδεχόμενη φυγή καταθέσεων.

Το άλλο σκέλος του σχεδίου Ρέντσι πάντως που προβλέπει άμεση κεφαλαιακή τόνωση του ιταλικού τραπεζικού συστήματος κατά 40 δισ. δολάρια, εξακολουθεί να απορρίπτεται από το Βερολίνο.

Πηγή: thetoc.gr