Το φαινόμενο με τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα

Το ένα στα τέσσερα προσφυγόπουλα, τα οποία έφθασαν μέσα στο 2015 στη χώρα μας, ήταν ορφανά ή ασυνόδευτα! Στη συγκλονιστική διαπίστωση κατέληξε, κατόπιν έρευνας, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, σε μια λεπτομερή απεικόνιση της μεγαλύτερης πρόκλησης που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη.

Τα αριθμητικά στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα προκαλούν σοκ.

Από τα 1,2 εκατομμύρια πρόσφυγες οι οποίοι έφθασαν στην Ευρώπη μέσα στο 2015, το 30% εξ αυτών – περίπου 368.000 – ήταν παιδιά. Αριθμός υπερδιπλάσιος από τον αντίστοιχο αριθμό το 2014 και πενταπλάσιος (!) από τα προσφυγόπουλα στην Ευρώπη το 2012.

Αλλά το πιο τραγικό στοιχείο της καταγραφής ήταν πως, από το σύνολο των αυτών των παιδιών, σχεδόν 100.000 ακολούθησαν τον επικίνδυνο δρόμο της προσφυγιάς μόνα τους, χωρίς κανέναν από τους γονείς τους ή συγγενείς.

Τα περισσότερα από αυτά κατάγονται από τη Συρία και ακολουθούν κατά σειρά παιδιά από το Αφγανιστάν και το Ιράκ. Αυτές οι τρεις εθνικότητες αντιπροσωπεύουν το 60% των παιδιών τα οποία αιτήθηκαν άσυλο σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα, μέσα στο 2015.

Σε απόλυτους αριθμούς η Γερμανία υποδέχθηκε τον μεγαλύτερο αριθμό παιδιών - προσφύγων, παρέχοντας άσυλο σε περισσότερα από 137.000 το 2015. Σε ποσόστωση βάσει του πληθυσμού τής κάθε χώρας, πρώτη χώρα υποδοχής και παροχής ασύλου σε προσφυγόπουλα ήταν η Σουηδία (περίπου 36.000 παιδιά).

Τα μισά από τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα κατάγονταν από το Αφγανιστάν, και ένα στα επτά παιδιά προέρχονταν από τη σπαρασσόμενη από τον εμφύλιο πόλεμο Συρία και ακολουθούν παιδιά από την Ερυθραία και το Ιράκ. Όσον αφορά το 2016, από τους περίπου 185.000 πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν φθάσει στην Ευρώπη από τα παράλια της Μικράς Ασίας και τη Λιβύη, το 35% (64.750) είναι παιδιά.

Μια φράση κλισέ στα δημοσιογραφικά γραφεία αναφέρει ότι «οι αριθμοί λένε πάντα την αλήθεια». Μόνο που η πραγματικότητα στα αθώα μάτια των παιδιών που χάνονται κατά τη διάρκεια της διαδρομής στο σκοτεινό μονοπάτι της προσφυγικής κρίσης μπορεί να αποτυπωθεί μόνο μέσα από τις ιστορίες που αφηγούνται τα πιο τυχερά από αυτά.

Όσα, δηλαδή, κατόρθωσαν μέσα από κακουχίες και θανάσιμους κινδύνους είτε να φθάσουν στον τελικό τους προορισμό και να επανενωθούν με κάποιο στενό συγγενικό τους πρόσωπο είτε να βρουν κατάλυμα – κάποια σε ένα ζεστό κρεβάτι ενός ξενώνα φιλοξενίας και κάποια άλλα, λιγότερα τυχερά, στο υγρό κελί ενός ημιυπόγειου κρατητηρίου...

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας, ο αριθμός των ασυνόδευτων παιδιών που έφθασαν στην Ελλάδα το 2015 υπολογίζεται περίπου στα 10.000. Ο πραγματικός αριθμός εκτιμάται τουλάχιστον 10 φορές μεγαλύτερος, αγγίζοντας τα 100.000 προσφυγόπουλα.

Στη συντριπτική τους πλειονότητα τα παιδιά που ταξιδεύουν μόνα είτε σε μικρές παρέες είναι αγόρια, ηλικίας μεταξύ 12 και 16 χρόνων, με χώρες καταγωγής το Αφγανιστάν, τη Συρία, το Ιράκ και το Ιράν.

Οι πιο παρατηρητικοί μπορούν να τα συναντήσουν είτε στην πλατεία Βικτωρίας είτε στους άτυπους καταυλισμούς στο λιμάνι του Πειραιά και το Ελληνικό. Μικρές παρέες νέων παιδιών, προερχόμενα τα περισσότερα από κάποια εμπόλεμη ζώνη στη Μέση Ανατολή, τα οποία έχουν διανύσει ατελείωτα χιλιόμετρα, αναζητώντας τη δική τους «Γη της Επαγγελίας».

Ελάχιστα είναι αυτά τα οποία επιλέγουν να αποκαλύψουν στις αρχές την πραγματική τους ηλικία.

Τα περισσότερα από αυτά προτιμούν να δηλώσουν ενήλικοι, ώστε να μην καταλήξουν σε κάποια δομή φιλοξενίας που θα τους στερήσει πολύτιμο χρόνο από το να συνεχίσουν το ταξίδι προς κάποια χώρα της Βόρειας Ευρώπης.

Ουσιαστικά πρόκειται για «παιδιά - φαντάσματα», που τα ονόματά τους δεν συμπεριλαμβάνονται σε καμιά καταγραφή ή λίστα για τη χορήγηση ασύλου. Είναι οι ανήλικοι που εισέρχονται παράνομα στην Ελλάδα χωρίς να συλληφθούν από τις αρχές και προσπαθούν να συνεχίσουν το ταξίδι προς κάποια χώρα της Κεντρικής ή Βόρειας Ευρώπης μέσω κυκλωμάτων των διακινητών.

Όπως παραδέχονται και στελέχη των ΜΚΟ που λειτουργούν οργανωμένες δομές - ξενώνες για τη φιλοξενία των παιδιών που φθάνουν μόνα τους στην Ελλάδα, στα περισσότερα από αυτά «βλέπεις τη λαχτάρα να συνεχίσουν το ταξίδι προς τον τελικό τους προορισμό». Έτσι, ελάχιστα είναι αυτά τα οποία παραμένουν σε κάποιον ξενώνα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τα περισσότερα φεύγουν μέσα στα πρώτα 24ωρα και λίγα είναι αυτά που συμπληρώνουν έναν μήνα παραμονής σε κάποιον χώρο προσωρινής φιλοξενίας ή είναι διατεθειμένα να υποστούν την πολύμηνη ψυχοφθόρα διαδικασία για την επανένωση με τους γονείς ή άλλο στενό συγγενικό τους πρόσωπο, που ζει σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα.

Συχνά, μετά τη δεύτερη ή τρίτη ημέρα παραμονής σε κάποιον ξενώνα, εμφανίζεται στους υπευθύνους των κέντρων φιλοξενίας κάποιος ομοεθνής των ασυνόδευτων παιδιών ο οποίος υποστηρίζει ότι είναι συγγενής ή κηδεμόνας τους παρουσιάζοντας ένα έγγραφο – αμφιβόλου γνησιότητας – το οποίο «πιστοποιεί» τα όσα υποστηρίζει.

Έτσι η τύχη πολλών προσφυγόπουλων που πέρασαν κατά καιρούς από κάποια δομή αγνοείται, αφού, από τη στιγμή που περνούν το κατώφλι της εξόδου, τα ίχνη τους χάνονται.

Τα παιδιά που αγνοούνται, μπορεί να βρίσκονται οπουδήποτε και να έχουν υποστεί οτιδήποτε: από το να χρησιμοποιούνται σε κυκλώματα επαιτείας έως να καταλήγουν θύματα σωματεμπόρων ή ακόμα χειρότερα παράνομων κυκλωμάτων εμπορίας οργάνων...

Διασφάλιση των κατοχυρωμένων δικαιωμάτων των ασυνόδευτων προσφυγόπουλων, ενίσχυση των εξειδικευμένων δομών φιλοξενίας τους και άμεση μετεγκατάσταση μεγάλου αριθμού ανηλίκων σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζητεί ο Συνήγορος του Πολίτη από τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη με αφορμή την πρόσφατη Συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας.

Με επιστολή της προς τους αναπληρωτές υπουργούς Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννη Μουζάλα, Προστασίας του Πολίτη Νίκο Τόσκα και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου, η ανεξάρτητη αρχή ζητεί αυξημένη εγρήγορση για τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ασυνόδευτων ανηλίκων, όπως αυτά κατοχυρώνονται βάσει του διεθνούς δικαίου και των δεσμεύσεων της χώρας μας. Στην επιστολή τονίζεται μεταξύ άλλων ότι:

◆ Οι ασυνόδευτοι ανήλικοι, οι οποίοι εισέρχονται στην ελληνική επικράτεια, χρειάζεται να αντιμετωπίζονται ως παιδιά - υποκείμενα δικαιωμάτων και όχι ως παραβάτες της μεταναστευτικής νομοθεσίας.

◆ Δεν επιτρέπεται απέλαση ή επαναπροώθηση ασυνόδευτου ανηλίκου, καθώς μια τέτοια ενέργεια δεν προσφέρει εγγυήσεις για την ασφάλειά του.

◆ Προσωρινός περιορισμός της ελευθερίας κίνησης των ασυνόδευτων ανηλίκων μπορεί να δικαιολογηθεί μόνο για τον ελάχιστο χρόνο που απαιτείται για την καταγραφή τους και για την αναζήτηση κατάλληλου χώρου φιλοξενίας και φροντίδας τους.

◆ Οι ανήλικοι δεν πρέπει να κρατούνται σε αστυνομικά κρατητήρια εάν δεν επαρκούν οι διαθέσιμες θέσεις σε κατάλληλες δομές φιλοξενίας, αλλά πρέπει να υπάρξει μέριμνα ώστε να μεταφέρονται, για τον απολύτως αναγκαίο χρόνο, σε χώρους φιλοξενίας προσωρινού χαρακτήρα.

◆ Χρειάζεται να λειτουργήσουν και νέες μορφές φιλοξενίας των ασυνόδευτων ανηλίκων, όπως αναδοχή, που εφαρμόζεται ευρέως στην Ευρώπη.

Πηγή: topontiki.gr