Ιστορίες του παλιού κινηματογράφου vol. 64 (pics & vids)

ME THN EΥΓΕΝΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ ΤΗΣ Bergmann Kord

Το «τσαλάκωμα» του Παπαμιχαήλ, η μοναδική συνύπαρξη με τον Σταυρίδη και η χαμένη ευκαιρία του Νικήτα Πλατή

Ήταν η πρώτη και μοναδική ταινία στην οποία πρωταγωνίστησαν ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ και ο Νίκος Σταυρίδης. Δύο κορυφαίοι έλληνες ηθοποιοί, που έχοντας τόσες διαφορές όσον αφορά στο υποκριτικό τους υπόβαθρο, δύσκολα θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ότι θα ήταν δυνατόν να συνυπάρξουν σε μια ταινία και μάλιστα ως πρωταγωνιστές. Είναι όμως από τις περιπτώσεις εκείνες που η πρώτη εκτίμηση είναι λανθασμένη. Η αναφορά είναι στην ταινία με τίτλο «Ο εξυπνάκιας», η οποία γυρίστηκε το 1966, από την Καραγιάννης-Καρατζόπουλος, σε σκηνοθεσία Κώστα Καραγιάννη. Σίγουρα δεν αποτελεί την καλύτερη ταινία των δύο αυτών ηθοποιών, ωστόσο έχει ξεχωρίσει για δύο λόγους: Πρώτα από όλα διότι ανέδειξε το ταλέντο του Παπαμιχαήλ στην κωμωδία, ένα ταλέντο όμως που ο ίδιος «αδίκησε», δεδομένου ότι δεν «επέμεινε» πολύ σε αυτό, μέσα από τις επιλογές του. Ο δεύτερος λόγος είναι το γεγονός ότι με έναν μικρό προϋπολογισμό, η ταινία έκανε εμπορική επιτυχία, αφού τη σεζόν 1966-1967 που προβλήθηκε, έκοψε 365.488 εισιτήρια και ήρθε στην 9η θέση ανάμεσα στις 117 ταινίες της σεζόν. Κι όλα αυτά, χωρίς την υπογραφή του Φίνου. Μαζί με τους Παπαμιχαήλ-Σταυρίδη, στην ταινία «Ο εξυπνάκιας» πρωταγωνιστούσαν ακόμα η Μαριάννα Κουράκου, ο Αλέκος Τζανετάκος, η Δέσποινα Στυλιανοπούλου, ο Νικήτας Πλατής, η Τζόλη Γαρμπή, ο Νίκος Φέρμας, ο Πέτρος Λοχαϊτης, ο Γιώργος Λουκάκης κ.α. Η Μαριάνα Κουράκου εκείνη την εποχή ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής, ωστόσο δεν κατάφερε να φτάσει τη λάμψη άλλων «αστέρων», όπως η Λάσκαρη ή η Βουγιουκλάκη, δεδομένου ότι η ίδια δεν επέμεινε στο να κάνει περισσότερες κινηματογραφικές ταινίες, επιλέγοντας άλλους καλλιτεχνικούς δρόμους. Η υπόθεση της ταινίας ήταν η εξής: Η Τζούλια (Μαριάννα Κουράκου) έχει σχέση με το Μίλτο (Δημήτρη Παπαμιχαήλ) εδώ και πολλά χρόνια, αλλά κρατά τη σχέση της κρυφή από τον πατέρα της (Νίκος Σταυρίδης) επειδή ο Μίλτος δεν έχει δουλειά και φοβάται πως ο πατέρα της, Σωκράτης, θα τον απορρίψει. Παράλληλα, επειδή ο Σωκράτης ήθελε να την παντρέψει με τον Τζίνο (Αλέκος Τζανετάκος), ο οποίος ήταν γιος του συνεταίρου του Πάνου (Νικήτας Πλατής). Ο Σωκράτης όμως ήταν έξαλλος με τους «έξυπνους» υπαλλήλους του, που του δημιουργούν συνεχώς προβλήματα και αναζητά έναν «βλάκα» για την δουλειά του. Ο Βασίλης (Πέτρος Λοχαϊτης) θα του βρει έναν «βλάκα», τον Μίλτο, ο οποίος θα γίνει απαραίτητος στον Σωκράτη.

Σεναριακές εμμονές, αλλά και πολύ χιούμορ

Πραγματικά είναι πολύ ενδιαφέρουσα η μεταμόρφωση του Παπαμιχαήλ σε «βλάκα», δεδομένου ότι ήταν ίσως η πρώτη φορά που ο μεγάλος αυτός ηθοποιός δέχονταν να «τσακαλώσει» τόσο τον εαυτό του, λαμβάνοντας ένα μεγάλο ρίσκο. Ρίσκο που γίνονταν ακόμα μεγαλύτερο από τη στιγμή που το «πείραμα» αυτό λάμβανε χώρα όχι κάτω από την ποιοτική ασφάλεια της Finos Film, αλλά μιας άλλης εταιρείας, η οποία ήταν ίσως η δεύτερη καλύτερη, αλλά σίγουρα δεν ήταν Finos Film. Ωστόσο, το ρίσκο του βγήκε, αφού τόσο ο ίδιος, όσο και οι συμπρωταγωνιστές του, έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό, με την μαεστρική σκηνοθετική καθοδήγηση του Κώστα Καραγιάννη. Η ερμηνεία του Παπαμιχαήλ στις σκηνές που υποδύεται τον «βλάκα», με τα ασουλούπωτα κουστούμια, τις στραβές γραβάτες και την τεχνητή αμηχανία, παρουσιάζει ενδιαφέρον. Σίγουρα πάντως μερίδιο ευθύνης είχε και το ίδιο το σενάριο, το οποίο ουσιαστικά αποτελούσε κινηματογραφική διασκευή του θεατρικού έργου των Πολύβιου Βασιλειάδη και Νίκου Τσιφόρου, «Ένας έξυπνος βλάκας». Ήταν ένα ευρηματικό σενάριο, που παρά τις υποκριτικές υπερβολές και αφέλειες στις οποίες οδηγούσε ενίοτε τους ηθοποιούς, ήταν νευρώδες, με πολύ χιούμορ και έξυπνες ατάκες. Όσον αφορά στον Νίκο Σταυρίδη, κινείται στα γνώριμα υψηλά ερμηνευτικά επίπεδα, κρατώντας γερά τα «γκέμια» της ταινίας, κάτι που δεν έθεσε σε αμφισβήτηση ούτε η πολύ καλή ερμηνεία του Παπαμιχαήλ. Πολύ καλός ο Αλέκος Τζανετάκος, στο γνώριμο ρόλο του «καρπαζοεισπράκτορα», εξαιρετικός ο Νίκος Φέρμας στο ρόλο του ταβερνιάρη, ωστόσο η απογοήτευση έρχεται από τον Νικήτα Πλατή, ο οποίος παραμένει χωρίς νεύρο, μακριά από τον καλό του εαυτό, μη βοηθούμενος σαφώς από τον ρόλο του, ο οποίος είναι απελπιστικά μονότονος, χωρίς εξάρσεις. Η σεναριακή εμμονή που θέλει κάθε τι που συμβαίνει γύρω του, να μετατρέπεται από τον ίδιο σε συζήτηση για φαγητό, κουράζει πολύ και δείχνει και ένδεια χιούμορ. Κάτι ωστόσο, που δεν λείπει από την ταινία στο σύνολό της. Στα ισχυρά ατού του έργου «Ο εξυπνάκιας» ήταν η εμφάνιση του Γιώργου Ζαμπέτα και οι τραγουδιστικές ερμηνείες της Βίκυς Μοσχολιού και του Πάνου Τζανετή, οι οποίοι εκείνη την εποχή γνώριζαν τεράστια επιτυχία. Η μουσική της ταινίας ήταν του Γιώργου Κατσαρού.

Η αφελής λογοκρισία της χούντας, οι σεναριακές υπερβολές και ο «νέος» Βουτσάς της δεκαετίας του 70’

Το 1971 η χώρα στέναζε κάτω από τη μπότα τη δικτατορίας των συνταγματαρχών, η ελευθεροτυπία υπήρχε απλά ως λέξη στο ελληνικό λεξικό και κάθε καλλιτεχνική δημιουργία για να βγει «στον αέρα» περνούσε από τη λογοκρισία. Ωστόσο δεν ήταν λίγες οι φορές που οι καλλιτέχνες κατάφερναν μέσα από τα φαινομενικά αθώα δημιουργήματά τους, να περνούν και μηνύματα ελευθερίας. Άλλοτε εύστοχα και άλλοτε όχι. Το 1971 λοιπόν, ο κινηματογραφικός οργανισμός Καραγιάννης-Καρατζόπουλος γυρίζει την ταινία με τίτλο «Εθελοντής στον έρωτα», με πρωταγωνιστές τον Κώστα Βουτσά, την Έλενα Ναθαναήλ και τον Νίκο Ρίζο. Στο τέλος της ταινίας αυτής ακούγεται...ο ύμνος του ΕΑΜ, «καλυμμένος» σεναριακά πίσω από μια ορχήστρα που πήγε στο σπίτι του πρωταγωνιστή Βουτσά για να παίξει μουσική για τον εορτασμό των αρραβώνων του ίδιου με την Ναθαναήλ. Και είναι απορίας άξιον πως όλη αυτή η σκηνή κατάφερε να περάσει από τη λογοκρισία και να μνημονεύεται μέχρι σήμερα! Αυτό το γεγονός βέβαια, δεν είναι το μόνο που αξίζει να κρατήσει κανείς από την ταινία αυτή, το σενάριο της οποίας αποτελούσε διασκευή του ομώνυμου θεατρικού έργου των Πολύβιου Βασιλειάδη, Λάκη Μιχαηλίδη, το οποίο μια σεζόν νωρίτερα είχε ανέβει στο θέατρο Μετροπόλιταν, με πρωταγωνιστές τους Κώστα Βουτσά, Νίκο Ρίζο, Μάρω Κοντού, Νόνικα Γαληνέα και Έλσα Ρίζου. Στην κινηματογραφική μεταφορά του έργου την Μάρω Κοντού είχε αντικαταστήσει η Έλενα Ναθαναήλ και τη Νόνικα Γαληνέα η Ρίκα Διαλυνά. Άλλωστε ήταν γνωστό ότι η Γαληνέα προτιμούσε το θέατρο και απέφευγε τις κινηματογραφικές εμφανίσεις. Η υπόθεση της ταινίας ήταν η εξής: Ένας λογιστής σε ασφαλιστική εταιρεία, ο Θωμάς Ραΐζης, γνωρίζει την πανέμορφη Μίρκα, ιδιοκτήτρια μιας μπουτίκ στο Κολωνάκι, η οποία τον παρακαλεί να της κρατήσει τα λογιστικά βιβλία. Εκείνος δέχεται φυσικά, και η Μίρκα στη συνέχεια του ζητάει μια επιπλέον, ιδιάζουσα, χάρη: να προσποιηθεί τον ερωτευμένο μαζί της, μήπως και συνέλθει ο αρραβωνιαστικός της, ο οποίος τον τελευταίο καιρό «της κάνει νερά». Ο Θωμάς δέχεται να παίξει αυτό το παιχνίδι εξαιρετικά πειστικά, μέχρι που πείθεται και ο ίδιος, κι ερωτεύεται πραγματικά τη Μίρκα. Ακολούθως, σκαρώνει το ίδιο κόλπο για δικό του λογαριασμό, παριστάνοντας τον ερωτευμένο με μια πλούσια πελάτισσα της μπουτίκ (Ρίκα Διαλυνά), προκειμένου να κεντρίσει τη ζήλια της Μίρκας. Και τα καταφέρνει. Ο συνεταίρος της Μίρκας ερωτεύεται την αδελφή του Θωμά και στο τέλος την παντρεύεται, σώζοντάς την από τα νύχια ενός αετονύχη προικοθήρα. Μάλιστα, ο συνέταιρος της Μίρκας ήταν η αιτία της γνωριμίας της με τον Θωμά, όταν ο τελευταίος έδωσε αίμα σε αυτόν, μετά από κάποιο ατύχημα που είχαν ο συνέταιρος και η Μίρκα, με μηχανάκι.

Τα αντίβαρα Ρ. Διαλυνά και Μ. Κωνσταντάρα

Παρά την ενδιαφέρουσα πλοκή και το ιδιαίτερα δυνατό καστ ηθοποιών, η ταινία «Εθελοντής στον έρωτα» δεν αποφεύγει τις υπερβολές, κάτι ωστόσο που δεν ήταν σπάνιο στις ταινίες της εποχής εκείνης. Άλλωστε, από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, ο ελληνικός κινηματογράφος εισέρχονταν σε μια μεγάλη περίοδο παρακμής που κράτησε 20 και πλέον χρόνια. Η περαιτέρω διείσδυση της τηλεόρασης στα ελληνικά σπίτια, αλλά και ο κορεσμός των Ελλήνων παραγωγών και σεναριογράφων, μετά από μια εξαιρετικά ποιοτική και παραγωγική 20ετία, αυτή του 1950-1970, ήταν βασικοί παράγοντες που οδήγησαν τον ελληνικό κινηματογράφο σε βαθιά νάρκωση. Από το 1970 και έπειτα, παρά τις φωτεινές εξαιρέσεις, ήταν φανερό ότι ο τελευταίος είχε χάσει το «κέφι του». Και αυτό συμπαρέσυρε τόσο τους ηθοποιούς, όσο και τους σκηνοθέτες και σεναριογράφους. Στην ταινία «Εθελοντής στον έρωτα», ο Κώστας Βουτσάς δίνει τον καλύτερό του εαυτό και «κρατάει» σε σταθερά επίπεδα το όλο αποτέλεσμα, με την πολύτιμη βοήθεια του εξαιρετικού Νίκου Ρίζου, αλλά και της πολύ καλής και πανέμορφης Έλενας Ναθανήλ. Έξυπνοι και νευρώδεις διάλογοι, διανθισμένοι ευρηματικό χιούμορ, είναι τα δυνατά ατού της ταινίας, τα στοιχεία που την κάνουν να βλέπεται ευχάριστα και δεύτερη και τρίτη φορά. Η ατμόσφαιρα της δεκαετίας του 70’ που είναι διάχυτη τόσο στα σκηνικά, όσο και στις ενδυματολογικές προτιμήσεις των πρωταγωνιστών, είναι ένα ακόμα στοιχείο που προσέχει κανείς βλέποντας την ταινία. Ωστόσο αντίβαρο στο όλο αποτέλεσμα είναι τόσο η ερμηνεία της Ρίκας Διαλυνά, η οποία ήταν γεμάτη ακρότητες και αχρείαστους αστεϊσμούς, όσο και η αντίστοιχη της Μίτσης Κωνσταντάρα, η οποία ήταν φανερό ότι χωρίς την «ασφάλεια» του αδελφού της, Λάμπρου Κωνσταντάρα, αισθάνονταν αρκετά έξω από τα νερά της. Η σκηνοθεσία της ταινίας ήταν του Κώστα Καραγιάννη, ο οποίος σίγουρα θα μπορούσε να κάνει περισσότερα. Η μουσική ήταν του Γιώργου Ζαμπέτα, ενώ ο ίδιος εμφανίζεται να τραγουδάει, μαζί με την Λένα Σαββίδου. Άλλοι σημαντικοί ηθοποιοί που εμφανίζονται είναι η Έλσα Ρίζου, ο Σωτήρης Τζεβελέκος, ο Μανώλης Δεστούνης, η Μαίρη Φαρμάκη, η Ντίνα Τζιόβα κ.α. Η ταινία έκοψε 246.870 εισιτήρια τη σεζόν 1970-1971 που προβλήθηκε.

Περιμένουμε σχόλια, απόψεις και παρατηρήσεις στο mail μας.