Η συμμετοχή ως «αντίδοτο» για τη διαφθορά στο ποδόσφαιρο

Πριν από μερικούς μήνες το ισπανικό ποδόσφαιρο βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα της διαφθοράς, ο οποίος θρυμμάτισε την καλοστημένη βιτρίνα του clasico και της ισπανικής κυριαρχίας στην Ευρώπη. Ο Άνχελ Μαρία Βιγιάρ, πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας από το 1988, συνελήφθη μαζί με τον γιο του, τον αντιπρόεδρο και μερικά ακόμα στελέχη με κατηγορίες εξαπάτησης, υπεξαίρεσης και πλαστογράφησης εγγράφων.

Ο Βιγιάρ, ο οποίος ήταν επίσης αντιπρόεδρος σε FIFA και UEFA, πόστα από τα οποία παραιτήθηκε, παύθηκε από τα καθήκοντά του στην Ισπανία για ένα χρόνο. Ο ταμίας, Χουάν Λουίς Λαρέα, ανέλαβε χρέη προσωρινού προέδρου, χωρίς ωστόσο η Ομοσπονδία να εκκινήσει τις διεργασίες για νέες εκλογές. Στις 10 Οκτωβρίου ο Υπουργός Αθλητισμού της χώρας, Χοσέ Ραμόν Λέτε, κατέθεσε αίτημα εκλογές στην Ομοσπονδία, περιμένοντας από το αθλητικό δικαστήριο να το εγκρίνει. Αν αυτό συμβεί, ο νέος πρόεδρος κατά πάσα πιθανότητα θα εκλεγεί τον Φεβρουάριο του 2018.

Τρία χρόνια πριν το όνομά του Βιγιάρ είχε ξανά εμπλακεί σε σκάνδαλα, αφού η ηθική επιτροπή της FIFA τον είχε τιμωρήσει με πρόστιμο και επίπληξη, επειδή αρνήθηκε να συνεργαστεί στην έρευνα για την διεκδίκηση των Μουντιάλ 2018 και 2022 από την Ισπανία και την Πορτογαλία. Κατά καιρούς, το ισπανικό ποδόσφαιρο συνδέεται με αρκετά σκάνδαλα. Από φοροδιαφυγή και μεταγραφές ανηλίκων, μέχρι ύποπτες συναλλαγές και ύποπτα αποτελέσματα.

Παράλληλα, ωστόσο, υπάρχουν πρωτοβουλίες προς μια αντίθετη κατεύθυνση. Μία από αυτές είναι η FASFE, η Ομοσπονδία μετόχων και μελών του ισπανικού ποδοσφαίρου, που πορεύονται με στόχο τον μεγαλύτερη εκδημοκρατισμό και την διαφάνεια, ως τρόπο αντιμετώπισης των σκανδάλων.

Οπαδικά τραστ και socios από τη Ρεάλ και την Ατλέτικο μέχρι την την Κόρδοβα και την Σαντατέρ αποτελούν μέλη της FASFE, που οραματίζονται τον κόσμο, τη βάση δηλαδή των ομάδων να αποτελεί τον μεγαλύτερο θεματοφύλακά τους. Οι οπαδοί και οι φίλαθλοι να συμμετέχουν ενεργά στην διαδικασία λήψης αποφάσεων, αποφεύγοντας τη βραχυπρόθεσμη διαχείριση που βάζει σε κίνδυνο την επιβίωση των συλλόγων και διατηρώντας την διαφάνεια και τον κοινωνικό ρόλο. Μιλήσαμε με τον Εμίλιο Αμπεχόν, Γενικό Γραμματέα της FASFE στη Μαδρίτη, για το πρότζεκτ.

Πώς είναι η κατάσταση στο ισπανικό ποδόσφαιρο όσον αφορά τη βία και την διαφθορά; Ποια θεωρείς τα πιο σημαντικά προβλήματά του;

«Στο θέμα της βίας το πρόβλημα είναι σχετικά ελεγχόμενο σε σχέση με άλλες χώρες, αν και παραμένει ως φαινόμενο. Κυρίως σε σχέση με οπαδικά γκρουπ ρατσιστικά και μη ανεκτικά, τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν με πολιτικές πρόληψης που λείπουν σήμερα από το ποδόσφαιρό μας. Η διαφθορά είναι χωρίς αμφιβολία ένα σοβαρό ζήτημα. Πρόσφατα αποκαλύφθηκε ένα σοβαρό θέμα διαφθοράς στην Ισπανική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, το οποίο αγγίζει τον πρόεδρο Βιγιάρ (σχεδόν 30 χρόνια στη θέση αυτή), καθώςς και πολλά μέλη από το διοικητικό του σχήμα. Είναι επίσης αρκετοί οι σύλλογοι που έχουν αφανιστεί εξαιτίας παράνομων χειρισμών ή εγκλημάτων των διοικούντων τους, που στην πλειοψηφία των περιπτώσεων μένουν ατιμώρητοι».

Τι είναι η FASFE και ποια είναι τα μέλη της;

«Η FASFE είναι ένα εγχώριο δίκτυο οπαδικών τραστ και δημοκρατικών συλλόγων. Στην πραγματικότητα μετράμε 29 μέλη σε όλη τη χώρα. Στόχος μας είναι να επιτύχουμε μια διαχείριση δημοκρατική, βιώσιμη και με διαφάνεια για τις ομάδες και τα ποδοσφαιρικά όργανα. Θέλουμε ένα ποδόσφαιρο που να λαμβάνει υπόψιν τους τους οπαδούς».

Αναφέρεστε στη δημοκρατική διαχείριση ως τρόπο για την αποφυγή σκανδάλων. Μπορείς να μου αναλύσεις λίγο τη σκέψη σας;

«Εμείς πιστεύουμε ότι η μεγαλύτερη δημοκρατική συμμετοχή και διαφάνεια, η μεγαλύτερη συμμετοχή των οπαδών και των φιλάθλων στους συλλόγους και το σύστημα γενικότερα, είναι επιτακτική ανάγκη για την μάχη ενάντια στη διαφθορά στο ποδόσφαιρο. Κι αυτό γιατί μόνο έτσι μπορούν να μπουν όρια στη βραχυπρόθεσμη οπτική και στο ηθικό ρίσκο που προϋποθέτει η αδιαφανής, εγωκεντρική, εμπορική και κερδοσκοπική διαχείριση, που βλέπει τις ομάδες ως εμπορικές οντότητες».

Θα μπορούσε όμως κάποιος να απαντήσει ρωτώντας γιατί χρειάζεται να αλλάξουν τον τρόπο που διαχειρίζονται τα πράγματα ομάδες όπως η Ρεάλ, εδώ στη Μαδρίτη, ή η Ατλέτικο; Αφού έχουν επιτυχίες που ικανοποιούν το μεγαλύτερο ποσοστό του κόσμου τους...

«Η Ρεάλ Μαδρίτης και η Μπαρτσελόνα είναι ξεχωριστές περιπτώσεις από την Ατλέτικο. Οι δύο πρώτες αποτελούν οντότητες λαϊκής βάσης, στις οποίες όμως παρατηρείται, κυρίως στην περίπτωση της Ρεάλ Μαδρίτης, περιορισμός της δημοκρατίας και της διαφάνειας για χάρη μιας υπεραγοράς που έχει προχωρήσει στα παραδοσιακά θεμέλιά τους και τα έχει αντικαταστήσει με ένα παγκόσμιο πελατειακό κοινό. Εμείς λέμε ότι οι αφιθιονάδος (τα μέλη), oι ιστορικοί ιδιοκτήτες και των δύο συλλόγων, βλέπουν την επιρροή τους να μειώνεται και αυτό πρέπει να αντιστραφεί, για την απλή ισορροπία και των δύο οργανισμών, που έχουν τεράστιο κοινωνικό πεδίο. Στην περίπτωση της Ατλέτικο τα πράγματα είναι χειρότερα για τους φιλάθλους της, γιατί ο σύλλογος αναγκάστηκε να γίνει ανώνυμη εταιρεία στη δεκαετία του '90 και ο κόσμος δεν έχει καμία επιρροή στους διοικούντες, οι οποίοι συν τοις άλλοις ασκούν διοίκηση με τρόπο παράνομο, όπως αποφάνθηκε το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας μας. Σχετικά με το αν οι αθλητικές επιτυχίες είναι αρκετές για να αντικρούσουν την ανάγκη αλλαγής, εμείς θεωρούμε ότι δεν είναι. Η οικονομική και κοινωνική ισοτροροπία είναι ένα μακροπρόθεσμο περιουσιακό στοιχείο και στην πραγματικότητα αποτελεί ένα αναγκαίο συστατικό για να υπάρξει ο ο σύλλογος μακροπρόθεσμα. Η αθλητική επιτυχία είναι κάτι συγκυριακό, η οποία μπορεί να οφείλεται σε μια διαχείριση ανεύθυνη ή μη βιώσιμη, η οποία να να θέσει σε κίνδυνο την επιβίωση σε μακροπρόθεσμο πλάνο. Έχουμε δει πολλές αντίστοιχες περιπτώσεις. Από την άλλη πλευρά, η επιτυχία της Ρεάλ Μαδρίτης και της Μπαρτσελόνα παραμένει, όχι λόγω της καλής διαχείρισης, αλλά λόγω της εισοδηματικής υπεροχής απέναντι στους αντιπάλους, που κάνει οποιοδήποτε άλλο αποτέλεσμα πέραν της επιτυχίας αδύνατο. Αυτή η ανισορροπία στα έσοδα είναι κάτι που επίσης πρέπει να ξεπεραστεί για το καλό του ποδοσφαίρου μας».

Σε ποιες ομάδες ο κόσμος παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο;

«Η πλειοψηφία των επαγγελματικών συλλόγων έχoυν συγκροτηθεί σε ανώνυμες εταιρείες, επομένως ο κόσμος δεν έχει καμία επιρροή. Υπάρχουν τέσσερις, η Ρεάλ Μαδρίτης, η Μπαρτσελόνα, η Μπιλμπάο και η Οσασούνα που συνεχίζουν ως ενώσεις φιλάθλων, σύλλογοι λαϊκής βάσης. Ωστόσο, κυρίως στην Ρεάλ και σε μικρότερο επίπεδο στις άλλες τρεις, τα μέλη έχουν χάσει σημαντικό μέρος της επιρροής τους και η διοίκηση συνήθως δεν έχει να κάνει με αυτούς. Στις μη επαγγελματικές κατηγορίες, οι σύλλογοι στην πλειοψηφία τους είναι λαϊκής βάσης, ωστόσο και πάλι στους περισσότερους δεν υπάρχει συμμετοχική και δημοκρατική διαχείριση. Τα τελευταία χρόνια έχουν όμως αναδυθεί δημοκρατικές και συμμετοχικές ομάδες σε όλη τη χώρα. Είναι εκείνες που λέμε "ποδοσφαιρικές λαϊκές ομάδες". Μερικά παραδείγματα είναι η Θιουδάδ δε Μούρθια, Η Χερέθ, Η FC Ντεπορτίβο, η Ουνιόν Κλουμπ Θεαρές, η Οουρένσε, η Αφιθιονίστας δε Σαλαμάνκα, η Αθλέτικ Κλουμπ δε Σόσιος».

Υπάρχουν στην Ευρώπη παραδείγματα προς μίμηση;

«Μας αρέσει κυρίως το γερμανικό μοντέλο, ή το ελβετικό με την πλειοψηφία να ανήκει στον κόσμο. Η Σάλκε και η Μάλμε, συνεργάτες μας στο πρότζεκτ Erasmus+, στο οποίο συμμετέχουμε υπό τον συντονισμό των Supporters Direct Europe, αποτελούν δύο καλά παραδείγματα».

Πιστεύετε ότι υπάρχει αστυνομική καταστολή απέναντι στους Ισπανούς ultras;

«Πιστεύουμε ότι υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα άγνοιας του κινήματος των ultras σε μέρος της αστυνομίας, καθώς και μια καταστροφική διαχείριση σε πολλές εκδηλώσεις της οπαδικής κουλτούρας, που δεν συνεπάγονται την κατασταλτική επέμβαση της αστυνομίας. Υπάρχει ένα πρόβλημα στη χώρα μας με την ορολογία "ultra" που, σε σύγκριση με άλλες χώρες, σχετίζεται περισσότερο με την βία. Στην Ισπανία, σε γενικές γραμμές, η λέξη "ultra" χρησιμοποιείται για να κατονομάσει αυτό που σε άλλες χώρες το κάνει η λέξη "χούλιγκαν". Και η αστυνομία δεν κάνει τον διαχωρισμό ανάμεσα στους οπαδούς ultras που είναι μη βίαιοι, από τους χούλιγκαν».

Τελικά, σε ένα περιβάλλον σύγχρονου ποδοσφαίρου, μπορεί ο κόσμος να είναι εκείνος που να παίρνει τις αποφάσεις;

«Θεωρούμε ότι το ποδόσφαιρο πρέπει να εξελιχθεί ώστε να του επιτραπεί να φτάσει στη μέγιστη κοινωνική του αξία και γι' αυτό είναι απαραίτητο ο κόσμος να συμμετέχει στην εξίσωση των συλλόγων και του χώρου γενικότερα».

Έχεις γνώμη για το ελληνικό ποδόσφαιρο και τα προβλήματά του;

«Να πω την αλήθεια δεν γνωρίζουμε πολλά. Παραδεχόμαστε το πάθος στις κερκίδες σας και ξέρουμε για τα προβλήματα βίας, καταστολής και διακυβέρνησης που λαμβάνουν χώρα στην Ελλάδα. Ακόμα θυμόμαστε πριν από κάποιες σεζόν, όταν η κυβέρνηση έφτασε στο σημείο να αναστείλει το πρωτάθλημα. Θεωρούμε ότι στην Ελλάδα, το λίκνο της Δημοκρατίας, χρειάζεται επίσης μεγαλύτερος εκδημοκρατισμός του ποδοσφαίρου».