“Κλοπ, ένας Σωκράτης που θέλει να εξελίσσει τη Λίβερπουλ”

Τον Γιούργκεν Κλοπ άρχισα να τον παρακολουθώ στενά περίπου 10 χρόνια πίσω, στον πρώτο του καιρό στην Ντόρτμουντ. Μπορούσες από εκείνο τον καιρό, από τον πρώτο του καιρό στο κορυφαίο επίπεδο της προπονητικής να διακρίνεις ότι ήταν ένας τύπος που συνειδητά επέλεγε να επενδύσει πάνω στην ικανότητά του στην επικοινωνία με τους παίκτες, τους οπαδούς και την διοίκηση του συλλόγου που εργάζεται. Καιρό με τον καιρό, όσο περισσότερο τον γνωρίζαμε μέσα από τις δημόσιες τοποθετήσεις του και όσο οι επιτυχίες δυνάμωναν το φως του προβολέα που έπεφτε πάνω του, ο παρατηρητής της συμπεριφοράς του μπορούσε να αντιληφθεί ότι ο Γερμανός προπονητής δούλευε πολύ πάνω στην εξέλιξη της επικοινωνίας. Οταν μετά από χρόνια αποκαλύφθηκε η μεθοδική δουλειά που έκανε, και συνεχίζει να κάνει, με τον ατζέντη του, τον Μαρκ Κοζίτσκε στην προετοιμασία των συνεντεύξεων και των δηλώσεων είχαμε μπροστά μας την απόδειξη ότι ο Κλοπ είχε συνειδητοποιήσει σχεδόν εξαρχής τα προτερήματά του και είχε δουλέψει πολύ για να τα εξελίξει και να τα μετατρέψει σε συγκριτικά πλεονεκτήματά του.

Πριν από περίπου επτά χρόνια είχα ακούσει τον Μάκη Χάβο, ο οποίος είχε ταξιδέψει στο Ντόρτμουντ για να μελετήσει από κοντά τη δουλειά του Κλοπ, να μου μεταφέρει την έκπληξή του για τη στάση του Γερμανού προπονητή σε μια προπόνηση “ρουτίνας”. Κατά την εξέλιξη της προπόνησης ο Κλοπ συνέχιζε να βρίσκεται στο γραφείο του, το οποίο είχε πολύ καλή οπτική επαφή με το τερέν στο οποίο εξελισσόταν η εκπαίδευση των ποδοσφαιριστών, και κουβέντιαζε με τους καλεσμένους του. Νιώθοντας άσχημα που τον καθυστερεί, ο Χάβος ευχαρίστησε για την υποδοχή και κίνησε να βγει από το γραφείο “για να σας αφήσουμε να κάνετε τη δουλειά σας”. “Μα δεν με εμποδίζετε. Αυτή η προπόνηση είναι δουλειά άλλων, ευθύνη των συνεργατών μου, εγώ παρατηρώ”, ήταν η απάντηση που είχε σοκάρει τον Ελληνα προπονητή, σε μια εποχή που το ελληνικό ποδόσφαιρο λειτουργούσε με το δόγμα ότι η προπόνηση είναι μόνο του προπονητή και οι συνεργάτες είναι εκεί για να τον υποστηρίζουν και όχι για να ενεργούν με πρωτοβουλία.

Καιρό με τον καιρό, και ειδικά στη διάρκεια της τελευταίας τριετίας, που βρίσκεται στο Λίβερπουλ, ο Κλοπ άρχισε περίπου να “φωνάζει” ότι εξελίσσεται σε έναν διευθύνοντα σύμβουλο μιας ομάδας προπονητών και επιστημόνων του ποδοσφαίρου οι οποίοι αποτελούν την τεχνική διεύθυνση της Λίβερπουλ. Βάφτισε “μυαλό” τον επί 17 χρόνια βοηθό του, τον Ζέλικο Μπούβατς, ο οποίος αποχώρησε τον περασμένο Απρίλιο και αντικαταστάθηκε μόλις πριν από επτά ημέρες από τον Ολλανδό Πεπ Λάιχντερς, ο οποίος προβιβάστηκε σε πρώτο βοηθό. Εδωσε σε άλλον προπονητή την εκπαίδευση της επιθετικής λειτουργίας και σε άλλον την προπόνηση της ανασταλτικής λειτουργίας. Διεύρυνε τόσο το προπονητικό επιτελείο του, που αυτό έφτασε να έχει ειδικότητες όπως “διευθυντής τεχνικής απόδοσης”, “σύμβουλος αθλητικής επιστήμης”, “αναλυτής απόδοσης”. Κάπως έτσι, τον καιρό που συμπλήρωνε 2ετία στην Λίβερπουλ, ο ατζέντης του παρομοίασε τη δραστηριότητα του Κλοπ με αυτή του διευθύνοντος συμβούλου μιας μεγάλης εταιρείας.

Ακριβώς με αυτή την αίσθηση με άφησε η συνομιλία που είχα προ ημερών με την τελευταία προσθήκη που έκανε ο Κλοπ στο τεχνικό επιτελείο του, τον περασμένο Σεπτέμβρη. Με τον προπονητή πλαγίου άουτ που βρήκε νόημα να προσλάβει προκειμένου να βελτιώσει τη συμπεριφορά της ομάδας του και στις δύο φάσεις παιχνιδιού, δηλαδή τόσο όταν έχει κερδίσει πλάγιο άουτ όσο και όταν αμύνεται σε τέτοια κατάσταση.

Ο 44χρονος Δανός προπονητής Τόμας Γκρόνεμαρκ, για τον οποίο μπορείς να διαβάσεις εδώ, πάτησε σε μια εμπειρία 18 ετών που είχε ως ποδοσφαιριστής (εκ των υστέρων υπήρξε αθλητής στίβου, προτού ασχοληθεί με το μπομπσλεντ) και – πριν από περίπου 15 χρόνια – αναρωτήθηκε αν υπάρχει ειδίκευση στην εκπαίδευση των ποδοσφαιριστών στην εκτέλεση πλαγίου άουτ. Δεν αναρωτήθηκε τυχαία, αλλά επειδή στον καιρό του ως ποδοσφαιριστής είχε μεγάλη ικανότητα να στέλνει μακριά την μπάλα στις εκτελέσεις. Η αναζήτηση τον έφερε μπροστά στη διαπίστωση ότι το ποδόσφαιρο υπολείπεται του αμερικανικού ποδοσφαίρου στην ειδίκευση των προπονητών. Είδε το κενό και επένδυσε πάνω σε αυτό. “Μέσα σε έξι μήνες είχα φτιάξει το πρώτο ολοκληρωμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης των ποδοσφαιριστών στην βελτίωση των εκτελέσεων και είχα αρχίσει να δουλεύω ως συνεργάτης ομάδων”, διηγείται.

Πώς γίνεται μέχρι σήμερα να είχε αφεθεί σχεδόν στην τύχη της από την ελίτ της προπονητικής η εκπαίδευση των ποδοσφαιριστών στην εκτέλεση του πλαγίου όταν αυτή η κατάσταση συναντάται από 40 έως 50 φορές ανά αγώνα; Αυτό το κομμάτι εκπαίδευσης είχε μείνει στην ευθύνη του πρώτου προπονητή και των βοηθών του, αλλά η δουλειά δεν πήγαινε ποτέ στην λεπτομέρεια και κυρίως δεν στόχευε στη θεαματική βελτίωση της τεχνικής της εκτέλεσης. Στα χέρια του Γκρόνεμαρκ ο Τζο Γκόμες βελτίωσε τόσο την εκτέλεσή του, που αύξησε κατά περίπου 15 μέτρα το “βεληνεκές” του. Αν παρακολουθήσεις το παρακάτω βίντεο μπορείς εύκολα να αντιληφθείς πόσο αλλάζει το παιχνίδι μιας ομάδας όταν οι πλάγιοι μπακ μπορούν να στείλουν την μπάλα σε απόσταση μεγαλύτερη των 25 μέτρων.

Ο Γκρόνεμαρκ εκπαιδεύει τους ποδοσφαιριστές τόσο για να βελτιώσουν το μακρινό πλάγιο, όσο και για να κάνουν καλύτερες επιλογές – είτε ως εκτελεστές είτε ως στηρίγματα του κατόχου της μπάλας – κατά τις άμεσες ή τις “έξυπνες” εκτελέσεις. Δεν τους εκπαιδεύει δηλαδή μόνο για να δημιουργούν προϋποθέσεις επίτευξης γκολ αλλά και για να βελτιώσουν τα ποσοστά κατοχής της μπάλας, διότι η ανάλυση των δεδομένων δείχνει ότι μια συνηθισμένη ομάδα χάνει την κατοχή της μπάλας τουλάχιστον στις μισές από τις εκτελέσεις επαναφοράς της από την πλάγια γραμμή. Ο Δανός εκπαιδεύει τους ποδοσφαιριστές της Λίβερπουλ προκειμένου τουλάχιστον να διατηρούν την κατοχή της μπάλας, δημιουργώντας κενούς χώρους και άνεση στον παίκτη που την υποδέχεται από τον εκτελεστή.

Πώς δουλεύει ο Γκρόνεμαρκ; Περνά μια εβδομάδα κάθε μήνα στο προπονητικό κέντρο της Λίβερπουλ με τους ποδοσφαιριστές, και στη διάρκεια των επόμενων τριών εβδομάδων αναλύει τα δεδομένα που δημιουργούν αυτοί στους αγώνες και επιστρέφει για να διορθώσει τα λάθη και να τους δείξει τις καλύτερες επιλογές τους.

Πώς γίνεται να μην κυκλοφορεί άλλος προπονητής εκτέλεσης πλαγίου άουτ στο κορυφαίο επίπεδο του ποδοσφαίρου; “Ισως επειδή το ποδόσφαιρο καθυστέρησε να εξελιχθεί, με όρους προπονητικής, όσο άλλα ομαδικά αθλήματα. Σε λίγα χρόνια δεν θα είναι έτσι...”, απαντά ο Δανός προπονητής.

Και πώς βρέθηκε στην Λίβερπουλ; “Μου τηλεφώνησε ο Γιούργκεν Κλοπ”. Προσέξτε, όχι ένας ατζέντης ή ένα διοικητικό στέλεχος του κλαμπ ή κάποιος συνεργάτης του Γερμανού προπονητή. Ο ίδιος. Κι είναι ακριβώς αυτή η μεγαλύτερη δεξιότητα του Κλοπ. Δεν αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως τον απόλυτο γνώστη του ποδοσφαίρου, δεν σκέφτεται και γι' αυτό δεν λειτουργεί ως απόλυτη αυθεντία. Ξέρει ότι δεν τα ξέρει όλα. Και ψάχνεται. “Πώς το είχε πει ο Σωκράτης; Ενα μόνο ξέρω, ότι δεν ξέρω τίποτα; Ακριβώς αυτό. Η φιλοσοφική φράση που έχει αποδοθεί στον Σωκράτη είναι ο τρόπος μου για να περιγράφω τον Γιούργκεν Κλοπ. Ενας άνθρωπος που ανησυχεί για την εξέλιξη και θέλει διαρκώς να μαθαίνει και να βρίσκει τρόπους και εργαλεία για να βελτιώνει τη συμπεριφορά και την απόδοση της ομάδας του”, μου είπε ο Τόμας Γκρόνεμαρκ.

Περίπου τέσσερις μήνες μετά την έναρξη της συνεργασίας του με την Λίβερπουλ είναι πολύ νωρίς ακόμη για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με τη βελτίωση της λειτουργίας και των επιλογών που κάνει η Λίβερπουλ κατά την εκτέλεση του πλαγίου άουτ. “Είναι δύσκολο ακόμη να πω αν έχουμε βελτιωθεί πολύ, αλλά ο Κλοπ είναι πολύ ικανοποιημένος, και το ίδιο είναι και οι ποδοσφαιριστές. Καταφέρνουμε ήδη να κρατάμε πιο συχνά την κατοχή της μπάλας, κλέβουμε συχνότερα τη μπάλα στις εκτελέσεις των αντιπάλων και τώρα δουλεύουμε πάνω στην διατήρηση της κατοχής της μπάλας όταν βρισκόμαστε υπό πίεση. Πολλά από αυτά που κάνουμε μέχρι σήμερα στις προπονήσεις περνούν κάτω από το ραντάρ των παρατηρητών της συμπεριφοράς της Λίβερπουλ, αλλά είμαι βέβαιος ότι ο χρόνος θα μας δικαιώσει”, λέει ο Δανός προπονητής, που είναι κάτοχος του ρεκόρ Γκίνες σε πλάγιο άουτ με 51.33 μέτρα (το 2010).

Επιστρέφοντας στην αρχή της σκέψης μου, το ποδόσφαιρο του Κλοπ δεν είναι το πιο σύνθετο. Το ποδόσφαιρο που παράγει η ομάδα του όμως γίνεται όλο και πιο σύνθετο και πιο απαιτητικό, κι ίσως γι' αυτό και πιο αποτελεσματικό. Και μέσα από αυτή τη διαδικασία, που είναι δυναμική, ο Γερμανός επενδύει όλο και περισσότερο πάνω στα χαρίσματά του και γίνεται αυτό που του ταιριάζει: ένας ηγέτης, χαρισματικός στην επικοινωνία, “που ηγείται με ευγένεια και πολιτισμό και δημιουργεί μια κουλτούρα τόσο φιλική που εξελίσσεται σε κλίμα ευνοϊκό για τις συνεργασίες και τελικά φέρνει επιτυχίες”, όπως μου είπε ο Δανός συνεργάτης του. Ο Κλοπ είναι ένας managing director μιας ομάδας επιστημόνων, οι οποίοι υπό την ηγεσία του εξελίσσουν το παιχνίδι της Λίβερπουλ τόσο που να την κάνουν σήμερα το φαβορί για την κατάκτηση του ακριβότερου πρωταθλήματος στον πλανήτη.