H «Μασία» της Ιταλίας και τα πολλαπλά της μαθήματα

Αξιοποίηση του ταλέντου, στήριξη στα τμήματα υποδομής. Ακούγεται συχνά, κυρίως από την εποχή που η οικονομική κρίση χτύπησε την Ευρώπη και φυσικά επηρέασε το ποδοσφαιρικό οικοδόμημα. Σε άλλες χώρες περισσότερο, σε άλλες λιγότερο. Για την Αταλάντα όμως αποτελεί μια διαχρονική αξία. Ένα μονοπάτι που συμβαδίζει με τις αρχές του συλλόγου, ένα case study που αξίζει να μελετηθεί εις βάθος. Η φετινή πορεία της Dea προς το Champions League ανέδειξε πολλούς πρωταγωνιστές.

Ο Γκασπερίνι δεν φοβήθηκε να εμπιστευτεί τα παιδιά από τα σπλάχνα του συλλόγου, κάποια εκ των οποίων άνοιξαν τα φτερά τους για άλλες ομάδες πριν καν τελειώσει τη σεζόν, φέροντας εκατομμύρια στα ταμεία. Εκατομμύρια που επενδύονται στη σταθερότητα και την επιπλέον θωράκιση του κύκλου. Σκάουτινγκ, υποδομές, εξέλιξη, διαχείριση, αξιοποίηση.

Η παράδοση είναι το ένα. Ο Τζιουζέπε Τσιάτο, ο οποίος κατέκτησε το 1949 με την φανέλα της ομάδας το Campionato Raggazzi, τον πρώτο από τους 34 τίτλους που ακολούθησαν για τις «μικρές» ομάδες. Ήταν εκείνος που έβαλε τις βάσεις για τη δημιουργία των ακαδημιών και ξεκίνησε την παράδοση της επιστροφής και στελέχωσης των τμημάτων υποδομής με ανθρώπους που γνωρίζουν καλά τον τρόπο λειτουργίας του κλαμπ. Το 1991 το όλο πρότζεκτ ανανεώθηκε. O Mίνο Φαβίνι ανέλαβε υπεύθυνος ακαδημιών και ο Στέφανο Μπονακόρσο συντονιστής στη νέα εποχή. Οι διακρίσεις ήρθαν αμέσως. Η Αταλάντα πήρε πρωτάθλημα Primavera το '93 και το 98', τρία Berretti και 19 συνολικά στις μικρότερες ηλικίες.

Η πρώτη φουρνιά του Τσιάτο έβαλε το λιθαράκι της για το μοναδικό μεγάλο τίτλο των Μπεργκαμάσκι σε επίπεδο ανδρών, το Κύπελλο του 1963 απέναντι στην Τορίνο. Ο Ρονκόλι και ο Ρότα ήταν και στις δύο ομάδες. Και αρκετοί ακόμα που σήκωσαν κούπα, προέρχονταν από τα ήδη πολύ ενεργά τμήματα υποδομής. Το μεγάλο αστέρι όμως ήταν ο Άντζελο Ντομενγκίνι, ο πρώτος απόφοιτος της μεγάλης των Μπεργκαμάσκι σχολής που απογείωσε την καριέρα του. Έκανε χατ-τρικ σε εκείνο τον τελικό και πήρε μεταγραφή για την Ίντερ, κατακτώντας τα πάντα εκτός από το Μουντιάλ. Δεν είναι ο μόνος.

Αρκετά ονόματα που έχουν γράψει τη δική τους ιστορία στο Calcio έχουν κάνει τα πρώτα τους βήματα στη Λομβαρδία ή έμαθαν πολλά στο πέρασμά τους από εκεί. Ο τεράστιος Γκαετάνο Σιρέα και ο Αντόνιο Καμπρίνι που έγραψαν ιστορία με τη Γιουβέντους, ο Ρομπέρτο Ντοναντόνι που κατέκτησε τα πάντα με τη Μίλαν. Πιο πρόσφατα, ο Μοντολίβο, ο Πατσίνι, o Μποναβεντούρα. Φέτος, το χειμώνα ο Γκαλιαρντίνι έφυγε για Ίντερ και ο Καλντάρα για Γιουβέντους. Λίγες μέρες μετά, έκαναν ντεμπούτο οι 17χρονοι Μελεγκόνι και Μπαστόνι. Ο Κέσι, το αμυντικό χαφ που έκλεψε τις εντυπώσεις στη φετινή Serie Aέκλεισε στη Μίλαν ενώ ο Κόντι, ο πρώτος αμυντικός σκόρερ στα μεγάλα πρωταθλήματα, φέρεται να προβάρει επίσης τη «ροσονέρα». Πολλά επίσης καμάρια της Dea έχουν φορέσει το εθνόσημο.

Η Αταλάντα και οι ακαδημίες της αποτελούν πόλο έλξης για την ευρύτερη περιοχή και συχνά εντοπίζονται λαβράκια και στο εξωτερικό, όπως ο Κέσι. Από τα 303 ταλέντα που εκκολάπτονται αυτή τη στιγμή, τα 43 είναι εκτός Ιταλίας Οι πωλήσεις ταλέντων και η η βουτιά στα βαθιά της επόμενης φουρνιάς αποτελεί ένα σταθερό μοτίβο στο Μπέργκαμο. Δεν χτίζει παράδοση πρωταθλητισμού, όμως αποτελεί την κινητήριο δύναμη της σταθερότητας για την συνέχεια της πορείας. Τι είναι όμως αυτό που κάνει τον τρόπο δουλειάς τόσο διαφορετικό;

Ο Άλεξ Κλάφαμ, ο οποίος καταρτίζεται προπονητικά στην Ισπανία και γράφει παράλληλα άρθρα για το ποδόσφαιρο, βρέθηκε πρόσφατα στις εγκαταστάσεις της Ζινγκόνια για να παρακολουθήσει από κοντά τη μεθοδολογία των προπονητών. «Αυτό που κάνει την Αταλάντα διαφορετική από τους υπόλοιπους είναι η πίστη που έχουν σε αυτό που κάνουν. Θέτουν τα στάνταρ ψηλά, χρησιμοποιώντας μεθόδους που δημιούργησαν οι ίδιοι και όλοι συντονίζονται σε αυτές, με απόλυτο σεβασμό ο ένας για τον άλλον και όλους του στόχους οριοθετημένους. Κάθε παίκτης και προπονητής καταλαβαίνουν ότι αποτελούν μέρος σε κάτι το ιδιαίτερο», είπε χαρακτηριστικά μιλώντας στο FourFourTwo του gazzetta.gr. Το πρώτο πράγματα που κατανόησε ήταν πως στα λημέρια του Στέφανο Μπονακόρσο δεν ισχύει το αφήγημα περί συντηρητικών τακτικών και έμφασης στην άμυνα. Η τεχνική και η κίνηση με τη μπάλα είναι βασικοί άξονες της εκπαίδευσης.

Στην ανταπόκρισή του στο These Football Times, μεταφέρει τα λόγια του προπονητή: «Ας ξεχάσουμε τα σχήματα και τις τακτικές. Το 3-5-2, το 4-3-3 και το 4-5-1 είναι μόνο τηλεφωνικοί αριθμοί αν οι παίκτες δεν μπορούν να εκτελέσουν σωστά την τεχνική», είπε χαρακτηριστικά. Στη συνέχεια, τους χώρισε σε ζώνες με λεπτομέρειες χιλιοστού και με μια μπάλα στον καθένα άρχισαν να δουλεύουν σε διάφορες ασκήσεις κοντρόλ και τεχνικής. Πριν περάσουν στην επόμενη σειρά ασκήσεων, ο προπονητής στάθηκε μόνο στα θετικά, ζητά να ακούσει τις σκέψεις των παιδιών. «Είναι σημαντικό να μιλάμε με συγκεκριμένο τρόπο, γιατί αν δεν το κάνουμε οι φωνές μας θα γίνουν μόνιμοι ήχοι στο περιβάλλον τους». Υπάρχει φυσικά μια κατεύθυνση, όμως κάθε τεχνικός έχει την ελευθερία να δουλέψει με όποιο σχήμα και σύστημα επιθυμεί. Αυτή η «ελευθερία» είναι μέρος της φιλοσοφίας.

Στο πρόγραμμα που παρευρέθηκε ο νεαρός προπονητής, ακολούθησαν ματς ποδο-τένις με συνεχείς εναλλαγές ρόλων και χιλιάδες επαφές. Για του 16χρονους, αυτές οι ασκήσεις γίνονται κάθε τρεις μήνες και αποτελούν ένα είδος τεχνικών εξετάσεων προκειμένου να καταγραφεί η εξέλιξή τους. Στο τέλος κάθε άσκησης, ο Μπονακόρσο ρωτούσε πράγματα προκειμένου να είναι σίγουρος ότι οι παίκτες του αντιλαμβάνονται τους λόγους που κάνουν ό,το κάνουν. Με την τεχνική να αποτελεί το κλειδί, η διαχείρισή τους προβλέπει εγκώμια σε όσους τα πηγαίνουν καλά και ενθάρρυνση και καθοδήγηση στους υπόλοιπους για να βελτιωθούν. Κανείς δεν πρέπει να αισθάνεται ότι δεν μπορεί. Οι προπονητές εναρμονίζονται με τις αρχές και ακολουθούν οι παίκτες, σε μια συλλογική προσπάθεια διαπαιδαγώγησης και εξέλιξης, με συγκεκριμένες αρχές. Η Αταλάντα περνά στα παιδιά ότι νοιάζεται γι' αυτά, ασχολείται πολύ με το man management, δίνει έμφαση στους χαρακτήρες τους και επιλέγει διαφορετικές μεθόδους για να τους βελτιώσει, δίνοντάς τους πάντα την ευκαιρία. Η επιλογή των προπονητών είναι επίσης προσεκτική, δίνοντας έμφαση σε ανθρώπους που έχουν βιώσει το περιβάλλον του κλαμπ. Ο Τσέζαρε Πραντέλι είναι ένα καλό παράδειγμα, αφού, έχοντας αγωνιστεί στους Μπεργκαμάσκι, πέρασε επτά χρόνια ως τεχνικός στα τμήματα υποδομής.

Κι ύστερα έρχονται οι υποδομές. Το αξίας 10 εκατομμυρίων προπονητικό κέντρο περιλαμβάνει κοιτώνες με όλες τις ανέσεις, αίθουσες μασάζ, κρυοθεραπείας, αποκατάστασης, πισίνες, ειδικά διαμορφωμένα γυμναστήρια, χώρο συνεδρίασης και φυσικά τέσσερα γήπεδα σε εξαιρετική κατάσταση. Κι αυτά μόνο για τις ομάδες Κ-17 και κάτω. Οι νεαροί φορούν GPS προκειμένου να καταγράφονται όλες οι ενέργειές τους και να αναλύονται στη συνέχεια και παρακολουθούνται σε μόνιμη βάση από φυσικοθεραπευτές, γυμναστές, διατροφολόγους και ψυχολόγους.

Είναι λοιπόν σαφές ότι οι ακαδημίες μπορούν να στηρίξουν ένα ολόκληρο κλαμπ. Για να συμβεί όμως αυτό χρειάζεται πολυεπίπεδη δουλειά, οργάνωση, προσωπικό, εγκαταστάσεις, συνεχή βελτίωση και μια φιλοσοφία που να ταιριάζει με το συγκεκριμένο μοντέλο. Δεν χτίζει τυχαία ένας σύλλογος παράδοση στις μικρές ηλικίες. Ακόμα και με όλα αυτά, η επιτυχία δεν είναι εξασφαλισμένη.

Παρά τις πολλές επιτυχίες, ο οργανισμός δεν μένει στάσιμος. Συνεχίζει να εξελίσσεται. Επενδύει συνεχώς στο σκάουτινγκ, προκειμένου να αυξάνει το επίπεδο του ταλέντου που καταφτάνει. Προσπαθεί συνεχώς να προσφέρει περισσότερο αγωνιστικό χρόνο, με συμμετοχές σε μεγαλύτερα τουρνουά, ενώ όπως τονίζουν οι άνθρωποι της ομάδας έχουν στόχο να εξελιχθούν και στο γυναικείο! «Αυτό είναι μόνο η αρχή. Επιτέλους βρέθηκε ένας προπονητής με θάρρος, ένας προπονητής που δεν φοβάται να στηριχθεί στους νεαρούς. Η έκπληξη προς όλους, όμως, σύντομα θα είναι μεγαλύτερη. Οταν δείτε τι μπορούν να κάνουν οι επόμενοι, αυτοί που έχουν γεννηθεί το 1999, δεν θα το πιστεύετε», είπε στην εφημερίδα L'Eco di Bergamo ο Μίνο Φαβίνι, ο οποίος μετά από 25 χρόνια στη Ζινγκόνια αποχώρησε.

«Μας αρέσει ειλικρινά ο τρόπος που ο Άγιαξ αναπτύσσει τους νεαρούς. Δεν τους ενδιαφέρουν τόσο τα αποτελέσματα, αλλά το να δείχνουν στα παιδιά πώς να παίζουν», είχε πει παλιότερα. Ο Μπονακόρσο που παραμένει πάντως ξεκαθάρισε ότι αυτό δεν σημαίνει ότι οι μικρές ομάδες της Αταλάντα δεν μαθαίνουν να νικούν. «Δεν ταξιδεύουμε με τις ομάδες για να βάφουμε τα πρόσωπά μας και να φάμε παγωτό. Προτιμάς να παίξεις καλά και να χάσεις ή να νικήσεις 1-0; Αν πρόκειται για παιχνίδι, πάντα θέλουμε να νικάμε. Πάντα...»