Η χρονιά των τριών αμυντικών

Πριν από λίγα χρόνια, η κατοχή και οι προεκτάσεις της αποτελούσαν ένα βασικό τακτικό σημείο αναφοράς διεθνώς. Σταδιακά, η πίεση άρχισε να μπαίνει όλο και περισσότερο σε μεγαλύτερο πλάνο, δημιουργώντας πρότζεκτς που χτίστηκαν πάνω στις αρχές της. Το περίφημο gegenpressing του Κλοπ από τα χρόνια της Ντόρτμουντ, ή η γρήγορη ανέλιξη του Μαουρίτσιο Ποκετίνο στον κόσμο της Premier League είχαν στον πυρήνα τους την διαχείριση του πρέσινγκ. Ήταν μια έννοια που είχε ξεχωριστή θέση στην επανάσταση που συντελέστηκε με τον Γκουαρδιόλα στην Καταλονία, ενώ η σημασία της είχε αναγνωριστεί πολύ νωρίτερα, από τον Ρίνους Μίχελς και τον Αρίγκο Σάκι. Η λογική του πρέσινγκ έφερε και έναν διαφορετικό τρόπο ανάπτυξης που την περσινή χρονιά είχε μεγάλη αποτελεσματικότητα, τις αντεπιθέσεις. Η κυριαρχία της Λέστερ στο Νησί, η περσινή Λεβερκούζεν, η Ντόρτμουντ ανάλογα με τις συνθήκες του αγώνα.

Φέτος, ένα τακτικό trend που ξεχώρισε κυρίως στο Euro και στην Premier League μετά την έναρξη της τρέχουσας περιόδου είναι η χρησιμοποίηση σχημάτων με τρεις κεντρικούς αμυντικούς. Προφανώς, ένα 3-5-2 ή ένα 3-4-3 μπορεί να είναι στημένο εντελώς διαφορετικά από ένα άλλο. Δύο φαινομενικά ίδια συστήματα με τριπλέτα στην άμυνα στα χαρτιά, μπορούν να απέχουν χιλιόμετρα στην πράξη.

Η προσέγγιση του Νίκο Κόβατς στην φετινή ευχάριστη έκπληξη της Bundesliga Άιντραχτ Φρανκφούρτης είναι τελείως διαφορετική από εκείνη του Κόντε στην Τσέλσι. Το επιθετικό πρέσινγκ του Ιταλού που έκανε τους Ισπανούς να υποφέρουν στο Euro, είχε πολλές διαφορές από εκείνο του Κόουλμαν στην Ουαλία. Ένα σχήμα με τρεις κεντρικούς αμυντικούς μπορεί να είναι πολύ πιο επιθετικό από ένα με τετράδα στην άμυνα. Τα πλάγια wing back έχουν τη δυνατότητα να φτιάξουν μια άμυνα με πέντε στη σειρά ή να βγάλουν μόνιμο ποδοσφαιριστή στην αδύνατη πλευρά του αντιπάλου. Στην ουσία δίνει τη δυνατότητα για φάση άμυνας με 7 παίκτες, αλλά και για επίθεση με 7, ανάλογα με την προσέγγιση.

Προφανώς, η επανεφεύρεση του 3-5-2 (ή της πιο αμυντικής εκδοχής του, του 5-3-2) δεν συνέβη το 2016. Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει αρκετές ιταλικές ομάδες να το εφαρμόζουν, ενώ στο Μουντιάλ του 2014 η «οράνιε» έκδοσή του με τα φουλ επιθετικά μπακ και τον Ρόμπεν σε ελεύθερο χρόνο, καθώς και η καμικάζι προσέγγιση της Χιλής, οριοθέτησαν το τέλος εποχής του tiki-taka της Ισπανίας. Πέρυσι, η Μπάγερν του Πεπ Γκουαρδιόλα το χρησιμοποίησε κατά καιρούς, όπως και η Γιουνάιτεντ του Φαν Χάαλ, ενώ η Γιούβε το έκανε σήμα κατατεθέν.

Η αποτελεσματικότητα του ωστόσο επικαιροποιήθηκε εκ νέου. Αφενός λόγω του Euro. Η πολύ ισχυρή εκδοχή του συστήματος που παρουσίασε ο Αντόνιο Κόντε στο Euro, φτάνοντας μια ομάδα που ελάχιστοι υπολόγιζαν να κερδίζει κατά κράτος την Ισπανία και να αποκλείεται στα πέναλτι από τη Γερμανία ήταν το σημαντικότερο παράδειγμα. Υπήρξε όμως και η μεγαλύτερη έκπληξη των ημιτελικών, η Ουαλία, που με το δικό της 5-3-2 και τον Γκάρεθ Μπέιλ ελεύθερο στην επίθεση σταμάτησε μόνο απέναντι στην Πορτογαλία του Φερνάντο Σάντος, που πήρε την κούπα.

Ύστερα, ο Αντόνιο Κόντε αποφάσισε να παίξει ιταλικά στην Αγγλία και να θυμίσει στο δημοφιλέστερο πρωτάθλημα της Ευρώπης τη χρησιμότητά του συστήματος, παρουσιάζοντας ένα σχήμα με τρεις κεντρικούς αμυντικούς, αλλά και τρεις στην επίθεση. Υπήρχε αμφιβολία κατά πόσο με το ρόστερ που διέθετε η ομάδα όταν πήγε στο Λονδίνο θα επιλέξει τον αγαπημένο του τακτικό δρόμο, όμως βρήκε τη λύση. Αφενός αποκτώντας τον Καντέ και οχυρώνοντας την άμυνα με τον απόλυτο «κλέφτη» της Premier League στο πλευρό του Μάτιτς, αφετέρου βαφτίζοντας πλάγιο μπακ τον Μόζες και προσφέροντας τις απαραίτητης καλύψεις στον Αζάρ ώστε να γίνει και πάλι καθοριστικός δημιουργικά και επιθετικά. Η Τσέλσι κλείνει το 2016 ως πρωτοπόρος, οπότε είναι φυσικό να αποθεώνεται η δουλειά του Κόντε.

Solid five at the back here, deep full-backs.
Pedro so tucked in, he's hard to spot.#passmap #CFC pic.twitter.com/BHy4GG136C

— 11tegen11 (@11tegen11) December 4, 2016

Ο Πεπ Γκουαρδιόλα, που στο ξεκίνημα της Premier έκανε τους περισσότερους, μεταξύ των οποίων και τον Άλαν Σίρερ μέσω της συνέντευξής που μας παραχώρησε, να τον χρίζουν ως μεγάλο φαβορί τη δική του Σίτι, έχει επίσης έχει τη δική του εκδοχή. Στο εύπλαστο σύστημά του είδαμε τα τον αμυντικό χαφ (Φερναντίνιο) να έρχεται ως τρίτος αμυντικός και τους πλάγιους μπακ να γίνονται αμυντικά χαφ, αφήνοντας το χώρο στα στόπερ για να ανοιχθούν και βγάζοντας έξτρα παίκτες στον άξονα. Ο Μαουρίτσιο Ποκετίνο χρησιμοποίησε ξανά άμυνα με τρεις στο 1-1 με την Άρσεναλ, ενώ προσπάθησε να το κάνει και ο Κούμαν για να προσαρμόσει την Σαουθάμπτον στην Τσέλσι, χωρίς επιτυχία.

Στη Γερμανία η Άιντραχτ έχει κάνει ένα εξαιρετικό πρώτο μισό χρονιάς, το οποίο την έχει φέρει στην τέταρτη θέση, βασισμένη κυρίως σε ένα περισσότερο old school και «σφιχτό» 3-5-2. Δεν είναι η μοναδική. Με τον Σούμπερτ στον πάγκο η Γκλάντμπαχ παρουσιαζόταν συχνά με τριπλέτα στην άμυνα, όπως και οι Χόφενχαϊμ, Σάλκε. Το έκανε και η Ντόρτμουντ στο klasiker με τη Μπάγερν, στο οποίο επικράτησε 1-0.

Η Σεβίλλη του Σαμπάολι, ενός γνήσιου παιδιού του Μαρσέλο Μπιέλσα, δεν θα μπορούσε να μην καθιερώσει σύστημα με τρίπλέτα και με την εφαρμογή του έκανε επίσης θόρυβο στην ποδοσφαιρική Ευρώπη, αφενός λόγω της καλής πορείας της στην Πριμέρα, αφετέρου λόγω του Champions League. Ένα σύστημα με ρίσκο, συνεχές πρέσινγκ ψηλά, ελευθερία που μπορεί να φέρει τον αμυντικό χαφ κοντά στην αντίπαλη περιοχή και να αλλάξει την άμυνα από τριάδα σε τετράδα πάνω στη ροή του αγώνα.

Το χρησιμοποίησε και ο Λουίς Ενρίκε (σε 3-4-3) ως απάντηση σε κλειστές τακτικές, αλλά και ανάλογα με τις καταστάσεις σε αγώνες όπως εκείνος με τη Μάντσεστερ Σίτι. Η δική του εναλλακτική τραβά τον δεξιό στόπερ της τριπλέτας στη γραμμή και με την οπισθοχώρηση του αριστερού wing-back επαναφέρει τετράδα σε καταστάσεις άμυνας, η οποία μπορεί να αλλάξει και πάλι ανάλογα με την περίσταση. Παλιότερα, στην Καταλονία το έκανε και ο Γκουαρδιόλα. Είδαμε φέτος και ομάδες μικρότερου βεληνεκούς, όπως η Γρανάδα, η Μπέτις, η Μάλαγα να το χρησιμοποιούν στην καθαρά αμυντική του εκδοχή για να περιορίσουν τους κινδύνους απέναντι στα μεγαθήρια. To δοκίμασε και ο Πραντέλι στη Βαλένθια, σε μια προσπάθεια να διορθώσει τα κακώς κείμενα.

Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν, εκτός από την εμπιστοσύνη που νιώθουν πολλοί προπονητές σε συστήματα που πατούν σε τρεις αμυντικούς, την ευελιξία, την προσαρμοστικότητα και τις επιλογές που προσφέρουν. Δίνουν τη δυνατότητα για μικρά κλικ που μπορούν να να αιφνιδιάσουν και να δώσουν πλεονέκτημα, προσφέρουν ελευθερία και συνάμα ασφάλεια, αφού υπό προϋποθέσεις ικανοποιούν την ανάγκη των προπονητών για κάλυψη όσο το δυνατόν περισσότερων χώρων. Και στα χέρια ενός μετρ της τακτικής, όπως είναι ο Αντόνιο Κόντε, το 3-4-3 μοιάζει ως «κλειδί» για την πορεία πρωταθλητισμού και στην Αγγλία.