To πραγματικό μάθημα της Ισλανδίας

Η πρόκρισή της από τους ομίλους είναι μία στιγμή που θα θυμόμαστε για πάντα, βιώνοντάς την μέσα από το γήπεδο. Η νίκη-πρόκριση επί της Αγγλίας και το ξέσκισμα που ακολούθησε στα «λιοντάρια», θα μείνει επίσης γραμμένη με το πιο σκούρο μελάνι στη σελίδα με τους αποκλεισμούς της χώρας που γέννησε το ποδόσφαιρο. Το ταξίδι ολοκληρώθηκε με μια συντριβή από τους οικοδεσπότες, η οποία όμως είχε μάχη μέχρι το τέλος. Ευκαιρία για μείωση του σκορ, με τον Δαβίδ να είναι πεσμένος και να προσπαθεί μέχρι την λήξη να καταφέρει ένα ακόμα χτύπημα στον Γολιάθ. Και το «αντίο» γράφτηκε με χειροκρότημα και μια κραυγή βγαλμένη από την ψυχή των παικτών και του κόσμου.Το μαχητικό πνεύμα, η ομοψυχία, η αντιπαραβολή του πάθους απέναντι στους σαφώς ποιοτικότερους αντιπάλους και η άρνηση της παράδοσης, αποτελούν από μόνα τους μαθήματα για καλομαθημένους διεθνείς και εθνικές εκατομμυρίων. Υπάρχει όμως ένα βασικό ποδοσφαιρικό μάθημα, που απορρέει από όλη αυτή την προσπάθεια των Ισλανδών. Και αφορά, εκτός από χώρες του δικού μας βεληνεκούς και τους τύπους με το ανταγωνιστικότερο πρωτάθλημα στον κόσμο.

Όταν ρωτήσαμε στο Stade de France τον Γκούναρσον, αν υπάρχει κάποιο μυστικό για το ποδοσφαιρικό πρότζεκτ της χώρας του, απάντησε: «Εδώ και χρόνια έχουμε στην Ισλανδία απίστευτα πολλούς για τον αριθμό των κατοίκων προπονητές που έχουν πάρει δίπλωμα για να προπονούν παιδιά και νέους. Αυτό ήταν ο στόχος που έβαλε η Ισλανδία, να δημιουργήσει προπονητές, οι οποίοι θα βάζουν στη συνέχεια τις σωστές βάσεις στα ταλέντα. Είναι ξεκάθαρο ότι θέλουμε να συνεχίσουμε αυτή την τάση, έτσι ώστε αυτοί οι προπονητές να συνεχίσουν την εξέλιξη ποδοσφαιριστών που θα παίζουν σε μεγάλες ποδοσφαιρικά χώρες, όπως η Αγγλία, την Ιταλία και την Ισπανία. Χρειαζόμαστε τέτοιους παίκτες, που φέρνουν και την εμπειρία από το εξωτερικό και βοηθούν όλους όσοι ασχολούνται με το ποδόσφαιρο στη χώρα».

(Ποσοστά προπονητών με διπλώματα UEFA ανά πληθυσμό. Πηγή: Thesefootballtimes)

Εκπαίδευση προπονητών, λοιπόν. Ένα αντικείμενο που συζητιέται πολύ τον τελευταίο καιρό, κυρίως μετά τον αποκλεισμό, στην Αγγλία, σε μια προσπάθεια εξήγησης των αιτιών που το σύστημά τους αποτυγχάνει. Ένας εκ των σημαντικότερων προπονητών φυσικής κατάστασης, ο Ραϊμόντ Φερχέιχεν, συνέντευξη του οποίου είχατε την δυνατότητα να διαβάσετε στο gazzetta.gr, ξέσπασε: «Ο βασικότερος λόγος για τον αποκλεισμό της Αγγλίας, είναι ότι το τεχνικό επιτελείο είναι τακτικά αστοιχείωτο, γεγονός που φαίνεται από την κακή μη λεκτική επικοινωνία ανάμεσα στους παίκτες. Το πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει είναι να φτάσει στα διεθνή στάνταρ η εκπαίδευση των προπονητών, εκπαιδεύοντας πρώτα τους εκπαιδευτές τους. Αυτοί αποτελούν το δομικό πρόβλημα. Το δεύτερο βήμα είναι να επιστρέψει η αθλητική επιστήμη στην οπτική του ποδόσφαιρο, αφού έχει σε καθεστώς ομηρίας όλες τις ακαδημίες στην Αγγλία. Τα αγγλικά πανεπιστήμια παράγουν όλους αυτούς τους νέους sport scientists, οι οποίοι δεν έχουν ιδέα από τα χαρακτηριστικά και τους άγραφους κανόνες του ποδοσφαίρου. Όλοι αυτοί μπαίνουν στον κόσμο του ποδοσφαίρου σαν την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων, αλλά το κάνουν με ακαδημαϊκή αλαζονεία. Το αγγλικό ποδόσφαιρο πρέπει να επιστρέψει στις βάσεις του. Ξεφορτωθείτε την "τρομοκρατία των αθλητικών επιστημόνων" και ξεκινήστε να εκπαιδεύετε καλύτερα τους προπονητές».

Μολονότι όσον αφορά την επιστήμη του αθλητισμού ήταν ισοπεδωτικός, καθώς όπως απέδειξε η Λέστερ ο συνδυασμός της με την σωστή δουλειά στα αμιγώς ποδοσφαιρικά κάνει θαύματα, τα λόγια του έχουν μεγάλη δόση αλήθειας. Υπάρχει μια εμμονή σχετικά με το πόσα μπορούν να προσφέρει ο τομέας της ανάλυσης, τα εργαστήρια, η εμβιομηχανική και όλοι οι υπόλοιποι επιστήμονες που αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία για τις ομάδες στο Νησί. Στην επίσκεψη που κάναμε τον περασμένο Νοέμβριο στο St George's Park, το «σπίτι του αγγλικού ποδοσφαίρου» και κέντρο επιχειρήσεων της FA, τα όσα συναντήσαμε από πλευράς υποδομών και επιστημονικού εξοπλισμού ήταν εκπληκτικά. Ο Γκάρι Νέβιλ έλεγε πως: ««νομίζω πως θα μπορούσαμε να παράγουμε πολλούς καλύτερους ποδοσφαιριστές αν είχαμε καλύτερους προπονητές. Οι εγκαταστάσεις αυτές προσφέρουν μια απίστευτη ευκαιρία για τους σπουδαίους εκπαιδευτές προπονητών να παραδίδουν καλύτερα και περισσότερα μαθήματα». Οι εγκαταστάσεις είναι όντως εκπληκτικές και οι ίδιοι οι Άγγλοι έδειξαν να καταλαβαίνουν και να αγχώνονται από την ανάγκη δημιουργίας προπονητών. Το ζήτημα είναι όμως κατά πόσο αυτοί οι εκπαιδευτές είναι τόσο σπουδαίοι όσο νομίζουν στην Αγγλία.

Μετά τον αποκλεισμό, περισσότερο από όλους στο στόχαστρο βρέθηκε ο Ρόι Χόντσον. Η λίστα των πιθανών διαδόχων του εντός Νησιού μόνο ενθουσιασμό δεν προκαλεί. Δεν γίνεται όμως να φταίει πάντα ο Ομοσπονδιακός τεχνικός, ο οποίος ούτως ή άλλως έχει πολύ περιορισμένο χρόνο για να δουλέψει με τους ποδοσφαιριστές του. Η τακτική προσήλωση, για παράδειγμα, των Ιταλών και ο τρόπος που ακολουθούν κατά γράμμα τις εντολές του τεχνικού τους δεν είναι αποκλειστικά θέμα του Κόντε. Έχει να κάνει με το πως εξελίχθηκαν, δουλεύοντας από μικροί σε ένα ποδοσφαιρικό σύστημα που τους έμαθε να πειθαρχούν και να αντιλαμβάνονται τακτικά εξελιγμένα συστήματα. Από τα χρόνια του Ντον Ρέβι και του Ρόμπσον, μέχρι τις πρόσφατες μεγάλες διοργανώσεις των Κίγκαν, Έρικσον, ΜακΛάρεν, Καπέλο, είναι σαφές πως υπάρχουν δομικά προβλήματα τα οποία επηρεάζουν τη δουλειά όποιου κάτσει στον πάγκο.

Ο Μάθιου Σάιντ, συγγραφέας του βιβλίου «Black Box Thinking», με άρθρο τους στους Times αναφέρθηκε επιγραμματικά στα ενδημικά προβλήματα: Η μη λειτουργική σχέση ανάμεσα στην Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία και την Premier League, η έλλειψη επιστημονικών μεθόδων στην προπόνηση των παιδιών, η μακροχρόνια αποτυχία στο να αποκτήσουν οι παίκτες από μικρές ηλικίες ποδοσφαιρική ευφυΐα, η αποτυχία υιοθέτησης νέων ευρημάτων από την ψυχολογία και άλλους τομείς, όπως η ηγετικότητα, η ομαδική δυναμική, η υψηλή απόδοση σε συνθήκες πίεσης και αρκετά ακόμα.Ο τομέας της εκπαίδευσης των προπονητών βρίσκεται στον πυρήνα των προβλημάτων αυτών και δεν αφορά πρωτίστως τα διπλώματα UEFA και τους τεχνικούς σε υψηλό επίπεδο, αλλά περισσότερο τους ανθρώπους που αναλαμβάνουν ένα παιδί που θα ασχοληθεί με το ποδόσφαιρο στις εύπλαστες ηλικίες. Κάποια από αυτά θα κληθούν εν τέλει να φορέσουν το εθνόσημο.

Η σωστή και συνεχώς ενημερωμένη δουλειά από τους προπονητές δεν απαιτεί μόνο ανάλογη εκπαίδευση των ίδιων, αλλά και συνεργασία όλων των φορέων. Το ζήτημα δεν αφορά δηλαδή μόνο την FA και το σύστημα εκπαίδευση προπονητών, αλλά και τις επαγγελματικές ποδοσφαιρικές κατηγορίες. Ο Σάιντ διηγήθηκε πρόσφατα μια ιστορία σε άρθρο του τα όσα του είπε προπονητής ομάδας πρώτης τετράδας στην Premier League, μετά την ομιλία του σε παίκτες και στελέχη για νέες έρευνες σχετικά με την εξέλιξη της προσωπικότητας των ποδοσφαιριστών και την απόκτηση δεξιοτήτων. «Ενδιαφέροντα τα όσα λες, αλλά αν χάσω τα τρία επόμενα ματς, θα μείνω χωρίς δουλειά. Δεν μπορώ να ενδιαφερθώ για την εξέλιξη νέων παικτών. Απλά νοιάζομαι για το πως θα κρατήσω σε καλή κατάσταση τους ποδοσφαιριστές αστέρια». Δεν γίνεται, με βραχυπρόθεσμα πλάνα να χτιστούν μακπρόπροθεσμα εθνικά πρότζεκτ. Το πλάνο της Γερμανίας και η απίστευτα μεθοδική δουλειά σε επίπεδο ακαδημιών την τελευταία δεκαετία είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, το οποίο έφερε ντόμινο επιτυχιών. Στη χώρα μας ο Σάντος προσπάθησε να οργανώσει ένα στρατηγικό πλάνο ανάπτυξης εθνικών ομάδων, με κοινές συνισταμένες από την ομάδα Κ-15 μέχρι αυτή των ανδρών, αλλά αποδομήθηκε κι αυτό μαζί με ό,τι είχε χτίσει ο Πορτογάλος από τους διοικούντες την ΕΠΟ. Όσον αφορά τα πτυχία των προπονητών; Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα ΕΔΩ και να κρίνετε μόνοι σας.

Στην Ισλανδία τα τελευταία χρόνια δαπανήθηκαν πολλά χρήματα στην εκπαίδευση προπονητών και στον τομέα της προπόνησης σε «grassroots» επίπεδο. Προπονητές με δίπλωμα UEFA B είναι σε ομάδες Κ-8! Η έμφαση στη λεπτομέρεια και στην σωστή δουλειά ξεκινά από τις ηλικίες των 5-6 ετών, από την πρώτη ουσιαστική επαφή δηλαδή των πιτσιρικάδων με το άθλημα. Σε χώρες όπως η Δανία και η Σουηδία, γειτονικές των Ισλανδών, ανάλογες μέθοδοι χρησιμοποιούνται μετά τα 12 έτη. Πλέον, ένας ανά περίπου 825 κατοίκους είναι διπλωματούχος προπονητής, με την Ομοσπονδία να έχει θέσει πολύ υψηλά στάνταρ, αλλάζοντας εντελώς προσέγγιση από το 2002 και μετά.

Ο Σίγκουρντουρ Ράγκναρ Έγιολφσον προσελήφθη ως αρχιεκπαιδευτής και σε άριστη συνεργασία με την Ομοσπονδία και την UEFA άλλαξε εντελώς τα κριτήρια για το ποιοι θα δίδασκαν στους προπονητές. Τα σεμινάρια δεκαπλασιάστηκαν και το όλο πρότζεκτ στήριξαν οι ομάδες, οι οποίες, παρότι δεν είναι επαγγελματικές, επένδυσαν πολύ σημαντικά ποσά στις ακαδημίες και στους προπονητές τους. Tα κλειστά γήπεδα συνεχώς αυξάνονται, αντιμετωπίζοντας έτσι το πρόβλημα του καιρού. Η «εξαγωγή» ταλαντούχων παικτών έφερε επαφή με νέες ποδοσφαιρικές κουλτούρες και η συνεχής εκπαίδευση των ίδιων των εκπαιδευτών μεθόδους βγαλμένες από σύγχρονη έρευνα και πράξη.

Το οικοδόμημα χτίζεται πάντα από τα θεμέλια. Και αυτό είναι μάλλον το σπουδαιότερο μάθημα που μας έδωσαν οι Ισλανδοί.