Αμπέλ Φερέιρα: Μια εξαιρετική επιλογή, αν ήξερε ο ΠΑΟΚ ποιον προσέλαβε

Στις 28 Ιουνίου ο Ραζβάν Λουτσέσκου πρόσθεσε το ονοματεπώνυμό του σε μια λίστα που δημιουργεί ο καιρός στο ελληνικό ποδόσφαιρο με προπονητές που αποχωρούν από μια ελληνική ομάδα μετά από κατάκτηση πρωταθλήματος λόγω των αμφιβολιών τους σχετικά με το αποτέλεσμα της προσπάθειας για πρόκριση στην φάση των ομίλων του Champions League και της ανησυχίας τους για τις συνέπειες ενός αποκλεισμού. Συνέβη προ τριετίας, ακριβώς την ίδια περίοδο με τον Μάρκο Σίλβα και τον Ολυμπιακό, συνέβη στο τέλος του Μαΐου 2018 με τον Μανόλο Χιμένεθ και την ΑΕΚ, συνέβη και τώρα με τον Λουτσέσκου και τον ΠΑΟΚ. Κοινός παρανομαστής; Και οι τρεις είχαν μεγαλύτερες και διαφορετικές μεταγραφικές προσδοκίες, και φοβήθηκαν ότι θα έμπαιναν στη μάχη για το Champions League χωρίς τις επιθυμητές προδιαγραφές. Ποιος θέλει να κριθεί απόλυτα από το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας την οποία κάνει με υλικό που δεν τον καλύπτει; Αυτό που συμβαίνει στη διάρκεια των τελευταίων ετών, η παράδοση που δημιουργείται με τον πρωταθλητή να αλλάζει προπονητή, είναι μια κατάσταση που πρέπει να αρχίσει να συνηθίζει το ελληνικό ποδόσφαιρο, δεδομένου ότι η παρουσία στην φάση των ομίλων του Champions League θα γίνεται όλο και πιο απλησίαστο όνειρο για τις ελληνικές ομάδες. Οσο κόσμος και διοικήσεις ζουν με την ψευδαίσθηση ότι μπορούν να απαιτούν την παρουσία στο Champions League, τόσο οι προπονητές θα το βάζουν στα πόδια για να αποφύγουν τις παράλογες συνέπειες μιας αποτυχίας.

Στη δεδομένη στιγμή, υπό τις δεδομένες συνθήκες, ο ΠΑΟΚ θεωρητικώς δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερη λύση από αυτή που βρήκε, χρυσοπληρώνοντάς την, στο πρόσωπο του Αμπελ Φερέιρα. Αρκεί να ξέρει ποιον προσέλαβε, δηλαδή τι προπονητής και τι ιδιοσυγκρασία είναι ο 40χρονος που έλαμψε στη διάρκεια της τελευταίας 2ετίας στην Μπράγκα. Διότι αν δεν πρόλαβε να μετρήσει τη συμβατότητα του Φερέιρα με την δική της ποδοσφαιρική φιλοσοφία, αλλά και τα γνωρίσματα του χαρακτήρα του Πορτογάλου προπονητή και την συμβατότητά τους με τη νοοτροπία της οικογένειας Σαββίδη, η διοίκηση του ΠΑΟΚ θα πληρώσει πολύ ακριβά σε χρήμα αυτό το λάθος, δεδομένου ότι υπέγραψε κλειστό 3ετίες συμβόλαιο μαζί του με απολαβές 2 εκατ. ευρώ ετησίως και έχει ήδη καταβάλει περί τα 2,5 εκατ. € προς την Μπράγκα για την αγορά του.

Στη στιγμή που τον επέλεξε ο ΠΑΟΚ, ο Αμπελ Φερέιρα ήταν ένας εκ των πιο επιτυχημένων Πορτογάλων προπονητών της τελευταίας 2ετίας. Στα μισά της περσινής σεζόν ο πρόεδρος της Μπενφίκα Φελίπε Βιέρα ήταν έτοιμος να τον αρπάξει από την Μπράγκα για να τον βάλει στη θέση του Ρουί Βιτόρια. Και τα πορτογαλικά ρεπορτάζ είχαν καταγράψει την παρουσία διαφόρων τεχνικών διευθυντών και scouts από ευρωπαϊκούς συλλόγους στα ματς της Μπράγκα για χάρη του.

Στην ενότητα “ποδόσφαιρο”, η Μπράγκα είχε καθαρή, ευδιάκριτη αγωνιστική ταυτότητα: Επιθετικό ποδόσφαιρο, βασισμένο στην κατοχή της μπάλας (μ.ο. 53%), χωρίς προτεραιότητα στο ασφαλές passing game, σε σχηματισμό 4-4-2 αλλά και σε διαφορετικές εκδοχές του 4-2-3-1, με επιθετική άμυνα προς τον αντίπαλο όταν δεν έχει τη μπάλα στα πόδια, η οποία έφτανε μέχρι την αντίπαλη άμυνα, και γρήγορη μετάβαση από τη μία φάση παιχνιδιού στην άλλη (άμυνα – επίθεση). Η Μπράγκα του ήταν μια ομάδα που αναπτυσσόταν με ισορροπία από τις δύο πτέρυγες και λιγότερο από τον κεντρικό άξονα, η οποία περνούσε περίπου το 30% του χρόνου κατοχής της μπάλας στο επιθετικό 1/3 του τερέν. Μια ομάδα που πέτυχε τα περισσότερα γκολ της με οργανωμένες επιθέσεις και στατικές φάσεις, και μόνο δύο γκολ σε κόντρα επιθέσεις.

Στη διάρκεια της περσινής σεζόν η Μπράγκα δημιούργησε στην πορτογαλική κοινωνία την αίσθηση ότι δημιουργεί τη στιγμή της και είναι έτοιμη να τρυπήσει το ταβάνι της 4ης θέσης και να τερματίσει ψηλότερα. Κάπως έτσι άλλωστε έφτασε να τον σκέφτεται τόσο έντονα η Μπενφίκα τον Φερέιρα, στα μέσα της σεζόν. Η ιστορία όμως έδειξε ότι η Μπράγκα δεν είχε φτάσει στο επίπεδο των μεγάλων. Εχασε όλα τα παιχνίδια απέναντι σε Μπενφίκα, Πόρτο, Σπόρτινγκ εκτός από ένα (νίκησε 1-0 εντός έδρας την Σπόρτινγκ στην αρχή της σεζόν) και μάλιστα με κάποιες βαριές ήττες. Σε κάποιες από αυτές τις στιγμές ο Φερέιρα έχασε την ψυχραιμία και το μυαλό του, και οι εκρήξεις του δημιούργησαν στους Πορτογάλους την αίσθηση ότι δεν έχει ακόμη ωριμάσει στην διαχείριση των κρίσεων. Τον βάφτισαν “μικρό Κονσεϊσάο”, με την έννοια των εκρήξεων.

Στα πρώτα του βήματα, στο δεκαήμερο που συμπλήρωσε στον ΠΑΟΚ, ο Φερέιρα δίνει σαφή δείγματα επάρκειας, αλλά και δείγματα της φιλοσοφίας του. Ενας προπονητής που αγαπά το rotation και άλλαζε παίκτες στην ενδεκάδα από παιχνίδι σε παιχνίδι, χρησιμοποίησε τα πρώτα φιλικά παιχνίδια για να δώσει χρόνο σε όλους τους διαθέσιμους ποδοσφαιριστές ώστε αφενός να σχηματίσει μια πρώτη εντύπωση και αφετέρου να δημιουργήσει στα αποδυτήρια το αίσθημα της δικαιοσύνης, το οποίο είναι θεμελιώδες για την αποτελεσματική διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού στον αθλητισμό. Ο ΠΑΟΚ περνά εδώ και 10 μέρες με τον Φερέιρα μια περίοδο που δεν φανταζόταν ότι θα ζούσε, μια περίοδο γνωριμίας. Δεν φταίει όμως ο νέος προπονητής για αυτό· φταίει που αποχώρησε ξαφνικά, στην πιο ακατάλληλη στιγμή, ο προηγούμενος. Σήμερα ο ΠΑΟΚ θα ήταν πιο έτοιμος για τις πρώτες μάχες του Champions League. Δεν είναι όμως. Και στα πρώτα ματς της Ευρώπης είναι βέβαιο ότι δεν θα φτάσει όσο έτοιμος και ώριμος θα ήταν αν τον είχε στα χέρια του ο Λουτσέσκου. Δεν φταίει όμως ο Φερέιρα για αυτό. Φταίει “η κακιά η ώρα”.

Στον μήνα που έχει μπροστά του μέχρι τον πρώτο προκριματικό αγώνα του Champions League ο Φερέιρα πρέπει να έχει καταλήξει στον κορμό των ποδοσφαιριστών που θα χρησιμοποιήσει στο πρώτο ζευγάρι αγώνων, που είναι και το σημαντικότερο για την αύρα που θα δημιουργήσει στα αποδυτήρια και τις κερκίδες, και να έχει συντονιστεί μαζί τους στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Δεν είναι καθόλου εύκολο για έναν προπονητή, στην πρώτη φορά που εργάζεται μακριά από την πατρίδα του, να πείσει τους ποδοσφαιριστές για την αποτελεσματικότητα του σχεδίου του μόνο με λόγια. Οι ποδοσφαιριστές πείθονται μόνο από τα αποτελέσματα και την εικόνα της ομάδας στους αγώνες, και ειδικά με τις μεγάλες νίκες. Ο Φερέιρα όμως δεν έχει παρά μόνο τα λόγια και τα φιλικά για να τους πείσει. Και αυτό πρέπει να το κάνει σε μια περίοδο που ακόμη γνωρίζεται με την κουλτούρα και τη νοοτροπία της Ελλάδας, και την κουλτούρα και τη νοοτροπία της κοινωνίας του ΠΑΟΚ.

Αν εστιάσεις στον Φερέιρα και παρατηρήσεις το σκηνικό γύρω του, εύκολα θα αμφισβητήσεις την ορθότητα της επιλογής του να κάνει το πρώτο βήμα μετανάστευσης για να αναλάβει μια ομάδα που είχε σχηματίσει σε πολύ υψηλό ποσοστό το ρόστερ της και είχε ξεκινήσει προετοιμασία, η οποία είναι νταμπλούχος, αήττητη πρωταθλήτρια και ζει με το “ή τώρα ή ποτέ” όραμα της παρουσίας στο Champions League για πρώτη φορά στη ζωή της. Ο Πορτογάλος δεν θα μπορούσε να βρει τον πήχη των απαιτήσεων και των προσδοκιών ψηλότερα.

Αν εστιάσεις στον ΠΑΟΚ μένεις με την εκτίμηση ότι έκανε μια πάρα πολύ καλή – στα χαρτιά – επιλογή, εφόσον αυτή ήταν συνειδητή. Αν τον γνώριζε, αν ήξερε ποιον προσλαμβάνει, και δεν τον πλήρωσε μόνο για να πει ότι έφερε έναν εκ των κατά τεκμήριο πιο εξελίξιμων Πορτογάλων προπονητών της νέας γενιάς, ο ΠΑΟΚ μπορεί να ζήσει μαζί του τη στιγμή που θα ευλογεί την τύχη του που τον άφησε στα ξαφνικά ο Λουτσέσκου. Αν περιμένει να τον κρίνει μόνο από την προσπάθεια για την πρόκριση στο Champions League, δηλαδή αν τούτη τη στιγμή η διοίκηση του ΠΑΟΚ ζει με την απαίτηση από τον Φερέιρα να τα καταφέρει, στο σενάριο της αποτυχίας θα νιώσει ότι δεν προσέλαβε τον κατάλληλο ηγέτη για την ομάδα του – και τότε θα τον έχει μόλις ακυρώσει. Διότι η σύντομη προπονητική ιστορία του Φερέιρα λέει ότι αυτός δεν είναι ώριμος να διαχειριστεί τέτοιες κρίσεις. Η έκρηξή του θα είναι μια φυσιολογική, για τα χαρακτηριστικά του, συνέπεια. Και τότε ο ΠΑΟΚ δεν θα έχει χάσει μόνο την πρόκριση στο Champions League. Θα έχει βάλει σε κακό δρόμο τη σεζόν του.

Κανονικά, για μια ελληνική ομάδα ο Αμπέλ Φερέιρα είναι μια εξαιρετική περίπτωση μακρόπνοης επένδυσης. Μια περίπτωση προπονητή για να του δώσεις τα κλειδιά, να τον ακούσεις στον σχηματισμό του ρόστερ και να του δώσεις χρόνο και στήριξη προκειμένου να αποδείξει – και στον εαυτό του – ότι μπορεί να κάνει πρωταθλητισμό, δηλαδή ένα άλμα που δεν είχε κάνει στην μέχρι σήμερα πορεία του. Ο “χρόνος” δεν είναι μόνο μέρες και μήνες και η στήριξη δεν είναι μόνο ο δημόσιος λόγος. Ο ΠΑΟΚ πρέπει να πείσει τον Φερέιρα ότι τον πιστεύει και όχι ότι περιμένει να τον κρίνει απολύτως στα προκριματικά του Champions League. Διαφορετικά θα του βάλει πολύ μεγάλη πίεση στην πλάτη πριν από τα ευρωπαϊκά παιχνίδια, θα αυξήσει τις πιθανότητες αποτυχίας. Και στο σενάριο του αποκλεισμού θα μείνει να δουλεύει με έναν προπονητή που θα νιώθει ότι δεν τον πιστεύουν.