Υπάρχουν ποδοσφαιριστές στο υψηλό επίπεδο που χάνουν τη γη κάτω από τα πόδια τους με έναν τραυματισμό. Βγαίνουν από τη ρουτίνα, βλέπουν τους φόβους για το αύριο, που είχαν θαφτεί βαθιά μετά το πρώτο καλό συμβόλαιο, να αναδύονται ξανά. Τι γίνεται όμως με τα παιδιά που τραυματίζονται στις χαμηλότερες κατηγορίες; Πόσες καριέρες έχουν χαθεί, πόσες ψυχολογίες έχουν καταβαραθρωθεί, πόσες ζημιές δεν διορθώθηκαν ποτέ, χωρίς κανείς να μάθει τίποτα;

Ο Χρίστος Τασουλής, ο οποίος είχε δείξει στη συνέντευξη που μας είχε παραχωρήσει όταν υπέγραψε στη Λανς περί τι ακριβώς πρόκειται, ανήκει πλέον στον Αστέρα Τρίπολης, όμως βίωσε την πραγματικότητα της ανάγκης για χειρουργείο όταν βρισκόταν στη Γ' Εθνική με τον Φωστήρα. Χωρίς ασφάλεια, χωρίς χρήματα. Ήταν η πρώτη φορά που το αισθάνθηκε. Το ξεπέρασε, πήγε στον Πανιώνιο, έκανε «παπάδες» στο αριστερό άκρο της άμυνας, όμως το σκοτάδι επέστρεψε. Και έγινε χειρότερο.

Πήγε στο εξωτερικό για τη Λανς, επέστρεψε στον Πανιώνιο, πήγε στον Αστέρα, έκανε δύο ακόμα χειρουργεία στους κοιλιακούς. Έχοντας περάσει από όλα τα στάδια, νέος Γενικός Γραμματέας του ΠΣΑΠ ετοιμάζεται για τη νέα σεζόν και μίλησε χωρίς συστολές για το ντοκιμαντέρ «Το ποδόσφαιρο και το τέρας» του gazzetta.gr. Δείτε το βίντεο και διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη.

Ας ξεκινήσουμε με τον πρώτο τραυματισμό, στους κοιλιακούς και τα όσα ακολούθησαν.

«Όταν ήμασταν Γ' εθνική με τον Φωστήρα, είχα πάθει έναν τραυματισμό στους κοιλιακούς, στο ίδιο σημείο δηλαδή που με ταλαιπώρησε μετά. Ήταν πρωτόγνωρος τότε ένας τραυματισμός για μένα, δεν είχα εμπειρία από τέτοιες καταστάσεις καθόλου. Υπήρχαν, επίσης, προβλήματα πολλά στην ομάδα. Πληρωμές ανύπαρκτες και τα λοιπά. Όσο για γιατρούς; Ψάχνοντας τον γνωστό του γνωστού. Πονούσα πολύ καιρό, έπαιζα με χάπια. Voltaren, όσοι παίζουν μπάλα τα ξέρουν. Η τροφή του αθλητή. Και έφτασα σε ένα σημείο να βλέπω την απόδοσή μου κάθε μέρα να πέφτει. Λέω “δεν γίνεται, πρέπει να σταματήσω, να βρω έναν τρόπο να γίνω καλά”. Έτσι έκανα. Σταμάτησα, έψαξα κάτι γιατρούς, άρχισα φυσικοθεραπείες συντηρητικά μήπως περάσει. Δεν περνούσε και αποφάσισα να κάνω χειρουργείο. Υπήρχαν προβλήματα πολλά στην ομάδα με την ασφάλεια, δεν βρέθηκε ποτέ άκρη με την ασφάλεια.

Έγινε το χειρουργείο τέλος πάντων, αφού περίμενα ενάμιση μήνα να μπω. Κάθε μέρα που χάνεις σε μια περίοδο που είσαι 21 χρονών και περιμένεις να ανέβεις κατηγορία, να πάρεις μια μεταγραφή, να κάνεις το επόμενο βήμα, είναι πολύ ψυχοφθόρο. Περίμενα έναν μήνα να μπω στο χειρουργείο, για να δω πώς θα είμαι. Υποτίθεται θα περνούσε σε έναν μήνα, αλλά μου είπαν τελικά ότι πρέπει να μπω και στο χειρουργείο για να περάσει. Μπήκα, έκανα την επέμβαση τελικά, έχασα όλο το δεύτερο γύρο τότε. Εκείνο το διάστημα δεν ήταν καθόλου ευχάριστο. Σπίτι συνέχεια, έπρεπε να αποφύγω πολλά πράγματα να μην το επιβαρύνω, χωρίς βέβαια να προσέχω όσο θα έπρεπε γιατί δεν είχα τη γνώση τότε πάνω σε αυτόν τον τραυματισμό. Αλκοόλ κάποιες φορές, περισσότερο από το “μια φορά το μήνα με φίλους σε ένα ρεπό”. Αρκετά περισσότερο».

Ως τρόπο για να αντιμετωπίσεις την κατάσταση;

Ως τρόπο να αντιμετωπίσω, να ανεβάσω κάπως την ψυχολογική μου κατάσταση. Βέβαια έτσι δεν το αντιμετώπιζα καθόλου. Σπίτι συνεχώς, πολλές ώρες χωρίς να κάνω τίποτα. Δηλαδή σε ένα λάπτοπ μπροστά παίζοντας football manager έτσι για να κοροϊδέψω τον εαυτό μου ότι κάνω κάτι. Πολύ κακή ψυχολογική κατάσταση και σε μια περίοδο που οικονομικά ήμουν πολύ δύσκολος. Αναγκαζόμουν να πληρώνω τις φυσικοθεραπείες μόνος μου. Ευτυχώς μπορούσαν οι γονείς μου να καλύψουν το οικονομικό κομμάτι με τις φυσικοθεραπείες και εγώ πάλευα με τα έξοδα της καθημερινότητας. Επειδή είμαι λίγο περήφανος σαν άνθρωπος δεν τους έλεγα ότι είναι δύσκολα να τα βγάλω πέρα. Αλλά είχα βρει τον τρόπο και τα κατάφερνα με κάποια λεφτά που παίρναμε τότε από την ομάδα. Θα φανεί λίγο αστείο, αλλά ήταν δίευρα σε σακουλάκι, από τον πρόεδρο επειδή είχε βενζινάδικο».

Πέρασε από το μυαλό σου να επισκεφτείς κάποιον ειδικό;

«Τότε δεν είχα σκεφτεί καν ότι μπορώ να πάω σε κάποιον ψυχολόγο ή κάτι άλλο. Είχα κάποιους ανθρώπους κοντά μου, κάποιους φίλους μου που τα συζητούσα, αλλά σίγουρα δεν είναι το ίδιο, ούτε μπορεί να ξέρει κάποιος που δεν το βιώνει. Αν δεν είσαι τραυματίας... Αυτό που κατάλαβα με τους τραυματισμούς είναι ότι το βιώνεις μόνος σου τελείως. Δηλαδή έρχεται κάποια στιγμή που μόνο εσύ πρέπει να το σηκώσεις το βάρος, με όποιον και να μιλήσεις μόνο εσύ μπορείς να παλέψεις με το μυαλό σου ότι είσαι τραυματίας».

Γιατί δεν σκέφτηκες καν τον ψυχολόγο;

«Το είχα στο μυαλό μου πολύ αρνητικό το να πάω σε έναν ψυχολόγο, ότι ήταν αδυναμία. Το σκεφτόμουν σαν αδυναμία. Τέλος πάντων, το περνάω αυτό, ευτυχώς για μένα όλα πήγαν καλά μετά. Μπορούσα να παίξω πάλι, ανέβηκα κατηγορίες, έφτασα στον Πανιώνιο. Εκεί πάλι, στην πρώτη μου χρονιά στον Πανιώνιο, ήταν όλα σαν βγαλμένα από παραμύθι στην αρχή. Πήγαν όλα πολύ καλά, ήταν κάτι καλύτερο από εκεί που βρισκόμουν οπότε μου φαινόταν ωραίο, άσχετα αν είχε και εκεί προβλήματα. Είχα δύο κλήσεις στην Εθνική ομάδα, ήταν όλα ρόδινα. Περίμενα το καλοκαίρι να έχω μια μεταγραφή, κάτι καλύτερο. Βέβαια, είχα αρχίσει να αντιλαμβάνομαι τι συμβαίνει στο ποδόσφαιρο, να βλέπω πράγματα που δεν μου αρέσουν, να χάνεται ο ρομαντισμός του αθλήματος και ήταν κάτι που με έτρωγε μέσα μου. Όλα όμως πήγαινα καλά, έκανα καλά παιχνίδια πίστευα ότι έρχεται κάτι καλύτερο για μένα, ότι βήμα-βήμα θα έρθει».

Τα προβλήματα πότε άρχισαν στον Πανιώνιο;

«Πέρασε αυτή η καλή θεωρητικά χρονιά και περιμένω. Έχω ανεβάσει τον πήχη στο κεφάλι μου, αντιμετωπίζω τα πράγματα και λίγο πιο αθώα ας πούμε, και περιμένω να γίνει κάποια μεταγραφή, να γίνει κάτι καλό για μένα. Δεν γίνεται τελικά αυτό και με πιάνει έτσι κάποια γκρίνια, αρχίζω να απογοητεύομαι, να μην έχω υπομονή καθόλου. Ξεκινώντας η χρονιά η επόμενη, ενώ περιμένω να είμαι βασικός, είμαι εκτός 11άδας για έναν ολόκληρο γύρο. Δεν μπορώ να το αποδεχθώ με τίποτα, θεωρώ ότι πρέπει να παίζω, είμαι συνέχεια μέσα στα νεύρα, σε συνεχόμενη πίεση μέσα μου, αρχίζω να αμφισβητώ τον εαυτό μου. Περνάει ένα δύσκολο εξάμηνο αγωνιστικά για μένα, με ξεσπάσματα στην προπόνηση, να κλοτσάω μπάλες, εκρήξεις θυμού πολλές. Παίζω στον δεύτερο γύρο, όπου ήμουν πολύ μέτριος, καθόλου ικανοποιημένος με τον εαυτό μου. Περνάει ένας χρόνος ακόμα, έχω συσσωρευμένη πίεση γιατί είναι ένα πισωγύρισμα για μένα μετά από μια καλή χρονιά. Πάλι αλλάζουμε προπονητή και πάλι δεν είμαι πρώτη επιλογή. Και εκείνη την περίοδο συμβαίνει και ένας χωρισμός και ουσιαστικά μπουκώνω τελείως. Κλειδώνω, δεν μπορώ να διαχειριστώ την καθημερινότητά μου με τίποτα. Ίσως και καθημερινά, πριν φτάσω σε αυτό το σημείο, είχα συνεχώς συζητήσεις πάνω στο πόσο άδικο είναι αυτό που μου συμβαίνει, πόσο φταίνε όλοι, πόσο αυτός ο μάνατζερ κάνει το ένα, πόσο αυτός ο προπονητής κάνει το άλλο, δηλαδή συνεχώς προβλήματα. Προβλήματα τα οποία συμβαίνουν και τώρα, δεν αλλάζουν, αυτά είναι πράγματα τα οποία μένουν στο ποδόσφαιρο και αντιμετωπίζουν όλοι λίγο ή πολύ.

Δεν μπορούσα να συνηθίσω ότι ήμουν σε έναν χώρο που συνεχώς αδικούμαι, που συνεχώς δεν παίρνω αυτό που μου αξίζει, που χάνω κάθε μέρα τον ρομαντισμό μου για το άθλημα και πρέπει να το δεχθώ σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Και μου έβγαινε με έναν πολύ λάθος τρόπο το ξέσπασμα. Και φτάνω τέλος πάντων σε αυτό το τέλμα. Εκεί που πλέον με την παρότρυνση του μάνατζέρ μου τότε, του Χρήστου του Γάτση, μου λέει να πάω σε έναν φίλο του ψυχολόγο, τον Συμεών Σιομόπουλο. Παρότι παλιότερα ήμουν πολύ αρνητικός σε αυτή την ιδέα, αποφασίζω να πάω, γιατί έχω πνιγεί. Νιώθω ότι είμαι σε ένα αδιέξοδο. Η μόνο ώρα που ξεφεύγω είναι οι μία-δυο ώρες της προπόνησης που γινόταν κάτι και ουσιαστικά έβγαζα μια ένταση στο γήπεδο. Όλες τις άλλες ώρες ήμουν πνιγμένος. Αποφασίζω να πάω εκεί, πιστεύοντας σε κάτι, ότι θα είναι σαν να μου γυρίσει ένα κουμπί και να λυτρωθώ. Είχα φτάσει σε σημείο να μην μπορώ να κοιμηθώ εύκολα το βράδυ, να μην μπορώ να ξυπνήσω μετά τις 07.00 το πρωί, να ξυπνάω από τις 06.00, ή τις 05.00. Δεν μπορούσα με τίποτα.

Παίρνω την απόφαση να πάω στον ψυχολόγο, μπαίνω στην πρώτη συνεδρία. Ε και στην πρώτη συνεδρία είμαι χάλια, έβαλα τα κλάματα. Δεν μπορούσα να το πιστέψω... Γενικά δεν κλαίω εύκολα, ίσως είναι και κακό αυτό, αλλά δεν μπορούσα να κρατηθώ. Ήμουν μπροστά σε έναν άνθρωπο που δεν τον ήξερα και έκλαιγα σαν παιδάκι. Τέλος πάντων αρχίζουμε τις συνεδρίες με τον τρόπο που δουλεύουν οι ψυχολόγοι γενικά -μάλλον έτσι δουλεύουν και οι περισσότεροι δεν ξέρω- και σιγά σιγά, με τον τρόπο που μου έλεγε να διαχειριστώ τις καταστάσεις, έμαθα κάποια πράγματα τα οποία δεν τα είχα σκεφτεί ποτέ στο αθλητικό κομμάτι».

Για το πώς να διαχειρίζεσαι καταστάσεις;

«Για το πώς μπορώ να τα διαχειριστώ όλα. Ουσιαστικά έμαθα να ελέγχω σιγά-σιγά τις σκέψεις μου και να μην με καταβάλουν τόσο, να μην με ελέγχουν αυτές. Με βοήθησε πάρα πολύ στο αγωνιστικό κομμάτι, πάρα πολύ. Στο να ανταπεξέρχομαι στις απαιτήσεις της ομάδας, στις αδικίες που βίωνα κάθε μέρα. Βέβαια ήταν πολύ δύσκολο, κάθε μέρα έπρεπε να καταγράφω πράγματα για εμένα, να καταγράφω τις αρνητικές μου σκέψεις, να βάζω δίπλα τις θετικές. Ήταν μια διαδικασία ψυχοφθόρα κάθε μέρα για μένα, δύσκολη, αλλά με βοήθησε. Σε βάθος χρόνου με βοήθησε πάρα πολύ και με βοηθάει ακόμα. Και θα πρότεινα στον καθένα να πάει σε κάποιον ψυχολόγο αν νιώθει ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί καταστάσεις στην ομάδα του ή σαν αθλητής, κάνοντας πρωταθλητισμό».

Έπειδή έχεις πάει και στο εξωτερικό, δεν θεωρείς ότι θα έπρεπε οι ομάδες να το προσφέρουν αυτό;

«Θεωρώ ότι είναι επιτακτική ανάγκη οι ομάδες να έχουν ψυχολόγο κι αν ο αθλητής θέλει και νιώσει την ανάγκη, να μπορεί να μιλήσει με κάποιον άνθρωπο που θα βγάλει τα εσώψυχά του. Βέβαια μερικές φορές υπάρχει και αυτό το ότι "φοβάμαι να μιλήσω στον ψυχολόγο της ομάδας μην τυχόν και έχει επικοινωνία με την ομάδα” και είναι κάπως δύσκολο για τον αθλητή να ανοιχτεί εκεί, έτσι πιστεύω. Δεν το έχω κάνει ποτέ σε ψυχολόγο ομάδας γιατί ποτέ δεν είχε η ομάδα μου. Αλλά θεωρώ ότι θα πρέπει να έχουν, ειδικά σε μικρότερες ηλικίες. Να σε προετοιμάσει γι' αυτό που έρχεται στον αθλητισμό, για αυτό που έχεις να αντιμετωπίσεις. Γιατί κάθε μέρα, ενώ ξεκινώντας το βλέπεις σαν απλό παιχνίδι, αντιμετωπίζεις πράγματα τα οποία δεν τα περιμένεις. Είναι τεράστιες οι απογοητεύσεις που έρχονται και οι αδικίες και πρέπει κάποιος να σε προετοιμάσει γι' αυτό και όχι να παλεύεις με τον εαυτό σου χρόνια και να μην μιλάς σε κανέναν. Γιατί μπορεί και εγώ να μιλάω στους φίλους μου οι οποίοι με στηρίζουν, ή η οικογένειά μου, ο καθένας όποιον έχει. Αλλά δεν μπορεί να σε καθοδηγήσει και να σε βοηθήσει όταν είναι έξω από το χώρο της δουλειάς σου, όταν δεν γνωρίζει το ποδόσφαιρο, όταν δεν γνωρίζει τον πρωταθλητισμό. Όσο και να σε βοηθήσει, όσο και να σε αγαπάει και να νοιάζεται για σένα, δεν μπορεί να σε βοηθήσει ουσιαστικά .Μπορεί να σε στηρίξει, όχι να σε βοηθήσει».

Τα συζητάνε μεταξύ τους οι ποδοσφαιριστές αυτά;

«Ο δικός μου κύκλος μπορώ να πω ότι συζητάει μαζί μου, δεν ξέρω αν το κάνουν όλοι. Νομίζω ότι δεν μένει κρυφό στο χώρο του ποδοσφαίρου, δηλαδή στα αποδυτήρια αν συμβαίνει κάτι τέτοιο το ψιλοκαταλαβαίνεις».

Είναι ο ψυχολόγος ταμπού;

«Σίγουρα είναι. Ακόμα και σήμερα. Είναι καλύτερα από παλιότερα, αλλά υπάρχει ακόμα αυτό το ταμπού ότι δεν πρέπει να πάω, είμαι αδύναμος αν πάω και τα λοιπά και τα λοιπά. Αδύναμος είσαι έτσι κι αλλιώς αν φτάσεις σε αυτή την κατάσταση. Τώρα αν θα σε βοηθήσει ή όχι είναι ένα άλλο κομμάτι. Δεν χάνεις κάτι να δοκιμάσεις, κακό δεν πρόκειται να σου κάνει σίγουρα».

Πώς μπορεί να αλλάξει αυτό, να το δουν διαφορετικά; Ένα παιδάκι όταν ξεκινάει πετάει στα σύννεφα, όπως έκανες εσύ;

«Είναι πολύ συχνή η ανώμαλη προσγείωση. Εντάξει, υπάρχουν καταστάσεις παιδιών που κατάφεραν να ξεφύγουν από μια κατάσταση χειρότερη και να πάρουν μια μεταγραφή, ένα καλύτερο συμβόλαιο και να ηρεμήσουν, γιατί και το οικονομικό είναι πρόβλημα σοβαρό που αντιμετωπίζεις κάθε μέρα για την ψυχολογία σου. Αλλά υπάρχουν και παιδιά που δεν μπόρεσαν να ξεφύγουν ποτέ από αυτό, από το οικονομικό πρόβλημα, από τις κατηγορίες τις χαμηλές και να μείνουν με ανεκπλήρωτο όνειρο ότι “δεν μπόρεσα να παίξω” και ότι “οι άλλοι που ήταν μαζί μου έπαιξαν πιο πάνω”. Είναι πολύ δύσκολο να το διαχειριστείς αυτό. Και νομίζω οι άνθρωποι που είναι γύρω από το ποδόσφαιρο, προπονητές παράγοντες, πρόεδροι ομάδων, οι διοργανώτριες αρχές θα έπρεπε να το προτείνουν, να πιέσουν καταστάσεις για να υπάρχουν ψυχολόγοι στις ομάδες. Γιατί, εντάξει, νομίζω ότι στην κοινωνία μας έξω όλος ο κόσμος έχει προβλήματα. Δεν υπάρχει κάποιος που να μην έχει προβλήματα. Και όποιος λέει ότι δεν έχει, λέει ψέματα. Μπορεί για κάποιον να είναι πρόβλημα το ότι δεν έχει να αγοράσει ακριβή τσάντα και για κάποιον να είναι πρόβλημα το ότι δεν έχει να αγοράσει ψωμί για το παιδί του. Αλλά στο μυαλό σου, όπως το αντιμετωπίζει ο καθένας στο μυαλό του, είναι πρόβλημα, υπάρχουν στιγμές που πνίγεσαι με αυτό».

Τη σειρά των τραυματισμών που είχες στη συνέχεια, τη διαχειρίστηκες καλύτερα;

«Έπαθα τον ένα τραυματισμό και μετά ήρθε ο επόμενος ενώ είχα ξαναμπεί για προπόνηση. Τον προηγούμενο Μάιο έκανα ένα χειρουργείο. Είμαι χειρουργημένος, κάνω την αποκατάστασή μου, πάω στον Αστέρα Τρίπολης και ευτυχώς είμαι σε ένα σωματείο που μου προσφέρει φυσικοθεραπευτή καλό, ιατρικό τιμ και έχω την ευκαιρία να αναγεννηθώ στην καριέρα μου και να πάρω ακόμα άλλη μια ευκαιρία στο ποδόσφαιρο στο υψηλό επίπεδο. Περνούσα πάρα πολλές ώρες με τον φυσικοθεραπευτή μου, τον Γιώργο Πριόνα, που ήταν πάνω από το κεφάλι μου 8 ώρες την μέρα κάθε μέρα. Είναι αναπόφευκτο πολλές φορές να σκεφτείς όταν ο πόνος δεν φεύγει, υπάρχει λίγο ακόμα, ή κάνεις μια απότομη κίνηση και εμφανίζεται πάλι κάτι, αμφισβητείς ότι θα γίνεις καλά. Λες, “μήπως δεν γίνομαι καλά, μήπως δεν υπάρχει τρόπος να γίνω καλά;” Αυτό το βίωνα πολύ καιρό γυρνώντας από τη Γαλλία. Πολύ καιρό, μέχρι που έκανα το χειρουργείο και ήμουν καλύτερα, αλλά και πάλι υπήρχε κάτι το οποίο δεν είχε φύγει τελείως. Μετατραυματικό. Ευτυχώς μετά από καιρό φεύγει, αλλάζει τελείως η ψυχολογία, γιατί σκέφτεσαι πολλά. Σκέφτεσαι μήπως είναι η ώρα να τελειώσει το ποδόσφαιρο; Μήπως δεν μπορείς να κάνεις τίποτα γι' αυτό και απλά μια ζωή θα πονάς; Δηλαδή θα μπορείς να είσαι λειτουργικός στη ζωή σου, αλλά δεν θα μπορείς να παίξεις ποδόσφαιρο. Αυτό δεν είναι κάτι που το αποδέχεσαι εύκολα.

Ευτυχώς, τελικά, περνάει. Μπαίνω κανονικά στις προπονήσεις, περιμένω να παίξω αγώνες. Είμαι πίσω, κάτι λογικό, καθώς είχα να παίξω ένα χρόνο. Και σε ένα φιλικό σε μια διακοπή του πρωταθλήματος, με πιάνει πόνος ίδιος απ' την άλλη πλευρά. Και καταλαβαίνω μέσα σε λίγες μέρες ότι αναγκαστικά πρέπει να ξαναβγώ από τις προπονήσεις, να ξαναμπώ στην ίδια διαδικασία κάνοντας χειρουργείο και να μείνω άλλους τρεις μήνες εκτός για αποκατάσταση. Όταν έχεις μείνει ήδη έναν χρόνο εκτός και ξαναμπαίνω στο ίδιο τριπάκι, εκεί νομίζω δεν ήξερα πώς θα το αντιμετωπίσω δεύτερη φορά αυτό. Σίγουρα είχα μετά τις παλιές μου, ας πούμε, περιπέτειες καλύτερη διαχείριση. Είχα βρει έναν τρόπο καλύτερο να το αντιμετωπίζω και να βάζω σε τάξη τις σκέψεις μου στο κεφάλι μου. Αλλά σίγουρα έρχονται στιγμές που δεν τις περιμένεις. Λες, “τι κάνω τώρα; Πώς το αντιμετωπίζω αυτό; πώς περνάει;”

Νομίζω κανείς ποδοσφαιριστής δεν μπορεί να αποδεχθεί ότι πρέπει να σταματήσει το ποδόσφαιρο και να μην ξαναμπεί σε αποδυτήρια, να μην νιώσει την ένταση ενός αγώνα, της μονομαχίας, τη μυρωδιά που έχει το γρασίδι. Όποιος αγαπά το άθλημα δεν μπορεί να αποδεχθεί ότι θα έχει μια ζωή έξω από αυτό. Κι αυτός ήταν ο μεγαλύτερός μου φόβος κι η μεγαλύτερή μου πίεση εκείνη την περίοδο, ότι μπορεί να μην μπορέσω να ξαναπαίξω. Δεν το πίστεψα ποτέ, δεν θα τα παρατούσα ποτέ. Αλλά ήξερα ότι κάποια πράγματα δεν είναι στο χέρι σου, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα πλέον. Δηλαδή αν κοπεί το πόδι σου, δεν κάνεις κάτι πλέον να είσαι σε αυτό το επίπεδο. Βέβαια πρέπει να συνεχίσεις τη ζωή σου. Αυτό είναι το δύσκολο να διαχειριστείς και σκέψου υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να αντλούν δύναμη από την οικογένειά τους, τον κύκλο τους και καταφέρνουν να φτάσουν σε ένα σημείο που να χάνουν πράγματα, μέλη του σώματός τους ίσως, πολύ σημαντικά για τη ζωή τους και καταφέρνουν να είναι δυνατοί. Εκεί λες “ένας τραυματισμός θα με ρίξει εμένα ψυχολογικά και δεν θα είμαι καλά στη ζωή μου όταν τελειώσει; Όχι, δεν υπάρχει αυτό, δεν πρέπει να γίνεται αυτό”. Βέβαια δε σημαίνει ότι δεν μπορεί να σε επηρεάσει».

​

Είναι η επόμενη μέρα για τον ποδοσφαιριστή ένας βασικός παράγοντας που κλονίζει την ψυχολογία του;

Όταν φτάνεις σε μια ηλικία που βλέπεις ότι δεν μπορείς άλλο, ή δεν υπάρχουν προτάσεις να αγωνιστείς, ομάδες που να ενδιαφέρονται, ναι. Είναι κάτι που πρέπει να προετοιμαστεί ο αθλητής για να το αντιμετωπίσει. Εγώ το σκέφτομαι συνέχεια πώς θα είναι η ζωή μου όταν σταματήσω το ποδόσφαιρο Πραγματικά πρέπει να βρεις τρόπο να είσαι έτοιμος να το αντιμετωπίσεις αυτό, δηλαδή αν δεν μπορείς να το βρεις μόνος σου, πρέπει να μιλήσεις με κάποιον άνθρωπο, να μην περιμένεις να φτάσεις ξέρω 'γω 40 χρονών και να πεις “τώρα σταματάω, τι κάνω; Βγαίνω από τη γυάλα μου και είμαι σε μια άλλη πραγματικότητα;” Οι περισσότεροι αθλητές ζούμε σε αυτή τη γυάλα, ότι αυτό θα κρατήσει για πάντα. Πάντα θα μας χειροκροτούν, πάντα θα μας αγαπούν, πάντα θα παίρνουμε χρήματα από αυτό, πάντα θα έχουμε μια καλύτερη ζωή από τους υπόλοιπους. Δεν είναι έτσι όμως. Και φυσικά δεν έχουν όλοι χρήματα. Ένα πολύ μικρό ποσοστό φτάνει σε σημείο να μην αγχώνεται για άλλα πράγματα όταν σταματήσει το ποδόσφαιρο. Να μην αγχώνεται πού θα δουλέψει, τι δουλειά θα κάνει γιατί έχει πάρει κάποια χρήματα τα οποία είναι αρκετά για να ζήσει πολλά χρόνια χωρίς να δουλέψει.

Επίσης, πολλοί δεν διαχειρίζονται την κατάσταση οικονομικά μέχρι να σταματήσουν το ποδόσφαιρο. Υπάρχουν πολλές εξαρτήσεις που σε οδηγούν στο να μην έχεις καθόλου χρήματα όταν σταματήσεις. Πολλοί τζογάρουν, επηρεάζονται από τον τζόγο, πολλοί δεν αντέχουν, δεν μπορούν να διαχειριστούν τα τόσα πολλά χρήματα που παίρνουν και τα σπαταλούν ανεξέλεγκτα σε καταχρήσεις. Σε οτιδήποτε, άλλοι μπορεί να φτάσουν να παίρνουν ναρκωτικά, υπάρχει αλκοολισμός. Αυτά βέβαια μπορούν να τα δουν όλοι με έρευνες που έχουν γίνει, όχι να τα λέω εγώ, αλλά πρέπει να προετοιμαστεί ο αθλητής για το όταν σταματήσει τον αθλητισμό, ό,τι άθλημα και να κάνει. Τώρα μιλάμε για ποδόσφαιρο, αλλά ό,τι άθλημα και να κάνεις πρέπει να αποδεχθείς ότι έχει ημερομηνία λήξης. Και να βρεις κάτι, αν το αγαπάς τόσο πολύ, να είσαι στον χώρο αυτόν από άλλο πόστο. Ή αν σε έχει κουράσει τόσο πολύ να φύγεις. Το πιο δύσκολο μέσα σε αυτό είναι να μην χάσεις τον ρομαντισμό για μένα για το άθλημα. Γιατί αυτό σε οδηγεί να απογοητεύεσαι και κάθε μέρα να μην έχεις όρεξη για τίποτα, ούτε στην προπόνησή σου ούτε στην καθημερινότητά σου...».