Ας μιλήσουμε και για τα media στην Ελλάδα...

Είναι νομίζω προφανές και πασιφανές ότι ο τελευταίος δημοσιογράφος που θέλει να καλύψει το σινάφι του είμαι εγώ. Σχεδόν σε κάθε κείμενο μου των τελευταίων χρόνων που άπτεται σοβαρών θεμάτων και είναι ελληνικού περιεχομένου, ακόμη και αυτά που έχουν πολιτική χροιά, την πέφτω στους δημοσιογράφους και στα media. Και φυσικά το κάνω γιατί έχω πεποίθηση ότι ξεκινώντας από τον τρόπο λειτουργίας των media (ιδιοκτήτες τους) και φτάνοντας στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται οι συνάδελφοί μου (εξυπακούεται πάντα αναφέρομαι σε μεγάλο μέρος και όχι σε όλους) όλα είναι λάθος.

Τα θεωρώ, μας θεωρώ, αμφότερους, media και δημοσιογράφους ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας και φυσικά και του ποδοσφαίρου μας. Θεωρώ ότι το επίπεδο διαπλοκής στην Ελλάδα είναι τρομακτικό και ανάλογο σε προηγμένα κράτη σήμερα, δύσκολα θα βρούμε. Από την άλλη οφείλω να μας αναγνωρίσω ότι στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία αν είσαι δημοσιογράφος που θέλεις να κάνεις απολύτως σωστά τη δουλειά σου, είναι πολύ δύσκολο. Μπορείς να την κάνεις με αξιοπρέπεια, αλλά με εκπτώσεις και ηθικές και δημοσιογραφικές, αλλιώς δεν θα την κάνεις και αυτό ασφαλώς ισχύει και για μένα σε σχέση με τις εκπτώσεις που έχω χρειαστεί να κάνω. Απλώς προσπαθώ με βάση τους δικούς μου κώδικες ηθικής να μπορώ να κοιταχτώ στον καθρέπτη. Σε γενικές γραμμές τα καταφέρνω, αν και έχουν υπάρξει και κάτι λίγες μέρες που απέφυγα να χτενιστώ...

Και εδώ θα κάνω μία μικρή ιστορική αναδρομή, όχι για να δικαιολογήσω τους δημοσιογράφους ασφαλώς, αλλά για να δούμε όλοι μαζί και από την άλλη πλευρά του ποταμού, από την απέναντι όχθη. Διότι η μία, αυτή των δημοσιογράφων είναι προφανώς μολυσμένη, η άλλη όμως αυτή του κοινού;

Στην καριέρα μου όλα αυτά τα χρόνια, όπου έχω κάνει και άπειρες εκπομπές επικοινωνίας με το κοινό, βαρέθηκα να ακούω την φράση “γιατί δεν λες τι ομάδα είσαι;”. Μετά βαρέθηκα να ακούω για κάθε κείμενο κριτικής που έγραφα για όποιον κι' αν το έγραφα, την φράση “οι δήθεν αντικειμενικοί είναι το χειρότερο είδος των δημοσιογράφων γιατί δεν ξέρεις τι ρόλο βαράνε, ενώ από τους οπαδικούς ξέρεις τι να περιμένεις τουλάχιστον είναι έντιμοι, ντόμπροι...”.

Την εποχή που εγώ ξεκινούσα λοιπόν την δημοσιογραφία δεν υπήρχαν οπαδικοί δημοσιογράφοι, αλλά ρεπόρτερ ομάδων που ο καθένας μπορεί να πίστευε ότι ήταν και συμπαθούν τες την ομάδα, της οποίας έκαναν το ρεπορτάζ. Το κοινό λοιπόν πριν 20 χρόνια και με σταθερά βήματα “ποινικοποίησε” τους “αντικειμενικούς” δημοσιογράφους και απαίτησε αυτούς που είχαν το θάρρος να λένε ότι είναι οπαδοί ομάδας και γράφουν για αυτήν.

Το κοινό στην Ελλάδα κάποια στιγμή απαίτησε και τις οπαδικές εφημερίδες. Οχι το “ΦΩΣ” και την “ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΗΧΩ”, αλλά σκληρές οπαδικές. Τις εκτόξευσε σε κυκλοφορία. Μετά το κοινό απαίτησε και τους καθόλου δημοσιογράφους, τους μόνο οπαδούς και απαίτησε να κάνουν ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές και να πάρουν στήλες σε εφημερίδες. Και αυτούς τους εκτόξευσε σε θεαματικότητα, ακροαματικότητα. Η γραφικότητα, η καφρίλα, θεωρήθηκε cult, αληθινό, αυθεντικό και λαϊκό. Δυστυχώς, αλλά η αλήθεια αυτή είναι, κάπως έτσι την ξεκινήσαμε αυτή την διαδρομή της κατηφόρας...

Ανοίγω παρένθεση και σημειώνω ότι εγώ δεν τον έκανα ποτέ αυτόν τον διαχωρισμό μεταξύ των δημοσιογράφων. Εγώ τον διαχωρισμό τον έκανα πάντα με την εξής φράση: “καθαρά παιδιά”. Για αυτό και κάποιοι από αυτούς που συχνωτίστικα είναι και οι λεγόμενοι “οπαδικοί”, οι οποίοι πολλές φορές με ενόχλησαν και τους την είπα με την καφρίλα τους, αλλά ήξερα ότι δεν εξυπηρετούσαν την διοίκηση της ομάδας ή τον πρόεδρο, αλλά την αγάπη (με άσχημο τρόπο πολλές φορές) για την ομάδα τους. Εκλεισε η παρένθεση...

Σχεδόν ποτέ στην καριέρα μου μέχρι σήμερα δεν άκουσα φωνές γκρίνιες και κριτική από το κοινό για ένα κείμενο στο οποίο αποθέωνα κάποιο πρόσωπο, κάποια ομάδα, κάποιον προπονητή. Πάντα άκουγα ουρλιαχτά μόλις τολμούσα να κάνω κριτική. Η φράση ήταν πάντα η ίδια: “Μόνο για εμάς ξέρεις να τα γράφεις αυτά, για τους άλλους ποτέ...”. Το κοινό είχε αρχίσει να μην θέλει ούτε την κριτική, δεν το ενδιέφερε αν είναι σωστή ή λάθος, τον ενδιέφερε μόνο να μην την κάνεις για την ομάδα του... Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο σήμερα. Γράψε ένα κείμενο που θα αποθεώνεις κάποιον προπονητή, παίκτη, παράγοντα δεν έχει σημασία ή μία ομάδα (ελληνική ή ξένη) και τα likes θα πέσουν βροχή. Γράψε ένα κείμενο σκληρό, δεικτικό, τα likes θα εξαφανιστούν και το βρισίδι θα πέσει σύννεφο. Δεν είναι αυτή όμως δημοσιογραφία...

Το κοινό σήμερα θα στην πέσει ανελέητα αν γράψεις ένα κείμενο κριτικής ακόμη και για τον Μουρίνιο, όπως θα έκανα σήμερα αν δεν είχαμε ανοίξει αυτόν τον διάλογο. Θα με... στόλιζαν με διάφορα αν τολμούσα να πειράξω ττον Special One και θα μου έλεγαν “ε βέβαια αυτά δεν τα γράφεις για τον Πεπ που είναι το αγαπημένο παιδί του Τύπου...”. Τρέλα κανονική! Εγώ ο Τσόχος για μια μαλακία που θα γράψω στο gazzeta να θεωρεί κάποιος ότι “προστατεύω” τον Πεπ ή την πέφτω στο Μουρίνιο...

Αυτή είναι όμως σήμερα η φύση του κοινού (πάντα μιλάω για το μεγάλο μέρος του, μην το επαναλαμβάνω κάθε φορά). Δεν θέλει να διαβάσει τι γράφεις, θέλει να σου βάλει μία ταμπέλα και να σε κατατάξει κάπου, διότι διαφωνεί με αυτό που γράφεις, διότι είναι Γιουνάιτεντ και δεν μπορείς να αγγίζεις την ομάδα του, διότι είναι Ρεάλ και είσαι για φτύσιμο αν γράψεις κακή κουβέντα για τον Κριστιάνο. Κακώς το χαρακτήρισα τρέλα, μιλάμε για παράνοια...

Κάπως έτσι φίλε “Truth 4”, (ρε μπαγάσα διάσημο σε έχω κάνει, αν και να είσαι σίγουρος ότι επειδή σε αναφέρω και στο σημερινό κείμενο όλο και κάποιοι θα έχουν σκεφτεί ότι τα παίρνω από εσένα για να σε κάνω διάσημο, ή ότι είσαι φιλαράκι μου και τα γράφουμε όλα αυτά σε συνεννόηση, και το εννοώ αυτό που γράφω ότι κάποιοι το πιστεύουν αυτό), ή σχεδόν κάπως έτσι, φτάσαμε κομμάτι κομμάτι στο σήμερα, στο μεγάλο πρόβλημα. Σε αυτό που απάντησαν πολλοί, μεταξύ των οποίων και εσύ “Truth 4”, στο χθεσινό μου κείμενο. Οτι αυτό που σας ενοχλεί, σας εξοργίζει είναι η επικοινωνιακή λαίλαπα, η διαστρέβλωση της πραγματικότητας, η ισοπέδωση, οι μηχανισμοί των media που κάνουν κατευθυνόμενη κριτική. Δεν έχεις – έχετε άδικο φυσικά, αλλά να μπούμε λίγο πιο βαθιά στο θέμα...

Ο πυρήνας των media στα οποία αναφέρεσαι λοιπόν, ή τέλος πάντων σημαντικό κομμάτι αυτών που την πέφτουν με όλους τους τρόπους στον ΠΑΟΚ και τον Σαββίδη αυτές τις ημέρες είναι τα media ιδιοκτησίας Αλαφούζου. Τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες, κ.τ.λ.π. Αν γυρίσω το χρόνο δύο χρόνια πίσω θα είχα τον “Pano7” να μου γράφει σχόλιο, ότι ακριβώς τα ίδια media, σχεδόν οι ίδιοι δημοσιογράφοι και σχεδόν οι ίδιες εκπομπές, είχαν δημιουργήσει μία επικοινωνιακή λαίλαπα σε βάρος του Ολυμπιακού και ότι αυτό συνέβαινε γιατί τότε ο Αλαφούζος με τον Σαββίδη ήταν κολλητοί, τα είχαν βρει και την έπεφταν από κοινού στον Μαρινάκη. Δεν λέω σε καμία περίπτωση ότι είναι το ίδιο, τίποτα δεν είναι ποτέ ίδιο με κάτι άλλο, παρά ταύτα δεν θα είχα και πολλά να πω στον όποιον “Pano 7” έγραφε αυτό το σχόλιο. Οπως δεν έχω πολλά να πω και σε εσένα σήμερα που ο Γιάννης Αλαφούζος για λόγους άσχετους με το ποδόσφαιρο, τα έσπασε με τον Σαββίδη και τον έχει βάλει στο στόχαστρο και οσονούπω θα... αγανακτήσει σε κάποιο tweet του με τον πόλεμο που δέχεται ο Ολυμπιακός.

Εχει δύο όψεις όμως το νόμισμα. Διάβασα χιλιάδες φορές εδώ και 22 χρόνια “για τους άλλους που έχουν media και μας χτυπάνε”. Από την εποχή που οι Ολυμπιακοί γκρίνιαζαν ότι όλα τα media που είχε στην κατοχή του ο Βαρδινογιάννης κυνηγούσαν τον Ολυμπιακό, μέχρι σήμερα που ακούω πολύ καθαρά αυτό που μου λες εσύ. Δεν διάβασα ποτέ όμως 22 χρόνια ένα σχόλιο, δεν άκουσα ποτέ έναν οπαδό να μου λέει “με ενοχλεί που ο πρόεδρος της ομάδας μου αγοράζει το ένα μέσο πίσω από το άλλο. Τι τα θέλει τα κανάλια, τις εφημερίδες, τα ραδιόφωνα;”. Ποτέ όμως, ούτε έναν που να διαμαρτυρήθηκε διότι ο πρόεδρος της δικής του ομάδας αποκτά μέσα μαζικής ενημέρωσης. Πάντα όλους τους πείραζε ο άλλος που αγόραζε ή που είχε. Γιατί άραγε κανείς φίλος του Ολυμπιακού δεν ενοχλήθηκε που ο Μαρινάκης παίρνει το ένα μέσο ενημέρωσης πίσω από το άλλο; “Ε τι να κάνει και αυτός πρέπει να δυναμώσει και να απαντήσει στον πόλεμο μου δέχεται...” θα σου απαντήσουν. Ας μην σχολιάσω εγώ. Μήπως ενοχλήθηκε όμως κάποιος φίλος του ΠΑΟΚ που ο Σαββίδης πήρε το “Εθνος” ή το κανάλι “Ε” και ότι άλλο έχει πάρει ή έχει φτιάξει; Δεν νομίζω. Μήπως κανείς Παναθηναϊκός, όχι τώρα που δεν θέλει να βλέπει τον Αλαφούζο, αλλά τον πρώτο καιρό της θητείας του στον Παναθηναϊκό, ενοχλήθηκε που είχε τον ΣΚΑΙ ή που αγόρασε τον ΣΠΟΡ ΦΜ; Μπα, θα το θυμόμουν...Ναι, αλλά αυτά τα μέσα μήπως έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν, είτε χρησιμοποιούνται τώρα για επικοινωνιακή λαίλαπα σαν αυτήν που περιγράφει ο Truth 4; Κι' αν όχι όλα, μήπως θα συμβεί στο μέλλον με όλα;

Και τώρα λοιπόν φίλε “Truth4” θα κάνω κάτι που δεν μου αρέσει που το κάνω, αλλά αφού γίναμε κολλητοί (χαχαχαχα) ας το τολμήσω. Τώρα θέλω να έρθεις στη θέση του δημοσιογράφου ή για να το κάνω πιο συγκεκριμένο στη δική μου θέση. Ας υποθέσουμε ότι εσύ είσαι ο Τσόχος και αύριο το πρωί δέχεσαι μία πρόταση για δουλειά από την εφημερίδα Εθνος, ιδιοκτησίας Σαββίδη. Θα πας; Ας υποθέσουμε ότι δέχεσαι μία πρόταση από την εφημερίδα “Το Βήμα”, ιδιοκτησίας Μαρινάκη. Θα πας; Ας υποθέσουμε ότι δέχεσαι μία πρόταση από τον ΣΚΑΙ, ιδιοκτησίας Αλαφούζου. Θα πας; Ας μην συνεχίσω, νομίζω καταλαβαίνεις τι εννοώ; Μην απαντήσεις με ευκολία “δεν πάω πουθενά” γιατί δεν είναι και τόσο εύκολο...

Σήμερα το 80% των αθλητικών μέσων στην Ελλάδα είναι ιδιοκτησίας Αλαφούζου, Μαρινάκη και εσχάτως Σαββίδη ή αν όχι πλήρους ιδιοκτησίας, σίγουρα συμφερόντων κάποιου εκ των τριών και πρόσθεσε στο παζλ και τα media του Δημήτρη Γιαννακόπουλου. Που να πας λοιπόν και να πιστεύεις φίλε “Truth 4” ότι θα μπορείς να γράψεις όχι ότι θέλεις (αυτό δεν μπορείς να το κάνεις πουθενά μεταξύ μας), αλλά κάμποσα από όσα θέλεις; Και φυσικά που να πάμε όλοι οι αθλητικοί συντάκτες αν δεν πάμε και σε αυτά τα μέσα;

Την ώρα που θα σκέφτεσαι ποια πρόταση να διαλέξεις από τις παραπάνω, θα σου το κάνω λίγο πιο δύσκολο και θα σου προσθέσω στην εξίσωση και μία κόκκινη γραμμή που έλεγες πάντα ότι δεν θα την περάσεις ποτέ. Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι πριν 22 χρόνια όταν ξεκίναγες αυτή την δουλειά είχες πει στον εαυτό σου. “Δεν θα δουλέψω σε κανένα γραφείο Τύπου του Αθήνα 2004, δεν θέλω να διοριστώ σε κανένα δημόσιο μέσο ως αργόμισθος, και δεν θέλω ποτέ να δουλέψω σε κανένα μέσο ιδιοκτησίας παράγοντα ομάδας, σε κανένα όμως. Κι αν το μέσο που δούλευα επί 15 συναπτά έτη, πωληθεί και περάσει στα χέρια παράγοντα ομάδας, θα παραιτηθώ. Αυτή είναι κόκκινη γραμμή και δεν την περνάω, τέλος”. Και φυσικά το τονίζω αυτό για να είμαι απολύτως ξεκάθαρος, το λες μόνο και μόνο επειδή επέλεξες αυτή να είναι η δική σου πρώτη κόκκινη γραμμή και όχι φυσικά γιατί πιστεύεις ότι όποιος δημοσιογράφος δουλεύει σε αυτά ή έχει δουλέψει στο παρελθόν, κάνει άσχημα ή είναι διεφθαρμένος, αντίθετα είναι πολύ δύσκολο για αρκετούς από αυτούς και εσύ είσαι τυχερός που μέχρι σήμερα δεν έχεις αναγκαστεί να το κάνεις.

Και ας υποθέσουμε ότι 22 χρόνια τώρα δεν την πέρασες την γραμμή, αλλά πλέον βλέπεις ότι σε πολύ λίγο μπορεί να μην υπάρχει γραμμή γιατί δεν θα υπάρχει μέσο πίσω από αυτή την γραμμή, γιατί το 80% που σου ανέφερα νωρίτερα, αύριο μεθαύριο θα γίνει 90% ή 95%. Τι θα κάνεις τότε; Θα την ρίξεις αυτή την κόκκινη γραμμή ή όχι; Θα έχεις την δυνατότητα να ανοίξεις το μικρό ταβερνάκι που πάντα ήθελες ή θα πέσει και αυτή η κόκκινη γραμμή γιατί δεν γίνεται αλλιώς... Και τελικά σε τι μέσο θα επιλέξεις να δουλέψεις; Νομίζω δύσκολο να απαντήσεις και φυσικά δεν περιμένω καμία απάντηση από εσένα ή κάποιον άλλον, αλίμονο, απλώς θέτω ρητορικά ερωτήματα. Ρητορικά ερωτήματα που φυσικά ξέρω, αποδέχομαι και έχω μάθει να ζω με αυτά, αλλά και με τα σχόλια που ακόμη και σήμερα θα υπάρξουν από κάτω και θα λένε “άσε μας ρε Τσόχο, όλοι τα παίρνετε...” ή “άσε μας ρε Τσόχο, είσαι πολύ μικρός εσύ να σχολιάσεις την ΑΕΚ μας, τον ΠΑΟΚ μας, τον Ολυμπιακό μας, τον Παναθηναϊκό μας” ή ακόμη χειρότερα που δεν θα τα διαβάσει κανείς γιατί είναι υβριστικά και αφορούν τη μαμά μου και τη γυναίκα μου.

Φυσικά δεν θα σε βάλω στην ακόμη πιο δύσκολη θέση να σκεφτείς, όχι σε τι μέσο να δουλέψεις, αλλά τι να γράψεις και μέχρι που να το φτάσεις, προκειμένου να είσαι σίγουρος ότι κάποιος δεν θα σε πάρει τηλέφωνο από άγνωστο αριθμό να σου πει τι ρούχα φόραγε η κόρη σου σήμερα στο σχολείο της, γιατί εκεί θα σε γεμίσω με πάρα πολύ μίσος. Αλλωστε αυτός είναι εντελώς δικός μου προβληματισμός και στο φινάλε αν δεν μου αρέσει ας κάνω άλλη δουλειά...

Αναφέρθηκα όμως πολύ επί προσωπικού ή επί του κλαδικού και η αλήθεια είναι ότι με ενόχλησε... Τόσο, όσο το έκανα σήμερα βέβαια, το κάνω μία φορά στα 22 χρόνια. Ας είναι, να τα ξαναπούμε με αυτόν τον τρόπο το 2040. Δεν ήταν όμως μία προσπάθεια να παρουσιάσω ως ήρωα κανέναν δημοσιογράφο, πόσο μάλλον εμένα, που όπως ομολόγησα υπήρξαν κάποιες λίγες ημέρες που έφυγα από το σπίτι χωρίς να χτενιστώ...

Αλλωστε αν θέλετε να βρείτε “ήρωες” δημοσιογράφους κοιτάξτε αλλού και όχι στην Ελλάδα. Στην Συρία για παράδειγμα, ή στην Τουρκία του Ερντογάν. Εκεί που μία λάθος φράση σε στέλνει είτε στον τάφο, είτε στο μπουντρούμι. Εκει πραγματικά υπάρχουν δυσκολίες για τους δημοσιογράφους, σε εμάς εδώ στην Ελλάδα, βαριά βαριά να βρούμε λακούβες στο δρόμο μας.

Ολο αυτό δεν ήταν λοιπόν τίποτα περισσότερο από μία προσπάθεια να φωτίσω και λίγο την από εδώ μεριά της όχθης, να δείξω ότι και από εδώ υπάρχει μία δυσκολία και ότι σε αυτήν την υπόθεση έχει κάποια ευθύνη και το κοινό με τις επιλογές του.

Στο τέλος της ημέρας όμως το πρόβλημα εξακολουθεί να είναι πάντα η δημοσιογραφία και αυτοί που την ασκούν και μόνο αυτοί. Εδώ δεν χωρούν οι λογικές “το αυγό έκανε την κότα ή η κότα το αυγό”. Κανένας δημοσιογράφος και κανένα μέσο δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από τις επιλογές του κοινού. Κανείς δεν επιτρέπεται να σκέφτεται ότι έχει το δικαίωμα να ταΐζει το κοινό μόνο ότι αυτό καταναλώνει. Το αντίθετο, είναι υποχρέωσή του να μάθει το κοινό να τρέφεται με... υγιεινές τροφές. Στην Ελλάδα οι δημοσιογράφοι την τελευταία δεκαετία όχι απλώς δεν το κάναμε αυτό, αλλά και τις περίφημες κόκκινες γραμμές τις αντιμετωπίσαμε όπως ακριβώς και οι πολιτικοί. Και για αυτό που συνέβη δεν υπάρχει κανένα άλλοθι, πόσο μάλλον να χρησιμοποιηθεί το ίδιο το κοινό ως τέτοιο. Το κοινό απλώς πρέπει να προβληματιστεί για τις επιλογές του και γι' αυτά που ζητάει...