Πες μου ποιος φόβος σε νίκησε πάλι

Ήταν περίεργο 'κεινο το συναίσθημα που που με πλημμύρισε διαβάζοντας την κατάθεση ψυχής του Πάνου Αντωνίου. Πρώτα απόγνωση, επιβεβαίωση για μια κατάσταση που βιώνουν τόσα παιδιά στο χώρο του αθλητισμού, η οποία μένει συνήθως στην αφάνεια. Και έπειτα μια βαθιά συγκίνηση, που το ντοκιμαντέρ που κάναμε έπιασε τόπο. Ουσιαστικό. Το ότι μίλησε στην καρδιά ποδοσφαιριστών και γενικά αθλητών, το ότι έδειξε πως το να σπάσεις την σιωπή είναι απόλυτα φυσιολογικό.

Έδειξε όμως και κάτι άλλο, στο οποίο συνεχίζουν πολλοί να μην δίνουν σημασία. Δεν έχει να κάνει με τα χρήματα. Δεν έχει να κάνει με την καριέρα που έχει κάνει κάποιος, με τη λάμψη, με τους προβολείς. Ο Άλκης Καλλιακμάνης, ο γιατρός της ΑΕΚ, μας είπε για την πρώτη φορά που βρέθηκε απέναντι σε έναν ποδοσφαιριστή με κατάθλιψη. «Η πρώτη φορά ήταν εντυπωσιακή πραγματικά, διότι ο ποδοσφαιριστής που δεν ήταν Έλληνας, αλλά ξένος, είχε επίσημη κατάθλιψη, με την έννοια ότι εισέπραττε στον εαυτό του μια ματαίωση, μια τάση να απομονωθεί. Δεν έβρισκε χαρά σε αυτό που κάνει. Μου έκανε εντύπωση γιατί ήταν πολύ επιτυχημένος, πολύ γνωστός στο εξωτερικό, με πάρα πολλά χρήματα, μεγάλη επιτυχία».

Σίγουρα, δεν βρήκε μπροστά του τα όσα συγκλονιστικά περιγράφει ο Πάνος Αντωνίου. «Στημένα παιχνίδια, που προσπαθείς, με κάθε τρόπο να αποφύγεις να παίξεις, για να μην τελειώσει η καριέρα σου, πριν καν ξεκινήσει. Συμπαίκτες με μάτια κατακόκκινα από το αλκοόλ και τις ναρκωτικές ουσίες της προηγούμενης νύχτας. Άθλιες συνθήκες εγκαταστάσεων». Προπόνηση χωρίς φως, απληρωσιές, εγκατάλειψη και αδιαφορία στη δύσκολη στιγμή του τραυματισμού. Στο δικό μου κεφάλι, οι συνθήκες αυτές από μόνες τους μπορούν να σε οδηγήσουν στο αδιέξοδο, να χτίσουν μόνες τους τους μαύρους τοίχους που αποκλείουν σταδιακά το φως.

Οι ειδικοί όμως στέκονται και στην προδιάθεση. «Αυτό που συμβαίνει δεν είναι ότι ένα γεγονός σου δημιουργεί πρόβλημα. Ότι δεν έπαιξα σε έναν αγώνα καλά, ή δυσκολεύτηκα αρκετά σε μια συνθήκη και αυτό αυτόματα μου δημιουργεί την καταθλιπτική συνθήκη, αν θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε έτσι. Αυτό πυροδοτεί απλά, θα λέγαμε, έναν τρόπο σκέψης που ούτως ή άλλως υφίσταται, είπε ο αθλητικός ψυχολόγος Γιάννης Ζαρώτης προσθέτοντας: «Στον αθλητισμό είναι το coping, το πώς βρίσκω τρόπο να αντιμετωπίσω κάποια συνθήκη. Κάποιοι το έχουν, κάποιοι δεν το έχουν. Αυτοί που δεν το έχουν και ταυτόχρονα θα βρεθούν σε μια δύσκολη συνθήκη, θα ενεργοποιήσουν το οποιοδήποτε, είτε αγχώδη διαταραχή, είτε μια πιο σοβαρή πάθηση, όπως συνηθίζουμε να λέμε τύπου κατάθλιψη». Ο Άλκης Καλλιακμάνης, από την πλευρά του, αναφέρθηκε για την καθαρά γενετική προδιάθεση.

Υπό το πρίσμα αυτό, δεν μπορούμε να προβληματιζόμαστε μονομερώς. Η κατάθλιψη δεν κοιτά πορτοφόλια και καριέρες, επαγγέλματα και τάξεις. Συνάδελφος με εκπληκτικό ταλέντο στο γράψιμο, δεν μπορεί να γράψει. Δεν μπορεί, δηλαδή, να δουλέψει γιατί αυτή ακριβώς η κατάσταση χτύπησε το ταλέντο, το μεράκι, έγινε φόβος. «Ποιες λέξεις μέσα σου σαπίζουν και δε θέλουν να βγουν», που αναρωτιόταν και ο Αγγελάκας, μαζί με τον τίτλο του κειμένου.

Ένας μόνιμος φόβος, για όλους όσοι ζούμε γράφοντας, η δική μας εκδοχή του « ΓΙΑΤΙ να ξαναπαίξω; ΓΙΑΤΙ να σηκωθώ να πάω στο γήπεδο και στο γυμναστήριο κάθε μέρα», που έγραψε ο Πάνος Αντωνίου. Για τον κάθε Ντι Μαρία, η κατάθλιψη μπορεί να φορά ακριβά ρούχα και και χρυσά βραχιόλια, όμως δεν παύει να κατατρώει την ψυχή του. Να του προκαλεί μια αδράνεια που ούτε ο ίδιος δεν μπορεί να εξηγήσει. Ο Ντι Μαρία μπορεί απλά να θέλει να κάνει το κομμάτι του στα Social Media, δεν έχει να κάνει με το πρόσωπο αυτό καθεαυτό, αλλά με την κατάσταση που δεν κάνει διακρίσεις. Σίγουρα στον κόσμο αυτόν οι ήρωες ανήκουν στην εργατική τάξη, όμως αυτό δεν έχει σχέση με το άγχος, την κατάθλιψη και οποιαδήποτε άλλη συνθήκη επηρεάζει την ψυχική κατάσταση του καθενός. Βοηθάει, σίγουρα, αν είσαι εκατομμυριούχος ποδοσφαιριστής να δουλέψεις στη θεραπεία, αλλά δεν κάνει διακρίσεις στο ποιον χτυπά. Ο Γκάρι Σπιντ αυτοκτόνησε. Όπως και ο Ρόμπερτ Ένκε. Δεν είχαν λεφτά; Ο φόβος τους νίκησε. Όπως νικά κάθε πρωί, λιγότερο ή περισσότερο εκείνον που δεν μπορεί από το κρεβάτι για να πάει στην προπόνηση, για να γράψει, για να πάει στο γραφείο.

Άλλωστε, όπως μας είχε πει παλιότερα η αθλητική ψυχολόγος Γαλάτεια Γιώτη, εκεί όπου τα όρια της ανθρώπινης απόδοσης αγγίζουν τις παρυφές της ανθρώπινης ψυχοπαθολογίας, η γραμμή είναι πολύ λεπτή. Η μάχη που πρέπει να δώσεις για να ξανανικήσεις σε αυτό το σταυροδρόμι, μοιάζει τελικά πιο δύσκολη. Κι ας υπάρχουν καλύτερες συνθήκες. Ας μην ξεχνάμε, όμως, κάτι ακόμα που είπε ο Γιάννης Ζαρώτης: «Σε οποιοδήποτε σημείο κι αν είναι ο καθένας σώζεται. Κι αυτό είναι κάτι το οποίο προφανώς προσπαθούμε να περάσουμε στον καθένα. Ζήτησε βοήθεια σε κάποιον ειδικό όσο πιο γρήγορα γίνεται...»