Την Κυριακή 21 Ιανουαρίου 2018, στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του μεγαλύτερου συνεδρίου προπονητικής ποδοσφαίρου στον κόσμο που κράτησε πέντε μέρες. Κορυφαίοι εισηγητές από όλο τον κόσμο, όπως ο Ραϊμόντ Φερχάιχεν, ο Βιθέντε Ντελ Μπόσκε, ο Τιερί Ανρί, ο Φρανς Χόεκ, ο Νταν Άμπραχαμς και ο Μπιλ Μπέσβικ, μαζί με προπονητές από κορυφαία κλαμπ του πλανήτη όπως η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η Τσέλσι, η Λίβερπουλ, η Μπάγερν Μονάχου, η Σέλτικ και η Σάλκε, αλλά και από ομοσπονδίες χωρών όπως η γαλλική, η ιταλική, η γερμανική, η αγγλική, η ολλανδική, η ιρλανδική και η σκωτσέζικη προσπάθησαν να δώσουν τα φώτα τους σε 12.000 προπονητές που κατέφθασαν από όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Μέσα στο σύνολο των 215 εισηγητών του συνεδρίου, ήταν για πρώτη φορά και ένας Έλληνας, ο οποίος ήταν και ο μοναδικός ξένος που συμμετείχε χωρίς να εκπροσωπεί κάποιο διάσημο σύλλογο ή την ομοσπονδία κάποιας χώρας, καθώς το συγγραφικό του έργο έχει αναγνωριστεί διεθνώς.

Ο Σάκης Τερζής, ο οποίος είναι καθηγητής φυσικής αγωγής και κάτοχος διπλώματος UEFA Α, έχει γράψει 14 βιβλία προπονητικής, τα περισσότερα από τα οποία έχουν μεταφραστεί σε πάνω από μία ξένες γλώσσες. Το 2014 το βιβλίο του «FC Barcelona training sessions» επιλέχθηκε από τον Αρίγκο Σάκι και βραβεύτηκε από την Ιταλική ομοσπονδία ποδοσφαίρου ως καλύτερο βιβλίο προπονητικής της χρονιάς. Έχει προσκληθεί ως εισηγητής σε διάφορα σεμινάρια ανά τον κόσμο, όπως στο Κουβέιτ, το Ομάν, τη Γερμανία τις ΗΠΑ αλλά και στην Ελλάδα. Αυτή τη στιγμή είναι προπονητής στον Ιάλυσο που αγωνίζεται στον 6ο όμιλο της Γ εθνικής κατηγορίας.

Έχοντας λοιπόν τον τίτλο του προπονητή αλλά και του συγγραφέα, ήταν μέλος της ομάδας που ανέλαβε να επιμορφώσει τους προπονητές σχετικά με τα συστήματα παιχνιδιού. Οι προπονητές παρακολουθώντας 6 από τις εισηγήσεις που αφορούσαν το συγκεκριμένο θέμα έπαιρναν το σχετικό δίπλωμα, ενώ διπλώματα υπήρχαν μεταξύ άλλων για: «προπόνηση τερματοφυλάκων», «παιχνίδια σε περιορισμένο χώρο», «η τέχνη του βοηθού», «ποδόσφαιρο σάλας» και άλλα.

Ο Σάκης Τερζής πραγματοποίησε τρεις εισηγήσεις. Η πρώτη περιλάμβανε προπόνηση τακτικής στο γήπεδο σχετική με την αμυντική λειτουργία με το σύστημα 4-4-2 βασισμένη στην προοδευτικότητα. Η δεύτερη ήταν σχετική με το τι πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για την επιλογή ενός συστήματος και πώς αυτό πρέπει να εφαρμόζεται σε μια ομάδα. Η τελευταία αφορούσε ανάλυση με βίντεο της τακτικής του Αρίγκο Σάκι με την εθνική Ιταλίας στο Μουντιάλ του ΄94 κατά την φάση της άμυνας με το σύστημα 4-4-2, ενώ ακολούθησε ανάλυση της τακτικής που ακολουθεί ο Ντιέγο Σιμεόνε με την Ατλέτικο Μαδρίτης στην ίδια φάση παιχνιδιού και στο ίδιο σύστημα προκειμένου να προκύψουν ομοιότητες ή διαφορές. Όλες οι εισηγήσεις του Έλληνα προπονητή – συγγραφέα προσέλκυσαν μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων, ενώ μετά το πέρας τους ακολουθούσε γόνιμος διάλογος.

Ο Σάκης Τερζής μίλησε στο gazzetta.gr για την εμπειρία που βίωσε στις ΗΠΑ, το συγκινητικό συμβάν με έναν Έλληνα του εξωτερικού, τα βιβλία του που έχει ο Μουρίνιο, καθώς και για την πικρή ελληνική πραγματικότητα.

Πώς προέκυψε η πρόσκληση στο συνέδριο;

«Η πρόσκληση προέκυψε μετά την παρουσία μου σε αντίστοιχο συνέδριο προπονητικής στο Ντούισμπουργκ της Γερμανίας το προηγούμενο καλοκαίρι. Τις εισηγήσεις μου εκεί παρακολούθησε ο γνωστός προπονητής και συγγραφέας Γουέιν Χάρισον που έχει πολλές παρουσιάσεις σε συνέδρια στις ΗΠΑ. Ο Χάρισον είχε μόνο καλά λόγια να πει στον Ίαν Μπάρκερ, υπεύθυνο της επιμόρφωσης των προπονητών στις ΗΠΑ για τις παρουσιάσεις μου. Λίγες μέρες μετά την συνάντηση μας στην Γερμανία έλαβα ένα email από τον οργανισμό επιμόρφωσης των προπονητών ποδοσφαίρου στις ΗΠΑ (United Soccer Coaches πρώην NSCAA) που μου ζητούσε να στείλω το βιογραφικό μου. Στην συνέχεια έλαβα μια επιβεβαίωση της συμμετοχής μου».

Πώς αισθάνθηκες μετά την πρόσκληση;

«Είμαι ο πρώτος Έλληνας που παίρνει μέρος ως εισηγητής στο συγκεκριμένο συνέδριο οπότε ήταν μεγάλη τιμή για μένα. Σίγουρα ένοιωσα υπερηφάνεια αλλά πιο έντονο ήταν το αίσθημα της δικαίωσης. Όλα αυτά τα χρόνια έχω περάσει αμέτρητες ώρες καταγράφοντας και αναλύοντας το παιχνίδι. Έχω ξενυχτήσει αμέτρητες μέρες πάνω από τον υπολογιστή και έχω «κλέψει» πολύ χρόνο από την οικογένεια μου για να τον αφιερώσω στο ποδόσφαιρο. Αλλά δεν γίνεται διαφορετικά. Μπορεί να ακούγομαι ρομαντικός για τα δεδομένα της Ελλάδας άλλα είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι μόνο με την σκληρή δουλειά μπορεί κάποιος πραγματικά να προοδεύσει».

Τι έχεις να μας πεις για την εμπειρία σου στις ΗΠΑ;

«Πρώτα απ’ όλα πρέπει να ομολογήσω ότι δεν πήγα μόνο για να παρουσιάσω αλλά και για να επιμορφωθώ. Την πρώτη μέρα από τις 08:00 έως τις 17:00 παρακολούθησα και μάλιστα επί πληρωμή, το ειδικό μάθημα του Ραϊμόντ Φερχάιχεν, ενώ τις υπόλοιπες μέρες στον ελεύθερο μου χρόνο παρακολουθούσα όσες περισσότερες εισηγήσεις μπορούσα. Όσον αφορά το συνέδριο, αυτό που μου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση ήταν το μέγεθος της διοργάνωσης το οποίο δεν θα μπορούσα με τίποτα να αντιληφθώ αν δεν το έβλεπα με τα ίδια μου τα μάτια. 12.000 προπονητές σε έναν τεράστιο συνεδριακό χώρο που περιλάμβανε πάρα πολλές αίθουσες παρουσιάσεων και τρία κλειστά γήπεδα ποδοσφαίρου. Αυτό μεταφράζονταν σε 13 παρουσιάσεις σε θεωρία ή πράξη, οι οποίες λάμβαναν χώρα ταυτόχρονα και οι προπονητές επέλεγαν ποια ήθελαν να παρακολουθήσουν. Πολλές φορές επειδή υπήρχαν δύο παρουσιάσεις που τους ενδιέφεραν αφιέρωναν μισή ώρα στη μία και μισή ώρα στην άλλη».

Πώς ανταποκρίθηκαν οι προπονητές στις δικές σου παρουσιάσεις;

«Η πρώτη μου παρουσίαση στο γήπεδο ήταν ένα αίνιγμα και αυτό γιατί δεν ήταν γνωστό από πριν τι επιπέδου θα είναι η ομάδα των παιδιών που θα εκτελέσει αυτά που είχα ετοιμάσει και σε ποιο βαθμό θα μπορούσε να ανταποκριθεί. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να είσαι ευέλικτος ώστε να προσαρμόζεσαι άμεσα στα νέα δεδομένα. Όσον αφορά τις παρουσιάσεις στην αίθουσα, οι μεταβλητές που μπορεί να επηρεάσουν κάτι είναι πολύ πιο ελεγχόμενες. Υπήρχε μεγάλη προσέλευση προπονητών σε κάθε διάλεξη και σε αυτό έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι πολλοί είχαν διαβάσει ή είχαν επηρεαστεί από κάποιον που είχε διαβάσει τα βιβλία μου. Ωστόσο είχα φροντίσει οι παρουσιάσεις μου να περιλαμβάνουν στατιστικά, διαγράμματα αλλά και πολλά επεξεργασμένα με επισημάνσεις βίντεο, ώστε από την μια να μπορώ να υποστηρίξω το κομμάτι της θεωρίας που ανέλυα και από την άλλη να τις κάνω πιο ενδιαφέρουσες. Στο συγκεκριμένο συνέδριο μπορείς να καταλάβεις αν μια διάλεξη προσελκύει ή όχι το ενδιαφέρον του κοινού. Το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές επιλογές σε θέματα την ίδια ώρα, οδηγεί τους θεατές στο να αποχωρούν πριν το τέλος αν αισθάνονται ότι το θέμα δεν τους καλύπτει ή αν δεν είναι αρκετά ενδιαφέρον. Το έζησα αυτό σε παρουσιάσεις άλλων και είναι πραγματικά άβολη στιγμή για τον εισηγητή, αλλά ευτυχώς δεν το βίωσα εγώ ο ίδιος. Επιπλέον αν ένα θέμα αρέσει το καταλαβαίνεις από το πόσοι θα έρθουν στο τέλος για ανατροφοδότηση, για να σου δώσουν συγχαρητήρια ή για να φωτογραφηθούν μαζί σου, κάτι που συνέβαινε κατά κόρον στις παρουσιάσεις μου. Είναι πολύ ωραίο συναίσθημα να ακούς καλά λόγια για την δουλειά σου».

Τι αποκόμισες από το συνέδριο;

«Θεωρώ ότι γυρνάω στην Ελλάδα καλύτερος ως προπονητής, αλλά και ως εισηγητής. Όταν παρακολουθείς διαλέξεις άλλων πάντα έχεις κάτι να κερδίσεις σε όλα τα επίπεδα. Επιπλέον το γεγονός ότι βρέθηκα με πολλούς προπονητές και εισηγητές με βοήθησε να ανταλλάξω απόψεις και να λύσω πολλές απορίες μου. Τέλος, υπήρχαν και πολλοί που με πλησίασαν για να με προσκαλέσουν για κάποια νέα εισήγηση σε κάποια άλλη περιοχή των ΗΠΑ. Γενικά ήταν μια μεγάλη εμπειρία και η συλλογή εμπειριών σαν και αυτή είναι ανεκτίμητης αξίας. Αυτό όμως που δεν θα ξεχάσω ποτέ από το συγκεκριμένο συνέδριο είναι ένας Έλληνας προπονητής, ο Χρήστος, ο οποίος τα τελευταία 10 χρόνια διαμένει στις ΗΠΑ. Μετά το τέλος της τελευταίας μου εισήγησης και όταν είχαν φύγει όλοι με πλησίασε και μου μίλησε στα Ελληνικά, "Έτρεξα να προλάβω να σε δω μόλις είδα το όνομα σου στο πρόγραμμα" μου είπε. "Δεν ήθελα να το χάσω με τίποτα. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο περήφανος ένοιωσα που ένας Έλληνας παρουσιάζει εδώ" κατέληξε και τα μάτια του γέμισαν δάκρυα. Ήταν πολύ συγκινητική στιγμή και για τους δύο».

Πέρα όμως από τις εισηγήσεις σε συνέδρια υπάρχει και ένα μεγάλο συγγραφικό έργο. Έχεις γράψει 14 βιβλία που έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Πολλοί ξένοι προπονητές εγνωσμένης αξίας έχουν στην βιβλιοθήκη τους βιβλία σου. Τι σημαίνει αυτό για σένα;

«Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι πολλοί προπονητές, κάποιοι πολύ γνωστοί από φημισμένα πρωταθλήματα και άλλοι λιγότερο έχουν αγοράσει περισσότερα από ένα από τα βιβλία μου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Ζοσέ Μουρίνιο αλλά και ο Έντι Χάου της Μπόρνμουθ, που θεωρείται ο πιο ανερχόμενος Άγγλος προπονητής. Και οι δυο τους έχουν στην βιβλιοθήκη τους όλα τα βιβλία μου. Ήξερα ότι ο Μουρίνιο είχε αγοράσει τα πρώτα 4 βιβλία μου και μάλιστα εις διπλούν με τρεις μήνες διαφορά. Ήταν το καλοκαίρι που έφευγε από την Ρεάλ για την Τσέλσι. Ωστόσο όταν το έμαθα ήμουν συγκρατημένος. Πάντα είμαι... Έλεγα μέσα μου "θα ξέχασε την πρώτη παραγγελία του στην Ισπανία και τώρα τα ξαναπαίρνει". Το να αγοράσει κάποιος μια φορά κάτι, στην προκειμένη περίπτωση ένα βιβλίο, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα του αρέσει κιόλας. Για να είσαι σίγουρος ότι σε κάποιον αρέσουν τα βιβλία σου, θα πρέπει αυτός να αγοράσει και δεύτερο και τρίτο. Όταν λοιπόν πριν από μερικούς μήνες πληροφορήθηκα από τον εκδότη μου ότι έχει αγοράσει κάθε βιβλίο μου που κυκλοφορεί δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο περήφανος ένιωσα. Ήταν κάτι το εκπληκτικό. Είναι άλλη μια δικαίωση για μένα που μου δίνει κουράγιο και δύναμη για να συνεχίσω αυτό που κάνω. Άλλωστε τα βιβλία μου είναι αυτά που μου άνοιξαν τον δρόμο για την συμμετοχή μου σε συνέδρια στο εξωτερικό. Ήταν το σκαλοπάτι».

Ποιος είναι ο στόχος σου; Πού θέλεις να φτάσεις μέσα από την ενασχόληση σου με το ποδόσφαιρο από αυτό πόστο;

«Όταν ξεκίνησα την ενασχόληση μου με την προπονητική στα 29 μου χρόνια είχα ως όνειρο να φτάσω όσο πιο ψηλά μπορούσα ως προπονητής. Μετά από μερικά χρόνια κατάλαβα ότι στην Ελλάδα αν δεν έχεις αγωνιστεί σε υψηλό επίπεδο ως ποδοσφαιριστής δεν έχεις καμιά ελπίδα να φτάσεις ψηλά ως προπονητής. Έτσι αποφάσισα να ασχοληθώ με το ποδόσφαιρο από άλλο πόστο με την ελπίδα ότι θα το κατάφερνα. Έχοντας ως βασικό προσόν την κατανόηση του παιχνιδιού, την αναλυτική σκέψη και την ικανότητα να δημιουργώ ασκήσεις από τακτικές καταστάσεις, πήρα την απόφαση να αφιερώσω όλο τον χρόνο μου στην συγγραφή και να μην ασχοληθώ με την προπονητική παρά μόνο αν προέκυπτε κάτι εξαιρετικό, ιδιαίτερα από το εξωτερικό. Ωστόσο πριν από δύο μήνες και αφού για τέσσερα ολόκληρα χρόνια αρνιόμουν να επιστρέψω στους πάγκους, αποφάσισα να δεχτώ την πρόταση του Ιαλυσού που αγωνίζεται στην Γ' εθνική και να επανέλθω στον χώρο έχοντας τον ρόλο του προπονητή. Δεν το κρύβω όμως ότι το όνειρο μου πάντα θα είναι να βρεθώ σε ένα κλαμπ του εξωτερικού σε κάποιο πόστο. Είτε είναι αυτό του προπονητή, είτε του βοηθού, είτε ακόμη του αναλυτή».

Μίλησες για κλαμπ του εξωτερικού. Μετά από όλα αυτά που έχεις πετύχει δεν υπήρξε ποτέ ενδιαφέρον από κάποιο μεγάλο σύλλογο της Ελλάδας;

«(Γέλια) Αυτή είναι μια ερώτηση που μου την κάνουν όλοι όπου και να πάω εντός και εκτός Ελλάδας. "Πως είναι δυνατόν να μην έχει ενδιαφερθεί ποτέ κανένας από κάποιο κλαμπ στην Ελλάδα για να μιλήσει μαζί σου;", μου λένε όλοι. Κάποια στιγμή στο παρελθόν μετά την βράβευση του βιβλίου μου "FC Barcelona training sessions" ως καλύτερου βιβλίου προπονητικής από τον Αρίγκο Σάκι και την Ιταλική ομοσπονδία ποδοσφαίρου, πολλοί μου τηλεφώνησαν για να με συγχαρούν αλλά και να με ρωτήσουν, "Πήρες βραβείο από την Ιταλική ομοσπονδία… και οι εδώ υπεύθυνοι τι κάνουν;". Επαφές με προπονητές έχω καθημερινά. Πολλοί μου στέλνουν μηνύματα για να με συγχαρούν για την ποιότητα των βιβλίων μου ή για να λύσουν κάποια απορία τους. Ωστόσο δεν υπήρξε ποτέ κάποιο ενδιαφέρον από κάποιον σε υψηλή θέση είτε στην ομοσπονδία είτε από κάποιο κλαμπ. Όχι ότι χρειάζομαι κάτι τέτοιο.

. Εδώ και τόσα χρόνια έμαθα να παλεύω με όπλο την δουλειά μου και να φροντίζω για την κατάρτιση μου, ώστε να γίνομαι κάθε μέρα και καλύτερος και είμαι πολύ περήφανος για αυτά που έχω καταφέρει. Αν με ρωτούσες όταν ξεκινούσα τα πρώτα μου βήματα με την προπονητική αν θα το περίμενα όλο αυτό… θα έλεγα μόνο στην φαντασία μου. Αλλά το πιο σημαντικό για μένα είναι ότι το κατάφερα στηριζόμενος στις δικές μου δυνάμεις, διατηρώντας την αξιοπρέπεια μου. Ο μόνος άνθρωπος που πραγματικά με βοήθησε σε κάτι ήταν ο Γουέιν Χάρισον και το έκανε χωρίς να έχει να κερδίσει κάτι από αυτό. Αυτό είναι κάτι που δεν θα το ξεχάσω ποτέ και του οφείλω πολλά. Άλλωστε είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι στην ζωή δεν πρέπει μόνο να παίρνεις αλλά και να δίνεις. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που έχουν ανέλθει με την αξία τους και βρίσκονται εκεί που τους αξίζει, αλλά στις περισσότερες των περιπτώσεων για να φτάσεις ψηλά χρειάζεται να μεταχειριστείς άλλα μέσα και αυτό είναι κάτι ξένο για την νοοτροπία μου. Κάποιος μου είχε πει κάποια στιγμή. "Στην Ελλάδα για να φτάσεις ψηλά χρειάζεται να είσαι 20% ικανός και 80% να γνωρίζεις τους κατάλληλους ανθρώπους. Στο εξωτερικό το ποσοστό είναι αντίστροφο". Γι’ αυτό λοιπόν και σε μια παλιότερη συνέντευξή μου είχα πει "Τις διακρίσεις πρέπει κανείς να τις περιμένει από το εξωτερικό και μόνο".

Ποιο είναι το μήνυμα σου στους Έλληνες προπονητές;

«Αυτό που κατάλαβα από τα συχνά ταξίδια μου στο εξωτερικό είναι ότι οι Έλληνες προπονητές είναι πολύ ικανοί. Είναι πολύ πιο ευέλικτοι και ευπροσάρμοστοι από τους ξένους. Είναι καλύτεροι ακόμη και από προπονητές που ζουν και εργάζονται σε προηγμένες ποδοσφαιρικά χώρες. Δυστυχώς όμως το Ελληνικό πρωτάθλημα είναι πολύ υποβαθμισμένο σε σχέση με αυτά των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών, κάτι που έχει αντίκτυπο στην αξία τόσο των ποδοσφαιριστών όσο και των προπονητών με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να διεισδύσουν στην διεθνή αγορά. Αυτό που έχω να πω ειδικά στους νέους, είναι να κυνηγήσουν τα όνειρα τους και να μην αφήσουν τις δυσκολίες ή το σύστημα να τους απογοητεύσει. Όποιος δουλεύει προοδεύει και κάποια στιγμή αργά ή γρήγορα θα πάρει αυτό που του αξίζει».