Η πρόκριση της 3ης θέσης έκανε βαρετή την τελευταία αγωνιστική

Στην πρώτη ανάγνωση το 0-0 της Αγγλίας απέναντι στην Σλοβακία ήταν μια αποτυχία. Κι επειδή αυτή η ισοπαλία την έφερε στη 2η θέση του ομίλου, πίσω από την Ουαλία, οι Αγγλοι, δηλαδή κυρίως τα αγγλικά media, σπεύδουν σχεδόν να τα βάψουν μαύρα, να κράξουν τον Ρόι Χόντγκσον και να εκτιμήσουν ότι αυτή η έκδοση της Εθνικής δεν πάει πουθενά. Πιθανόν να αποδειχθεί ότι έχουν δίκιο οι Αγγλοι που πανικοβάλλονται, αλλά αυτό που συνέβη το βράδυ της Δευτέρας στο Σεντ Ετιέν είναι μια καθαρή απόδειξη τεκμηρίωσης του επιχειρήματος που είχαν όσοι αντιλαμβάνονταν ως ποδοσφαιρικά και ψυχαγωγικά λανθασμένη την επιλογή του Μισέλ Πλατινί να κάνει 24 τις ομάδες της τελικής φάσης του Euro 2016. Η Αγγλία έπεσε θύμα του ποδοσφαίρου σκοπιμότητας που αναγκάζονται να παίξουν οι μικρές και μεσαίες εθνικές ομάδες στο κυνήγι της 3ης θέσης, η οποία προηγουμένως δεν είχε καμιά πρακτική αξία.

Η Σλοβακία, όπως καλά είχαμε δει τόσο στην προκριματική φάση όσο και στα δύο προηγούμενα παιχνίδια της στην τελική φάση, είναι φτιαγμένη κυρίως για να αμύνεται σωστά, με τις γραμμές κοντά και αμυντική συνοχή που να εγγυάται ότι θα αποκρούσει τον μεγάλο αριθμό επιθέσεων που δέχεται ανά αγώνα και στόχο να εκμεταλλεύεται με πολύ τρέξιμο τους χώρους που θα βρει στο αντίπαλο μισό του τερέν. Αυτό έκανε στην μεγαλύτερη νίκη της στην προκριματική φάση, εντός έδρας, επί της Ισπανίας, αυτό έκανε ακόμη και απέναντι σε ισοϋψείς με αυτήν αντιπάλους. Δεν έκανε αυτού του είδους το παιχνίδι μόνο όταν οι συνθήκες την ανάγκασαν να βγει από το δικό της μισό και να παίξει ποδόσφαιρο κατοχής, όπως συνέβη στο ματς με την Ουαλία. Απέναντι στην Αγγλία όμως το παράκανε. Δεν θα το είχε παρακάνει αν δεν υπήρχε προς αξιοποίηση το προνόμιο της πρόκρισης μέσω της 3ης θέσης στον όμιλό της. Δηλαδή μέχρι και ένα Euro πίσω, οι Σλοβάκοι θα αναγκάζονταν να πάρουν περισσότερα ρίσκα σε κάποιο διάστημα του παιχνιδιού για να παίξουν, έστω και με στόχο να κλέψουν, τη νίκη.

Διαχρονικά, τα παιχνίδια μιας τελικής φάσης έχουν στη φύση τους πολλή σκοπιμότητα, τόση που επηρεάζει πολύ την αντίληψη της πλειονότητας των προπονητών που έχουν στα χέρια τους μικρές και μεσαίου μεγέθους εθνικές ομάδες με συνέπεια αυτοί να φτιάχνουν πολύ συντηρητικές εκδόσεις ομάδων. Εκτός των άλλων αυτή είναι και μια, συγκριτικά, ευκολότερη και πιο ασφαλής επιλογή για έναν ομοσπονδιακό προπονητή, ο οποίος δεν έχει την πολυτέλεια να δουλεύει καθημερινά επί μακρόν με τους ποδοσφαιριστές τις τακτικές του και να δομεί πολυδιάστατο δημιουργικό & επιθετικό κομμάτι παιχνιδιού. Είναι, συγκριτικά, ευκολότερο και απαιτεί μικρότερο αριθμό προπονήσεων το να διδάξεις σε μια ομάδα τρόπους να αμυνθεί από το να της διδάξεις τρόπους για να “σπάει” ή να “ανοίγει” κλειστές άμυνες.

Αυτό, το παραπάνω, είναι στην πραγματικότητα και μια εξήγηση για τα χαμηλά σκορ και τις φτωχές, εκτελεστικά, επιδόσεις ομάδων που έχουν ακριβούς και ποιοτικούς επιθετικούς, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Πορτογαλία, η Ιταλία. Αυτή είναι και μια εξήγηση για αυτό που έπαθε το βράδυ της Δευτέρας ο Χόντγκσον. Ενα εύκολο επιχείρημα – κράξιμο προς τον 69χρονο προπονητή είναι αυτό που σχετίζεται με την επιλογή του να κάνει βασικό τον Τζέιμι Βάρντι σε ένα παιχνίδι που η Αγγλία δεν επρόκειτο να βρει χώρους ακριβώς επειδή η Σλοβακία ήταν αναμενόμενο ότι θα μείνει πίσω. Παρ' όλα αυτά όμως η επιλογή του Χόντγκσον μπορεί να έγινε όχι επειδή δεν περίμενε έτσι την Σλοβακία αλλά απλώς επειδή επέλεξε να ποντάρει στη ρέντα και το άστρο του Βάρντι, ο οποίος βρήκε μια ευκαιρία σε ανοιχτό χώρο, και στο αποτελεσματικό δολοφονικό ένστικτο που βγάζει στις επαφές του με την μπάλα εντός περιοχής. Μπορείς να “κράξεις” τον Χόντγκσον για τις 6 μαζεμένες αλλαγές, ή για την μεγάλη αναποτελεσματικότητα στην αξιοποίηση των στατικών φάσεων, αλλά δεν μπορείς να του πεις πολλά για την αδυναμία της Αγγλίας να ανοίξει μια τόσο κλειστή άμυνα. Στον διαθέσιμο χρόνο για προπονήσεις ένας ομοσπονδιακός δεν μπορεί να δημιουργήσει αυτοματισμούς που βγάζουν στο παιχνίδι τους οι σύλλογοι για να ανοίγουν ή να τρυπούν κλειστές άμυνες, ειδικά όταν κυκλοφορούν στο ρόστερ πολλοί ποδοσφαιριστές με την ικανότητα της αποτελεσματικότητας στο “1 εναντίον 1” παιχνίδι ώστε να δημιουργούν αριθμητικό πλεονέκτημα ή ελεύθερο χώρο στις επιθέσεις.

Εχει πολλά θετικά η επιλογή της UEFA να αυξήσει τον αριθμό των ομάδων της τελικής φάσης. Χάρη σε αυτήν ζουν το Euro 2016 αρκετές ομάδες που δεν είχαν ξαναφτάσει ή δεν έφταναν συχνά σε τελική φάση, και κατ' επέκταση κάπως έτσι ζει έντονα το Euro ένα πολύ μεγαλύτερο μέρος του ευρωπαϊκού πληθυσμού των ποδοσφαιρόφιλων. Αυτή η επιλογή όμως προκάλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο, μεγάλη φθορά στην ποιότητα του ποδοσφαίρου της φάσης των ομίλων και ειδικά στην τελευταία αγωνιστική. Διότι αφενός κυκλοφόρησαν στο τουρνουά περισσότεροι αδύναμοι, που σχεδίασαν μόνο τρόπους για να αμυνθούν αποτελεσματικά και όχι για να δημιουργήσουν, και αφετέρου, λόγω του προνομίου της πρόκρισης μέσω της 3ης θέσης, μπήκε παραπάνω δόση σκοπιμότητας και συντηρητισμού στο παιχνίδι ομάδων που έστω σε ένα ματς, ενδεχομένως το τελευταίο στη φάση των ομίλων, θα έπαιζαν πιο επιθετικά επειδή θα κυνηγούσαν την 2η θέση, ή πιο ελεύθερα επειδή θα είχαν ήδη αποκλειστεί και θα επεδίωκαν να φύγουν με το κεφάλι ψηλά.

Το συζητούσαμε υποθετικά τον καιρό που σκεφτόμασταν πώς θα είναι μια τελική φάση με 24 ομάδες και πρόκριση μέσω 3ης θέσης, το συζητάμε όλο και πιο έντονα αυτές τις μέρες, που το ζούμε, οι ποδοσφαιρόφιλοι: άντε, να τελειώσει η φάση των ομίλων, για να αρχίσει το ψυχαγωγικό, ανατρεπτικό, δραματικό ποδόσφαιρο. Στην πραγματικότητα όμως και πάλι δεν εκφράζουμε κάτι παραπάνω από μια ευχή, διότι τα γκολ και το θέαμα συνηθίζαμε να τα βλέπουμε στην φάση των ομίλων, είτε όταν οι ομάδες της κορυφής απελευθερώνονταν βαθμολογικά στα τελευταία ματς, είτε όταν οι “μικρές” έβγαιναν από το καβούκι τους για να κυνηγήσουν μια πρόκριση – έκπληξη ή μια νίκη της τιμής.