Τι κάνεις όταν σταματάς το ποδόσφαιρο; Παράδειγμα, και σε αυτό, η Μπαρτσελόνα

Διαβάζοντας ένα κείμενο σχετικά με την δράση και τον τρόπο λειτουργίας του Association of Former Barcelona Players, του συνδέσμου των παλαίμαχων ποδοσφαιριστών της Μπαρτσελόνα βρέθηκα μπροστά σε αυτό: το 2008 ο Πεπ Γκουαρδιόλα έπεισε τους ενεργούς ποδοσφαιριστές της Μπάρτσα, δηλαδή τα μέλη της ομάδας εκείνης της εποχής, να συμφωνήσουν προκειμένου να παραχωρούν ο καθένας το 0,5% των αποδοχών του σε ένα fund που έχει δημιουργηθεί για τον σκοπό της ενίσχυσης των πρώην ποδοσφαιριστών της Μπαρτσελόνα. Προκειμένου να αντιληφθείς τι σημαίνει αυτό σε χρήμα, σου αρκεί να διαβάσεις ότι το ποσό που είχε συγκεντρωθεί μέχρι το 2017 ξεπερνούσε τα 1,5 εκατ. ευρώ. Χρήματα που έχουν χρησιμοποιηθεί στη διάρκεια της τελευταίας 10ετίας για να βγάλουν πρώην ποδοσφαιριστές από μια πολύ δύσκολη θέση, για να τους βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, για την παροχή υπηρεσιών ψυχολογικής υποστήριξης, για την εκπαίδευση και επιμόρφωσή τους, για την παροχή υπηρεσιών επαγγελματικού προσανατολισμού, και φυσικά προκειμένου να έχουν την άνεση να συνεχίζουν να παίζουν ποδόσφαιρο. Η Μπαρτσελόνα τους διαθέτει γραφεία στέγασης και το μικρό γήπεδο του συλλόγου. Οσα από τα 1272 μέλη εξακολουθούν να παίζουν ποδόσφαιρο έχουν χωριστεί σε τρία ηλιακά γκρουπ και απολαμβάνουν την ενεργητική επαφή με το άθλημα αλλά και τις ευκαιρίες κοινωνικής συναναστροφής που αυτό τους προσφέρει. Και συγχρόνως δημιουργούν νέα έσοδα για την μη κερδοσκοπική οργάνωση που έχει συσταθεί, ώστε να χρηματοδοτούν την συνέχιση όλων αυτών των προγραμμάτων και να δίνουν ευκαιρίες νέας καριέρας σε όσους το έχουν ανάγκη, ψυχολογικά ή βιοποριστικά.

Η επαφή με το ρεπορτάζ μου έδωσε την ευκαιρία να παρατηρήσω από κοντά την μετέπειτα ζωή ποδοσφαιριστών της εποχής των δεκαετιών του '50, του '60, του '70. Στην πλειονότητά τους ήταν στεναχωρημένες, θλιμμένες φιγούρες. Αρκούσε η όψη τους για να σου μιλήσει για την κακή ζωή που έκαναν μετά τον ποδοσφαιρικό θάνατο. Ανθρωποι που δεν είχαν πάει, ή είχαν απλώς περάσει από ένα σχολείο και δεν είχαν λάβει ούτε τις βασικές γνώσεις, κατάφερναν να επιβιώνουν αξιοπρεπώς μόνο στην περίπτωση που είχαν μάθει μια τέχνη ή είχαν την διορατικότητα για να επενδύσουν τα ποδοσφαιρικά λεφτά της εποχής τους στην δημιουργία μιας μικρής επιχείρησης. Και αρκετοί ζούσαν από “ελεημοσύνες”.

Αυτή η εικόνα άρχισε να αλλάζει ελαφρώς με τους ποδοσφαιριστές της δεκαετίας του '80, από τα χέρια των οποίων πέρασαν περισσότερα, καλύτερα λεφτά. Το μορφωτικό επίπεδο του μέσου όρου όμως παρέμενε χαμηλό. Γι' αυτό και αυτοί έγιναν πολύ εύκολα θύματα για κάθε μορφής τυχοδιώκτη που κολλούσε σαν βδέλλα πάνω τους για να ρουφήξει το εύκολο χρήμα “για να στήσουμε μια δουλειά που θα φέρει πολλά λεφτά”, ή “επειδή υπάρχει ένα οικόπεδο – ευκαιρία σε μια αναπτυσσόμενη περιοχή”, ή “επειδή έχω μια πολύ καλή πληροφορία για μια μετοχή που θα ανέβει πολύ στο χρηματιστήριο”. Κι όλο αυτό συνεχίστηκε με τους ποδοσφαιριστές της δεκαετίας του '90, αλλά και με αυτούς της επόμενης.

Το χειρότερο που τους συμβαίνει, όπως με διδάσκουν τα χρόνια της παρατήρησης, δεν είναι ότι χάνουν το εύκολο χρήμα από τα χέρια. Η κατάθλιψη, η θλίψη που πηγάζει από τη συνείδηση ότι έζησαν τα καλύτερα χρόνια της ζωής προτού κλείσουν τα 35 και βρέθηκαν ξαφνικά από τον “αφρό” στην αφάνεια, και η έλλειψη μόρφωσης και επαγγελματικής κατάρτισης είναι τα μεγαλύτερα προβλήματά τους, τα οποία συχνά αποδεικνύονται καταδικαστικά. Γι' αυτό περισσότερο από όλα στο πρόγραμμα του συνδέσμου των παλαίμαχων ποδοσφαιριστών της Μπαρτσελόνα θαύμασα όσα συμβαίνουν για την ψυχολογική υποστήριξη και την επαγγελματική καθοδήγηση. Οι παλαίμαχοι παίρνουν ευκαιρίες για σπουδές πάνω στο ποδόσφαιρο ώστε να βρουν μια δουλειά κοντινή στη φύση της μόνης δουλειάς που έμαθαν ποτέ να κάνουν. Εχουν ευκαιρίες να μάθουν ξένες γλώσσες, να συνεργαστούν με διαμεσολαβητές που βρίσκουν δουλειά συμβατή με τις ατομικές δεξιότητες, να ταξιδέψουν σε άλλες χώρες για να γνωριστούν με την μετέπειτα ζωή των παλαίμαχων ποδοσφαιριστών και να εμπνευστούν.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει τίποτα από τα παραπάνω, παρά μόνο το πνεύμα αλληλεγγύης, η ανθρωπιά των ποδοσφαιριστών, οι οποίοι σπεύδουν να βοηθήσουν όταν μαθαίνουν ότι ένας παλιός συνάδελφος βρίσκεται σε καθεστώς ανάγκης. Εδώ συμβαίνουν ελάχιστα για την επιμόρφωση και την εκπαίδευση των πρώην ποδοσφαιριστών ή την ψυχολογική υποστήριξή τους.

Ολο αυτό μοιάζει με μια ακόμη πρόκληση για την μόνη γενιά Ελλήνων ποδοσφαιριστών που έχει τη δύναμη για να βαδίσει στα χνάρια του Γκουαρδιόλα και να οργανώσει το κίνημα που θα δημιουργήσει έναν αντίστοιχο σύνδεσμο που θα νοιαστεί επαγγελματικά, επιστημονικά για την φροντίδα των πρώην ποδοσφαιριστών: για τα παιδιά του Euro 2004. Τώρα, που οργανώθηκαν και συστάθηκαν, ως Legends 2004, με τη δύναμη που τους δίνει η αγάπη και η αποδοχή της οποίας τυγχάνουν από τους Ελληνες, μπορούν να κάνουν θαύματα. Δεν έχω ιδέα αν μπορούν να πείσουν τους σημερινούς ενεργούς ποδοσφαιριστές να δίνουν το 0,5% των αμοιβών τους για την υποστήριξη των σχεδίων ενός τέτοιου συνδέσμου. Είμαι όμως βέβαιος ότι μπορούν να εργαστούν για την δημιουργία ενός προγράμματος ψυχικής και επαγγελματικής αποκατάστασης, κι όχι μόνο της οικονομικής υποστήριξης, των πρώην ποδοσφαιριστών. Αν δεν μπορούν αυτοί, δεν θα μπορέσει κανείς.