Οι Πορτογάλοι ακριβαίνουν την αγορά τους, οι Ελληνες ακόμη το σκέφτονται

Διαβάζοντας μια πολύ πρόσφατη μελέτη του bloomberg για το πορτογαλικό εργοστάσιο παραγωγής ποδοσφαιριστών, το οποίο έχει φέρει στα ταμεία των Μπενφίκα, Πόρτο, Σπόρτινγκ περισσότερα από 900 εκατ. ευρώ στη διάρκεια των τελευταίων 6 ετών, θυμήθηκα μια σχετική συζήτηση που έκανα προ ημερών με έναν προπονητή που περιπλανήθηκε τα τελευταία χρόνια σε μικρομεσαίους συλλόγους της Superleague. Κάθε φορά που άλλαζε πάγκο, ξεκινούσε τις συζητήσεις με τον μεγαλομέτοχο κάνοντας τον “να αναδείξουμε ποδοσφαιριστές, αυτό είναι όλο το επιχειρηματικό αλλά και το ποδοσφαιρικό νόημα” πρόλογο. Και κάθε φορά η εξέλιξη και η κατάληξη ήταν ίδιες: στην αρχή εισέπραττε το χειροκρότημα και την ενθάρρυνση του μεγαλομετόχου για την τόλμη και τις ιδέες του, και στην πορεία, όταν χάνονταν βαθμοί και έσφιγγαν τα γάλατα εισέπραττε πρώτα γκρίνια, μετά δυσαρέσκεια, στη συνέχεια υπόδειξη να προτιμά “τους έμπειρους” και “τους ξένους” και στο τέλος απόλυση.

Γρήγορο Στοίχημα σε Καλύτερες Αποδόσεις, Άμεσες Αναλήψεις (21+)!

Οχι, δυστυχώς όχι, δεν έπεσα στην περίπτωση, στην εξαίρεση. Περίπου τα ίδια έχω ακούσει από την συντριπτική πλειονότητα των προπονητών με τους οποίους έχω κάνει συζήτηση του ίδιου αντικειμένου στη διάρκεια των τελευταίων ετών. Γι' αυτό και δεν είχα διόλου εκπλαγεί όταν πριν από μερικούς μήνες, σε μια σχετική συζήτηση με έναν μεγαλομέτοχο μεσαίας ομάδας, τον άκουσα να είναι ενθουσιασμένος επειδή στον κορμό της ενδεκάδας υπήρχαν δύο παίκτες από την ακαδημία. “Στη θέση σας δεν θα ήμουν καθόλου ικανοποιημένος. Θα ήταν για μένα αυτοσκοπός να είναι δικά μου προϊόντα οι ποδοσφαιριστές της πλειοψηφίας του κορμού της ενδεκάδας, όχι αυτή η ισχνή μειονότητα”, του είχα πει. “Ναι, κι εγώ θα το ήθελα, αλλά δεν το αντέχει ο κόσμος”, ήταν η απάντηση που είχα εισπράξει, μια απάντηση που με άφησε άφωνο, διότι δεν συζητούσα με τον πρόεδρο ενός συλλόγου που αριθμεί εκατοντάδες χιλιάδες οπαδούς, αλλά με τον μεγαλομέτοχο μιας ομάδας που δεν μαζεύει περισσότερους από χίλιους θεατές στα παιχνίδια της.

Είκοσι χρόνια πίσω, όταν μάθαινα πώς λειτουργεί και τι προδιαγραφές έβαζε η Σπόρτινγκ Λισσαβόνας στην ακαδημία της είχα εντυπωσιαστεί. Σήμερα δεν με εντυπωσιάζει τίποτα στην επιχειρηματική ιδέα των Πορτογάλων που κάνουν διοίκηση ποδοσφαιρικών επιχειρήσεων, διότι σήμερα ακριβώς αυτό είναι το αυτονόητο για συλλόγους που έρχονται από χώρα με πληθυσμό τάξης μεγέθους 10 εκατομμυρίων. Οι Πορτογάλοι πλέον δεν κάνουν κάτι παραπάνω από το επιχειρηματικό αυτονόητο στο ποδόσφαιρο. Απλώς το κάνουν με ζηλευτή μεθοδικότητα και με ζηλευτή συνέπεια. Ναι, εντυπωσιάζεσαι όταν βλέπεις πίνακες σαν τον παρακάτω και διαπιστώνεις ότι η Πόρτο και η Μπενφίκα δεν βρίσκονται απλώς στο top20 των συλλόγων που έχουν τα μεγαλύτερα έσοδα από πωλήσεις ποδοσφαιριστών αλλά κατέχουν και πολύ υψηλές θέσεις.

Εντυπωσιάζεσαι με τη διαπίστωση ότι στο top20 οι πορτογαλικές είναι οι μόνες εξαιρέσεις στον κανόνα που θέλει καλοπωλητές τους συλλόγους που έρχονται από τα μεγάλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Δεν εκπλήσσεσαι όμως. Μάλιστα εγώ εξεπλάγην που δεν είδα στην 20αδα τη Σπόρτινγκ, δεδομένου ότι έχει τη φήμη της καλύτερης ακαδημίας παραγωγής ποδοσφαιριστών στην Πορτογαλία και μια από τις καλύτερες στην Ευρώπη, αλλά και γι' αυτό υπάρχει εξήγηση.

Τι έκανε η Σπόρτινγκ για να εκμεταλλευτεί τη φήμη του εργοστασίου παραγωγής του Κριστιάνο Ρονάλντο; Εφτασε να επενδύει περί τα 9 εκατ. ευρώ ετησίως στην ακαδημία της, την ίδια ώρα που ανέβασε πολύ το ύψος του μπάτζετ που είχε για τις προμήθειες των ατζέντηδων προκειμένου να αρχίσει να κάνει πολλές δουλειές μαζί τους, και άρχισε να γυρεύει συνεταίρους σε επενδύσεις για την αγορά ταλέντων, δηλαδή συνιδιοκτήτες ποδοσφαιριστών. Σήμερα, που κοιτάζει πίσω τις έναν ολοκληρωμένο κύκλο πωλήσεων με μεγάλο αριθμό ποδοσφαιριστών, η Σπόρτινγκ έχει αρχίσει να γίνεται πιο απαιτητική. Διαλέγει τους ατζέντηδες αντί να την διαλέγουν, αρνείται να πουλήσει φθηνά με συνέπεια να αποκτά τη φήμη που έχουν οι συμπατριώτισσες Πόρτο & Μπενφίκα ότι πωλούν ακριβά, και έχει το 100% της κυριότητας των ταλέντων της, λόγω και της απαγόρευσης του καθεστώτος πολυιδιοκτησίας ποδοσφαιριστή. Ηδη έχει αρχίσει να μοσχοπουλάει. Και σύντομα θα είναι εντός της top20 λίστας.

Κάθε μια από τις τρεις πορτογαλικές ομάδες έχει τη δική της προσέγγιση, τη δική της μέθοδο, τον δικό της τρόπο στην παραγωγή και την ανάδειξη ποδοσφαιριστών. Κινούνται διαφορετικά για να επιλέξουν ποδοσφαιριστές, διαφορετικά για να τους αναθρέψουν. Υπάρχει όμως ο κοινός παρανομαστής, αυτή η απαίτηση που έχουν από οποιονδήποτε προπονητή προσλαμβάνουν να χρησιμοποιεί τους νέους. Αυτή είναι εδώ και τουλάχιστον μια 10ετία η κυρίαρχη αντίληψη, η οποία ουσιαστικά έχει μετατραπεί σε συνείδηση για τους προπονητές που αναλαμβάνουν αυτές τις ομάδας, όπως πολύ καλά διαπιστώσαμε από τον καιρό που πέρασε μαζί μας ο Πάουλο Μπέντο.

Χρόνο με τον χρόνο, καιρό με τον καιρό, ανάλογα και με το ύψος της επένδυσης που κάνουν κάθε σεζόν για την απόκτηση έτοιμων/έμπειρων/ποιοτικών ποδοσφαιριστών οι πρόεδροι αυτών των συλλόγων γίνονται πιο απαιτητικοί και ζητούν από τους προπονητές να συνδυάζουν την εμπιστοσύνη στους ποδοσφαιριστές της ακαδημίας με τον πρωταθλητισμό και την διάκριση στο Champions League. Εδώ και τουλάχιστον μια 5ετία όμως ποτέ δεν αλλάζει η σειρά σε αυτή την κουβέντα, περί των προτεραιοτήτων, σε κανέναν εκ των τριών συλλόγων. Το αυτονόητο είναι η παρουσία πολλών νεαρών ποδοσφαιριστών στην ενδεκάδα και η δημιουργία νέων υπεραξιών, όχι η κατάκτηση του τίτλου, ούτε η μακρά πορεία στο Champions League.

Ναι, οι Πορτογάλοι μοσχοπουλούν και επειδή έχουν ευνοηθεί από την ανάδειξη των Πορτογάλων προπονητών στη διάρκεια της τελευταίας περίπου 15ετιας, δηλαδή από τον Μουρίνιο και μετά. Και φυσικά ναι, μέσα από τις πρώτες μεγάλες και ακριβές μεταγραφές ξεπήδησε και ένας πολύ μεγάλος ατζέντης, ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες αυτής της αγοράς παγκοσμίως, ο Ζόρζε Μέντες. Ομως οι Πορτογάλοι δεν γέννησαν τυχαία προπονητές, τους έφτιαξαν και αυτούς χάρη στην επένδυσή τους για τη δημιουργία πανεπιστημίου της προπονητικής. Δεν γεννούν τυχαία καλούς ποδοσφαιριστές, διότι φρόντισαν περίπου 10 χρόνια πίσω να φτιάξουν εθνικό σχέδιο για την ανάπτυξη του εθνικού ποδοσφαίρου, κάτι παρόμοιο με αυτό που είχε στήσει στην Ελλάδα προ 5ετίας ο Φερνάντο Σάντος και φρόντισαν να ξεπατώσουν ο Σαρρής με τον Γκιρτζίκη. Γι' αυτό και ήταν έτοιμοι για να εκμεταλλευτούν την ιστορική επιτυχία της κατάκτησης του Euro και σήμερα να εξάγουν τον έναν πίσω από τον άλλο τους νεαρούς ποδοσφαιριστές τους.

“Ο στόχος μας είναι μια μέρα να φτάσουμε στην εποχή που η οικονομική μας κατάσταση θα μας επιτρέπει να αρνούμαστε τις προτάσεις παραχώρησης προκειμένου να κρατάμε τους καλούς νεαρούς και να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί στο υψηλότερο ευρωπαϊκό επίπεδο”, είπε, μέσες άκρες, στο bloomberg ο Νούνο Γκόμες, ο οποίος τέσσερα χρόνια μετά την απόσυρσή του από το γρασίδι είναι ήδη διευθυντής του προπονητικού κέντρου της Μπενφίκα και μετέχει στη διαδικασία επιλογής νεαρών ποδοσφαιριστών. Στην πραγματικότητα ο Γκόμες ξέρει ότι η Μπενφίκα, όπως και οι άλλες μεγάλες ομάδες της Πορτογαλίας, δεν θα μπορέσει ποτέ να πλησιάσει το μπάτζετ των συλλόγων που μετέχουν στα μεγάλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα και έχουν κλειδωμένες θέσεις στο Champions League. Ξέρει ότι το πορτογαλικό πρωτάθλημα δεν θα πουλήσει ποτέ τα τηλεοπτικά του δικαιώματα όσο τα πωλούν οι Ισπανοί, ή ακόμη και οι Γερμανοί, οι Ιταλοί και οι Γάλλοι· τους Αγγλους δεν τους αναφέρω καν. Γι' αυτό άλλωστε οι πορτογαλικοί σύλλογοι δεν αλλάζουν προσανατολισμό και συνεχίσουν να εργάζονται συγκεντρωμένοι στον στόχο παραγωγής ποδοσφαιριστών. Η Μπενφίκα, που μπήκε τελευταία σε αυτό τον χορό, καλύπτει διαρκώς το έδαφος χάρη στα όσα κέρδισε από την μακρά θητεία του Ζόρζε Ζεσους στον πάγκο της. Ο Ζέσους της άλλαξε τη νοοτροπία, την ώθησε προς την επένδυση στο προπονητικό κέντρο και στην ανάπτυξη του elite προγράμματος, με βάση το οποίο ξεδιαλέγει κάθε σεζόν τους καλύτερους των τμημάτων ανάπτυξης και επενδύει πάνω τους πολλή τεχνογνωσία και δουλειά για να τους εξελίξει και να τους προετοιμάσει για την ημέρα της προώθησης στην πρώτη ομάδα. Δεκαπέντε χρόνια πίσω η Μπενφίκα λειτουργούσε ακριβώς όπως οι μεγάλες ελληνικές ομάδες, με τις ίδιες παρωχημένες αντιλήψεις. Κοίταξέ την σήμερα... Βέβαια το ίδιο θα πούμε και στη σύγκριση της Πορτογαλίας με την Ελλάδα. Μερικά χρόνια πίσω και η Πορτογαλία είχε οικονομική κρίση...

Τούτες τις ημέρες, που έχει ξεκινήσει η συναρμολόγηση των μεγάλων ελληνικών ομάδων, προσπαθώ να αντιληφθώ αν ο Ολυμπιακός έχει βάλει σε προτεραιότητα τη συνέπεια στην εξέλιξη των περσινών “πουλέν” της ακαδημίας του και στην προώθηση – ανάδειξη ακόμη περισσότερων μελών της, και αν οι άλλοι τρεις μεγάλοι διδάχθηκαν και ζήλεψαν δημιουργικά την πρόοδο που έκανε ο Ολυμπιακός για να τον μιμηθούν. Για την ώρα βλέπω άπαντες να καμαρώνουν και να δημιουργούν social media περιεχόμενο για χάρη της παρουσίας “πιτσιρικάδων” στην προετοιμασία της πρώτης ομάδας. Επειδή όμως το έχω ξαναδεί το έργο πολλές φορές στη διάρκεια της τελευταίας 10ετίας, περιμένω μέχρι τα μέσα του φθινοπώρου, τότε που θα κάνουμε το πρώτο ταμείο για να διαπιστώσουμε αν υπάρχει μεγάλος σύλλογος που δείχνει καθαρά σημάδια αλλαγής της επιχειρηματικής – ποδοσφαιρικής φιλοσοφίας του. Κι αν έπρεπε να ποντάρω, φυσικά θα στοιχημάτιζα ότι και πάλι θα αποδειχθεί πως ουδείς εκπόνησε στρατηγικό σχέδιο επίμονης και σταθερής προώθησης των ποδοσφαιριστών της ακαδημίας. Ολα στην τύχη, όλοι στο “ότι κάτσει” mode λειτουργίας, όλοι με την “τι θα πει ο κόσμος, θα μας κράξουν αν βάζουμε μικρούς και δεν έρχονται νίκες” καραμέλα στο στόμα. Και οι μικρότεροι σύλλογοι; Εκεί είναι άλλοι οι λόγοι που κρατούν τους νεαρούς Ελληνες έξω από το τερέν. Χιλιοειπωμένοι, αλλά σύντομα θα επιχειρήσω ένα update.